1-7-1 تعاریف مفهومی: 8
1-7-2 تعاریف عملیاتی: 9
فصل دوم : مبانی نظری وپیشینه تحقیق
2-2-1ویژگیهای فوتبال 12
2-2-1-1 فوتبال از گذشته تا امروز 12
2-2-1-2 ویژگیهای جسمانی بازیکنان فوتبال. 14
2-2-1-3آمادگی مهارتی بازیکنان فوتبال 17
2-2-1-4 آمادگی روانی بازیکنان فوتبال. 18
2-2-2 نمو، رشد و بالیدگی در بازیکنان فوتبال 19
2-2-2-1 اصول نمو، رشد و بالیدگی در فوتبال. 19
2-2-2-2 منحنی های نمو. 20
2-2-2-3 استفاده از منحنی های نمو در فوتبال. 20
2-2-2-4 بالیدگی و فوتبالیستهای جوان. 20
2-2-2-5 رشد ویژگیهای رفتار حرکتی از کودکی تا بزرگسالی. 22
2-2-3 تفاوتهای فردی.. 22
2-2-4 تواناییهای حرکتی. 24
2-2-5 پیشبینی موفقیت 25
2-2-6فرآیند استعدادیابی 26
2-2-7 عامل سن. 28
2-2-8تعامل بین طبیعت و تربیت 31
2-2-10 معیارهای استعدادیابی. 33
2-2-10-1 ویژگیهای روانی. 34
2-2-10-2 ویژگیهای تکنیکی. 35
2-2-10-3 ویژگیهای فیزیولوژیکی. 35
2-2-10-4 ویژگیهای آنتروپومتریکی. 36
2-2-11 رویکرد چندبعدی.. 36
2-3-1تحقیقات داخلی 37
2-3-2تحقیقات خارجی 42
فصل سوم: روش تحقیق
3-6-1مهارتهای روانی: 52
3-6-2ویژگیهای تکنیکی: 53
3-6-2-1 دریبل زدن. 53
3-6-2-2 سر زدن. 54
3-6-2-3 دویدن با توپ.. 54
3-6-2-5 سرعت.. 56
3-6-2-6 چرخش… 57
3-6-3 ویژگیهای فیزیولوژیکی: 57
3-6-3-1 آزمون پرش ارتفاع (توان بی هوازی بدون اسید لاکتیک): 58
3-6-3-2 آزمون دوی رفت و برگشت 300 یارد (توان بی هوازی با اسید لاکتیک): 59
3-6-3-3 آزمون دراز و نشست (استقامت عضلانی قسمت میانی بدن(: 60
3-6-3-4 آزمون دوی سرعت 10 متر و 40 متر (سرعت): 60
3-6- 4 ویژگیهای آنتروپومتریکی: 60
3-6-4-1 قد: 61
3-6-4-2 وزن: 62
3-6-4-3 درصد چربی بدن (با اندازهگیری ضخامت زیر پوست): 62
3-6-4-4 طول اندام ها: 64
3-6-5 سن تقویمی: 64
فصل چهارم :یافتهها ونتایج تحقیق
4-2-1 توزیع آزمودنیها در گروه ها (بر اساس سن و سطح عملکرد) 67
4-2-2 ویژگیهای جمعیت شناختی. 67
4-2-3ویژگیهای روانی 68
4-2-4ویژگیهای تکنیکی 70
4-3-3 ویژگیهای فیزیولوژیکی. 70
4-3-4 ویژگیهای آنتروپومتریکی. 71
فصل پنجم : بحث ونتیجه گیری
5-5-1 پیشنهادهای برخاسته از تحقیق. 96
5-5-2 پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی. 96
فهرست جداول
عنوان……………………………………………………………………………………………………………………………………….. صفحه
جدول 3-1: تاریخ تولد بازیکنان در چهار گروه سنی. 51
جدول 3-2 نحوه محاسبه چگالی بدن با استفاده از مجموع چهار اندازه گیری ضخامت پوستی (دورنین و ورمرسلی، 1974) 63
جدول 4-1 فراوانی آزمودنیها در هر گروه 67
جدول 4-2 میانگین و انحراف معیار ویژگیهای جمعیتی آزمودنیها 67
جدول 4-3 میانگین امتیازات آزمودنیها در آزمونهای فیزیولوژیکی. 70
جدول 4-4 میانگین امتیازات آزمودنیها در آزمونهای آنتروپومتریکی. 71
جدول 4-5 نتیجه آزمون MANOVA برای تفاوت دو گروه در مجموع ویژگیهای روانی. 71
جدول 4-6 نتیجه تحلیل آماری برای تفاوت دو گروه در سه زیر مقیاس پرسشنامه اتاوا-3. 71
جدول 4-7 نتیجه تحلیل آماری برای تفاوت دو گروه در مهارتهای روانی به تفکیک زیرمقیاسها 72
جدول 4-8 نتیجه آزمون MANOVA برای تفاوت دو گروه در مجموع ویژگیهای تکنیکی. 72
جدول 4-9 نتیجه تحلیل آماری برای تفاوت دو گروه در شش مهارت تکنیکی. 73
جدول 4-10 نتیجه آزمون MANOVA برای تفاوت دو گروه در مجموع ویژگیهای فیزیولوژیکی. 73
جدول 4-11 نتیجه تحلیل آماری برای تفاوت دو گروه نخبه و زیر نخبه در پنج آزمون فیزیولوژیکی. 73
جدول 4-12 نتیجه آزمون MANOVA برای تفاوت دو گروه در مجموع ویژگیهای آنتروپومتریکی. 74
جدول 4-13 نتیجه تحلیل آماری برای تفاوت دو گروه در 10 آزمون آنتروپومتریکی. 74
جدول 4-14 نتیجه آزمون MANOVA برای تفاوت چهار گروه سنی در مجموع ویژگیهای روانی. 74
جدول 4-15 نتیجه تحلیل آماری برای تفاوت چهار گروه سنی در مهارتهای روانی به تفکیک زیر مقیاسها 75
جدول 4-16 نتیجه تحلیل آماری برای تفاوت چهار گروه سنی در سه مهارت روانی پایه. 76
جدول 4-17 نتیجه تحلیل آماری برای تفاوت چهار گروه سنی در چهار مهارت روان تنی. 76
جدول 4-18 نتیجه تحلیل آماری برای تفاوت چهار گروه سنی در پنج مهارت شناختی. 77
جدول 4-19 نتیجه آزمون MANOVA برای تفاوت چهار گروه سنی در مجموع ویژگیهای تکنیکی. 78
جدول 4-20 نتیجه تحلیل آماری برای تفاوت چهار گروه سنی در شش مهارت تکنیکی. 78
جدول 4-21 نتیجه آزمون MANOVA برای تفاوت چهار گروه سنی در مجموع ویژگیهای فیزیولوژیکی. 79
جدول 4-22 نتیجه تحلیل آماری برای تفاوت چهار گروه سنی در پنج آزمون فیزیولوژیکی. 79
جدول 4-23 نتیجه آزمون MANOVA برای تفاوت چهار گروه سنی در مجموع ویژگیهای آنتروپومتریکی. 80
جدول 4-24 نتیجه تحلیل آماری برای تفاوت چهار گروه سنی در 10 ویژگی آنتروپومتریکی. 81
فهرست اشکال
عنوان……………………………………………………………………………………………………………………………………….. صفحه
تصویر 3-1 وضعیت شروع برای انجام آزمون پرش ارتفاع. 58
تصویر 3-2 وضعیت شروع برای اجرای آزمون دوی رفت و برگشت.. 59
تصویر 3-3 نحوه اندازه گیری لایه زیرپوستی در ناحیه جلو بازو 63
نمودار 4-1 مهارتهای روانی بازیکنان نخبه و زیرنخبه. 68
نمودار 4-2 میانگین نمرات آزمودنیها در مهارتهای روانی پایه. 68
نمودار 4-3 میانگین نمرات آزمودنیها در مهارتهای روان تنی. 69
نمودار 4-4 میانگین نمرات آزمودنیها در مهارتهای شناختی. 69
نمودار 4-5 میانگین نمرات آزمودنیها در آزمونهای تکنیکی. 70
فصل اول:
طرح تحقیق
«رَبنا آتنا من لَدنک رَحمَه و هَیّی لَنا من اَمرِنا رَشَداً»
بار الها تو در حق ما به لطف خاص خود رحمتی عطا فرما و بر ما وسیله رشد و هدایت کامل مهیا ساز.
قرآن کریم/ الکهف/ 9
1-1 مقدمه
گسترش سریع دانش بشری در حوزههای مختلف علوم و همچنین پیچیدگی پدیدههای مرتبط با زندگی انسان در عصر حاضر، نیاز به انتخاب شیوهها و راهکارهای جدید مبتنی بر یافتههای علمی را میطلبد. اما علیرغم پیچیدگی رفتار انسان و عوامل بسیار مداخله کننده در آن میتوان با به کارگیری روش مناسب به شناخت آن پرداخت. نژادهای انسانی دارای خصوصیات انحصاری هستند اما در کلیه نژادها استثناءهایی وجود دارند که نسبت به سایر افراد دارای خصوصیات برجسته و سرآمد هستند. یافتن استعدادها و استثناءهای برتر در بین جمعیت انسانی کاری بس مشکل است. فرایند شناسایی ورزشکاران مستعد برای شرکت در برنامههای تمرینی سازمان یافته یکی از مهمترین مسائل در ورزشهای معاصر است. هر فرد میتواند نقاشی، خطاطی یا آواز خواندن را یاد بگیرد، اما تعداد اندکی هستند که به مقام تبحر و استادی در آنها میرسند. در ورزش هم مانند هنر کشف مستعدترین افراد و انتخاب آنها در سنین اولیه زندگی و سپس کنترل و نظارت پیوسته و کمک به آنان برای رسیدن به بالاترین سطح مهارت نکته بسیار مهمی است (9).
تشخیص استعدادها، تعیین میزان آنها و تمیز تفاوتهای فردی در استعدادهای مختلف از مهمترین کارهای متخصصان، مربیان و مشاوران ورزشی است. ارزیابی ویژگیهای مختلف ورزشکاران (مانند ویژگیهای فیزیولوژیکی، روانی و حرکتی) میتواند به ایجاد تمایز بین ورزشکاران رشتههای مختلف، تعیین پستهای بازی و ایجاد تمایز بین ورزشکاران یک رشته در سطوح مختلف کمک کند (98، 99). بعلاوه، توانایی تشخیص نخبهها از زیر نخبهها میتواند بر موفقیت یک تیم تأثیر گذار باشد (109). بنابراین ارزیابی و طبقه بندی صحیح ورزشکاران بر اساس ویژگیهای مختلف نیازمند این است که کیفیتهای ضروری برای آن ورزش تجزیه و تحلیل شوند. از این رو انجام آزمونهای چندبعدی روی ورزشکاران در سنین پایه میتواند در تشخیص عوامل زمینه ساز موفقیت در ورزش سودمند باشد (157).
بر خلاف ورزشهای انفرادی که در آنها یک ملاک تک بعدی (مانند زمان یا مسافت) برای تشخیص افراد وجود دارد، در ورزشهای تیمی عملکرد افراد به ترکیبی از ویژگیهای متفاوت بستگی دارد (109). شواهد علمی زیادی وجود دارد که نشان دهندۀ نقش عوامل روانی، تکنیکی، فیزیولوژیکی و آنتروپومتریکی در عملکرد بازیکنان فوتبال است (برای نمونه به مقاله مروری ویلیامز و فرانکز، 1998، رجوع شود). بنابراین شناسایی بازیکنان مستعد در سنین پائین بدون اندازهگیری این عوامل چند بعدی میسر نیست. در حال حاضر، چنین رویکرد چند بعدی در جامعه علمی مورد پذیرش عمومی قرار دارد (85). لذا هدف اصلی این پژوهش پیدا کردن تفاوتهای روانی، تکنیکی، فیزیولوژیکی و آنتروپومتریکی بین بازیکنان زیر 16 سال فوتبال در دو سطح نخبه و زیرنخبه است. در این فصل ابتدا موضوع تحقیق، کاربرد و ضرورت آن بررسی میشود. سپس سئوالها، پیش فرضها و محدودیتهایی که در تحقیق لحاظ شدند ارائه میشوند و در پایان تعاریف مفهومی و عملیاتی و واژههای کلیدی تحقیق بیان میشوند.
1-2 بیان مسئله
بسیاری از متخصصان، ورزش را با یک ساختار هرمی توصیف میکنند که در آن سطح عملکرد یک بازیکن بر اساس سطح رقابتهایی که در آن شرکت دارد (مثلاً محلی، ملی و بین المللی) شناسایی میشود (76). توضیح اینکه، تعداد بازیکنانی که میتوانند در یک سطح مشخص از مسابقات شرکت کنند با بالاتر رفتن سطح عملکرد کاهش مییابد، لذا بازیکنان بسیار کمی میتوانند در بالاترین سطح (رأس هرم) فعالیت کنند. براساس شیوههای علمی به کار گرفته شده توسط متخصصین میتوان گفت که قهرمانان نخبه رشتههای ورزشی دارای ویژگیهای منحصر به فرد نسبت به سایرین هستند. این خصوصیات فردی ورزشکار را قادر میسازد بر دیگران برتری یابد.
وقتی بازیکنان در سطوح مختلف رقابتی بر اساس ویژگیهای عملکردی با هم مقایسه شوند واضح است که بازیکنان سطوح بالاتر نمرات بهتری نسبت به بازیکنان سطوح پائینتر کسب میکنند. با این حال، وقتی بازیکنانی که در یک سطح مسابقات قرار دارند با هم مقایسه میشوند این قاعده لزوماً حکمفرما نیست. بنابراین برای اینکه مکانیزمهایی که به شکوفایی در ورزش منجر میشوند را شناسایی کنیم، باید بر روی گروهی از ورزشکاران مستعد پژوهش کنیم که همه آنها در سطح بالایی از عملکرد نسبت به سن خود هستند. این مهم با مقایسه ورزشکاران نخبه و زیرنخبه میسر است (108).
برای موفقیت در امر استعدادیابی، شاید با ارزشترین امر شناسایی ویژگیهای وراثتی و مهیا نمودن محیط مناسب برای فرد مستعد است. این روند باعث میشود تعداد نخبگان ورزشی در هر رشته افزایش یافته و مربیان و دستاندرکاران حق انتخاب وسیعتری در بین بهترینها داشته باشند. بر طبق شواهد موجود با وجود اینکه حدود پنجاه سال است که مربیان به طور غیر رسمی به استعدادیابی و ارزیابی وضعیت جسمانی و روانی افراد مشغول اند اما تا پیش از کشورهای اروپای شرقی که در اواخر دهه 1960 و اوایل دهه 1970 برنامههای ویژه ای برای شناسایی ورزشکاران مستعد طراحی کردند، هیچ کشوری چنین برنامهای نداشت (3). هان و همکاران (1990) چنین اظهار نمودهاند که روشهای موثر گزینش و پرورش استعدادهای ورزشی را میتوان از عوامل اصلی تسلط و برتری کشورهای اروپای شرقی در المپیادهای ورزشی چند دهه اخیر دانست (به نقل از پینار و همکاران، 1998).
پژوهشگرانی که بر رشد استعداد در ورزش تمرکز دارند اغلب تصدیق میکنند که عملکرد سطح جهانی حاصل عوامل مختلفی است (123، 128، 134) و جهت کمک به ورزشکاران برای رسیدن به چنین سطحی، داشتن بصیرت بر معیارهای تاثیر گذار در رشد موفقیت آمیز در حرفه ورزشی اهمیت زیادی دارد (91). معیارهای استعدادیابی در اکثر ورزشها به چهار دسته تقسیم میشوند: ویژگیهای پیکرسنجی، ویژگیهای فیزیولوژیکی، ویژگیهای روانشناختی و ویژگیهای تکنیکی (133).
ویژگیهای آنتروپومتریکی و فیزیولوژیکی فوتبالیستهای مرد نخبه به خوبی در مطالعات متعددی مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شدهاند (مانند چاماری و همکاران، 2004؛ ریلی، بانگزبو و فرانکز، 2000؛ ریلی و گیلبورن، 2003). اما نباید فراموش کرد که بازی فوتبال در طی سالهای اخیر دستخوش تغییرات زیادی شده است و بعید نیست که نیازمندیهای فیزیولوژیکی و آنتروپومتریکی برای موفقیت در فوتبال نسبت به دهههای گذشته تغییرات شگرفی پیدا کرده باشد. علاوه بر افزایش سرعت بازی، اجرای حرکتهای اساسی مانند پاس دادن، دریبل زدن و شوت کردن سرعت بیشتری نسبت به گذشته دارد. نبرد برای تصاحب توپ سختتر شده است و مهارتهای مختلف بازیکنان توسعه یافته است (133). بنابراین برای بازی کردن در سطوح بالا، لازم است که بازیکنان تمرینات شدید و طاقت فرسایی را از سنین پائین شروع کنند. با این حال، فقط تعداد اندکی به این سطح میرسند. چه ویژگیهایی آن دسته از افرادی را که موفق میشوند متمایز میکند؟ در این پژوهش با یک رویکرد چند بعدی به دنبال پاسخ دادن به این سئوال هستیم. هر دوی ورزشکاران نخبه و زیرنخبه در مطالعه حاضر در باشگاههای حرفهای فوتبال بازی میکنند، با این تفاوت که ورزشکاران نخبه سابقۀ دعوت به تیم ملی را دارند.
- اهداف تحقیق
1-3-1 هدف اصلی:
تعیین میزان ویژگیهای روانی، تکنیکی، فیزیولوژیکی و آنتروپومتریکی فوتبالیستهای زیر 16 سال در دو سطح نخبه و زیرنخبه
1-3-2 اهداف اختصاصی:
- تعیین ویژگیهای روانی بازیکنان در دو سطح نخبه و زیر نخبه
- تعیین ویژگیهای تکنیکی بازیکنان در دو سطح نخبه و زیر نخبه
- تعیین ویژگیهای فیزیولوژیکی بازیکنان در دو سطح نخبه و زیر نخبه
- تعیین ویژگیهای آنتروپومتریکی بازیکنان در دو سطح نخبه و زیر نخبه
- تعیین تفاوت ویژگیهای روانی بازیکنان نخبه و زیر نخبه در چهار گروه سنی 12 تا 16 سال
- تعیین تفاوت ویژگیهای تکنیکی بازیکنان نخبه و زیر نخبه در چهار گروه سنی 12 تا 16 سال
- تعیین تفاوت ویژگیهای فیزیولوژیکی بازیکنان نخبه و زیر نخبه در چهار گروه سنی 12 تا 16 سال
- تعیین تفاوت ویژگیهای آنتروپومتریکی بازیکنان نخبه و زیر نخبه در چهار گروه سنی 12 تا 16 سال
- فرضیهها و سئوالهای تحقیق
فرضیههای تحقیق عبارتند از:
1 بین ویژگیهای روانی بازیکنان در دو سطح نخبه و زیر نخبه تفاوت معنی داری وجود دارد.
2 بین ویژگیهای تکنیکی بازیکنان در دو سطح نخبه و زیر نخبه تفاوت معنی داری وجود دارد.
3 بین ویژگیهای فیزیولوژیکی بازیکنان در دو سطح نخبه و زیر نخبه تفاوت معنی داری وجود دارد.
4 بین ویژگیهای آنتروپومتریکی بازیکنان در دو سطح نخبه و زیر نخبه تفاوت معنی داری وجود دارد.
5 بین ویژگیهای روانی بازیکنان نخبه و زیر نخبه در چهار گروه سنی 12 تا 16 سال تفاوت معنی داری وجود دارد.
6 بین ویژگیهای تکنیکی بازیکنان نخبه و زیر نخبه در چهار گروه سنی 12 تا 16 سال تفاوت معنی داری وجود دارد.
7 بین ویژگیهای فیزیولوژیکی بازیکنان نخبه و زیر در چهار گروه سنی 12 تا 16 سال تفاوت معنی داری وجود دارد.
8 بین ویژگیهای آنتروپومتریکی بازیکنان نخبه و زیر نخبه در چهار گروه سنی 12 تا 16 سال تفاوت معنی داری وجود دارد.
بنابراین سئوالهای اصلی که این تحقیق به دنبال یافتن پاسخ آنهاست عبارتند از:
- آیا بین ویژگیهای روانی بازیکنان در دو سطح نخبه و زیر نخبه تفاوت معنی داری وجود دارد؟
- آیا بین ویژگیهای تکنیکی بازیکنان در دو سطح نخبه و زیر نخبه تفاوت معنی داری وجود دارد؟
- آیا بین ویژگیهای فیزیولوژیکی بازیکنان در دو سطح نخبه و زیر نخبه تفاوت معنی داری وجود دارد؟
- آیا بین ویژگیهای آنتروپومتریکی بازیکنان در دو سطح نخبه و زیر نخبه تفاوت معنی داری وجود دارد؟
- آیا بین ویژگیهای روانی بازیکنان نخبه و زیر نخبه در چهار گروه سنی 12 تا 16 سال تفاوت معنی داری وجود دارد؟
- آیا بین ویژگیهای تکنیکی بازیکنان نخبه و زیر نخبه در چهار گروه سنی 12 تا 16 سال تفاوت معنی داری وجود دارد؟
- آیا بین ویژگیهای فیزیولوژیکی بازیکنان نخبه و زیر نخبه در چهار گروه سنی 12 تا 16 سال تفاوت معنی داری وجود دارد؟
- آیا بین ویژگیهای آنتروپومتریکی بازیکنان نخبه و زیر نخبه در چهار گروه سنی 12 تا 16 سال تفاوت معنی داری وجود دارد؟
1-5 ضرورت و اهمیت تحقیق
فقط معدودی از ورزشکاران قادر به فراگیری و اجرای مهارتهای پیچیده ورزشی هستند و شناسایی این افراد مستعد نیاز به شناخت تفاوتهای ژنتیکی و عوامل محیطی مؤثر بر اجرای حرکات در آنها دارد (41). از اینرو یک دیدگاه در فرایند استعدادیابی گزینش افرادی است که از هر جهت شایستگی لازم را برای ادامه در رشته ورزشی موردنظر داشته باشند. به دو طریق میتوان به این مهم نایل گردید. از یک طرف تحلیل نیازهای یک رشته معین از لحاظ بدنی، فیزیولوژیکی، روانی و حتی اجتماعی که امکان تعیین معیارهایی را برای گزینش افراد فراهم میآورد و از طرف دیگر داشتن الگوهایی از ورزشکاران نخبه در مورد خصوصیات آنان که میتواند معیارهای موردنظر را در گزینش افراد تعیین نماید.
پژوهش حاضر قصد دارد تا به تعیین تفاوت بازیکنان نخبه و زیرنخبه در چهار دسته ویژگیهای مورد بررسی بپردازد. یکی از زمینههای کاربردی این اطلاعات در این است که به مربیان اجازه خواهد داد تا ویژگیهای مورد نیاز برای موفقیت در رشته فوتبال را بشناسند و در تمرینات خود به آنها توجه کنند. ضمناً عواملی که باید در انتخاب بازیکنان مورد توجه قرار گیرند را شناسایی کنند.
امروزه باشگاهها هزینههای گزافی را خرج گزینش مطلوب و پرورش استعدادها میکنند. آنها با شناسایی استعداد فوتبال در سنین اولیه این اطمینان را حاصل میکنند که فرد از امکانات آموزشی و مربیگری مناسبی بهره مند میشود تا روند پرورش استعداد شتاب پیدا کند. تشخیص درست بازیکنان مستعد آینده به باشگاه اجازه میدهد تا منابع خود را به تعداد معدودی از بازیکنان اختصاص دهد و درنتیجه بهره وری بهتری از منابع داشته باشد. نقش پژوهشگران در فرایند تولید بازیکنان مستعد این است که در تعامل با مربیان و مدیران، عوامل پیش بینی کنندۀ موفقیت در ورزش و ورزشکارانی که دارای این ویژگیها هستند را شناسایی کنند. لذا با توجه به گرایش روزافزون باشگاهها به امر استعدادیابی در ورزش، انجام پژوهش در این زمینه همواره از اولویتهای اصلی محققین است.
بررسی مطالعات گذشته نشان داد که، پژوهشهای قبلی نتوانسته اند به پرسشهای اساسی در مورد پیش بینی موفقیت در ورزش جوانان پاسخ دهند (115، 159). با این حال هوآر و وار (2000) نشان دادند که میتوان بر اساس ویژگیهای آنتروپومتریکی، فیزیولوژیکی و مهارتی، زنان فوتبالیست با پتانسیل رسیدن به سطح نخبه را شناسایی کرد (85). در مطالعاتی که در طی سه دهه گذشته در زمینه استعدادیابی انجام شدهاند اغلب، ویژگیهای آنتروپومتریکی و فیزیولوژیکی مورد بررسی قرار گرفتهاند و علی رغم اهمیت زیاد عوامل روانی و حرکتی کمتر به آنها توجه شده است. از بین مطالعات گذشته گکزی (2009) در طرح پژوهشی خود به نقش این دو دسته از عوامل در استعدادیابی بازیکنان جوان پرداخت و در سه مورد از ویژگیهای روانی و دو مورد از ویژگیهای حرکتی تفاوت معنی داری بین ورزشکاران نخبه و زیرنخبه یافت (76). نتایج این مطالعه همسو با یافتههایی که ولستنکرافت (2002) در مقاله مروری خود اظهار داشت نشان میدهد که از بین معیارهای مختلف استعدادیابی عوامل روانی و تکنیکی بیشترین اهمیت را دارند و علی رغم توجه زیادی که تا کنون به ویژگیهای آنتروپومتریکی شده است این ویژگیها از کمترین اهمیت در شناسایی ورزشکاران نخبه جو