1-1-3-2- اعتماد بنیادی…………………………………………………………………………………   32

 

2-1-3-2- اعتماد میان فردی…………………………………………………………………………..   33

 

3-1-3-2- اعتماد تعمیم یافته یا عام………………………………………………………………….   33

 

4-1-3-2- اعتماد به نظام یا سیستم…………………………………………………………………..   34

 

2-3-2- سطوح اعتماد……………………………………………………………………………………   34

 

1-2-3-2- اعتماد در سطح خرد………………………………………………………………………   35

 

2-2-3-2- اعتماد در سطح میانه………………………………………………………………………   37

 

3-2-3-2- اعتماد در سطح کلان……………………………………………………………………..   40

 

3-3-2-  نظریه های مبتنی بر اعتماد…………………………………………………………………..   41

 

1-3-3-2- مک کوایل……………………………………………………………………………………   41

 

2-3-3-2- نظریه رسانه ها………………………………………………………………………………   45

 

1-2-3-3-2-  نظریه جبرگرایی رسانه ای………………………………………………………….   45

 

2-2-3-3-2-  نظریه کاشت……………………………………………………………………………   46

 

3-2-3-3-2-  نظریه پوتنام……………………………………………………………………………..   47

 

4-2-3-3-2-  نظریه وساطت………………………………………………………………………….   49

 

5-2-3-3-2-  نظریه استفاده و رضامندی………………………………………………………….   50

 

6-2-3-3-2- نظریه وابسته به نظام رسانه ها………………………………………………………   52

 

7-2-3-3-2- نظریه های مبتنی بر اعتبار رسانه……………………………………………………   43

 

4-2- چارچوب نظری…………………………………………………………………………………….   55

 

5-2- مدل تحلیلی …………………………………………………………………………………………   57

 

5-2- فرضیه های پژوهش ………………………………………………………………………………   58

 

6-2- تعریف مفهومی متغیرها ………………………………………………………………………….   59

 

7-2- تعریف عملیاتی متغیرها ………………………………………………………………………….   73

 

فصل سوم : روش شناسی 

 

1-3- مقدمه………………………………………………………………………………………………….   77   

 

2-3- روش تحقیق…………………………………………………………………………………………   77

 

3-3- جامعه آماری………………………………………………………………………………………..   77

 

4-3- تعیین حجم نمونه و شیوه نمونه گیری………………………………………………………..   78

 

5-3- ابزار جمع آوری اطلاعات ……………………………………………………………………..   78

 

6-3- واحد تحلیل و روش تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………….   79

 

7-3- اعتبار و روایی………………………………………………………………………………………   79

 

 

 

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها

 

1-4- مقدمه …………………………………………………………………………………………………   86

 

2-4- آمار توصیفی ……………………………………………………………………………………….   87

 

1-2-4- آمار توصیفی مربوط به اساتید …………………………………………………………….   88

 

2-2-4- آمار توصیفی مربوط به دانشجویان………………………………………………………..   92

 

3-4- آمار استنباطی……………………………………………………………………………………….   98

 

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

 

1-5- مقدمه………………………………………………………………………………………………….   114

 

2-5- خلاصه، بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………….   114

 

3-5- مشکلات، دشواری ها و محدودیت های پژوهش…………………………………………   118

 

4-5- پیشنهادهای پژوهش………………………………………………………………………………..   118

 

فهرست منابع………………………………………………………………………………………………….  120

 

ضمائم …………………………………………………………………………………………………………   124

 

 

 

 

 

  

 

 

 

فهرست جداول

 

جداول                                                                                                                           صفحه

 

 

 

 

 

(1-1) چکیده تحقیقات خارجی مرتبط با موضوع و نتایج حاصل از آنها…………………… …  26

 

(2-2) چکیده تحقیقات داخلی مرتبط با موضوع و نتایج حاصل از آنها…………………….. …  31

 

(1-3) جدول جامعه آماری……………………………………………………………………………… …  78

 

(2-3) جدول نتایج تحلیل پایایی گویه ها با روش آلفای کرونباخ……………………………. …  80

 

(3-3) جدول نتایج تحلیل دوم پایایی گویه ها با روش آلفای کرونباخ پس از حذف گویه

 

         های کم اعتبار……………………………………………………………………………………… …  82

 

(4-3) جدول روش شناسی……………………………………………………………………………… …  84

 

(1-4) جدول توزیع فراوانی مربوط به گروه های مورد بررسی………………………………. …  87

 

(2-4) جدول توزیع فراوانی مربوط به جنسیت اساتید…………………………………………… …  88

 

(3-4) جدول شاخصهای توصیفی مربوط به سن اساتید………………………………………… …  89

 

(4-4) جدول توزیع فراوانی مربوط به سطح تحصیلات اساتید……………………………….. …  90

 

(5-4) جدول توزیع فراوانی مربوط به رشته تحصیلی اساتید………………………………….. …  91

 

(6-4) جدول توزیع فراوانی مربوط به جنسیت دانشجویان…………………………………….. …  92

 

(7-4) جدول شاخصهای توصیفی مربوط به سن دانشجویان…………………………………… …  93

 

(8-4) جدول توزیع فراوانی مربوط به سطح تحصیلات دانشجویان…………………………. …  94

 

(9-4) جدول توزیع فراوانی مربوط به رشته تحصیلی دانشجویان……………………………. …  95

 

(10-4) جدول توزیع فراوانی مربوط نظر اساتید در مورد میزان مطلوبیت کارکرد سریالها   .  96

 

(11-4) جدول توزیع فراوانی مربوط به نظر دانشجویان در مورد میزان مطلوبیت کارکرد

 

          سریالها……………………………………………………………………………………………… …  96

 

(12-4) جدول توزیع فراوانی مربوط به نظر اساتید در مورد کارکرد سریالها در افزایش

 

          مخاطب…………………………………………………………………………………………….. …  97

 

(13-4) جدول توزیع فراوانی مربوط به نظر دانشجویان در مورد کارکرد سریالها در

 

          افزایش مخاطب………………………………………………………………………………….. …  97

 

(14-4) جدول خی دو مربوط به بررسی نظر اساتید در مورد میزان مطلوبیت کارکرد سریالها…. …  99

 

(15-4) جدول آزمون فریدمن برای مقایسه مطلوبیت کارکرد سریالها از دیدگاه اساتید.. …..  100

 

(16-4) جدول خی دو مربوط به بررسی نظر دانشجویان در مورد میزان مطلوبیت کارکرد سریالها ...  102 

 

(17-4) جدول آزمون فریدمن برای مقایسه مطلوبیت کارکرد سریالها از دیدگاه دانشجویان  ..  103

 

(18-4) جدول خی دو مربوط به بررسی نظر اساتید در مورد کارکرد سریالها در افزایش

 

          اعتماد مخاطب……………………………………………………………………………………. ….  105

 

(19-4) جدول خی دو مربوط به بررسی نظردانشجویان در مورد کارکرد سریالها در افزایش

 

          اعتماد مخاطب…………………………………………………………………………………… ….  106

 

(20-4) جدول بررسی معناداری مدل برای تحلیل رگرسیون (تاثیر عوامل غیر رسانه ای بر

 

          اعتماد مخاطب از دیدگاه اساتید)…………………………………………………………… ….. 107

 

(21-4) جدول ضرایب بتای عوامل غیررسانه ای (دیدگاه اساتید)…………………………… ….  107

 

(22-4) جدول بررسی معناداری مدل برای تحلیل رگرسیون (تاثیر عوامل غیر رسانه ای بر

 

          اعتماد مخاطب از دیدگاه دانشجویان)……………………………………………………… ….  108

 

(23-4) جدول ضرایب بتای عوامل غیررسانه ای (دیدگاه دانشجویان)…………………….. ….  108

 

(24-4) جدول بررسی معناداری مدل برای تحلیل رگرسیون (تاثیر عوامل رسانه ای بر

 

          اعتماد مخاطب از دیدگاه اساتید)…………………………………………………………… ….  109

 

(25-4) جدول ضرایب بتای عوامل رسانه ای (دیدگاه اساتید)……………………………….. ….  110

 

(26-4) جدول بررسی معناداری مدل برای تحلیل رگرسیون (تاثیر عوامل رسانه ای بر

 

          اعتماد مخاطب از دیدگاه دانشجویان)……………………………………………………… …  111

 

(27-4) جدول ضرایب بتای عوامل رسانه ای (دیدگاه دانشجویان)…………………………. …  111

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودار ها

 

نمودار ها                                                                                                                          صفحه

 

 

 

 

 

(1-4) نمودار ستونی درصد فراوانی مربوط به گروههای مورد بررسی……………………… …..  87

 

(2-4) نمودار ستونی درصد فراوانی مربوط به جنسیت اساتید………………………………… ……  88

 

(3-4) نمودار هیستوگرام مربوط به توزیع سنی اساتید مورد بررسی در پژوهش…………. …..  89

 

(4-4) نمودار ستونی درصد فراوانی مربوط به سطح تحصیلات اساتید…………………….. …..  90

 

(5-4) نمودار ستونی درصد فراوانی مربوط به رشته تحصیلی اساتید……………………….. …..  91

 

(6-4) نمودار ستونی درصد فراوانی مربوط به جنسیت دانشجویان………………………….. …..  92

 

(7-4) نمودار هیستوگرام مربوط به توزیع سنی دانشجویان مورد بررسی در پژوهش…… …..  93

 

(8-4) نمودار ستونی درصد فراوانی مربوط به سطح تحصیلات دانشجویان……………….. …..  94

 

(9-4) نمودار ستونی درصد فراوانی مربوط به رشته تحصیلی دانشجویان…………………. …..  95

 

(10-4) نمودار ستونی درصد فراوانی مربوط به نظر اساتید در مورد میزان مطلوبیت

 

          کارکرد سریالها…………………………………………………………………………………… …..  99

 

(11-4) نمودار ستونی درصد فراوانی مربوط به نظر اساتید در مورد مطلوبیت کارکرد

 

           سریالها (مقایسه ای)…………………………………………………………………………… …..  101

 

(12-4) نمودار ستونی درصد فراوانی مربوط به نظردانشجویان در مورد میزان مطلوبیت

 

          کارکردسریالها……………………………………………………………………………………. …..  102

 

(13-4) نمودار ستونی درصد فراوانی مربوط به نظردانشجویان درمورد مطلوبیت کارکرد

 

          سریالها(مقایسه ای)……………………………………………………………………………… …..  104

 

(14-4) نمودارستونی درصدفراوانی مربوط به نظر اساتید در مورد کارکرد سریالها در

 

          افزایش اعتماد مخاطب………………………………………………………………………… …..  105

 

(15-4) نمودار ستونی درصد فراوانی مربوط به نظر دانشجویان در مورد کارکرد سریالها

 

          در افزایش اعتماد مخاطب…………………………………………………………………….. …..  106

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل ها

 

شکل                                                                                                                                            صفحه

 

 

 

(1-2) مدل نظری اعتماد در سطح خرد …………………………………………………………….. …..  37

 

(2-2) مدل نظری اعتماد در سطح میانه……………………………………………………………… …..  40

 

(3-2) مدل نظری کارکرد رسانه در نظریه مک کوایل…………………………………………… …..  42

 

(4-2) مدل نظری کارکرد رسانه در ایجاد اعتماد اجتماعی…………………………………….. …..  43

 

(5-2) مدل نظری تلفیق دیدگاه های اعتماد اجتماعی…………………………………………….. …..  44

 

(6-2) تاثیر رسانه بر اعتماد در دیدگاه پوتنام………………………………………………………. …..  49

 

(7-2) مدل نظری عوامل موثر بر اعتماد مخاطبان به رسانه…………………………………….. …..  64

 

(8-2) مدل تحلیلی تحقیق ……………………………………………………………………………… …..  67

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چکیده

 

هدف از پژوهش حاضر بررسی و سنجش کارکرد سریالهای تلویزیونی تولید شده در سال1390-1389 و برخی متغیرهای مرتبط با آن، در سطح دانشجویان و اساتید ایرانی دانشکدۀ صدا و سیما بود. در مبانی نظری، از تلفیق نظریات مختلف در مبحث اعتماد و همچنین حوزه رسانه، چارچوب نظری تدوین و با بهره گیری از آن، مدل تحلیلی و فرضیات این مطالعه طراحی شدند. فرضیه ها مبتنی بر کارکرد مطلوب رسانه ملّی و موفقیت آن در افزایش اعتماد مخاطبین با پخش سریال های تلویزیونی به همراه تأثیر احتمالی عوامل غیررسانه ای (برون سازمانی) و عوامل رسانه ای (درون سازمانی) بر میزان اعتبار رسانه در نزد مخاطب و در نتیجه اعتماد آنها به رسانه تنظیم شد. روش از نوع زمینه یابی یا پیمایش بود و برای ابزار پژوهش، پرسشنامۀ حضوری محقق ساخته ای طراحی شد که طی یک پیش آزمون، مورد اعتباریابی و پایایی سنجی قرار گرفت و به وسیلۀ آن داده ها گردآوری شد. حجم نمونه با بهره گیری از جدول تعیین حجم نمونه مورگان، حدود 265 نفر(شامل 66 نفر اساتید و 199 نفر دانشجو) از جامعۀ آماری برآورد شد، و با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. یافته ها نشان داد که؛ میزان مطلوبیت کارکرد سریالهای پخش شده از تلویزیون در سال 90-1389 و کارکرد آنها در افزایش اعتماد مخاطب به رسانه، از نظر اساتید و دانشجویان کم و رو به متوسط بوده است. همچنین متغیرهای جنسیت، سطح تحصیلات و رشته تحصیلی نمی توانستند پیش بینی کننده های معنی داری برای اعتماد مخاطب به رسانه باشند. از نظر اساتید، عینیت و موثق و معتبر بودن و از نظر دانشجویان، عوامل رسانه ای مانند صداقت، موثق و معتبر بودن، عینیت، بی طرفی، جامعیت، همگن سازی، جذابیت و انگیزه، قابلیت اعتماد پیش بینی کننده های معناداری برای اعتماد مخاطب به رسانه را نشان دادند. یافته ها نشان داد که بین سن و همچنین بین اکثریت عوامل رسانه ای و افزایش اعتماد به رسانه رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و از آنجایی که از نظر اساتید و دانشجویان رابطه بین مطلوبیت و همینطور موفقیت کارکرد سریالها با افزایش اعتماد مخاطب به رسانه کم و رو به متوسط بوده است، لذا نمی توان بین این متغیرها رابطه مثبتی قائل بود. در استنتاج نهایی، الگوی نظری مطروح در ارتباط با نقش متغیرهای مطروح در اعتماد به رسانه مورد بازبینی و بررسی قرار گرفت و به لحاظ نظری بحث و تفسیر شد.

 

واژگان کلیدی: رسانه، کارکرد، اعتماد، مخاطب.

 

 

 

 

 

فصل اول   کلیات تحقیق:   مقدمه   بیان مسئله   اهمیت و ضرورت پژوهش   اهداف پژوهش

 

 

 

 

• مقدمه

 

تلویزیون به عنوان یکی از رسانه های جمعی مهم، با وجود عمر نه چندان طولانی توانسته است در بسیاری از مناطق جهان خود را معرفی و با توجه به تحولاتی که از نظر علمی و فناوری در جهان پدید آمده است، هر روز گستره خود را وسیع تر کند. با توجه به توانایی های زیادی که این رسانه دارد، توانسته است به صورت های گوناگون حیات بشری را در حوزه های مختلفی مانند اقتصاد، فرهنگ و امنیت اجتماعی تحت تاثیر قرار دهد (شاه محمدی،184:1389). بسیاری از نظام ها تلاش می کنند با در اختیار گرفتن و جهت دهی به رسانه، در جهت تحکیم و تثبیت خود یاری بجویند؛ بنابراین یک رسانه برای حضور همیشگی خود نیاز به مخاطب و البته اعتماد او دارد (حیاتی، 6:1388).

 

در بستر تعاملات و کنش های گروهی، اعتماد به منزله یک مکانیسم اجتماعی با کارکردهای متعدد اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و روانشناسی خود نقش مهمی را در این زمینه ایفا می کند. در واقع زندگی انسان بدون احساس اعتماد به خود، اعتماد به آینده و اعتماد به جهان پیرامون خود همراه با اضطراب و کشمکش تحمل ناپذیری است که ممکن است باعث از هم پاشیدگی فرد و نابودی وی شود. اعتماد، رشد انسان و شکوفایی استعدادها و توانایی او را تسهیل می کند و رابطه او را با دیگران به رابطه ای خلاق و شکوفا تبدیل می سازد تا فرد بتواند آرامش، امنیت، آزادی و استقلال را در کنار دیگران تجربه کند (قدیمی،90:1386).

 

در پژوهش حاضر رابطه بین سریالهای سیمای جمهوری اسلامی ایران و اعتماد مخاطب به رسانه مورد نظر محقق است و این نکته مورد بررسی قرار می گیرد که کارکرد سریالهای تولید و پخش شده سیما در سال 1390-1389 از نظر اساتید و دانشجویان دانشکده صداوسیما در افزایش اعتماد مخاطب به رسانه ملی در ایران چگونه است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-1- بیان مسئله

 

تلویزیون از جمله وسایل ارتباط جمعی است که به سبب فراگیری و وسعتی که دارد از اهمیت فراوانی برخوردار است، چنانکه برنامه های این وسیله مهم ارتباط جمعی، بر بینندگان و مخاطبین اثر عمیقی می نهد که البته نوع اثر و میزان اثر گذاری آن یکسان نبوده و به عوامل گوناگون بستگی دارد که می توان به ساختار و نظام تلویزیون در هر جامعه که متاثر از ویژگی های ساختار نظام اجتماعی آن جامعه است اشاره نمود. از جمله وظیفه مهم تلویزیون و برنامه هایی که تولید و پخش می شوند افزایش اعتماد و به عبارتی مخاطب سازی است و اگر بتواند بخوبی به ایفای این وظایف خود بپردازد، در آن صورت می توان گفت تلویزیون در به انجام رساندن رسالت و اهداف خود موفق بوده است.

 

امروزه به دلایلی فناورانه شاهد گسترش رسانه های جدید دیداری و شنیداری و آغاز عصر ارتباطات چندرسانه ای پلورالیستی هستیم. به دلیل دیجیتالی شدن ارتباطات و به خصوص توسعه تکنولوژی ماهواره و پخش برنامه های تلویزیونی از طریق فناوری ماهواره ای، جذب، نگهداری و افزایش مخاطب تلویزیونی به امری نگران کننده و مهم و جدی تبدیل شده است. در چنین شرایطی دست اندرکاران رسانه ها همواره در پی فراهم کردن شرایطی هستند تا مخاطبان به پیامهای تولید شده توسط آنها بی اعتنا و بی اعتماد نگردند؛ چرا که اعتماد مردم به یک رسانه موجب توجه بیشتر مخاطبان به آن رسانه و زمینه سازی جهت تحقق اهداف مورد نظر آن رسانه در جامعه می شود؛ عواملی که تضمین کننده حیات و موفقیت رسانه ها است. (علیزاده،6:1389).

 

به بیان دیگر در عصری که بدلیل پیشرفت فناوری های رسانه ای و ظهور شبکه های ماهواره ای و اینترنتی فراوان (افزایش منابع فرستنده) و گرم شدن بازار رقابت، امکان انتخاب بیشتری برای مخاطبان رسانه ها فراهم شده، رسانه ای می تواند ادامه حیات بدهد که ضمن پاسخ به نیازمندی ها و خواسته های مخاطبان و ارزش های آنها اعتماد و اطمینان مخاطبان بیشتری را به خود جلب کند؛ مخاطبانی که امروزه با ویژگی هایی چون متنوع بودن، فعال بودن و گزینشی عمل کردن، از مخاطبان گذشته متمایز می شوند. گسترش، تنوع و بسط فعالیتهای یک رسانه صرفاً در شرایطی موثر واقع خو