2-3-2) نظریات مربوط به کارکرد و اثر بخشی  رسانه…………………………………………………………………………………. 39

 

2-3-2-1) ) مدل اثرات شرطی………………………………………………………………………………………………………………….. 39

 

2 -3-2-2)  ) مدل اثرات شناختی…………………………………………………………………………………………………………….. 42

 

2-3-2-3) مدل اثرات مستقیم………………………………………………………………………………………………………………….. 44

 

2-3-2-4 ) مدل اثرات انباشتی…………………………………………………………………………………………………………………. 45

 

2-3-2-5) نظریه فمینیستی رسانه (لیبرال ، سوسیالیستی و رادیکال )……………………………………………….. 46

 

2-3-2-6  ) نظریه ژان بودریار…………………………………………………………………………………………………………………… 48

 

2-3-2-7)نظریۀ کاشت جورج گربنر………………………………………………………………………………………………………….. 52

 

2-3-2-8)تئوری یادگیری اجتماعی و جامعه پذیری……………………………………………………………………………….. 56

 

2-3-2-9)نظریه استفاده و رضامندی………………………………………………………………………………………………………… 59

 

2-4)جمع بندی وچارچوب نظری…………………………………………………………………….. 61

 

2-5) مدل تحلیلی……………………………………………………………………………………… 65

 

2-6 ) فرضیات پژوهش………………………………………………………………………………. 66

 

فصل سوم: روش شناسی

 

3-1) مقدمه……………………………………………………………………………………………. 69

 

3-2) جامعه آماری…………………………………………………………………………………..  69

 

3-3)تعیین حجم نمونه………………………………………………………………………………… 70

 

3-4 ) روش نمونه گیری……………………………………………………………………………… 71

 

3 -5) واحد تحلیل…………………………………………………………………………………….. 71

 

3-6) تعریف مفهومی و عملیاتی متغیر وابسته………………………………………………………. 72

 

3-6-1)هویت جنسیتی…………………………………………………………………………………………………………………………………… 72

 

3-6-2)کلیشه های جنسیتی………………………………………………………………………………………………………………………….. 72

 

3-7) تعریف مفهومی و عملیاتی متغیر مستقل………………………………………………………. 75

 

3-7-1) متغیر مستقل…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 76

 

3-7-1-1) رسانه های جمعی…………………………………………………………………………………………………………………….. 76

 

3 -7-1-2) رسانه های دیداری – شنیداری……………………………………………………………………………………………. : 76

 

 

 

3-7-1-3) رسانه های الکترونیک………………………………………………………………………………………………………………. 78

 

3-7-1-4) پایگاه اقتصادی- اجتماعی………………………………………………………………………………………………………… 79

 

3-8) اعتبار و روایی…………………………………………………………………………………. 79

 

3-9) روش تحقیق و ابزار گردآوری داده ها…………………………………………………………. 80

 

3-10)  روش تجزیه و تحلیل داده ها…………………………………………………………………. 80

 

 

 

فصل چهارم: یافته‌های تحقیق

 

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………. 85

 

4-2)  توصیف متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………… 85

 

4-2-1) توزیع پاسخگویان برحسب سن………………………………………………………………………………………………………… 85

 

4-2-2)  توزیع پاسخگویان بر حسب رشته تحصیلی……………………………………………………………………………………. 86

 

4-2-3  )  توزیع پاسخگویان بر حسب مقطع تحصیلی………………………………………………………………………………… 86

 

4-2-4 )  میزان استفاده پاسخگویان از تلویزیون………………………………………………………………………………………….. 87

 

4-2-5)  میزان استفاده پاسخگویان از ماهواره……………………………………………………………………………………………… 88

 

4-2-6)  میزان استفاده پاسخگویان از اینترنت……………………………………………………………………………………………… 88

 

4-2-7)  توزیع پاسخگویان بر حسب علاقه به شغل خانه داری…………………………………………………………………. 88

 

4-2-8)  توزیع پاسخگویان در مورد تأمین درآمد خانواده  فقط توسط مردان………………………………………….. 89

 

4-2-9)  توزیع پاسخگویان در مورد وظیفه نگه داشتن  بچه ها در آینده توسط  مادر……………………………. 90

 

4-2-10)  توزیع پاسخگویان در مورد تأمین نیاز عاطفی توسط زن……………………………………………………………. 90

 

4-2-11)  توزیع پاسخگویان در مورد رسیدگی بهتر مادرها به امور بچه ها 91

 

4-2-12)  توزیع پاسخگویان در مورد انجام وظایف همسری توسط زنان…………………………………………………… 92

 

4-2-13)  توزیع پاسخگویان در مورد توانایی انجام هر نوع شغلی……………………………………………………………… 92

 

4-2-14)  توزیع پاسخگویان در مورد توانایی کسب درآمد برای خانواده توسط فرد…………………………………. 93

 

4-2-15)  توزیع پاسخگویان در مورد مسئول بودن پدرها در امور بچه ها…………………………………………………. 94

 

4-2-16)  توزیع پاسخگویان در مورد کمک کردن مرد به همسر شاغلش در نگهداری بچه……………………. 94

 

4-2-17)  توزیع پاسخگویان در مورد درک بهتر همسر توسط زن شاغل………………………………………………….. 95

 

4-2-18)  توزیع پاسخگویان در مورد توانایی انجام دادن کارهای مدیریتی……………………………………………….. 96

 

4-2-19)  توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده از سریالهای تلویزیونی……………………………………………… 96

 

4-2-20)  توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده از سریالهای ماهواره…………………………………………………. 97

 

4-2-21)  توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده از اخبار ماهواره……………………………………………………….. 97

 

4-2-22)  توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده از ایمیل……………………………………………………………………. 98

 

4-2-23)  توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده ازچت………………………………………………………………………… 99

 

4-2-24)  توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده از برنامههای علمی اینترنت…………………………………….. 99

 

4-2-25)  توزیع پاسخگویان برحسب پایگاه اقتصادی – اجتماعی…………………………………………………………….. 100

 

4-3) تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………. 100

 

4 – 3-1- فرضیه اول:  به نظر می رسد میزان  استفاده از رسانه (تلویزیون ،ماهواره ،اینترنت) بر هویت جنسیتی تأثیر میگذارد………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. . 101

 

4-  3-2- فرضیه دوم:  به نظر میرسد برنامههای تلویزیونی داخلی (سریالها، تبلیغات تجاری ….) بر بازنمایی کلیشههای جنسیتی تأثیر میگذارد…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 102

 

4-3-3) فرضیه سوم : به نظر میرسد استفاده از برنا مههای ماهواره ، بر ایجاد هویت جنسیتی جدیدتأثیر میگذارد.  103

 

4-3-4) فرضیه چهارم : به نظر میرسد استفاده از برنامههای اینترنت، بر ایجاد هویت جنسیتی جدیدتأثیر میگذارد.  106

 

4-3-5) فرضیه پنجم : به نظر میرسد پایگاه اقتصادی- اجتماعی فرد بر میزان استفاده از رسانه تأثیر….. 109

 

4-18-خلاصه تحلیل رگرسیون خطی ساده…………………………………………………………………………………………………. 109

 

 

 

فصل پنجم: نتیجه گیری

 

5-1) مقدمه……………………………………………………………………………………………. 113

 

5-2) نتایج…………………………………………………………………………………………….. 102

 

5-3)جمع بندی………………………………………………………………………………………… 112

 

5-4)  محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………….. 113

 

5-5 )  پیشنهادات…………………………………………………………………………………….. 113

 

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………… 116

 

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………….. 120

 

 

 

فهرست جداول

 

جدول 3-1: میزان پایایی شاخص های تحقیق………………………………………………………………. 80

 

جدول (4-1) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب رشته تحصیلی ،مقطع تحصیلی، سن………………….. 86

 

جدول (4-2) میزان استفاده پاسخگویان از تلویزیون، ماهواره ، اینترنت………………………………….. 87

 

جدول (4-3) توزیع پاسخگویان بر حسب متغییر های مربوط به هویت سنتی…………………………….. 89

 

جدول (4-4) توزیع پاسخگویان بر حسب متغییر های مربوط به هویت سنتی…………………………….. 91

 

جدول (4-5) توزیع پاسخگویان بر حسب متغییر های هویت جدید…………………………………………. 93

 

جدول (4-6 )توزیع پاسخگویان بر حسب متغییر های هویت جدید…………………………………………. 95

 

جدول (4-7 )توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده از سریالهای تلویزیونی، سریال های ماهواره ،اخبار ماهواره      97

 

جدول (4-8) توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده از ایمیل، چت ، برنامه علمی اینترنت…………… 98

 

  جدول (4-9) توزیع پاسخگویان برحسب پایگاه اقتصادی – اجتماعی……………………………………. 100

 

جد

 

 

1-2-3-2 : نظریۀ برجسته سازی : 24

 

2-2-3-2 : نظریۀ استفاده و خشنودی : 29

 

3-2-3-2 : فرضیۀ شکاف آگاهی : 33

 

4-2-3-2 : شکل گیری نگرش و رفتار : 35

 

3-3-2 : سبک زندگی سلامت محور : 40

 

1-3-3-2 : ماکس وبر : 41

 

2-3-3-2 : آنتونی گیدنز : 43

 

3-3-3-2 : پیر بوردیو : 45

 

4-3-2 : چارچوب نظری : 54

 

4-2 : فرضیات تحقیق : 59

 

5-2 : مدل تحلیلی تحقیق : 60

 

6- 2 : مدل سنجشی تحقیق  : 61

 

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

 

1-3 : شیوه تحقیق.. 65

 

1-1-3 : مقدمه : 65

 

2-1-3 : نوع و روش تحقیق : 66

 

3-1-3 : ابزار گردآوری تحقیق : 67

 

4-1-3 : تعیین و اندازه گیری متغیرهای تحقیق : 68

 

1-4-1-3 : متغیرهای درونی : 68

 

2-4-1-3 : متغیرهای بیرونی : 77

 

3-4-1-3 : متغیرهای زمینه ای : 79

 

5-1-3 : اعتبار و دقت اندازه گیری : 79

 

1-5-1-3 : اعتبار تحقیق : 79

 

2-5-1-3 : پایایی تحقیق : 86

 

6-1-3 : قلمرو تحقیق : 89

 

 

 

1-6-1-3 : قلمرو موضوعی تحقیق : 89

 

2-6-1-3 : قلمرو مکانی و جامعه آماری تحقیق : 89

 

3-6-1-3 : قلمرو زمانی تحقیق : 89

 

7-1-3 : واحد تحلیل و سطح مشاهده : 90

 

8-1-3 : روش نمونه گیری : 90

 

9-1-3 : شیوه تعیین حجم نمونه : 91

 

فصل چهارم: یافته‌های تحقیق

 

1-4 : مقدمه. 95

 

2-4 : مشخصات عمومی پاسخگویان.. 96

 

1-2-4 : جنسیت : 96

 

2-2-4 : سن.. 96

 

3-2-4 : قومیت… 97

 

4-2-4 : وضعیت تأهل.. 97

 

3-4 : توصیف متغیرهای اصلی تحقیق : 98

 

1-3-4 : شاخص کاربرد رسانه ای در کسب اطلاعات سلامت… 100

 

2-3-4 : شاخص کاربرد رسانه ای فعال.. 101

 

3-3-4 : شاخص کاربرد رسانه ای منفعل.. 102

 

4-3-4 : شاخص دانش مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 102

 

5-3-4 : شاخص نگرش مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 103

 

6-3-4 : شاخص درک مخاطره آمیز از رفتارهای ناسالم.. 104

 

7-3-4 : شاخص رفتارهای مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 104

 

8-3-4 : شاخص احساس نیاز به راهنمایی در زمینۀ رفتارهای مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 105

 

9-3-4 : شاخص موقعیت اجتماعی- اقتصادی افراد. 106

 

10-3-4 : شاخص پذیرش اجتماعی رفتارهای مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 106

 

4- 4 : تحلیل مسیر : 107

 

5-4 : جمع بندی نتایج تحلیل مسیر در مراحل مختلف : 124

 

6- 4 : بررسی دیگر روابط میان متغیرهای مدل تحقیق.. 127

 

7-4 : بررسی فرضیات تحقیق.. 139

 

8- 4 : مدل تجربی تحقیق : 147

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

1-5 : مقدمه. 151

 

2- 5 : خلاصۀ روند انجام پژوهش…. 152

 

3- 5 : نتایج بدست آمده از تحلیل فرضیات… 154

 

4- 5 : تحلیل نتایج.. 161

 

5- 5 : پیشنهادات… 166

 

6- 5 : محدودیتهای پژوهش…. 167

 

الف) منابع فارسی.. 169

 

 

 

فهرست جداول

 

جدول 3- 1 : گویه های سنجش شاخص میزان کاربرد رسانه های چاپی.. 69

 

جدول 3- 2 : گویه های سنجش شاخص میزان کاربرد رسانه های الکترونیک…. 70

 

جدول 3- 3 : گویه های سنجش شاخص میزان کاربرد رسانه های دیجیتال.. 70

 

جدول 3- 4 : گویه های سنجش شاخص دانش مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 72

 

جدول 3- 5 : گویه های سنجش شاخص نگرش مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 74

 

جدول 3- 6 : گویه های سنجش درک مخاطره آمیز از رفتارهای ناسالم.. 75

 

جدول 3- 7 : گویه های سنجش شاخص رفتارهای مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 76

 

جدول 3- 8 : گویه های سنجش شاخص پذیرش اجتماعی رفتارهای مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 77

 

جدول 3- 9 : گویه های سنجش شاخص نیاز به راهنمایی در زمینه ی رفتارهای سلامت… 78

 

جدول 3- 10 : گویه های سنجش موقعیت اجتماعی-اقتصادی.. 78

 

جدول 3- 11 : گویه های سنجش متغیرهای زمینه ای.. 79

 

جدول 3- 12 : تحلیل عاملی کاربرد رسانه ای : 83

 

جدول 3- 13 : تحلیل عاملی رفتار مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 83

 

جدول 3- 14 : تحلیل عاملی نگرش مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 84

 

جدول 3- 15 : تحلیل عاملی نیاز به راهنمایی در زمینۀ رفتارهای سلامت… 84

 

جدول 3- 16 : تحلیل عاملی پذیرش اجتماعی رفتارهای مرتبط با سبک زندگی سالم.. 85

 

جدول 3- 17 : تحلیل عاملی مخاطره آمیز بودن رفتارهای ناسالم.. 85

 

جدول 3- 18 : تحلیل عاملی موقعیت اجتماعی-اقتصادی.. 86

 

جدول 3- 19 : میزان پایایی شاخص های متغیر مستقل و وابسته براساس آلفای کرونباخ در پیش آزمون.. 88

 

جدول 3- 20 : مناطق انتخابی و تعداد نمونه ها بر اساس نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای.. 91

 

جدول 3- 21 : اطلاعات توصیفی مورد استفاده در این تحقیق.. 92

 

جدول 4- 3  : توزیع جمعیت نمونه بر حسب قومیت… 97

 

جدول 4- 4 : توزیع جمعیت نمونه بر حسب وضعیت تأهل.. 97

 

جدول 4- 5 : شاخص های توصیفی متغیرهای درونی.. 99

 

جدول 4- 6 : شاخص های توصیفی متغیرهای بیرونی.. 100

 

جدول 4- 7 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس کاربرد رسانه ای در کسب اطلاعات سلامت… 101

 

جدول 4- 8 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس کاربرد رسانه ای فعال.. 101

 

جدول 4- 9 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس کاربرد رسانه ای منفعل.. 102

 

جدول 4- 10 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس دانش مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 103

 

جدول 4- 11 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس نگرش مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 103

 

جدول 4- 12 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس میزان درک مخاطره آمیز از رفتارهای ناسالم.. 104

 

جدول 4- 13 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس سطح رفتارهای مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 105

 

جدول 4- 14 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس میزان احساس نیاز به راهنمایی در زمینۀ رفتاهای  سلامت   105

 

جدول 4- 15 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس موقعیت اجتماعی- اقتصادی.. 106

 

4- 16 : توزیع فراوانی جمعیت نمونه بر اساس میزان پذیرش اجتماعی رفتاهای مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 107

 

جدول 4- 17 : ضریب همبستگی و ضریب تعیین برای بررسی شدت رابطۀ مجموعه متغیرهای مستقل با متغیر وابسته  108

 

جدول 4- 18 : تحلیل واریانس برای بررسی معنی داری سطح تبیین تغییرات توسط متغیرهای مستقل.. 109

 

جدول 4- 19 : ضرایب تأثیر رگرسیونی مجموعه متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته رفتار مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 109

 

جدول 4- 20 : ضریب همبستگی و ضریب تعیین برای بررسی شدت رابطۀ مجموعه متغیرهای مستقل با متغیر وابسته  110

 

جدول 4- 21 : تحلیل واریانس برای بررسی معنی داری سطح تبیین تغییرات توسط متغیرهای مستقل.. 111

 

جدول 4- 22 : ضرایب تأثیر رگرسیونی مجموعه متغیرهای مستقل بر متغیر نگرش مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 112

 

جدول 4- 23 : ضریب همبستگی و ضریب تعیین برای بررسی شدت رابطۀ مجموعه متغیرهای مستقل با متغیر وابسته  113

 

جدول 4- 24 : تحلیل واریانس برای بررسی معنی داری سطح تبیین تغییرات توسط متغیرهای مستقل.. 114

 

جدول 4- 25 : ضرایب تأثیر رگرسیونی مجموعه متغیرهای مستقل بر متغیر نگرش مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 114

 

جدول 4- 26 : ضریب همبستگی و ضریب تعیین برای بررسی شدت رابطۀ مجموعه متغیرهای مستقل با متغیر وابسته  115

 

جدول 4- 27 : تحلیل واریانس برای بررسی معنی داری سطح تبیین تغییرات توسط متغیرهای مستقل.. 116

 

جدول 4- 28 : ضرایب تأثیر رگرسیونی مجموعه متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته دانش مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 116

 

جدول 4- 29 : ضریب همبستگی و ضریب تعیین برای بررسی شدت رابطۀ متغیر مستقل با متغیر وابسته. 117

 

جدول 4- 30 : تحلیل واریانس برای بررسی معنی داری سطح تبیین تغییرات توسط متغیرهای مستقل.. 118

 

جدول 4- 31 : ضرایب تأثیر رگرسیونی مجموعه متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته دانش مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 118

 

جدول 4- 32 : ضریب همبستگی و ضریب تعیین برای بررسی شدت رابطۀ مجموعه متغیرهای مستقل با متغیر وابسته  119

 

جدول 4- 33 : تحلیل واریانس برای بررسی معنی داری سطح تبیین تغییرات توسط متغیرهای مستقل.. 120

 

جدول 4- 34 : ضرایب تأثیر رگرسیونی مجموعه متغیرهای مستقل بر متغیر میزان کاربرد رسانه ای.. 120

 

جدول 4- 35 : ضریب همبستگی و ضریب تعیین برای بررسی شدت رابطۀ متغیر مستقل با متغیر وابسته. 121

 

جدول 4- 36 : تحلیل واریانس برای بررسی معنی داری سطح تبیین تغییرات توسط متغیرهای مستقل.. 122

 

جدول 4- 37 : ضریب تأثیر رگرسیونی  متغیر دانش مرتبط با سبک زندگی سلامت محور بر متغیردرک مخاطره آمیز از رفتار ناسالم.. 122

 

جدول 4- 38 : ضریب همبستگی و ضریب تعیین برای بررسی شدت رابطۀ مجموعه متغیر مستقل با متغیر وابسته  123

 

جدول 4- 39 : تحلیل واریانس برای بررسی معنی داری سطح تبیین تغییرات توسط متغیر مستقل.. 123

 

جدول 4- 40 : ضریب تأثیر رگرسیونی متغیر موقعیت اجتماعی- اقتصادی بر متغیر احساس نیاز به راهنمایی در زمینۀ رفتار سلامت… 123

 

جدول 4- 41 : میزان تأثیر مستقیم ، غیرمستقیم و کل متغیرهای مستقل بر متغیرهای وابستۀ نهایی.. 126

 

جدول 4- 42 : ضرایب چهارگانۀ رابطۀ علّی متغیر موقعیت اجتماعی- اقتصادی با ابعاد رفتار مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 128

 

جدول 4- 43 : ضرایب چهارگانۀ رابطۀ علّی متغیر موقعیت اجتماعی- اقتصادی با ابعاد پذیرش اجتماعی رفتار سبک زندگی سالم  129

 

جدول 4- 44 : ضرایب چهارگانۀ رابطۀ علّی متغیر موقعیت اجتماعی- اقتصادی با ابعاد کاربرد رسانه ای و درک مخاطره آمیز 129

 

جدول 4- 45 : ضرایب همبستگی پیرسون برای بررسی رابطۀ ابعاد هفتگانۀ متغیر رفتار مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 130

 

جدول 4- 46 : ضرایب همبستگی پیرسون برای بررسی رابطۀ ابعاد پذیرش اجتماعی و رفتار مرتبط با سبک زندگی سلامت محور 135

 

جدول 4- 47 : ضرایب همبستگی پیرسون برای بررسی رابطۀ  پذیرش اجتماعی رفتار سلامت و کاربرد رسانه ای  138

 

جدول 4- 48 : مقایسۀ میزان تأثیر مستقیم ، غیرمستقیم و کل دو متغیر کاربرد رسانه ای فعال و منفعل بر مجموعه متغیرهای وابسته. 142

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اوّل

 

کلیات

 

 

 

 

 

1-1 مقدمه :

 

سلامت به دلیل تأثیر فراوانی که بر کیفیت و طول عمر انسان دارد ، همیشه یکی از دغدغه های جدی برای بشریت بوده است . سلامت توسط سازمان بهداشت جهانی به عنوان وضعیتی از تندرستی کامل جسمی ، ذهنی و اجتماعی تعریف شده است ، و نه صرفاً عدم ناخوشی یا ناتوانی (کاکرهام و ریتچی ، 1997 : 51) . سازمان بین المللی مهاجرت در سال 1999 مدلی از تعیین کننده های فردی و محیطی که کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را تحت تأثیر قرار می دهند ، ارائه کرده است ؛ تعیین کننده های فردی عبارتند از : جریان زندگی ، سبک زندگی ، رفتار سلامت ، رفتار بیماری ، شخصیت ، انگیزه فردی و وضعیت زیست شناختی . اما تعیین کننده های محیطی عبارتند از : شرایط اجتماعی و فرهنگی ، عوامل سیاسی و اقتصادی ، عوامل فیزیکی و جغرافیایی و مراقبت های اجتماعی و بهداشتی (1999 : 61) . در طول تاریخ و همزمان با پیشرفت های رخ داده در حوزه های مختلف زندگی ، بسیاری از عوامل تأثیرگذار بر سلامت افراد نیز تغییر یافته اند . لذا با تغییرات عمده ای که در سبک زندگی افراد روی داده است ، بطور کلی کیفیت زندگی بهبود یافته و مسائل سلامت نیز ، در جهان امروزی ، تحت کنترل و نظارت بیشتر قرار گرفته اند .

 

امروزه ماهیت و ابعاد خود بیماری تغییر کرده است . در زمان های پیشین ، عمده ی بیماریها ، امراض عفونی مثل سل ، مالاریا ، وبا و فلج اطفال بودند . این بیماری ها غالباً سرایت عمومی پیدا می کردند و می توانستند کل یک جمعیت را تهدید کنند . در کشورهای صنعتی امروزی این امراض وخیم عفونی جزو علل فرعی مرگ و میر هستند و بعضی از آنها کاملاً ریشه کن شده اند . رایج ترین علل مرگ و میر در این کشورها ، در زمان حاضر ، بیماریهای مزمن غیر عفونی همانند سرطان ، ناراحتی قلبی ، دیابت یا بیماری های دوره ای است . به این تحول ، گذار سلامتی می گویند (گیدنز ، 1387 : 230) . همچنین باید اضافه نمود که هرچند در جوامع پیشامدرن بالاترین نرخ مرگ و میر در میان نوزادان و کودکان دیده می شد ، امروزه نرخ مرگ و میر با افزایش سن بالاتر می رود . لذا ، چونکه مردم عمر بیشتری می کنند و عمدتاً از بیماریهای مزمن کشنده ای رنج می برند ، به رهیافت نوینی در قبال تندرستی و مراقبت نیاز است . (همان : 230) . لذا ، یکی از مباحث مهم در حوزۀ سلامت ، مدیریت سلامت است ، که اشاره به مسئول بودن فرد در قبال سلامتی و بهداشت خود دارد ؛ به عبارتی دیگر ، فرد باید در مدیریت سلامت خود نقش مهمی را ایفا کند و دربارۀ تندرستی خود بتواند تصمیم گیری نماید . در جامعه ای که بر مسئولیت فردی شخص در قبال سلامتی اش تأکید می شود ، اطلاعات سلامت نقش مهمی را برای شخصی که جستجوگر اطلاعات سلامت است و مسئولیت سلامت خود را نیز بعهده دارد ، ایفا می کند (احدزاده ، 1391 : 2) . برپایه ی این بحث ، درک و باور رو به رشدی وجود دارد که فقط متخصصان پزشکی نیستند که صاحب دانش و معرفتی درباره ی سلامتی و بیماری اند . همه ی ما در وضعیتی هستیم که می توانیم رفاه و سعادت خویش را برمبنای فهمی که از بدن خویش داریم و از طریق انتخاب هایی که در جریان زندگی روزمره ی خود ، درباره ی ر

 

 

2

 

 

 

بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

3

 

 

 

اهمیت و ضرورت تحقیق …………………………………………………………………………………………………..

 

 

5

 

 

 

هدف‌های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

6

 

 

 

سؤالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

7

 

 

 

فصل دوم: ادبیات تجربی و نظری پژوهش

 

 

 

 

 

 

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

9

 

 

 

مفاهیم اساسی پژوهش………………………………………………………………………………………………………..

 

 

9

 

 

 

شهروندی………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

9

 

 

 

حقوق شهروندی………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

10

 

 

 

حقوق مدنی……………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

11

 

 

 

حقوق سیاسی……………………………………………………………………………………………………………………

 

 

11

 

 

 

حقوق اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

11

 

 

 

حقوق جنسیتی…………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

12

 

 

 

حقوق فرهنگی…………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

12

 

 

 

رسانه‌های ارتباط جمعی……………………………………………………………………………………………………..

 

 

13

 

 

 

مفهوم ارتباط……………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

15

 

 

 

دسته‌بندی مخاطبان ……………………………………………………………………………………………………………

 

 

16

 

 

 

نقش و وظایف وسایل ارتباط جمعی……………………………………………………………………………………

 

 

17

 

 

 

ویژگی‌های رسانه آگاهی‌بخشی …………………………………………………………………………………………..

 

 

22

 

 

 

تاریخچه رادیو و تلویزیون در جهان، ایران و استان لرستان………………………………………………………

 

 

24

 

 

 

کارکردها و ویژگی‌های آن…………………………………………………………………………………………………..

 

 

27

 

 

 

شهروندی در جهان و ایران………………………………………………………………………………………………….

 

 

29

 

 

 

پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

33

 

 

 

پژوهش‌های انجام گرفغته در داخل کشور……………………………………………………………………………..

 

 

34

 

 

 

پژوهش‌های انجام گرفته در خارج از  کشور………………………………………………………………………….

 

 

44

 

 

 

نقد و بررسی تحقیقات داخلی و خارجی………………………………………………………………………………

 

 

51

 

 

 

مبانی نظری تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..

 

 

52

 

 

 

رهیافت‌های ارتباطات…………………………………………………………………………………………………………

 

 

53

 

 

 

نظریات ارتباطات……………………………………………………………………………………………………………….

 

 

55

 

 

 

الگوهای شهروندی…………………………………………………………………………………………………………….

 

 

61

 

 

 

گفتمان‌های شهروندی………………………………………………………………………………………………………..

 

 

91

 

 

 

الگوی فردگرایی لیبرال………………………………………………………………………………………………………..

 

 

91

 

 

 

الگوی شهروندی اجتماع‌گرا………………………………………………………………………………………………..

 

 

92

 

 

 

الگوی شهروندی جمهوری‌گرایی…………………………………………………………………………………………

 

 

93

 

 

 

فمنیسم و شهروندی……………………………………………………………………………………………………………

 

 

94

 

 

 

نظریات شهروندی……………………………………………………………………………………………………………..

 

 

95

 

 

 

مارشال حقوق سه‌گانه شهروندی…………………………………………………………………………………………

 

 

96

 

 

 

دارندروف؛ شهروندی و مشارکت………………………………………………………………………………………..

 

 

97

 

 

 

یورگن هابرماس و شهروندی………………………………………………………………………………………………

 

 

99

 

 

 

پارسونز دوگانه عام‌گرایی و خاص‌گرایی……………………………………………………………………………….

 

 

100

 

 

 

دیدگاه‌ها و نظریه‌های پست مدرنیستی………………………………………………………………………………….

 

 

101

 

 

 

آنتونی گیدنز و شهروندی……………………………………………………………………………………………………

 

 

103

 

 

 

مدل شهروندی هیتر……………………………………………………………………………………………………………

 

 

104

 

 

 

ترنر و شهروندی فرهنگی……………………………………………………………………………………………………

 

 

106

 

 

 

نظریه یانگ و شهروندی (شهروندی متمایز) …………………………………………………………………………

 

 

107

 

 

 

کیملیکا و شهروندی (شهروندی چند فرهنگی) ……………………………………………………………………..

 

 

10

 

 

 

فالکس و شهروندی عمیق پسامدرن……………………………………………………………………………………..

 

 

110

 

 

 

چارچوب نظری پژوهش ……………………………………………………………………………………………………

 

 

112

 

 

 

فرضیات…………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

122

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل سوم: روش پژوهش

 

 

 

 

 

 

روش پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

124

 

 

 

جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

124

 

 

 

حجم نمونه و روش نمونه‌گیری……………………………………………………………………………………………

 

 

125

 

 

 

تکنیک جمع‌آوری داده‌ها……………………………………………………………………………………………………..

 

 

127

 

 

 

سنجش متغیرها و عملیای کردن پژوهش……………………………………………………………………………….

 

 

127

 

 

 

تعریف نظری یا مفهومی………………………………………………………………………………………………………

 

 

127

 

 

 

ارتباط یا روایی ………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

139

 

 

 

اعتماد یا پایایی…………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

140

 

 

 

شیوه تحویل داده‌ها……………………………………………………………………………………………………………..

 

 

140

 

 

 

فرضیات……………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

142

 

 

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

 

 

 

 

 

 

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

144

 

 

 

نتایج توصیف آماری…………………………………………………………………………………………………………..

 

 

145

 

 

 

بررسی و توصیف داده های مربوط به ویژگی‌های عمومی پاسخ‌دهندگان ………………………………….

 

 

158

 

 

 

آمار استنباطی……………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

167

 

 

 

نتایج آزمون فرضیات…………………………………………………………………………………………………………..

 

 

168

 

 

 

تحلیل یافته‌ها…………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

168

 

 

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

 

 

 

 

 

 

نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

195

 

 

 

پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………

 

 

206

 

 

 

محدودیت‌های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………

 

 

207

 

 

 

منابع………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

208

 

 

 

پیوست‌ها…………………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

211

 

 

 

پرسشنامه (1) ……………………………………………………………………………………………………………………

 

 

211

 

 

 

پرسشنامه (2) ……………………………………………………………………………………………………………………

 

 

215

 

 

 

 

فهرست جداول

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان	صفحه
جدول 3-1: توزیع افراد برحسب محل سکونت………………………………………………………………….	126
جدول 3-2: توزیع کارشناسان به تفکیک محل کار……………………………………………………………..	126
جدول 3-3: ابعاد و شاخص‌های متغیر رسانه (رادیو) …………………………………………………………	129
جدول 3-4: ابعاد و شاخص‌های متغیر رسانه (رادیو) …………………………………………………………	129
جدول 3-5: ابعاد شاخص‌های متغیر رسانه (رادیو) …………………………………………………………….	129
جدول 3-6: ابعاد و شاخص‌های متغیر رسانه (تلویزیون) ……………………………………………………	130
جدول 3-7: ابعاد و شاخص‌های متغیر رسانه (تلویزیون) ……………………………………………………	130
جدول 3-8: ابعاد شاخص‌های متغیر رسانه (تلویزیون) ……………………………………………………..	130
جدول 3-9: ابعاد و شاخص‌های متغیر میزان استفاده از رسانه………………………………………………	131
جدول 3-10: ابعاد و شاخص‌های متغیر حقوق شهروندی……………………………………………………	132
جدول 3-11: ابعاد و شاخص‌های متغیر حقوق شهروندی……………………………………………………	133
جدول 3-12: ابعاد و شاخص‌های متغیر حقوق شهروندی…………………………………………………..	134
جدول 3-13: ابعاد و شاخص‌های الگوهای ارتباطی رسانه…………………………………………………..	135
جدول 3-14: ابعاد و شاخص‌های الگوهای ارتباطی رسانه…………………………………………………..	135
جدول 3-15: ابعاد و شاخص‌های الگوهای ارتباطی رسانه…………………………………………………..	136
جدول 3-16: ابعاد و شاخص‌های الگوهای ارتباطی رسانه…………………………………………………..	137
جدول 3-17: ابعاد و شاخص‌های الگوهای ارتباطی رسانه…………………………………………………..	137
جدول 3-18: ابعاد و شاخص‌های الگوهای ارتباطی رسانه…………………………………………………..	13
جدول 3-19: تعیین ضریب پایایی متغیرهای تحقیق …………………………………………………………..	140
جدول 4-1: توزیع پاسخگویان بر حسب جنسیت……………………………………………………………….	145
جدول 4-2: توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت تأهل………………………………………………………	146
جدول 4-3: توزیع پاسخگویان بر حسب گروه سنی……………………………………………………………	147
جدول 4-4: توزیع پاسخگویان بر حسب مقطع تحصیلات………………………………………………….	148
جدول 4-5: پاسخگویان بر حسب وضعیت اشتغال……………………………………………………………..	149
جدول 4-6: توزیع پاسخگویان بر حسب نوع مسکن…………………………………………………………..	150
جدول 4-7: پاسخگویان بر حسب میزان درآمد…………………………………………………………………..	151
جدول 4-8: آزمون t تک نمونه ای مربوط به متغیرهای تحقیق پرسشنامه مردم عادی………………	152
جدول 4-9: آزمون t تک نمونه ای مربوط به متغیرهای تحقیق پرسشنامه……………………………….	154
جدول 4-10: میزان استفاده از رسانه‌ها در هفته…………………………………………………………………..	156
جدول4-11: میزان استفاده از رسانه‌ها در روز…………………………………………………………………….	157
جدول 4-12: توزیع پاسخ دهندگان بر حسب جنسیت………………………………………………………..	159
جدول 4-13: توزیع پاسخ دهندگان بر حسب وضعیت تاهل………………………………………………..	160
جدول 4-14: توزیع  پاسخگویان بر حسب گروه سنی………………………………………………………..	161
جدول 4-15: توزیع پاسخگویان بر حسب مقطع تحصیلات…………………………………………………	162
جدول 4-16: توزیع پاسخگویان  بر حسب وضعیت اشتغال…………………………………………………	163
جدول 4-17: آزمون t تک نمونه ای مربوط به متغیرهای تحقیق……………………………………………	165
4-18: جدول نتایج آزمون رگرسیون…………………………………………………………………………………	168
جدول 4-19:  نتایج آزمون رگرسیون ضرایب استاندارد شده………………………………………………..	169
4-20: جدول نتایج آزمون رگرسیون…………………………………………………………………………………	170
جدول 4-21: نتایج آزمون رگرسیون ضرایب استاندارد شده…………………………………………………	171
جدول 4-22: آزمون t دو  نمونه مستقل مربوط به فرضیه اول………………………………………………	172
جدول 4-23:  ANOVA  سطح تحصیلات و آگاهی از حقوق شهروندی نزد شهروندان خرم‌آباد………………………………………………………………………………………………………………………….	173
جدول 4-24: ANOVA سن پاسخگویان و آگاهی از حقوق شهروندی نزد شهروندان خرم‌آباد	174
جدول 4-25: نتایج آزمون کیزر مایر و بارتلت در تحلیل عاملی……………………………………………	175
جدول 4-26: نتایج آزمون تحلیل عامل بر حسب عامل های تایید شده………………………………….	176
جدول 4-27:  نتایج تحلیل مسیر………………………………………………………………………………………	12
جدول 4-28: نتایج آزمون ضریب  همبستگی پیرسون………………………………………………………..	182
جدول 4-29: نتایج آزمون ضریب  همبستگی پیرسون………………………………………………………..	186
جدول 4-30: نتایج آزمون ضریب  همبستگی پیرسون………………………………………………………..	187
جدول 4-31: نتایج آزمون ضریب  همبستگی پیرسون………………………………………………………..	188
جدول 4-32: نتایج آزمون ضریب  همبستگی پیرسون………………………………………………………..	189
جدول 4-33: نتایج آزمون ضریب  همبستگی پیرسون………………………………………………………..	190
جدول 4-34: نتایج آزمون رگرسیون…………………………………………………………………………………	191
جدول 4-35: نتایج آزمون رگرسیون ضرایب استاندارد شده………………………………………………..	192

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان	صفحه
نمودار 4-1: توزیع پاسخگویان برحسب جنسیت………………………………………………………………..	145
نمودار 4-2: توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت تأهل………………………………………………………	146
نمودار 4-3: توزیع پاسخگویان بر حسب گروه سنی……………………………………………………………	147
نمودار 4-4: توزیع پاسخگویان بر حسب مقطع تحصیلات…………………………………………………..	148
نمودار 4-5: پاسخگویان بر حسب وضعیت اشتغال……………………………………………………………..	149
نمودار 4-6: توزیع پاسخگویان بر حسب نوع مسکن…………………………………………………………..	150
نمودار 4-7: پاسخگویان بر حسب میزان درآمد…………………………………………………………………..	151
نمودار 4-8: میانگین شاخص‌های استفاده از رسانه………………………………………………………………	153
نمودار 4-9: میانگینابعاد مختلف آگاهی از حقوق شهروندی…………………………………………………	155
نمودار 4-10: توزیع جنسیت پاسخگویان (برحسب جنسیت)………………………………………………	159
نمودار 4-11: توزیع پاسخگویان برحسب وضعیت تأهل……………………………………………………..	160
نمودار 4-12: توزیع پاسخگویان برحسب گروه سنی…………………………………………………………..	161
نمودار 4-13: توزیع پاسخگویان برحسب مقطع تحصیلات………………………………………………….	162
نمودار 4-14: توزیع پاسخگویان برحسب وضعیت اشتغال…………………………………………………..	162
نمودار 4-15: میانگین شاخص‌های الگوهای ارتباطی رسانه………………………………………………….	166
نمودار4-16: نمودار پراکنش خط رگرسیون: میزان آگاهی از حقوق شهروندی از دیدگاه مردم….	169
نمودار 4-17: نمودار سنگ ریزه بر اساس مقادیر ویژه…………………………………………………………	175
نمودار4-18: نمودار هیستوگرام خط رگرسیون متغیر وابسته: میزان آگاهی از حقوق شهروندی…	193
نمودار 4-19: نمودار پراکنش خط رگرسیون متغیر وابسته: میزان آگاهی از حقوق شهروندی…….	193

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

 

رسانه‌ها با تحولاتی که در جنبه‌های مختلف از بعد فن‌آوری، حجم، محتوی و روش داشته‌اند، به عنوان حاملان و منتقل‌کنندگان پیام می‌توانند در ساخت آگاهی‌های عمومی مؤثر باشند. آنها بدون در نظر گرفتن مرزهای جغرافیایی امکان حضور در همه نقاط را پیدا کرده‌اند. بنابراین کسانی که در بوجود آوردن آگاهی عمومی اثر بالاتری داشته‌ باشند می‌توانند در شکل‌دهی به آن موفق‌تر باشند.

 

بوجود آوردن آگاهی عمومی با استفاده از ابزارهایی است مطبوعات به عنوان یکی از این ابزارها و صدا و سیما به عنوان ابزار دیگر در این راستا مطرح است و چون نفوذ حضور، نحوه‌ی بیان و شکل‌ انتقال پیام در رسانه صدا و سیما به طرز ویژه‌ای است که مخاطب را می‌تواند با انواع و اقسام شگردها و روش‌هایی که در آن هست به خود جلب کند لذا این رسانه می‌تواند در نحوه ایجاد و دگرگونی در آگاهی عمومی پرنفوذترین و مؤثرترین عامل باشد.

 

از طرفی در عصر حاضر، شناسایی مؤلفه‌های شهروندی تعریف فرهنگ شهروندی و چگونگی انتقال این مفاهیم به مردم و اِعمال این ویژگی‌ها و خصوصیات در زندگی اجتماعی یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها در هر کشور است. زیرا که رفاه و امنیت هر جامعه‌ای در گروه مشارکت و همکاری شهروندان آن است. اما زمانی مشارکت خواهند کرد که هر یک به عنوان شهروند یعنی افرادی آزاد و صاحب حق و حقوق و حوزه عمل شناسایی شوند و سپس به تکالیف خود یعنی رعایت قانون، ضوابط و مقررات به اختیار تن دهند و در چارچوب حقوق و تکالیف خود مشارکت ورزند و این مهم مستلزم آگاهی و شناخت کافی شهروندان از عناصر اصلی فرهنگ شهروندی و شهرنشینی و به ویژه حقوق و تکالیف شهروندی است (نوروزی، 1385، 28).

 

لذا در جهان امروز رادیو و تلویزیون به عنوان یکی از مهمترین وسایل ارتباط جمعی، نقش محسوس و مؤثری در آگاهی افراد بر عهده دارند. چنانکه این وسایل با انتقال اطلاعات و پیام‌های مختلف و از طریق تبادل دو سویه اطلاعات و افکار با مخاطبان در شکل‌گیری آگاهی‌های افراد و جهت دادن به آن تأثیر بارزی دارند.

 

به گونه‌ای که در جوامع پیشرفته امروزی، افراد به عنوان مخاطبان پیام‌های رادیو و تلویزیونی می‌کوشند تا ضمن آشنایی با نق

 

 

جامعه پذیری مدرسه ای

 

جامعه پذیری مدرسه ای با تاکید برنظام آموزشی ایران

 

اهداف جامعه پذیری مدرسه ای

 

ابعاد جامعه پذیری مدرسه ای

 

3-2 نظریه ها وتئوریهای مرتبط با تحقیق

 

کاستلز وجامعه شبکه ای

 

جیمز کاتز و نظریه آپارات ژئیست

 

هانس گسر و نظریه توسعه کاربردی موبایل

 

لئوپولدینا فورتونانی و نظریه دموکراتیزه شدن ارتباطات

 

نظریه کنش ارتباطی هابرماس

 

نظریه تحول ارزشی اینگلهارت

 

نظریات مربوط به جامعه پذیری

 

دیدگاه کارکردگرایی دورکیم

 

نظریه نظام کنش پارسونز

 

بوردیو و نظریه بازتولید فرهنگی

 

لوسین پای و مراحل جامعه پذیری مدرسه ای

 

4-2پیشینه تحقیق

 

گذری بر برخی پژوهشهای انجام گرفته در جهان

 

برخی پژوهشهای داخلی

 

5-2چارچوب نظری تحقیق

 

مانوئل کاستلز

 

هانس گسر

 

اینگلهارت

 

پارسونز

 

فرضیات تحقیق

 

مدل نظری تحقیق

 

فصل سوم : روش شناسی

 

1-3روش تحقیق

 

2-3جامعه آماری

 

3-3جمعیت نمونه و روش نمونه گیری

 

4-3حجم نمونه

 

 

5-3ابزار گردآوری داده های تحقیق

 

6-3تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق

 

شیوه های کاربرد موبایل

 

جامعه پذیری مدرسه ای

 

7- 3 روایی و پایایی ابزار پژوهش

 

 

 

 

 

فصل چهارم : یافته های پژوهش

 

مقدمه

 

الف) یافته های توصیفی

 

ب) آزمونهای مقدماتی دومتغیره

 

ج)آزمون فرضیات

 

د) آزمونهای تکمیلی

 

 

 

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

 

نتایج

 

نتایج توصیفی

 

نتایج تبیینی

 

نتایج تحلیلی

 

پیشنهادات

 

محدودیتهای پژوهش

 

منابع فارسی

 

منابع لاتین

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

جدول 1: توزیع پراکندگی جمعیت نمونه برحسب جنس ، رشته و پایه تحصیلی

 

جدول 2: مولفه ها و ابعاد متغیر مستقل الگوی استفاده از موبایل

 

جدول3: مولفه ها و ابعاد متغیر وابسته جامعه پذیری مدرسه ای

 

جدول 4: توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب دارا بودن یا نبودن موبایل

 

جدول5: توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب پایه تحصیلی

 

جدول 6: توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب رشته تحصیلی

 

جدول 7: توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب نوع نگرش و نحوه استفاده از موبایل

 

جدول 8: توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب موقعیتهای استفاده از موبایل

 

جدول 9: توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب سابقه استفاده از موبایل

 

جدول 10: توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان استفاده از موبایل

 

جدول 11: توصیف آماری متغیر شدت و میزان استفاده از موبایل

 

جدول 12: توصیف آماری و توزیع فراوانی برحسب متغیر جامعه پذیری مدرسه ای

 

جدول 13:توصیف آماری خرده متغیر مهارت ارتباطی

 

جدول 14: توصیف آماری خرده متغیر مهارت جرئت ورزی

 

جدول 15: توصیف آماری خرده متغیر مهارت مسئولیت پذیری

 

جدول16: توصیف آماری خرده متغیر مهارت شناخت و عمل به ارزشها

 

جدول 17: توصیف آماری خرده متغیر مهارت فراغتی –مقابله ای

 

جدول 18: توصیف آماری میزان استفاده از موبایل به تفکیک جنسیت

 

جدول 19: توصیف آماری سابقه استفاده از موبایل به تفکیک جنسیت

 

جدول 20: توصیف آماری میزان جامعه پذیری به تفکیک کاربر و غیرکاربر

 

جدول 21:توصیف آماری میزان مهارت ارتباطی افراد به تفکیک کاربر وغیرکاربر

 

جدول 22: توصیف آماری میزان مهارت جرئت ورزی افراد به تفکیک کاربر وغیرکاربر

 

جدول 23: توصیف آماری میزان مهارت مسئولیت پذیری افراد به تفکیک کاربر وغیرکاربر

 

جدول24: توصیف آماری میزان مهارت شناخت وعمل به ارزشها افراد به تفکیک کاربر وغیرکاربر

 

جدول 25: توصیف آماری میزان مهارت فراغتی- مقابله ای  افراد به تفکیک کاربر وغیرکاربر

 

جدول 27: بررسی رابطه بین موقعیتهای استفاده از موبایل و جامعه پذیری مدرسه ای

 

جدول 28: بررسی رابطه بین نوع نگرش ونحوه استفاده از موبایل و جامعه پذیری مدرسه ای

 

جدول 29 : بررسی رابطه بین شدت ومیزان استفاده از موبایل و جامعه پذیری مدرسه ای

 

جدول 30: نتایج آزمون تحلیل واریانس یکراهه پیرامون جامعه پذیری و میزان استفاده از موبایل

 

جدول 31: بررسی رابطه بین سابقه استفاده از موبایل و جامعه پذیری مدرسه ای

 

جدول 32: نتایج آزمون تحلیل واریانس یکراهه پیرامون جامعه پذیری و سابقه استفاده از موبایل

 

جدول 33: تحلیل واریانس دوراهه برای بررسی اثر تعاملی نوع نگرش ومیزان استفاده از موبایل بر جامعه پذیری مدرسه ای

 

جدول 34: تحلیل واریانس دوراهه برای بررسی اثر تعاملی موقعیتهای استفاده  ومیزان استفاده از موبایل بر جامعه پذیری مدرسه ای

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها

 

نمودار1: نمایش دایره ای فراوانی پاسخگویان برحسب دارابودن یا نبودن موبایل

 

نمودار2: نمودارمیله ای توزیع فراوانی برحسب پایه تحصیلی

 

نمودار3: نمودارمیله ای توزیع فراوانی برحسب رشته  تحصیلی

 

نمودار4: نموداردایره ای توزیع فراوانی برحسب نوع نگرش و نحوه استفاده از موبایل

 

نمودار5: نموداردایره ای توزیع فراوانی برحسب موقعیتهای  استفاده از موبایل

 

نمودار 6: نمودارمیله ای توزیع فراوانی برحسب سابقه استفاده از موبایل

 

نمودار7: نموداردایره ای توزیع فراوانی برحسب نوع شدت و میزان استفاده از موبایل

 

نمودار8:نمودارهیستوگرام داده های مربوط به متغیر میزان و شدت استفاده از موبایل

 

نمودار9: نمودارهیستوگرام داده های مربوط به متغیر جامعه پذیری مدرسه ای

 

نمودار10: نمودار هیستوگرام مربوط به خرده متغیر مهارت ارتباطی

 

نمودار11: نمودار هیستوگرام مربوط به خرده متغیر مهارت جرئت ورزی

 

نمودار12: نمودار هیستوگرام مربوط به خرده متغیر مهارت مسئولیت پذیری

 

نمودار13: نمودار هیستوگرام مربوط به خرده متغیر مهارت شناخت وعمل به ارزشها

 

نمودار14: نمودار هیستوگرام مربوط به خرده متغیر مهارت فراغتی – مقابله ای

 

نمودار15: نمایش میله ای توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده از موبایل در موقعیتهای مختلف به تفکیک جنسیت

 

نمودار16: نمایش میله ای توزیع پاسخگویان برحسب نوع نگرش به موبایل  به تفکیک جنسیت

 

نمودار17: نمودار تحلیل روند پیرامون جامعه پذیری مدرسه ای و میزان استفاده از موبایل

 

نمودار18:  نمودار تحلیل روند پیرامون جامعه پذیری مدرسه ای و سابقه استفاده از موبایل

 

نمودار19: نمایش اثرتعاملی میزان استفاده و موقعیتهای استفاده از موبایل بر جامعه پذیری مدرسه ای

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

 

جهان وارد هزاره سوم گشته ،عصری که فناوریهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی توانسته اند دهکده جهانی را به ارمغان آورند.اکنون جامعه شناسی نوپای دوران صنعتی بیش از پیش با ارتباطات پیوند خورده،و به طور قطع ویقین جامعه شناسی و فرهنگ  پیشرو درآینده ای نه چندان دوربا جامعه ای شبکه ای –اطلاعاتی درگیر خواهد بود که لازمه آن تغییر پارادایم تحلیلی کنونی  به تحلیل شبکه های اجتماعی مبتنی بر فناوری اطلاعات و بازنگری در روشها ومتد انتقال عناصر فرهنگی خواهد بود.                                                                                                     محیط اجتماعی در عصر جهانی شده حاضر یک محیط رسانه ای است لذا متغیر های مستقل جدیدی پا به عرصه فرهنگ جوامع گذاشته اند که در پژوهشهای پیشین لحاظ نگردیده اند. فنآوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی روش کارکرد ما را دگرگون کرده و امور اقتصادی و اجتماعی و حتی نحوه تفکر ما را تغییر داده‌اند.

 

تجارت، بانکداری، اوقات فراغت و سرگرمی، خدمات، خط تولید، آموزش، و بهداشت در عصر حاضر نسبت به ده سال قبل کاملاً متفاوت شده و مردم این تغییر را که فنآوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی موجب آن شده‌اند، به‌تدریج تشخیص می­دهند.  ترکیبی از رایانه‌ها، ماهواره­ها، اینترنت، تلفن همراه و سایر وسایل الکترونیکی، که ابزار اطلاعات و ارتباطات مدیریت­اند، فنآوری اطلاعاتی و ارتباطی را تشکیل می­دهند که موجب عمل و عکس­العمل مؤثرتر و کاراتر امور می­شوند و باعث بروز مشاغل جدید، صنایع نوین و خلاقیت­های پی­در­­‌پی در کشورهای توسعه­یافته شده، و نیز تغییراتی در روش زندگی به وجود آورده‌اند (استوور، 1375: 10). اما از سوی دیگر، با اذعان به کاربردهای فراوانی که فنآوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی به ارمغان  می‌آورد، پیدایی این فنآوری‌ها، بحث­ و جدل‌‌های متعددی را بر سر آثار فردی و اجتماعی، کوتاه‌مدت و بلند‌مدت، سطحی و زودگذر و یا عمقی و دیرپای، و کلا آثار مثبت و منفی آنها به راه انداخته است.  در حالی­که به نظر می­رسد بعضی، برغم مشاهده سرعت سرسام­آور گسترش دسترسی به شبکه­های کامپیوتری، و اذعان به توان حیرت­آور رسانه­های ارتباطی جدید، رسانه­ها را واجد آثاری تصنعی و زودگذر به حساب می­آورند که اصولاً هیچ مطالب اساسی درباره آنها نمی­توان گفت (تامپسون، 1379: 10).

 

آموزش و پرورش نیز  به عنوان یکی از نهاد های اصلی جامعه نمی تواند فارغ از این عرصه نوو بدون درنظر گرفتن آثار و تبعات پیشرفتهای تکنولوژیکی نوین به فعالیت سنتی خویش یعنی پرورش و انتقال عناصر فرهنگی به نسل جدید ادامه حیات دهد. زیراکه  فناوریهای نوین ارتباطی با فراهم کردن امکان پیدایش جامعه ای شبکه ای، افراد و جوامع را در قالب های جدید هویت سازی نموده اند. (کاستلز:1380 ،201) این امر نه تنها بر ارتباط و تعامل انسانها با یکدیگر موثر افتاده بلکه ساختارها و نهادها را نیز با چالش روبرو ساخته است .

 

در این میان جامعه پذیری مدرسه ای نیز به عنوان یکی از مولفه ها و عملکردهای رسمی در مدارس عنصری بسیار مهم در هویت بخشی ،استمرار و تعمیق عناصر فرهنگی و ارزشها و هنجارهای رسمی به دانش آموزان  می باشد. ورود ناخوانده ولی گریزناپذیر  تکنولوژیهای نوین ارتباطی از جمله موبایل به عرصه فرهنگ و آموزش وپرورش علی رغم استفاده های تکنیکی و … از آنها چالشهایی را پیش روی کارگزارن عرصه انتقال فرهنگی و متصدیان امر جامعه پذیری در مدارس گذاشته که حل این مسئله مستلزم پژوهشهایی تجربی و کارشناسانه است.

 

مطالعه حاضر با دو  سؤال اصلی آغاز می‌شود: 1) تلفن همراه در بین دانش­آموزان متوسطه دختر و پسر چه کاربردهایی دارد 2) آیااین الگوی استفاده از موبایل با جامعه پذیری مدرسه ای ارتباط معنادار دارد ؟یا خیر؟

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

دیدگاه سیمور مارتین لیپست.. 41

 

دیدگاه آرنشتاین: نردبان مشارکتی.. 45

 

3-7-2 نظریه های فرهنگی مشارکت.. 48

 

دیدگاه هابرماس :  نظریه شهروندی گفت گویی.. 49

 

دیدگاه امس رپاپورت: نظریه ساخت فرهنگی.. 52

 

دیدگاه مک آیور :  معنای ذهنی در وضعیت اجتماعی.. 53

 

8-2 احساس تعلق اجتماعی.. 60

 

دیدگاه امیل دورکیم : وفاق اجتماعی.. 61

 

مفهوم وفاق اجتماعی.. 63

 

کیفیت وفاق اجتماعی و رابطه آن با مشارکت.. 64

 

دیدگاه گئورک زیمل :  اجتماع دیالکتیک… 66

 

دیدگاه تالکوت پارسونز : نظام جامعه ای.. 69

 

دیدگاه فستینگر : بهم پیوستگی.. 74

 

دیدگاه ملوین سیمن : بی قدرتی.. 77

 

9-2 مشارکت، پدیده ای چند بعدی.. 79

 

10-2 مشارکت و بعد شهری آن. 82

 

11-2 اندیشه های شهر و مشارکت.. 83

 

12-2 مشارکت و اداره امور جامعه. 87

 

13-2 طبقه بندی الگوهای مشارکت.. 91

 

14-2 مشارکت و توسعه/توسعه و مشارکت.. 95

 

15-2 مشارکت، توسعه و موانع آن.. 101

 

16-2 پیشینه پژوهش… 105

 

پژوهشهای انجام شده در داخل کشور 106

 

مطالعات انجام گرفته در خارج از کشور 112

 

17-2 چهارچوب نظری : بازی با نظریه ها 117

 

… 124

 

1-3 مقدمه. 125

 

2-3 روش… 125

 

3-3 جامعه آماری.. 126

 

4-3 حجم نمونه و روش نمونه گیری.. 126

 

5-3 تکنیک جمع آوری داده ها 128

 

 

6-3 شیوه تحلیل داده ها 129

 

7-3 اعتبار. 131

 

8-3 اعتماد. 132

 

9-3 سنجش و عملیاتی کردن متغیرهای پژوهش… 132

 

10-3 تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش… 134

 

146

 

… 192

 

1-5 نتیجه گیری.. 193

 

2-5 پیشنهاد. 201

 

3-5 محدودیتها 203

 

منابع : 204

 

    پیوستها 212

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

جدول1-3 ابعاد و شاخص های احساس تعلق اجتماعی.. 135

 

جدول2-3 ابعاد و شاخص های احساس تعلق اجتماعی.. 136

 

جدول3-3 ابعاد و شاخص های احساس تعلق اجتماعی.. 136

 

جدول4-3 ابعاد و شاخص های احساس تعلق اجتماعی.. 136

 

جدول5-3 ابعاد و شاخص های مشارکت اجتماعی.. 138

 

جدول6-3 ابعاد و شاخص های مشارکت اجتماعی.. 138

 

جدول7-3 ابعاد و شاخص های مشارکت فرهنگی.. 140

 

جدول8-3 ابعاد و شاخص های مشارکت فرهنگی.. 140

 

جدول9-3 ابعاد و شاخص های مشارکت فرهنگی.. 140

 

جدول10-3 ابعاد و شاخص های مشارکت فرهنگی.. 140

 

جدول11-3 ابعاد و شاخص های مشارکت سیاسی.. 142

 

جدول12-3 ابعاد و شاخص های مشارکت سیاسی.. 142

 

 

 

جدول 1-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب جنسیت.. 147

 

جدول 2-4:توزیع پاسخگویان بر حسب تحصیلات.. 148

 

جدول 3-4توزیع پاسخگویان بر حسب گروه سنی.. 149

 

جدول 4-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب شغل.. 150

 

جدول 5-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب وضعیت درآمد. 151

 

جدول 6-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب وضعیت مسکن.. 152

 

جدول 7-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب مدت سکونت.. 153

 

جدول 8-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب وضعیت تاهل.. 154

 

 جدول 9-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب میزان استفاده از مطبوعات.. 155

 

جدول 10-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب میزان استفاده از تلویزیون. 156

 

 جدول 11-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب میزان استفاده ازرادیو. 157

 

جدول 12-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب میزان استفاده ازاینترنت.. 158

 

جدول 13-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب میزان مشارکت اجتماعی.. 159

 

جدول 14-4:آماره های توصیفی بر حسب میزان مشارکت اجتماعی.. 159

 

جدول 15-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب میزان مشارکت فرهنگی.. 160

 

جدول16-4 آماره های توصیفی بر حسب میزان مشارکت فرهنگی.. 160

 

جدول 17-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب میزان مشارکت سیاسی.. 161

 

جدول 18-4:آماره های توصیفی بر حسب میزان مشارکت سیاسی.. 161

 

جدول 19-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب میزان احساس تعلق اجتماعی.. 162

 

جدول 20-4:آماره های توصیفی بر حسب میزان احساس تعلق اجتماعی.. 162

 

جدول 21-4:نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون پیرامون میزان احساس تعلق اجتماعی ومشارکت اجتماعی.. 163

 

جدول 22-4:نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون پیرامون میزان احساس تعلق اجتماعی ومشارکت سیاسی.. 163

 

جدول 23-4:نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون پیرامون میزان احساس تعلق اجتماعی و مشارکت فرهنگی.. 164

 

جدول 24-4:نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون پیرامون میزان سن و احساس تعلق اجتماعی.. 164

 

جدول 25-4:نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون پیرامون میزان سن و مشارکت اجتماعی.. 165

 

جدول 26-4:نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون پیرامون میزان سن و مشارکت سیاسی.. 165

 

جدول 27-4:نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون پیرامون میزان سن و مشارکت فرهنگی.. 165

 

جدول 28-4:نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون پیرامون میزان درآمد و احساس تعلق اجتماعی.. 166

 

جدول 29-4:نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون پیرامون میزان درآمد و مشارکت اجتماعی.. 167

 

جدول 30-4:نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون پیرامون میزان درآمد و مشارکت سیاسی.. 167

 

جدول 31-4:نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون پیرامون میزان درآمد و مشارکت فرهنگی.. 168

 

جدول 32-4:آماره های توصیفی دوگروه در مقیاس میزان مشارکت اجتماعی.. 168

 

جدول 33-4:نتایج آزمون t-testبرای مقایسه دو گروه درمقیاس میزان مشارکت اجتماعی.. 169

 

جدول 34-4:آماره های توصیفی دوگروه در مقیاس میزان مشارکت فرهنگی.. 169

 

جدول35-4:نتایج آزمون t-testبرای مقایسه دو گروه درمقیاس میزان مشارکت فرهنگی.. 170

 

جدول 36-4:آماره های توصیفی دوگروه در مقیاس میزان مشارکت سیاسی.. 170

 

میزان مشارکت سیاسی.. 171

 

جدول38-4:آماره های توصیفی دوگروه در مقیاس میزان احساس تعلق اجتماعی.. 171

 

میزان احساس تعلق اجتماعی.. 172

 

جدول40-4:آماره های توصیفی دوگروه در مقیاس میزان مشارکت اجتماعی.. 173

 

جدول 41-4:نتایج آزمون t-testبرای مقایسه دو گروه درمقیاس میزان مشارکت اجتماعی.. 173

 

جدول42-4:آماره های توصیفی دوگروه در مقیاس میزان مشارکت فرهنگی.. 174

 

میزان مشارکت فرهنگی.. 174

 

جدول 44-4:آماره های توصیفی دوگروه در مقیاس میزان مشارکت سیاسی.. 175

 

میزان مشارکت سیاسی.. 175

 

جدول 46-4:آماره های توصیفی دوگروه در مقیاس میزان احساس تعلق اجتماعی.. 176

 

میزان احساس تعلق اجتماعی.. 176

 

جدول48-4:آماره های توصیفی پیرامون میزان تحصیلات با احساس تعلق اجتماعی.. 177

 

جدول 49-4:آزمون تحلیل واریانس پیرامون میزان تحصیلات با احساس تعلق اجتماعی.. 177

 

جدول 50-4:آماره های توصیفی پیرامون میزان تحصیلات با مشارکت اجتماعی.. 178

 

جدول 51-4:آزمون تحلیل واریانس پیرامون میزان تحصیلات با مشارکت اجتماعی.. 178

 

جدول52-4:آماره های توصیفی پیرامون میزان تحصیلات با مشارکت فرهنگی.. 179

 

جدول53-4:آزمون تحلیل واریانس پیرامون میزان تحصیلات با مشارکت فرهنگی.. 179

 

جدول54-4:آماره های توصیفی پیرامون میزان تحصیلات با مشارکت سیاسی.. 180

 

جدول 55-4:آزمون تحلیل واریانس پیرامون میزان تحصیلات با مشارکت سیاسی.. 180

 

جدول 56-4:آماره های توصیفی پیرامون شغل افراد با احساس تعلق اجتماعی.. 181

 

جدول57-4:آزمون تحلیل واریانس پیرامون نوع شغل با احساس تعلق اجتماعی.. 181

 

جدول 58-4:آماره های توصیفی پیرامون نوع شغل با مشارکت اجتماعی.. 182

 

جدول59-4:آزمون تحلیل واریانس پیرامون نوع شغل با مشارکت اجتماعی.. 182

 

جدول 60-4:آماره های توصیفی پیرامون نوع شغل با مشارکت فرهنگی.. 183

 

جدول 61-4:آزمون تحلیل واریانس پیرامون نوع شغل با مشارکت فرهنگی.. 183

 

جدول 62-4:آماره های توصیفی پیرامون نوع شغل با مشارکت سیاسی.. 184

 

جدول 63-4:آزمون تحلیل واریانس پیرامون نوع شغل با مشارکت سیاسی.. 184

 

جدول64-4نتایج آزمون رگرسیون درباره میزان متغیر احساس تعلق اجتماعی ومشارکت اجتماعی.. 185

 

جدول65-4:ضریب آزمون رگرسیون درباره میزان متغیر احساس تعلق اجتماعی ومشارکت اجتماعی.. 185

 

جدول66-4نتایج آزمون رگرسیون درباره میزان متغیر احساس تعلق اجتماعی ومشارکت فرهنگی.. 186

 

جدول67-4:ضریب آزمون رگرسیون درباره میزان متغیر احساس تعلق اجتماعی ومشارکت فرهنگی.. 186

 

جدول68-4نتایج آزمون رگرسیون درباره میزان متغیر احساس تعلق اجتماعی ومشارکت سیاسی.. 187

 

جدول69-4:ضریب آزمون رگرسیون درباره میزان متغیر احساس تعلق اجتماعی ومشارکت سیاسی.. 187

 

جدول70-4:آماره های توصیفی دوگروه در مقیاس میزان احساس تعلق اجتماعی.. 188

 

جدول71-4:نتایج آزمون t-testبرای مقایسه دو گروه درمقیاس میزان احساس تعلق اجتماعی.. 188

 

جدول 72-4:آماره های توصیفی دوگروه در مقیاس میزان مشارکت اجتماعی.. 189

 

میزان مشارکت اجتماعی.. 189

 

جدول74-4:آماره های توصیفی دوگروه در مقیاس میزان مشارکت فرهنگی.. 190

 

جدول 75-4:نتایج آزمون t-testبرای مقایسه دو گروه درمقیاس میزان مشارکت فرهنگی.. 190

 

جدول 76-4:آماره های توصیفی دوگروه در مقیاس میزان مشارکت سیاسی.. 191

 

میزان مشارکت سیاسی.. 191

 

 

 

فهرست نمودارها

 

نمودار 1-4: توزیع درصد نمونه بر حسب جنسیت.. 147

 

نمودار 2-4:توزیع درصد نمونه بر حسب تحصیلات.. 148

 

نمودار3-4:توزیع درصد نمونه بر حسب گروه سنی.. 149

 

نمودار4-4:توزیع درصد نمونه بر حسب شغل.. 150

 

نمودار5-4:توزیع درصد نمونه بر حسب وضعیت درآمد. 151

 

نمودار 6-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب وضعیت وضعیت مسکن.. 152

 

نمودار 7-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب مدت سکونت.. 153

 

نمودار 8-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب وضعیت تاهل.. 154

 

نمودار9-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب میزان استفاده از مطبوعات.. 155

 

نمودار 10-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب میزان استفاده از تلویزیون. 156

 

نمودار 11-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب میزان استفاده ازرادیو  157

 

نمودار 12-4:توزیع فراوانی ودرصد نمونه بر حسب میزان استفاده ازاینترنت 158

 

 

 

فهرست شکل ها

 

شکل 1-2. 30

 

 شکل 2-2. 32

 

 شکل 3-2. 37

 

 شکل 4-2. 58

 

 شکل 5-2. 59

 

 شکل 6-2. 71

 

شکل 7-2. 90

 

 شکل 8-2. 120

 

 شکل 9-2. 122

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1 مقدمه

 

انسان موجودی اجتماعی است و همواره به صورت جمعی زندگی کرده است و نیازهای خود را به وسیله دیگران و به مدد آنها رفع کرده است. اما در این خصوص دو سؤال در ذهن ایجاد می­شود : 1) آیا انسان به دلیل اینکه به صورت طبیعی به همزیستی با دیگران گرایش دارد، به حیات اجتماعی وارد شده؟ یا 2) چون اجتماع مهد بالیدن انسان بوده، این تمایل اجتماعی در او به وجود آمده است؟

 

در پاسخ به موارد بالا به طور کلی می­توان گفت که چه انسان به صورت غریزی به این وضعیت رسیده باشد و چه عامل بیرونی بر او مؤثر افتاده باشد، آموختن اجتماعی زیستن، همکاری و مشارکت در امور جامعه به او لازم و ضروری است. زیرا گستره و میزان مشارکت افراد یک جامعه در تحقق زندگی بهتر و جامعه­ای توسعه یافته­تر اثر قابل توجهی دارد و باعث همبستگی و وحدت در جامعه خواهد شد. بنابراین می­توان ادعا کرد یکی از زمینه­های اصلی توسعه و برنامه­ریزی در دنیای جدید، توجه به مشارکت فعال و اثربخش و همه­جانبه و فرایندهای تقویت­کننده آن می­باشد.

 

در زمینه اخلاق اجتماعی مشارکت و تقویت آن در سطح جامعه، آنچه نظر بسیاری از جامعه­شناسان و همینطور روان­شناسان اجتماعی را به خود معطوف داشته، بوجود آوردن «احساس تعلق اجتماعی» و فعال نمودن آن در افراد می­باشد. تعلق اجتماعی وضعیتی است که هر فرد بر اثر آن سعی می­کند منافع شخصی خویش را بر مبنای منافع و اهداف اجتماعی دنبال کند و بر این اساس توان و نیرو خود را در جهت اثبات تعهد و مسئولیت نسبت به امور مختلف جامعه به کار می­گیرد و بنابراین در متن جامعه و مصالح مربوط به آن فعالانه زندگی می­کند. در این رابطه دورکیم عنوان می­کند که منظور از احساس تعلق اجتماعی آن است که یک فرد از نظر روانی و اجتماعی خود را با جامعه هماهنگ می­داند و به طور فعال در امور آن مشارکت نموده و نسبت به دیگران و در کل جامعه تعهد زیادی احساس می­کند. بنا به اعتقاد دورکیم، وقتی حس تعلق به جامعه در افراد وجود داشته باشد، یک حس همانندی و قرابت به وجود خواهد آمد و پیوندهای عاطفی و دلمشغولیها و منافع مشترک افراد را به هم پیوند می­دهد که نتیجه آن افزایش و تشدید تماسهای آنان و گسترش ارتباطات در سطح جامعه است. افراد یک جامعه با قبول مسئولیت اجتماعی خویش و مشارکت در امور جامعه از نقش حاشیه­ای بودن خود جلوگیری می­نمایند و در مسائل مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و … تأثیرگذار می­شوند و این مهم­ترین ابزار برای یک مدیریت خوب بویژه در کشورهای جهان سوم که در مسیر توسعه و پیشرفت قرار گرفته­اند، می­باشد.

 

پس بسترسازی برای ایجاد و گسترش مشارکت مسئولانه و آگاهانه افراد و یا به عبارتی شهروندان در امور متفاوت اجتماعی و سیاسی و فرهنگی یکی از اولویت­های مهم و ضروری محسوب می­شود و چنانچه بخواهیم مؤثر واقع گردد مستلزم تغییراتی در اندیشه و عمل است که باید از درون جامعه بجوشد و در قالبهای مقبول و پایدار جامعه و دولت تبلور یابد.

 

 

 

2-1 بیان مسئله

 

یکی از مؤلفه­های راهبردی در توسعه و پایداری هر جامعه که ریشه در بطن زندگی اجتماعی دارد، «مشارکت» می­باشد. مبتنی بر یک فرایند است، فرایندی که طی آن توانمندسازی انسانها، افزایش بهره­وری،کاهش مشکلات و پیشرفت جامعه عملی می­شود.

 

با ورود به قرن بیست ­و یکم و با گسترش جوامع و بویژه رشد شهرنشینی، فرایند مشارکت و الگوهای آن تغییر یافته­اند، که به دنبال آن لزوم بازبینی در این مفهوم و ارائه الگوهای متناسب با نیازهای امروزی کاملاً محسوس می­باشد. یکی از مواردی که حتماً باید مورد اصلاح قرار گیرد نوع مدیریت و اجرای آن در جامعه است. به این ترتیب مدیریت متمرکز که مبنای تمام تصمیم­گیریها و برنامه­ریزیها از بالا به پایین می­باشد، در دنیای کنونی پاسخگو نمی­باشد و از عهده رفع نیازهای جامعه و گروههای مختلف برنمی­آید، پس نیازمند تغییر نظام مدیریتی از متمرکز به غیر متمرکز (برنامه­ریزی از پایین به بالا) می­باشیم. از جمله فاکتورهای این نوع مدیریت وجود مشارکت در سطح جامعه و در بین مردم است. به عبارتی محور آن حول مردمی کردن امور می­چرخد، به شکلی که مردم در فعالیتهای خرد و کلان وارد شوند و تواناییهای بالقوه خود را به منصه ظهور برسانند که طی آن اطمینان و همبستگی در سطح جامعه برقرار می­شود.

 

اما پدیده مشارکت بطور اخص در کشورهای جهان سوم که در مسیر توسعه و نوسازی گام برمی­دارند، مورد توجه و بررسی است. در کشور ما که مطابق معیارهای جهانی کشوری در حال توسعه نامیده می­شود، همواره این سئوال مطرح بوده است که چگونه می­توان این روند را تسریع بخشید؟ چرا که در جریان توسعه اگر بتوان مردم را در امور مربوط به محیط اجتماعی­شان درگیر کرد، آنگاه می­توان از پیامدهای مثبت آن در جهت تسریع و تسهیل امر توسعه بهره برد. از اینرو باید باید  به دنبال عوامل تقویت­کننده آن بود. به عنوان مثال تقویت احساس تعلق اجتماعی در میان شهروندان به عنوان «فرایندی که فرد نسبت به مکان، محیط، شیء یا امری احساس تعهد، مسئولیت و هم­هویتی پیدا می­کند.»(وحیدا و نیازی،21:1383) بستری مناسب را جهت افزایش مشارکت و کاهش مشکلات اجتماعی مهیا می­کند. در کشورهای در حال توسعه منجمله ایران، به دلیل قرار گرفتن در دوران گذار، بسترها و عوامل ایجاد احساس تعلق اجتماعی دچار تغییر می­شود. بنا به نظر دورکیم، در دوران گذار هنجارهای موجود در جامعه در معرض تغییر و تحول قرار خواهند گرفت که در نتیجه آن احتمال کم­رنگ شدن تعلقات اجتماعی افراد به جامعه و به تبع آن تغییر الگوهای همکاری در امور مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و… قوت خواهد یافت. به همین دلیل درک درست چگونگی و میزان احساس تعلق اجتماعی و تأثیر آن بر عملکرد افراد در اجتماع به عنوان یک مسئله قابلیت بررسی و مطالعه را دارد.

 

به دنبال قابلیت مطرح شده، این مطالعه به بررسی اثر متغیر احساس تعلق اجتماعی شهروندان و رابطه آن با میزان مشارکت آنها در زمینه­های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، که جای خالی بررسی آن در مطالعات مربوط به مشارکت مشهود است، می­پردازد و به واسطه ارتباط با متغیر مستقل اثر متغیرهای زمینه­ای افراد را بر میزان مشارکت آنها در ابعاد مختلف مورد ارزیابی قرار می­دهد. جامعه مورد مطالعه این پژوهش شهر تهران است، در این خصوص باید گفت که چون شهر تهران جزو کلان­شهرهای جهان محسوب می­شود و از گروهها و اقشار متفاوت اجتماعی، فرهنگی و طبقاتی تشکیل شده و در یک کشور در حال توسعه قرار دارد، بررسی وضعیت مشارکت شهروندان در این شهر و کاوش علل و عوامل مؤثر بر آن می­تواند نتایج کاربردی فراوانی را در برنامه­ریزیها داشته باشد. بنابراین بهتر آن دیده شده است که دو گروه یا قشر که از نظر اجتماعی، فرهنگی و طبقاتی متفاوت باشند مورد بررسی و مقایسه قرار گیرند. بدین جهت شهروندان دو منطقه 3 و 12 از مناطق 22 گانه شهر تهران را به عنوان نمونه آماری مد نظر داریم.

 

منطقه 3 یکی از مناطق شمال شهر تهران می­باشد که ساکنین به نسبت قدیمی آن افرادی هستند که از نظر مالی، اجتماعی و طبقاتی جزء اقشار متمول جامعه محسوب می­شوند و به عبارت عامیانه «بالا شهر» محسوب می­شود. اما منطقه 12 یکی از مناطق مرکزی رو به جنوب شهر تهران است که بنا به نظر شهرداری یکی از مناطقی است که جمعیت مهاجر از سایر نقاط کشور به نسبت بیشتر در این منطقه ساکن می­شوند و بنا براین از نظر اجتماعی، فرهنگی، طبقاتی  بسیار متفاوت از منطقه 3 می­باشد و همین تفاوتهای میان ساکنین، عمده­ترین دلیل انتخاب این دو منطقه به عنوان نمونه آماری است.

 

3-1 اهمیت و ضرورت مسئله

 

مفهوم «مشارکت» همگام با تغییرات در جامعه دچار تحول شده و با تکامل جامعه این مفهوم نیز متکامل شده است. می­توان گفت در جوامع امروزی به سبب مقتضیات زندگی جدید این پدیده اهمیت خاصی یافته، یعنی گستردگی جوامع و افزایش جمعیت، تنوع اقشار و تنوع مسایل اجتماعی و … موجب پررنگ شدن نقش مشارکت شده است، چرا که مشارکت مردم در فرایندهای تصمیم­گیری از یکسو و اعتقاد و التزام مدیران به بهره­گیری از نظرات آنها در اتخاذ و اجرای تصمیمات از سوی دیگر زمینه­ساز پیشگیری از مشکلات بالقوه و درمان مشکلات بالفعل خواهد بود.

 

بنا به نظر گیدنز ما ناچاریم زندگی خود را به شیوه­ای فعال­تر از آنچه در نسلهای پیشین درست بود بسازیم و باید برای پیامدهای آنچه انجام می­دهیم و عادتهای شیوه زندگی که برگزیده­ایم فعالانه مسئولیت بپذیریم، یعنی باید تعادلی جدید بین مسئولیتهای فردی و جمعی بیابیم.(گیدنز،43:1378) اما محقق شدن این امر همیشه میسر نیست، در صورتیکه مسئولیت­پذیری و مشارکت یکی از مهم­ترین ابعاد اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در هر جامعه وخصوصاً جامعه رو به رشد ما است و البته بسیاری از مشکلات ساختاری و عملکردی برنامه­ریزیها ناشی از نارساییهایی است که در این حوزه وجود دارد. آنچه در این میان بر مسائل موجود می­افزاید این است که نه مفهوم مشارکت و ابعاد آن به خوبی تعریف شده و نه عوامل تقویت­کننده و یا در طیف دیگر تضعیف­کننده آن موضوع مورد بررسی جدی قرار گرفته است.(محسنی و جاراللهی،11:1382) به این ترتیب بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در ابعاد مختلف جهت پیشبرد اهداف لازم و ضروری است.

 

مسلماً مردم می­خواهند در جامعه به حساب آمده و در رفع مشکلات کمک کنند و در واقع به عنوان شهروند بتوانند نظرات خود را مطرح کرده و آنها را پیگیری کنند و به تبع سازمانهای برنامه­ریز هم سخت نیازمند شراکت مردم در تصمیم­گیریها و اجرای آنها هستند تا به موفقیت دست یابند، اما عموماً مشاهده می­شود که مردم در یک حالت بی­تفاوتی قرار دارند و هی