فاصله:
فاصله در بین کلمات در یک نوشته نامنظم دلیل بر ضعف فکری و کمبود و ضبط و ربط کوششهای نویسنده است. نوشته فشرده متعلق به اشخاصی است که به محیط خارجی خود وابستگی دارند و فعال و پیشرو و پرحرف می باشند.
نظم یا بی نظمی:
نامنظمی فعال که با حرکات شدید و زیاده از حد و عجولانه قلم نمایان است نشان دهنده یک فعالیت بی تناسب و در هم وبرهم است.
نامنظمی غیر فعال و خموده که در آن حرکات قلم کندتر و نرم تر بوده و کلمات شکل و فرم مشخصی ندارند و اغلب ناتمام میباشند دلیل برخیالی و عدم پیش بینی ومسامحه نویسنده است.
کج نویسی:
نویسندهای که حروف را به طور عمودی وا میدارد تا بتواند بهتر از سایر حروف آنها را جدا کند مثل کسی است که از میان جمعی سفت و سخت رد شود بدون اینکه به آنها توجهی داشته باشد. بطور کلی نوشته عمودی نمایانگر انفراد و استقلال فکری، بی توجهی و عدم احساس در برابر سایرین است.
یک نوشته مورب یا خم شده به جلو یا به چپ نشان دهنده تمایل برای یک تماس نزدیک تر با مردم است. هر قدر نویسنده آن جهش عاطفی قوی تر به همنوعان داشته و کمتر می تواند جلوی آن را بگیرد. نویسنده خط مورب به طرف آینده پیش روی می کند. برعکس نوشته ای که خطوط راست آنها بطور معکوس و به طرف راست خم شده است نویسندهای بدبین دارد که در مقابل پیشنهادات عقب نشینی یا امتناع دارند و یا اشخاصی که خیلی حساس هستند که نمیخواهند دنیا را آنطور که هست قبول داشته باشند. درجه خم شدن حروف به چپ یا به راست از علاقه بسیار زیاد تا خودداری و مقاومت زیاد تغییر می کند.
ابعاد:
نوشته درشت (حروف وسط بین ۴ تا ۵ میلیمتر ارتفاع) نویسندهای برون گرا، مشتاق و دارای اعتماد به نفس دارد. چنانچه خط خیلی درشت (۵ تا ۷ میلیمتر ارتفاع) باشد نویسندهای متوقع، سیری ناپذیر و بوالهوس دارد که برای شخصیت دیگران احترامی قائل نیست.
نوشته ریز (حروف داخلی کمتر از۵/۱ تا ۲ میلیمتر) نویسندهای درون گرا، فروتن، حقیقت بین و دارای تمرکز دارد.
نوشته خیلی ریز (از یک میلیمتر کوچکتر) نشان دهنده نیروی زندگی ضعیف فقدان جنب و جوش، خصت، کم رویی می باشد.
جهت خطوط:
خطوط پایین رونده دلیل بر سستی، غمزدگی، بدبینی و دلسردی است و خطوط بالا رونده گویای انبساط خاطر، خوش بینی، ذکاوت و پشتکار و بلند پروازی نویسنده است ]۱[.
۲-۲ پیشینه تحقیق
در سال ۱۶۶۰ میلادی یک استاد فلسفه به نام ((بالدی)) و دو سال بعد کشیشی به نام ((میشون)) درباره شناسایی خلق و خوی و خصوصیات اخلاقی افراد، ضمن مطالعه خط و نوشتههایشان مطالبی اظهار داشتند و ادعا کردند از خط یک شخص میتوان به چگونگی رفتار و شخصیت او پی برد و با خلق و خوی او آشنا شد ]۱[. در سال ۱۳۸۴ شمسی برای اولین بار گرافولوژی دست نوشته فارسی به کمک کامپیوتر در مقاله ای توسط احسان الله کبیر و علی بهرامی شریف بررسی شد و روش هایی برای استخراج خودکار برخی از ویژگی ها پیشنهاد شد. ویژگی هایی که در این تحقیق از دست نوشته ها استخراج گردید عبارتند از : شکل حاشیه، انبسساط کلمات (کشیدگی از همه طرف)، درشت نویسی، فشردگی متن، کجی متن، نسبت کشیدگی بالایی و پایینی به کشیدگی عرضی کلمات، زاویه کشیدگی عمودی حروف. آنها با توجه به ویژگیهای مذکور و قوانین موجود در مرجع[۱] در مورد نویسنده دست نوشته ها تصمیم گیری نمودند. پس از آن افراد دیگری ضمن استخراج ویژگیهای دستخط با بهره گرفتن از برخی از طبقه بندها مانند شبکه های عصبی مصنوعی و سیستم استنتاج فازی نسبت به دسته بندی ویژگیها و تشخیص خصوصیات روانشناختی از روی دستخط اقدام نمودند.
در سال ۱۳۸۶ یاسر نوروززاده و همکاران، گرافولوژی را به کمک پردازش تصویر و سیستم استنتاج فازی، انجام دادند. آنها جهت استخراج ویژگیهای مناسب از دست نوشته فارسی از ویژگیهای معرفی شده در مرجع]۲ [استفاده کردند و سپس ویژگیهای استخراج شده را به سیستم تصمیم گیری فازی دادند تا پس از استنتاج در قوانین فازی، خروجی مناسب را تولید کند که بیانگر ویژگیهای شخصیتی نویسنده دست نوشته است. سیستم فازی مذکور با بهره گرفتن از قوانین جداول ۱و۲ طراحی شده بود][i][.
جدول (۲-۱) تصمیم گیری گرافولوژی درباره درشتی کلمات]۶[
| تصمیم | درشتی کلمات |
| باهوش است و تمایل به تنهایی دارد. | ریز |
| میتواند مسایل را حلاجی کند. | معمولی |
| مهربان است و مساعدت میکند. | درشت |
| بسیار اجتماعی است و نیاز به شناخته شدن دارد. | خیلی درشت |
جدول (۲-۲) تصمیم گیری گرافولوژی درباره میزان فاصله بین خطوط]۶[
| تصمیم | فشردگی متن |
| در شرایط مختلف خوب تصمیم گیری می کند. | باز |
| دید محدود دارد و خسیس است. | فشرده |
| همه چیز در اطراف را تحت کنترل می گیرد. | متناسب |
در سال ۱۳۹۱ مریم صابری اناری و همکاران، روی تعیین میزان کنترل احساسات در افراد با کمک گرافولوژی و سیستم استنتاج فازی تحقیق نمودند. آنها از شیب دستخط برای تشخیص سطح هیجانات و احساسات افراد استفاده کردند و شیب دستخطها را به پنج سطح : خیلی کم، کم، متوسط، زیاد، خیلی زیاد تقسیم کردند و پس از استخراج ویژگیهای مورد نظر از دستخط افراد، با کمک سیستم استنتاج فازی به شناسایی هیجانات افراد پرداختند. مجموعه فازی شامل پنج ورودی است که شامل : ارزشها، شیب راست، شیب چپ و خط پایه و میزان کنترل احساسات میباشد. درجه هر ورودی مشخص می کند که به کدام مجموعه فازی تعلق دارد. تابع عضویت که تیین کننده تعلق هر کدام از ورودی ها است بین ۰ تا ۱۰۰ درصد تعیین شده است. در سیستم فازی، روش ممدانی مورد استفاده قرار گرفته است. با توجه به مشخصات سیستم فازی طراحی شده ۳۳ قانون برای تعیین سطح احساسات افراد تعریف شده است. ورودی ها فازی شده و سپس به عنوان مقدم قوانین فازی مورد استفاده قرار گرفته است. اگر یک قانون فازی دارای چندین مقدم باشد از عملگر and برلی ارزیابی مقدم و به دست آوردن یک عدد مشخص استفاده نمودند][ii][.
در سال ۱۳۹۱ فرزین یغمایی و همکاران روی پیش بینی خصوصیات روانشناختی افراد از روی دستخط های فارسی تحقیق نمودند. آنها ضمن استخراج ویژگی از دست نوشته، از شبکه عصبی جهت پیش بینی پارامترهای موثر در روان شناسی بر اساس دست نوشته استفاده نمودند. آنها ابتدا آزمون روانشناختی MMPI از افراد گرفتند و سپس با بهره گرفتن از شبکه عصبی ارتباط بین دست نوشتهها و ویژگیهای شخصیتی افراد پیدا کردند. برای شبیه سازی آزمون MMPI از یک شبکه عصبی سه لایه با آموزش ساختار پس انتشار خطا استفاده کردند. ساختار طبقه کننده مورد بررسی در این روش یک شبکه عصبی سه لایه با ۸ ورودی و ۱۱ خروجی و ۲ نرون میانی است.
در سال ۱۳۹۲ فرزین یغمایی و همکاران روی تاثیر حالت روحی عجله بر روی دستخط های زبان فارسی با بهره گرفتن از شبکه عصبی تحقیق نمودند. آنها نرم افزاری پیاده سازی کردند که با بهره گرفتن از آن میتوان با در دست داشتن دستخطهای مختلف، دستخط با عجله، تشخیص داده شود.
در زمستان ۱۳۹۲ یاسر نوروززاده و حسین نظام آبادی پور نسبت به ارائه ویژگیهای دیداری جدیددر تصویر دستنوشته فارسی برای تشخیص روحیات افراد اقدام نمودند. ویژگیهای مذکور برای تشخیص نوع دستنوشته از لحاظ نظم و عدم تساوی حروف به کار میرود][iii][ .
سیستم های مختلف گرافولوژی کامپیوتر برای زبانهای انگلیسی، ایتالیایی و اسپانیایی ارائه شده است. معرو فترین این سیستم ها عبارتند از:
الف) سیستم آنالیز دستنوشته شیلا لوو: در این سیستم که برای دستنوشته انگلیسی طراحی شده است، آنالیز کامپیوتری صورت نمی گیرد. این سیستم با جمع آوری نمونه های مختلف به کاربر این امکان را میدهد که دستخط خود را از نظر ویژگیهای مختلف با نمونههای موجود در سیستم مقایسه کند و بر اساس انتخابهای کاربر، تصمیم گیری گرافولوژی صورت میگیرد. این سیستم علاوه بر معرفی معیارهای شخصیتی، شغل مناسب را نیز برای صاحب دست خط پیشنهاد میدهد.
ب) سیستمCAG: تنها سیستم کاملاً کامپیوتری که نیاز به کاربر متخصص ندارد، سیستم CAG است. این سیستم گرافولوژی به کمک کامپیوتر، در سال ۱۹۹۷ در دانشگاه ایالتی نیویورک برای دستنوشته انگلیسی طراحی و ساخته شد. تصویر ورودی این سیستم، متن دستنوشته است. در مرحله پیشپردازش، تصویر باینری می شود، نویزها حذف میشوند و سپس تصویر دستنوشته به خطوط مختلف بخشبندی می شود. از روی خطوط به دست آمده، حاشیههای متن، فاصله خطوط، جهت خطوط، زاویه کشیدگی عمودی و نسبت نواحی بالایی، پایینی ومیانی به دست میآیند و براساس ویژگیهای به دست آمده تصمیم گیری گرافولوژی انجام می شود][iv][.
شکل (۲-۳) یک نمونه ورودی و خروجی در سیستم CAG ]9[
۶ ی.نوروزراده، ح.نظام آبادی پور، د.پورآقاکوچک، گرافولوژی دست نوشته به کمک پردازش تصویر و سیستم استنتاج فازی، هشتمین کنفرانس سیستم های هوشمند، شهریور ۱۳۸۶٫
۷ م.صابری اناری، ع.احمدی، م.صابری اناری، تعیین میزان کنترل احساسات در افراد با کمک گرافولوژی و سیستم استنتاج فازی، پانزدهمین کنفرانس دانشجویی مهندسی برق ایران، شهریور۱۳۹۱٫
۸ ی.نوروزراده، ح.نظام آبادی پور، ارائه ویژگیهای دیداری جدیددر تصویر دستنوشته فارسی برای تشخیص روحیات افراد، مجله ماشین بینایی و پردازش تصویر، زمستان۹۲٫
۹ ا. عباسزاده، گرافولوژی به کمک کامپیوتر، ماهنامه وب، سال دهم، شماره ۱۲، خرداد ۸۹
