1. 1. – عبدالباقی عبدالفتاح:احکام القانون المدنی المصری،۱۹۵۰م،تأمینات الشخصیه و العینیه،چاپ اسکندریه،ص۲۴۱٫ ↑

   

 

1. 1. – السنهوری بیک عبدالرزاق:الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید،ج۲،ص۱۱۳۴٫ ↑

 

1. 1. – انصاری شیخ مرتضی:مکاسب،ج۳،ص۳۱۲٫ ↑

 

1. 1. – کتاب البیع،محمدحلمی عبسی بیک،ص۴۱۹ . ↑

 

1. 1. – بروجردی عبده محمد:حقوق مدنی،۱۳۲۹،چاپ علمی تهران،ج۱،ص۲۲۰٫ ↑

 

1. 1. – اردبیلی احمدبن محمد(مقدس اردبیلی):مجمع الفائده والبرهان فی شرح ارشاد الذهان،چاپ سنگی، قم،ص۵۶۱و۵۶۰٫٫ ↑

 

1. 1. -بحرانی یوسف بن احمد:الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره،۱۴۱۰هـ.ق،قم،مؤسسه‌ نشر اسلامی،چاپ اول،ج۱۸,۱۹ ،ص۳۶۴٫ ↑

 

1. 1. -جیلانی قمی میرزا ابوالقاسم:جامع الشتات،۱۳۱۷هـ.ق،مؤسسه‌ کیهان،چاپ اول،ج۲،ص۱۵۵٫ ↑

 

1. 1. – الحسینی الروهانی سید محمد صادق:فقه الصادق تعلیق علی المکاسب،۱۳۸۹هـ.ق،مطبعه علمیه،قم،ج۱۴،ص۴۲۴٫ ↑

 

1. 1. – انصاری، شیخ مرتضی:مکاسب،ج۳،ص۳۱۲٫ ↑

 

1. 1. – غروی اصفهانی، محمدحسین ،حاشیه المکاسب،ج۲،ص۱۹۸٫ ↑

 

1. 1. -امام خمینی(ره):کتاب البیع،ج۵،ص۳۷۱٫ ↑

 

1. 1. – همان: ظاهراًً امام خمینی به امتناع ابتدائی معتقد نبوده و فقط در صورت امتناع طرف دیگر حق حبس را جایز می‌داند.. ↑

 

1. 1. – انصاری، شیخ مرتضی:مکاسب، ج۳؛ص۱۱۸٫ ↑

 

1. 1. – باقری.طباطبائی،ا.م،۱۳۸۴،حق حبس،‌فصل‌نامه مطالعات اسلامی،شماره۶۷،ص۲٫ ↑

 

1. 1. – امام خمینی(ره)، کتاب البیع،ج ۵؛ص۳۷۱و۳۷۲ . ↑

 

1. 1. – خوانساری سید احمد:جامع المدارک فی شرح المختصر النافع،۱۴۰۵هـ.ق،مؤسسه‌ اسماعیلیان،قم،چاپ سوم،ج۳،ص۱۹۷٫ ↑

 

1. 1. – امامی،سید حسن:حقوق مدنی،ج۱؛ ص۴۵۸ . ↑

 

1. 1. – کاتوزیان، ناصر:قواعد عمومی قراردادها، ج۴؛ص۸۶ و۸۷ . ↑

 

1. 1. – مقاله،باقری.طباطبائی،ص۲۵٫ ↑

 

1. 1. – جیلانی قمی میرزا ابوالقاسم:جامع الشتات،ج۲، ص۱۵۶٫ ↑

 

1. 1. – طباطبائی، سید علی: ریاض المسائل فی بیان الاحکام بادلائل، ۱۴۱۹ق،مؤسسه نشر إسلامی، قم، چاپ اول، ج۵، ص۱۴۹٫ ↑

 

1. 1. – انصاری، شیخ مرتضی:مکاسب،ج۳،ص۱۱۷ . ↑

 

1. 1. – ذو المجدین، زین العابدین: فقه و تجارت، ۱۳۲۶، انتشارات دانشگاه تهران، تهران،ص۲۶۳ . ↑

 

1. 1. – نجفی، محمد حسن: جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام،ج۲۳،ص۱۴۵٫ ↑

 

1. 1. – امام خمینی(ره)،کتاب البیع،ج۵،ص۲۷۳٫ ↑

 

1. 1. – امام خمینی(ره)،کتاب البیع،ج۵،ص۲۷۳٫ ↑

 

1. 1. – یوسف بن مطهر حلی(علامه حلی):تذکره الفقهاء،۱۴۲۰هـ.ق،بیروت،مؤسسه‌ آل البیت(ع) الاحیاء التراث،چاپ اول،ج۱۰، ص۱۰۹٫ ↑

 

1. 1. – ابن ادریس حلی، محمد بن منصور بن احمد:السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ۱۴۱۷ق، مؤسسه نشر اسلامی، قم، چاپ دوم، ج۲، ص۳۰۶٫ ↑

 

1. 1. -در ماده ۱۹۹۰ قانون مدنی ایران شرایط اساسی معامله آمده است. ↑

 

1. 1. – شرایطی که در مواد ۳۴۵ تا ۳۶۱ قانون مدنی ایران آمده است. ↑

 

1. 1. – مطابق ماده ۳۶۵ قانون مدنی، بیع فاسد اثری در تملک ندارد. ↑

 

1. 1. – حسینی مراغی، میرفتاح:العناوین الفقهیه،۱۴۱۸هـ.ق،مؤسسه النشر الإسلامی،قم،چاپ۱،ج۲،ص۲۵۲٫ ↑

 

1. 1. – نجفی محمد حسن:جواهر الکلام،ج۲۳،ص۱۴۴٫ ↑

 

1. 1. – کاشانی سید محمود:جزوه حقوق مدنی۷،انتشارات دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی،دوره کارشناسی، سال تحصیلی ۶۴-۶۳،ص۸۱ به بعد.. ↑

 

1. 1. – امامی،سید حسن:حقوق مدنی،ج۱،ص۴۲۶(قانون مدنی در ماده ۱۰۵۸ به حبس زوجه تا اخذ مهریه اشاره کرده و او را قادر ساخته است از ایفاء زناشویی خود داری نماید.) ↑

 

1. 1. – نجفی محمد حسن:جواهر الکلام، ج۳۳،ص۱۴۷٫ ↑

 

1. 1. – امام خمینی(ره)، کتاب البیع،ج۵،ص۳۴۷٫ ↑

 

1. 1. – نجفی محمد حسن:جواهر الکلام،ج۲۳،ص۱۴۷٫ ↑

 

1. 1. – کاتوزیان،ناصر:حقوق مدنی،معاملات معوض(عقود تملیکی)،۱۳۶۸،انتشارات یلدا،چاپ سوم،ج۱،ص۱۴۵ پاراگراف۹۶٫ ↑

 

1. 1. – الغروی النائینی،میرزا محمد حسین:تقریرات(تعلیقه غروی بر مکاسب)،۱۳۷۳هـ.ق،مکتبه البوذر جمهری،چاپخانه حیدری،ج۲،ص۲۰۱٫ ↑

 

1. 1. – الحسینی الروهانی سید محمد صادق:فقه الصادق تعلیقه علی المکاسب،ج۱۴ص۴۳۰٫ ↑

 

1. 1. – امام خمینی(ره):کتاب البیع،ج۵،ص۳۷۸٫ ↑

 

1. 1. – انصاری شیخ مرتضی:مکاسب،ج۳،ص۳۱۲- جبعی عاملی زین الدین بن نور الدین(شهید ثانی):روضه البهیه فی الشرح لمعه الدمشقیه،۱۳۹۶هـ.ق،دارالعالم الاسلامی،بیروت،ج۳،ص۵۲۷٫ – مامقانی،شیخ عبداله:مناهج المتقین،بی تا،چاپ نجف،ص۲۳۱ . ↑

 

1. 1. -کاتوزیان،ناصر:حقوق مدنی،معاملات معوض،ج۱،ص۱۵۰-امامی،سیدحسن:حقوق مدنی،ج۱،ص۴۵۸–جعفری لنگرودی،محمد:حقوق تعهدات،ج۱،ص۲۵۵٫ ↑

 

1. 1. – این قاعده مشهور فقهی قاعده ای است که در کلیه عقود و قرار دادها جاری می‌باشد . ↑

 

1. 1. – شهیدی تبریزی حاج میرزا فتاح:هدایه الطالب الی اسرار المکاسب،۱۳۷۵هـ.ق،طبع تبریز،ص۶۱۷٫ ↑

 

1. 1. – انصاری، شیخ مرتضی، مکاسب،ج۳،ص۳۱۲٫ ↑

 

1. 1. -بند۳ ماده ۱۶۲ در آثار بیع و ماده ۳۲ قانون مدنی حاصل در زمان اجرای حق حبس فروشنده متعلق به مشتری است. ↑

 

1. 1. – الحسینی الروهانی سید محمد صادق: فقه الصادق علیه السلام،ج۱۴،ص۴۳۰ – امام خمینی(ره): کتاب البیع،ج۵،ص۳۷۸٫ ↑

 

1. 1. -علی الید ما أخذات حتی تؤدی. ↑

 

1. 1. – من اتلف مال الغیر فهو له ضامن . ↑

 

1. 1. – الحسینی الروهانی سید محمد صادق: فقه الصادق(ع)،ج۱۴ ص۴۳۰ – امام خمینی(ره): کتاب البیع،ج۵ ص۳۷۸٫ ↑

 

1. 1. – انصاری، شیخ مرتضی، مکاسب ،ج۳،ص۳۱۲٫ ↑

 

1. 1. – پیشین، قسمت اول- الغروی النائینی،میرزا محمد حسین:تقریرات(تعلیقه غروی بر مکاسب)،ج۲ ص۲۰۱٫ ↑

 

1. 1. – پسین، قسمت دوم. ↑

 

1. 1. – همان. ↑

 

1. 1. – انصاری، شیخ مرتضی، مکاسب،ج۳،ص۳۱۲٫- الحسینی الروهانی سید محمد صادق: فقه الصادق(ع)،ج۱۴،ص۴۳۱٫ ↑

 

1. 1. – جعفری لنگرودی، محمد: حقوق تعهدات،ج۱،ص۲۵۵٫ ↑

 

1. 1. – حسینی عاملی، سید محمد جواد:مفتاح الکرامه،ج۴،ص۷۲۸٫ ↑

 

1. 1. – نجفی، محمد حسن: جواهر الکلام، ج۲۳،ص۱۶۴٫ ↑

 

1. 1. – انصاری، شیخ مرتضی: مکاسب، ج ۳،ص۱۲۰٫ ↑

 

1. 1. – اردکانی یزدی، مرتضی: غنیه الطالب فی الحاشیه علی المکاسب، ۱۳۶۴، چاپخانه علمیه، قم، چاپ اول، ج۵،ص۴۱۰٫ ↑

 

1. 1. – امام خمینی‌(ره):کتاب البیع،ج۵،ص۳۷۹٫‌ ↑

 

1. 1. – خوئی سید ابوالقاسم:مصباح الفقاهه فی المعاملات،ج۷،ص۵۳۲٫ ↑

 

1. 1. – انصاری، شیخ مرتضی، مکاسب، ج ۳،ص۱۱۸٫ ↑

 

1. 1. – نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۲۳،ص۱۴۷٫ ↑

 

1. 1. – پیشین. ↑

 

1. 1. – خوئی سید ابوالقاسم:مصباح الفقاهه،ج۷،ص۵۳۲٫ ↑

 

 

بازاریابان بایستی در راستای تعیین بهترین روش معرفی کالا ها و خدمات برای مصرف کنندگان تصمیمات مختلفی اتخاذ کنند، و برای این کار به ابزار های زیادی نیاز دارند. جعبه ابزار راهبردی بازاریابان، آمیخته بازاریابی نامیده می شود که شامل ابزار های مورد استفاده برای ایجاد واکنش مطلوب در میان مصرف کنندگان از پیش تعیین شده، می‌باشد. این ابزار ها شامل خود محصول، قیمت محصول، مکانی که کالا قابل دسترسی است و فعالیت های تبلیغی برای معرفی کالا به مصرف کنندگان می‌باشند. عناصر آمیخته بازاریابی معمولأ به عنوان چهار پی محصول، قیمت، مکان و ترفیع شناخته شده اند (سالومون و همکاران، ۱۳۹۱، ۴۰-۴۱).

 

عناصر آمیخته بازاریابی مانند عناصر وابسته به هم فعالیت می‌کنند. ارتباط چنین عناصری در یک طرح کنترل بازاریابی باید یکپارچه باشد.. آمیخته بازاریابی عناصر قابل کنترلی هستند که بازاریاب برای رسیدن به اهداف در اختیار دارد (Shank,2005, 213).

 

محصول

 

محصول عناصر ملموس و غیرملموس دارد که موجب منحصر به فرد بودن آن می‌گردد. عناصر ملموس شامل شکل و نوع رقابت می‌باشد. محصول شامل کالا، خدمت، ایده، مکان، فرد و هر آنچه که برای فروش در داد و ستد پیشنهاد می شود است. این جنبه از آمیخته بازار یابی (محصول) طراحی و بسته بندی کالا، مانند ویژگی های فیزیکی و هر گونه خدمات مربوط به آن مانند تحویل رایگان کالا را در بر می‌گیرد.

 

مکان دسترسی

 

برای ارائه عناصر بازاریابی به مشتریان، باید ‌در مورد مکان و زمان ارائه آن تصمیم ­گیری شود و این کار ممکن است با توجه به نوع خدمات ارائه شده، به کانال های توزیع فیزیکی و یا الکترونیکی و یا هر دو نیاز داشته باشد. تولیدکنندگان ممکن است خدمات خود را مستقیماً یا از طریق سازمان های واسطه ارائه نمایند (Yoh & Gordon, 2011,354). محصول به قابلیت دسترسی محصول در زمان و مکان مناسب و مطلوب برای مصرف کننده اشاره دارد (علی پور، ۱۳۹۱؛ ۴۱-۴۳).

 

ترویج و ترفیع

 

هیچ برنامه بازاریابی بدون یک برنامه ارتباطی مؤثر که ترویج و ارتقاء را فراهم کند، نمی تواند موفقیتی به دست آورد (روستا و دیگران، ۱۳۹۰). عنصر ترویج و ترفیع سه نقش اساسی را ایفاء می‌کند: اطلاعات و راهنمایی های مورد نیاز را فراهم می کند و مشتریان مورد نظر را متقاعد می‌کند که خدمت و محصول خاص از ویژگی های خوبی برخوردار است و مشتریان را تشویق می کند در زمان‌های خاص اقداماتی را انجام دهند. در بازاریابی، بخش عمده ای از ارتباطات، خصوصاًً ارتباطات با مشتریان جدید، طبیعت آموختنی دارد (پیشین). ممکن است ضرورت داشته باشد، شرکت یا سازمان ها به مخاطبان آموزش دهند که محصول مورد نظر چه منافعی برای آن ها به همراه دارد، کجا و چه زمانی می توان آن ها را به دست آورد و چگونه در فرآیندهای خدمات شرکت نمود. ارتباطات را می توان از طریق افرادی چون فروشندگان و یا از طریق رسانه­هایی چون تلویزیون، رادیو، روزنامه ها، مجلات، تابلوهای تبلیغاتی، بروشورها و شبکه اینترنت ارائه نمود (حسن زاده، ۱۳۸۴، ۲۱۳).

 

قیمت

 

قیمت و ارزش گذاری به طور مؤثری متمایز و پیچیده است. تصمیم گیری های مخاطبان ‌در مورد خرید بر پایه ارزش مشاهده شده، مقایسه با دیگر پدیده ­های رقابتی، طرز تفکر دوستان در این مورد که چه چیزی اصل است یا بدل و دیگر عوامل، مبتنی می‌باشد (Chang & Cheng,2009,112). هر نوع تجارتی، هزینه در بردارد. مخاطبان قیمت را با ارزش برابر می دانند. قیمت گذاری باید با قیمت گذاری رویدادهای مشابه هماهنگ باشد. رقابت های رایگان و حراجی ممکن است با ارزش کم یا بی‌ارزش تلقی شوند و این گونه ارزان سازی همراه با خطر می شود. مدیر بازاریابی باید هنگام فرمول‌بندی قیمت گذاری به موضوع ارزانی توجه کند، مخصوصاً هنگامی که به حراجی به عنوان یک محرک می‌اندیشد. مشتریان برای خرید ‌بر اساس ارزش شهودی، مقایسه با پدیده‌های رقیب، اذهان عمومی، کپی یا تک بودن و دیگر عوامل تصمیم گیری می‌کنند (Shank,2005,67).

 

قیمت و دیگر هزینه ها، هزینه های مختلفی را که مشتریان به خاطر استفاده از منافع آن قیمت، متحمل می‌شوند به مدیران نشان می‌دهد. مسئولیت مدیران صرفاً به قیمت گذاری سنتی که قیمت فروش به مشتریان را تعیین، حاشیۀ سود را مشخص و روش شرایط اعتباری را تعیین می نمود، خاتمه نمی یابد. مدیران باید این مسأله را تشخیص دهند و در صورت عملی بودن، به دنبال حداقل نمودن هزینه های دیگری که به واسطه استفاده از محصول، بر دوش مشتریان تحمیل خواهد شد، منجمله تلاش فکری و فیزیکی و تجارب احساس منفی، آنان نیز باشند. در یک سازمان خدماتی موفق، نمی‌توان بازاریابی را از دیگر وظایف سازمان جدا نمود. برای برآورده نمودن نیازهای مشتری، سه وظیفه مدیریتی وجود دارد که نقش های اصلی و مرتبط با هم ایفا می‌کنند، بازاریابی، عملیات و منابع انسانی، شکل زیر ارتباط بین این وظایف را نشان می‌دهد (حسن زاده، ۱۳۸۹،۱۶۵).

 

شکل ۱-۲٫ ارتباط بین وظایف

 

 

 

مؤسسات و سازمان ها هم چون باشگاه های حرفه ای باید نقش عناصر آمیخته بازاریابی را به خوبی درک کنند، تا استراتژی های مناسب را طراحی نمایند، مؤسساتی که مدیران آن ها موفق به تدوین استراتژی های یکپارچه و جامع می‌شوند، شانس بیشتری برای بقا و موفق شدن خواهند داشت و برعکس (پیشین، ۱۶۶).

 

۵-۲-۲ آمیخته بازاریابی خدمات

 

فرضیه ۴) پرستیژ برند بر کیفیت درک شده تاثیر مثبت و معناداری دارد.

 

فرضیه ۵) پرستیژ برند بر صرفه جویی در هزینه اطلاع رسانی تاثیر مثبت و معناداری دارد.

 

فرضیه ۶) پرستیژ برند بر ریسک درک شده تاثیر منفی و معناداری دارد.

 

از دید بو ­و ­همکارانش­^[۹۹](۲۰۰۹) تصویر برند همان ادراک های احساسی و دقیق مشتریان از برند خاص است. آن ها معتقدند که تصویر­ برند یکی از منابع مهم ارزش ویژه برند است. تصویر برند، یا برداشت از برند­ و یا یک محصول نشان دار هست و شامل معانی نمادین هست ­که مصرف­ کنندگان با ویژگی­های خاص یک محصول یا ­خدامات تداعی ‌می‌کنند (آپریا و بک،۲۰۰۴). به طور کلی تصویر می‌تواند از لحاظ کمک به مشتری برای پردازش­اطلاعات و تمایز برند، دلیلی برای خرید و ایجاد احساسات مثبت ایجاد کرده و مبنایی را برای گسترش ارزش ارائه کند. در ادبیات مربوط به کالا و خدمات شواهد فراوانی مبنی بر تاثیرمستقیم و معنی دار تصویر برند بر کیفیت درک شده وجود دارد (بلومر و همکاران،۱۹۹۸). ‌بنابرین‏ در­ارزیابی کیفیت­خدمات برای شکل­ گیری انتظارات، ‌می‌توان­گفت تصویر­برند پیش ­بینی­کننده این­ ارزیابی هست به جای اینکه جزئی از آن باشد. آکر(۱۹۹۱) نشان ­می­دهد که یک

 

1. 1. vanrenen ↑

 

1. 1. Brand Credibility ↑

 

1. 1. Swait and Erdem ↑

 

1. 1. Brand Prestige ↑

 

1. 1. Steenkamp&Batra& Alden ↑

 

1. 1. Vigneron & Johnson ↑

 

1. 1. Boo et al ↑

 

1. 1. Keller ↑

 

1. 1. Perceived Quality ↑

 

1. 1. Information Costs Saved ↑

 

1. 1. Erdem & Swait ↑

 

1. 1. Aaker ↑

 

1. 1. Perceived Risk ↑

 

1. 1. Dowling & Staelin ↑

 

1. 1. Albers-Miller ↑

 

1. 1. product involvement ↑

 

1. 1. Sherif ↑

 

1. 1. Cohen ↑

 

1. 1. Zaichkowsky ↑

 

1. 1. product knowledge ↑

 

1. 1. Marks and Olson ↑

 

1. 1. repurchase intention ↑

 

1. 1. Ha et al ↑

 

1. 1. Reasoned Action Theory ↑

 

1. 1. Fishbein & Ajzen ↑

 

1. 1. Gruber ↑

 

1. 1. Delgado and Ballester ↑

 

1. 1. Sweeny and Seait ↑

 

1. 1. Fournier ↑

 

1. 1. Keller ↑

 

1. 1. Bian ↑

 

1. 1. ^۶ Freling and Forbes ↑

 

1. 1. Truonf et al ↑

 

1. 1. Dubous & Czeller ↑

 

1. 1. Wiedmann ↑

 

1. 1. Steenkamp et al ↑

 

1. 1. Vigneron & Johnson ↑

 

1. 1. Frost ↑

 

1. 1. Wong et al ↑

 

1. 1. Bearden & Etzel ↑

 

1. 1. Beak and et al ↑

 

1. 1. Martina & Camarero ↑

 

1. 1. Swiat & Sweeney ↑

 

1. 1. Shiffman & Kanuk ↑

 

1. 1. Sweeny and Seait ↑

 

1. 1. Gardner ↑

 

1. 1. Shin kim ↑

 

1. 1. Plummer ↑

 

1. 1. Biel ↑

 

1. 1. Yoo etal ↑

 

1. 1. Olsen etal ↑

 

1. 1. Gefen ↑

 

1. 1. Mitchell ↑

 

1. 1. Chandrashekaran ↑

 

1. 1. Conchar ↑

 

1. 1. Yuksel and Yuksel ↑

 

1. 1. McCarthy and Henson ↑

 

1. 1. Mieres ↑

 

1. 1. Goodwin ↑

 

1. 1. Gurhan-Canli and Batra ↑

 

1. 1. Campbell and Goldstein ↑

 

1. 1. Cho and Lee ↑

 

1. 1. Kirmani and Rao ↑

 

1. 1. Rao et al ↑

 

1. 1. Chakravarti and Janiszewski ↑

 

1. 1. Chung and Zhai ↑

 

1. 1. Niaand Zaichkowsky ↑

 

1. 1. Weitz ↑

 

1. 1. Brucks ↑

 

1. 1. Smith ↑

 

1. 1. Berger et al ↑

 

1. 1. Alba and Hutchinson ↑

 

1. 1. Keller ↑

 

1. 1. Stokmans ↑

 

1. 1. Nedungadi ↑

 

1. 1. Aaker ↑

 

1. 1. O’Cass ↑

 

1. 1. Alden et al ↑

 

1. 1. Reddy et al ↑

 

1. 1. Yoo al et ↑

 

1. 1. Haynes et al ↑

 

1. 1. Matzler et al ↑

 

1. 1. Morschett et al ↑

 

1. 1. Nystrom ↑

 

1. 1. Zielke ↑

 

1. 1. Blackwell et al ↑

 

1. 1. Talukdar ↑

 

1. 1. Baker et al ↑

 

1. 1. Desai and Talukdar ↑

 

1. 1. Restricted codes ↑

 

1. 1. Elaborated codes ↑

 

1. 1. Stephan Zielke ↑

 

1. 1. Zeithaml ↑

 

1. 1. Structural Equation Modeling ↑

 

1. 1. Ang and et al ↑

 

1. 1. ^۱ Swait and Erdem ↑

 

1. 1. ۲ Steenkamp&Batra& Alden ↑

 

 

اسلام پژوهانی چون گلدزهیر و ایزوتسو نیز جهل را در برابر حلم دانسته اند.

 

سه ) در برابر عقل :

 

اگر جهل در مقابل عقل قرار بگیرد جهل به معنای عمل نسنجیده می شود و جاهل هم کسی می شود که کارهای سفیهانه و دور از عقل و افکار غلط و غیر عقلایی می‌کند.

 

پس به طور کل از کلمات لغویان استفاده می شود نادانی و عمل نسنجیده دو معنای مهم جهل است.

 

پس اگر جهل در مقابل علم استفاده شود به معنای نادانی و اگر در مقابل عقل به کار رود به معنای عمل نسنجبیده است.

 

‌بنابرین‏ با تمام این تفاضیل جاهل را ‌به این شکل می شود معنا کرد. که جاهل کسی است که بدون علم و آگاهی نسبت به چیزی اعتقاد و باور داشته باشد و آن را عمل کند و یا با کارهای سفیهانه و دور از عقل و غیر عقلایی از آن پیروی نماید.

 

۲ – ۲ – ۲ – گفتار دوم – کاربرد و مشتقات جهل و پاسخ به یک شبهه

 

« کاربرد و مشتقات جهل در قرآن »

 

ترکیبات این ماده جهل در مجموع بیست و چهار بار به صورت اسم و فعل در قرآن به کار رفته است و مشتقات رسمی و فعلی آن به صورت جاهل ، جاهلون ، جاهلین ، جهاله ، یجهلون ، تجهلون ، جهول می‌باشد. ^[۷۱] در این جا برخی از آیات که مشتقات واژه جهل در آن ها آمده است ، ذکر می شود :

 

خداوند در قرآن کریم می فرماید : ( یوسف ) گفت ؛

 

« پروردگارا زندان نزد من محبوب تر است از آنچه این ها مرا به سوی آن می خوانند و اگر مکر و نیرنگ آن ها را از من بازنگردانی به سوی آن ها متمایل خواهم شد و از جاهلان خواهم بود. ^[۷۲] »

 

در این جا ماده جهل به صورت اسم یعنی ” الجاهلین ” به کار رفته است. در سوره دیگر ‌به این شکل آمده است که :

 

« ای « پیغمبر » چنانچه اعراض آن ها تو را سخت می‌آید اگر توان نردبانی بر آسمان بر افراز تا آیتی بر آن ها آوری ، اگر خدا می خواست همه را مجتمع هدایت می کرد پس تو البته از آن جاهلان نباش. ^[۷۳] »

 

در این جا هم ماده جهل به صورت اسم ” الجاهلین ” به کار رفته ‌به این صورت که خداوند به پیامبر اکرم ( ص ) دستور داده است که از جاهلان نباشد.

 

و هم چنین این که در سوره دیگر آمده است.

 

« و بنی اسرائیل را از دریا به ساحل سلامت رساندیم. پس به قومی که در پرستش بت های خود متوقف بودند برخورده و به آئین بت پرستی مایل شدند گفتند ای موسی برای ما خدایی مثل خدایانی که این بت پرستان را است ، « دیدنی و محسوس » مقرر کن. موسی در جواب تقاضای جاهلانه قوم گفت : شما مردم سخت و نادانی هستید. ^[۷۴] »

 

در این آیه هم ماده جهل به صورت فعل مضارع ” تجهلون ” آمده است ‌به این صورت که موسی به قوم خود ، که از او تقاضای خدایی بر ساخته داشتند ، نسبت جهل داده است.

 

و هم چنین در سوره دیگری خداوند تبارک و تعالی می فرماید : « ما بر آسمان ها و زمین و کوه های عالم و قوای عالی ئو دانی ممکنات عرض اندام کردیم و همه از تحمل آن امتناع ورزیده ، اندیشه کردنند تا انسان ناتوان پذیرفت و انسان هم در مقام آزمایش و ادای امانت بسیار ستم کار و نادان بود. ^[۷۵] »

 

در این جا نیز ماده جهل به صورت ” جهول ” به کار رفته شده است. ‌به این صورت که خداوند ، انسان که بار امانت را پذیرفته است « جهول » نامیده است.

 

و در ادامه نیز می توان به ” آیه ۱۷ سوره نساء ” و ” آیه ۵۴ سوره انعام ” و ” ۱۱۹ سوره نحل ” اشاره کرد که در آن ماده جهل به کار رفته است.

 

بدین صورت که ماده جهل و جهالت ‌در مورد کسانی به کار رفته است که از سر نادانی کار ناشایستی انجام داده‌اند.

 

و هم چنین دیگر آیاتی که مجالی برای بیان و ذکر آن نیست.

 

« کاربرد و مشتقات جهل در روایات »

 

در ادامه برخی از روایاتی که مشتقات جهل در آن آمده را ذکر می‌کنیم.

 

امام علی ( ع ) می فرمایند :

 

” اعظَمُ المَصائِبِ الجهل : ^[۷۶] « بزرگ ترین مصیبت نادانی است. » و هم چنین می فرمایند :

 

” العقلُ یَهدی و یُنجی ” ، ” و الجهل یغوی و یردی ” ^[۷۷]

 

« عقل راهنمایی می‌کند و نجات می‌دهد و نادانی گمراه می‌کند و نابود می گرداند. »

 

رسول خدا ( ص ) می فرماید :

 

” اِنَّ الجاهِلَ مَن عَصَی الله و ان کانَ جمیلَ المَنظرِ عظیم الحظر “

 

« نادان کسی است که نافرمانی خدا کند ، اگر چه زیبا چهره و دارای موقعیت بزرگی باشد. ^[۷۸] »

 

و در جایی دیگر می فرماید :

 

” قلبٌ لیسَ فیهِ شیٌء من الحکمهِ کبیتٍ خَرِبٍ فَتَعَلّموا و عَلَّمُوا و تَفَقَّهوا و لا تَمونوا جُهالًاَ فاِنَّ الله لا یعذِرُ عَلَی الجَهلِ “

 

« دلی که در آن حکمت نیست ، مانند خانه ویران است ، پس بیاموزید و تعلیم دهید ، نفهمید و نادان نمیرید. به راستی که خداوند را برای نادانی نمی پذیرد. ^[۷۹] »

 

و هم چنین امام کاظم ( ع ) می فرمایند :

 

” اِنَّ الزرعُ یَنُبِتُ فی السَّهل و لا ینُبتُ فی الصَّفا فَکَذلک الحِکَمهُ تَعمُر فی قلبِ المُتَواضِعِ وَ لاَتَعمُرُ قلبِ المُتکّبَرِ الجَبّار ، لاِنَّ الله جَعَلَ التواضُعَ آله العقلِ و جَعَلَ التکُّبَر من آله الجَهلِ “

 

« زراعت در زمین همواره می روید ، نه بر سنگ سخت و چنین است که حکمت ، در دل های متواضع جای می‌گیرد نه در دل های متکبر ، خداوند متعال ، تواضع را وسیله عقل و تکبر را وسیله جهل قرار داده است. ^[۸۰] »

 

و هم چنین پیامبر اکرم ( ص ) در جای دیگر می فرمایند :

 

” ثلاثٌ من لم تکُن فیهَ فَلیسَ مِنّی و لا مِنَ اللهِ عَزَّوَجَّلَ. قیلَ ؛ یا رسول الله ، و ما هُنَّ ؟ قال : حِلمٌ یَرُدَّ بِهِ جَهَل الجاهِلِ و حُسنُ خُلقِ یعیشُ به فی النّاسِ و وَرَعٌ یحجُزُهُ عن مَعاصِی اللهِ عَزَّوَجلَّ. ” ^[۸۱]

 

« سه چیز است که هر کس نداشتم باشد نه از من است و نه از خدای عزوجل. عرض شد : ای رسول خدا ، آن ها کدام اند ؟ فرمودنند: بردباری که به وسیله آن جهالت نادان را دفع کند ، اخلاق خوب که با آن در میان مردم زندگی کند و پارسایی که او را از نافرمانی خدا باز دارد. »

 

شبهه ای ‌در مورد جهل و پاسخ به آن

 

« خداوند در سوره نحل می فرماید : خداوند شما را از شکم های مادرانتان بیرون آورد در حالی که چیزی نمی دانستید. »^[۸۲] و حال آن که در سوره اعراف جهل را بد دانسته و به پیغمبر دستور داده است که از جاهلین روی گرداند. ^[۸۳] اگر جهل بد است پس چرا خداوند انسان ها را جاهل به دنیا آورده است ؟ جواب :

 

جهل ۲ قسم است.

 

یک ) جهل در مقابل علم : آنچه در آیه ۷۸ سوره مبارکه نحل آمده است از این نوع جهل است یعنی شما را به دنیا آوردیم در حالی که جاهل بودید [ علم نداشتید ]. این نوع جهل ذاتاً بد نیست بلکه باقی ماندن بر آن بد است. لذا دیده می شود در روایات ما را به علم جوئی تشویق کرده و راه رسیدن به علم را به ما یاد داده و فرمودند : ” مفتاح العلم السوال ” یعنی کلید دست یابی به علم سوال کردن است.

 

و یا در سوره زمر خداوند در قالب سوال ، برتری عالم بر جاهل را این چنین مطرح می فرماید که : ” هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون “

 

اثربخشی سازمانی به شکل عمیقی در ادبیات سازمانی جای گرفته و به عنوان موضوعی اصلی در تمامی تجزیه و تحلیل های سازمانی در نظر گرفته می شود (حسنی، سارمی، ۱۳۸۹: ۲۰۲).

 

رابینز در تعریف اثربخشی سازمانی هم به وسایل و امکانات (فرایند) توجه نموده و هم به نتایج حاصله (رابینز، ۱۳۸۸: ۵۳). اثربخشی سازمانی وضعیتی است که در آن سازمان مورد نظر منابع را به میزان محدود مصرف کند و قادر باشد به هدف یا اهداف، با توجه به معیارهای تعیین شده دست یابد (حسنی، سارمی، ۱۳۸۹: ۲۰۴).

 

اگر برای سازمان مدلی عقلایی قایل شویم می‌توانیم اثربخشی سازمانی را توانایی سازمان برای دستیابی به اهداف دانست و اگر سازمان را یک سیستم اجتماعی تلقی کنیم می‌توانیم اثربخشی را قابلیت سازگاری سازمان با شرایط محیطی دانست؛ و هدف از ایجاد سازمان را دستیابی به اهداف از طریق رفتارهای اثربخش دانست. در این مسیر می توان گفت سازمان ها ‌به این منظور به وجود آمده اند که به عنوان موثرترین و کارسازترین واحدهای اجتماعی هدف های خود را در حد انتظارات جامعه تحقق بخشند. از این رو، تمام کوشش های سازمانی در جهت ترویج و تشویق رفتارهایی است که از لحاظ سازمان اثربخش، مولد و از لحاظ کارکنان سازمان، رضایت بخش و پاداش دهنده باشد (احمدی، سترگ، ۱۳۸۸: ۳۶-۳۵).

 

۲-۲-۳) مدل‌ های اثربخشی سازمانی

 

مدل ‌های مختلفی برای بررسی میزان اثربخشی سازمانی ایجاد شده ‌اند. این تنوع در مدل‌ ها به ‌دلیل ماهیت مفهوم اثربخشی، به ‌ویژه مرزهای نامشخص آن و به ‌دلیل مفهومی ‌سازی‌ های متنوع سازمان‌ هایی است که مدل‌ های مختلف اثربخشی را به ‌کار می‌ گیرند:

 

۲-۲-۳-۱) مدل هدف^[۴۷]

 

این رویکرد متداول ترین معیار ارزیابی اثربخشی سازمانی است و اثربخشی سازمانی را عمدتاً با نیل به یک یا چند هدف ویژه تعریف می‌کند و به طور گسترده در اکثر سازمان ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. تمرکز این مدل بر برون دادهاست. کارکنان در این رویکرد به دنبال بهره وری، کارایی و سودآوری هستند (اردلان و دیگران، ۱۳۹۱: ۷۸). در واقع، در این رویکرد به اهداف سازمان توجه می شود و میزان هدف های تامین شده، معرف میزان اثربخشی سازمانی خواهد بود. این رویکرد روشی منطقی است چرا که سازمان ها، همواره می کوشند تا به سطح یا میزان معینی از اهداف دست یابند. در اجرای این رویکرد، میزان پیشرفت برای تحقق هدف های سازمان اندازه گیری می شود. اتزیونی (۱۹۶۰) هدف سازمانی را حالت مطلوب اموری می‌داند که سازمان سعی در به دست آوردن آن ها دارد. بر اساس رویکرد اتزیونی، زمانی یک سازمان اثربخش است که نتایج قابل مشاهده فعالیت های آن با اهداف سازمانی برابر بوده یا بیشتر از آن ها باشد. به‌ طور کلی، مدل هدف (نیل به هدف)، اثربخشی را به ‌عنوان تحقق کامل یا حداقل بخشی از اهداف سازمان تعریف می‌کند (زکی و دیگران، ۱۳۸۵: ۳۰).

 

مدل سنتی اثربخشی، متکی بر نوعی از سازمان به ‌عنوان مجموعه ‌ای از اجزایی است که گرایش به رسیدن به اهداف دارند. در این دیدگاه یا مدل، اثربخشی به‌ عنوان رسیدن یا حصول به پیامدهای سازمانی تعریف می‌شود. در این مدل، تمرکز به ‌طور زیادی بر رسیدن به اهداف و مقاصد است. هدف‌ های عملی از جمله هدف ‌های مهمی هستند که در این روش مورد توجه قرار می‌ گیرند. اگر سعی شود از هدف‌ های عملی (و نه هدف‌ های رسمی) استفاده شود، نتایج بسیار بهتری به ‌دست خواهد آمد. معمولا هدف‌ های رسمی به ‌صورت تجریدی و انتزاعی هستند و سنجش یا اندازه‌ گیری آن ها مشکل است. هدف‌ های عملی نشان ‌دهنده فعالیت‌ هایی هستند که سازمان واقعا آن ها را انجام می‌دهد. در سازمان ‌های تجاری برای سنجش اثربخشی سازمان از روش مبتنی بر تامین هدف یا نیل به هدف استفاده می ‌شود؛ زیرا می‌توان هدف‌ های تولیدی شرکت را به ‌آسانی اندازه‌ گیری کرد. معمولا سازمان‌ ها عملکرد خود را برحسب سودآوری، رشد، سهم بازار و بازده سرمایه‌ گذاری اندازه ‌گیری می‌کنند (جواهری کامل، ۱۳۹۰).

 

۲-۲-۶-۲) مدل سیستمی^[۴۸]

 

در این رویکرد، سازمان باید توانایی کسب درون دادها را داشته باشد. رویکرد سیستم منبع بر معیارهایی تأکید دارد که بقای طولانی مدت سازمان را افزایش خواهد داد. نظیر توانایی سازمان در کسب منابع، نگهداری از محیط داخلی خود به عنوان یک سازمان اجتماعی و تعادل موفق با محیط خارجی (اردلان و دیگران، ۱۳۹۱: ۷۸). در این رویکرد سازمان هم چون سیستمی تلقی می شود که دارای ورودی و خروجی هایی می‌باشد و فرآیندهای موجود، باعث انجام فعالیت های مورد نظر سازمان می شود. در این رویکرد به ورودی های سازمان توجه می شود. سازمان این اقلام را از محیط می‌گیرد و وارد مرحله تبدیل می‌کند. اساس رویکرد یاد شده آن است که سازمان در تحصیل و تامین منابع مورد نیاز و نیز در حفظ و نگهداری سیستم سازمانی باید موفق باشد تا بتواند در وضعی اثربخش باقی بماند. سازمان ها باید منابع ارزشمند را از دیگر سازمان ها بگیرند. در دیدگاه سیستمی، اثربخشی سازمانی عبارت است از: توانایی سازمان در بهره برداری از محیط خود در راه تحصیل و تامین منابع ارزشمند و کمیاب. هر اندازه که سازمان در تامین منابع مورد نیاز خود راحت تر و موفق تر باشد، بر میزان اثربخشی آن اثر مثبت خواهد داشت. یاچمن و سی شور (۱۹۶۷) با توجه ‌به این که رویکرد مبتنی بر هدف را در تحلیل اثربخشی سازمانی ناکافی می دانند و رویکرد تامین منابع را جایگزین آن نموده اند (زکی و دیگران، ۱۳۸۵: ۳۱-۳۰). مدل سیستمی در حالی ‌که اهمیت اهداف را نادیده نمی‌گیرد، بر ابزارهای مورد نیاز برای رسیدن به اهداف خاص، کسب منابع و فرآیندها تمرکز دارد. در این مدل، مفهوم سازمان در دیدگاه سیستم باز ریشه دارد؛ که درون‌ دادها به فرآیندها تبدیل (درون ‌داد به برون ‌داد) شده و برون‌ دادها به‌ عنوان بخشی از یک کل نگریسته می‌شوند، نه به ‌عنوان متغیرهای مستقل. رویکرد سیستمی نسبت به اثربخشی چنین اظهار می‌دارد که سازمان ها متشکل از قسمت‌ های فرعی مرتبط به ‌هم هستند. اگر قسمتی از این سیستم ضعیف عمل کند، اثر عملکرد ضعیف آن، بر عملکرد کل سیستم مؤثر واقع می ‌شود. اثربخشی، مستلزم آگاهی و تعاملات مؤثر با عوامل محیطی است.

 

مدیریت نمی‌تواند روابط حسنه خود را با مشتریان، عرضه‌ کنندگان مواد اولیه، مؤسسات و نهادهای دولتی، اتحادیه‌ ها و عوامل مشابه که قدرت مخدوش نمودن عملیات باثبات سازمان را دارا هستند، نادیده بگیرد (جواهری کامل، ۱۳۹۰).

 

۲-۲-۶-۳) مدل ذی ‌نفعان استراتژیک^[۴۹]