1-11- خلاصه فصل و چار چوب فصول آتی …………………………………………………………………………………….17

 

فصل دوم: چارچوب نظری و مروری بر پیشینه تحقیق

 

2-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………..19

 

2-2- تعریف حسابرسی…………………………………………………………………………………………………………………….20

 

2-3- حسابرسی داخلی……………………………………………………………………………………………………………………..20

 

2-3-1- تعریف حسابرسی داخلی طبق استاندارد حسابرسی بین المللی 610……………………………………………20

 

2-3-2- تعریف قبلی حسابرسی داخلی……………………………………………………………………………………………….21

 

2-3-3- تعریف جدید حسابرسی داخلی…………………………………………………………………………………………….21

 

2-3-4-  دامنه رسیدگی و هدفهای واحد حسابرسی داخلی…………………………………………………………………..21

 

2-3-5-  برنامه ریزی ………………………………………………………………………………………………………………………22

 

2-3-6-  برنامه اجرایی کار حسابرسی داخلی………………………………………………………………………………………22

 

2-3-7-  برنامه ریزی کار…………………………………………………………………………………………………………………23

 

2-3-8 – شناسایی اطلاعات………………………………………………………………………………………………………………23

 

2-3-9-  مستند سازی و ثبت اطلاعات ……………………………………………………………………………………………..23

 

2-3-10- رابطه بین واحد حسابرسی داخلی و حسابرسی مستقل ………………………………………………………….24

 

2-3-11- نظارت بر کار حسابرسی  ………………………………………………………………………………………………….24

 

2-3-12-  کارآزمودگی ودقت حرفه ای……………………………………………………………………………………………..24

 

2-3-13- اصول اخلاق حرفه ای حسابرسان داخلی…………………………………………………………………………….25

 

2-3-14- ارزیابی‌ و آزمون‌ کار واحد حسابرسی‌ داخلی‌…………………………………………………………………………25

 

2-3-15-  اختیارات حسابرس داخلی…………………………………………………………………………………………………26

 

2-4- حسابرس مستقل……………………………………………………………………………………………………………………..27

 

2-5- حسابرسی مستقل…………………………………………………………………………………………………………………….27

 

2-6- مبانی نظری پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………28

 

2-6-1- مدیریت و مسئولیت سیستم کنترل داخلی……………………………………………………………………………….28

 

2-6-2- سیر تحول حسابرسی داخلی ………………………………………………………………………………………………..29

 

2-7 –  حسابرس داخلی کیست و چگونه تعیین می‌شود………………………………………………………………………..34

 

2-8 –  شناخت‌ و ارزیابی‌ مقدماتی‌ واحد حسابرسی‌ داخلی‌……………………………………………………………………35

 

2-9- ارتباط حسابرسی داخلی و حسابرسی مستقل………………………………………………………………………………36

 

2-10-  ضرورت و اهمیت اعمال مراقبت حرفه ای حسابرسان داخلی ……………………………………………………36

 

2-11- ضرورت و اهمیت صلاحیت حرفه ای حسابرسان داخلی …………………………………………………………..37

 

2-12- ضرورت و اهمیت جایگاه سازمانی حسابرسان داخلی ……………………………………………………………….38

 

 

2-13- پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………41

 

2-13-1- مطالعات خارجی ………………………………………………………………………………………………………………41

 

2-13-2- مطالعات داخلی…………………………………………………………………………………………………………………56

 

2-14- خلاصه فصل ………………………………………………………………………………………………………………………..61

 

فصل سوم: روش تحقیق

 

3-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………..63

 

3-2- پایایی……………………………………………………………………………………………………………………………………..64

 

3-3 –  آزمون کلموگروف-اسمیرنوف…………………………………………………………………………………………………64

 

3-4- روایی پرسشنامه ……………………………………………………………………………………………………………………..66

 

3-5- روش تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………..66

 

3-6- تعاریف عملیاتی متغیرها   ………………………………………………………………………………………………………..67

 

3-7- جامعه مطالعاتی ………………………………………………………………………………………………………………………68

 

3-8 – قلمرو تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………69

 

3-8-1- قلمرو مکانی تحقیق …………………………………………………………………………………………………………….69

 

3-8-2- قلمرو زمانی تحقیق …………………………………………………………………………………………………………….70

 

3-8-3 – قلمرو موضوعی تحقیق ………………………………………………………………………………………………………70

 

3-9- روش و ابزار گردآوری اطلاعات ………………………………………………………………………………………………70

 

3-9-1- طراحی پرسشنامه واستفاده از طیف لیکرت……………………………………………………………………………..71

 

3-10- روش تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………………………………………71

 

3-11- رگرسیون چند متغیره …………………………………………………………………………………………………………….72

 

3-12- تجزیه و تحلیل همبستگی     ………………………………………………………………………………………………….73

 

3-12-1- ضریب همبستگی    ………………………………………………………………………………………………………….73

 

3-12-2- ضریب تعیین    ………………………………………………………………………………………………………………..74

 

3-12-3 – آزمون معنی دار بودن ضریب همبستگی………………………………………………………………………………74

 

3-13- آزمون رگرسیون ……………………………………………………………………………………………………………………75

 

3-13-1- آزمون بررسی نرمال بودن خطاها  ……………………………………………………………………………………….75

 

3-13-2- آزمون استقلال خطاها ……………………………………………………………………………………………………….75

 

3-13-3- آزمون هم خطی ……………………………………………………………………………………………………………….75

 

3-14-  ضریب همبستگی چند گانه  ………………………………………………………………………………………………….76

 

3-15- آزمون F  ……………………………………………………………………………………………………………………………..76

 

3-16- خلاصه فصل ………………………………………………………………………………………………………………………..76

 

 

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات

 

4-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………78

 

4-2- آمار توصیفی……………………………………………………………………………………………………………………………78

 

4-3- ضرایب همبستگی……………………………………………………………………………………………………………………80

 

4-3-1- ضرایب همبستگی بین سوالات مربوط به مراقبت حرفه ای و حق الزحمه ی حسابرس…………………80

 

4-3-2- ضرایب همبستگی بین سوالات مربوط به صلاحیت حرفه ای و حق الزحمه ی حسابرس……………..81

 

4-3-3 – ضرایب همبستگی بین سوالات مربوط به جایگاه سازمانی و حق الزحمه ی حسابرس…………………82

 

4-3-4- ضرایب همبستگی بین سوالات مربوط به دامنه کار و حق الزحمه ی حسابرس……………………………83

 

4-4- آزمون فرضیه های…………………………………………………………………………………………………………………..84

 

4-4-1- فرضیه ی اول……………………………………………………………………………………………………………………..84

 

4-4-1-1- آزمون نرمال بودن داده ها………………………………………………………………………………………………..85

 

4-4-2- فرضیه ی دوم…………………………………………………………………………………………………………………….86

 

4-4-2-1- آزمون نرمال بودن داده ها………………………………………………………………………………………………..87

 

4-4-3- فرضیه ی سوم……………………………………………………………………………………………………………………88

 

4-4-3-1- آزمون نرمال بودن داده ها………………………………………………………………………………………………..89

 

4-4-4 – فرضیه ی چهارم………………………………………………………………………………………………………………..89

 

4-4-4-1- آزمون نرمال بودن داده ها………………………………………………………………………………………………..90

 

4-5- رگرسیون………………………………………………………………………………………………………………………………91

 

4-5-1- نیکویی برازش …………………………………………………………………………………………………………………..93

 

4-5-2- آزمون استقلال خطاها ………………………………………………………………………………………………………….93

 

4-5-3- آزمون هم خطی………………………………………………………………………………………………………………….94

 

4-6 – ضریب همبستگی چندگانه……………………………………………………………………………………………………….96

 

4-7 – آزمون F………………………………………………………………………………………………………………………………97

 

فصل پنجم: نتیجه گیری

 

5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………..104

 

5-2- تفسیر نتایج پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….105

 

5-2-1- نتایج آزمون فرضیه ی اول…………………………………………………………………………………………………..105

 

5-2-2- نتایج آزمون فرضیه ی دوم………………………………………………………………………………………………….106

 

5-2-3- نتایج آزمون فرضیه ی سوم…………………………………………………………………………………………………106

 

5-2-4- نتایج آزمون فرضیه ی چهارم………………………………………………………………………………………………106

 

5-3 – پیشنهادهای حاصل از تحقیق…………………………………………………………………………………………………107

 

5-3-1- پیشنهادهای کاربردی………………………………………………………………………………………………………….107

 

5-3-2- پیشنهادات برای تحقیقات آتی……………………………………………………………………………………………..109

 

5-3-3- محدودیتهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………………109

 

منابع

 

ضمائم

 

چکیده انگلیسی

 

 

 

چکیده

 

از دیر گاه کاهش هزینه حسابرسی مستقل صورتهای مالی و صرفه جویی در زمان ارائه خدمات، مورد توجه سازمانهای مورد حسابرسی و حرفه حسابرسی مستقل بوده است. اتکاء حسابرسان مستقل به عملکرد حسابرسی داخلی سازمانهای مورد حسابرسی می تواند بالقوه باعث کاهش هزینه و صرفه جویی در زمان ارائه خدمات گردد. عوامل متعددی از جمله اندازه شرکت مورد حسابرسی، پیچیدگی عملیات مالی، ریسک ذاتی، ریسک کنترل و … بر کاهش میزان حق الزحمه حسابرسی مستقل تأثیر دارند و از عوامل دیگری که بیشتر مورد غفلت قرار گرفته است ویژگیهای حسابرسان داخلی است که حق الزحمه حسابرسی مستقل صورتهای مالی را تحت تأثیر قرار می دهد هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر ویژگیهای حسابرسان داخلی (صلاحیت حرفه ای، مراقبت حرفه ای، دامنه کار و جایگاه سازمانی) بر حق الزحمه حسابرسی مستقل صورتهای مالی است داده ها مربوط به ویژگیهای حسابرسان داخلی با استفاده از نظرسنجی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و داده های مربوط به حق الزحمه ی حسابرس مستقل نیز از گزارشهای سالانه حسابرسی شده این شرکتها بدست آمده است. نتایج آزمون فرضیات تحقیق حاکی بر آن است که در شرایط کنونی با توجه بر اینکه حسابرسان مستقل کمتر به عملکرد حسابرسان داخلی اتکاء می کنند اما بهبود ویژگیهای حسابرسان داخلی منجر به اتکاء بیشتر حسابرسان مستقل به عملکرد حسابرسان داخلی شده و با کاستن آزمونهای محتوا، ساعات بررسی، استفاده از کارمندان متخصص، برنامه ریزی حسابرسی و … منجر به کاهش حق الزحمه حسابرسی مستقل صورتهای مالی میشود. افزون بر آزمونهای فوق الذکر، نتایج این تحقیق منجر به شناسایی پاره ویژگیهای کیفی حسابرسان داخلی از دیدگاه سازمانهای مورد حسابرسی گردید که بهبود این ویژگیها منجر به کاهش حق الزحمه حسابرسی مستقل صورتهای مالی میشود.

 

واژه های کلیدی: حسابرسی داخلی- تکیه برحسابرسان داخلی –ویژگیهای حسابرسان داخلی – حق الزحمه ی حسابرس مستقل

 

 

 

 

 

فصل اول

 

کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

1-1- مقدمه

 

تکیه حسابرسان مستقل به کار حسابرسان داخلی خیلی مهم است اما درعین حال وظایف تصمیم گیری پیچیده که نیاز به قضاوت حرفه ای دارد بوسیله تعدادی از عوامل تحت تأثیر قرارمی گیرد، ویژگیهای حسابرسان داخلی از عوامل مهمی هستند که باید درنظر گرفته شود . این مطالعه، معیارهای مختلف مربوط به ارزیابی وضعیت حسابرسی داخلی سازمان ، کارانجام شده ، صلاحیت ومراقبت حرفه ای را فراهم مینماید بطوریکه در استانداردهای حسابرسی حرفه ای تصریح شده است . این مطالعه نشان می دهد که ویژگیهای حسابرسان داخلی کمک به افزایش اتکاء حسابرسان مستقل به کارها و کاستن تلاشهای حسابرسان مستقل و درنتیجه کاهش هزینه می کند. داده های مربوط به ویژگیهای حسابرسان داخلی با استفاده از نظرسنجی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران  و داده های مربوط به حق الزحمه حسابرسی از گزارش سالانه بورس اوراق بهادار تهران  بدست آمده است. یکی از مهم ترین استفاده کنندگان از نتایج کار حسابرسان داخلی، حسابرسان مستقل می باشند که در صورت کسب شناخت کافی و تصمیم به اتکاء بر نتایج حاصل از کار آنان، جنبه های مختلفی از عملیات حسابرسی مستقل تحت تأثیر قرار می گیرد اتکاء بر کار حسابرسان داخلی باعث صرفه جویی در هزینه و ارائه خدمات بیشتر به صاحب کار با همان هزینه می شود. استفاده بهینه از حسابرسی داخلی می تواند کارایی و اثر بخشی حسابرس مستقل را بهبود بخشد و ارزش حسابرسی داخلی را برای صاحب کار افزایش دهد. استفاده از حسابرسی داخلی توسط سازمانها این امکان را فراهم می نماید که حسابرسان در فرایند حسابرسی مستقل صورتهای مالی اساسی (حسابرسی مالی) بتوانند در صورت لزوم و تمایل، به عملکرد حسابرسان داخلی اتکاء نمایند. اتکاء به عملکرد حسابرسان داخلی در نهایت منجر به محدود کردن دامنه حسابرسی مالی(آزمون محتوا) می گردد محدود کردن آزمون های محتوا منجر به کاهش هزینه حسابرسی مالی و صرفه جویی در زمان ارائه خدمات حسابرسی می گردد. و یکی از عوامل مهمی که منجر به اتکاء بیشتر حسابرسان مستقل به عملکرد حسابرسان داخلی می شود، بهبود ویژگیهای حسابرسان داخلی می باشد که در این تحقیق به این امر پرداخته خواهد شد.

 

1-2- بیان مسئله

 

استفاده از حسابرسی داخلی توسط شرکتهای مورد حسابرسی این امکان را ایجاد می کند که حسابرسان در فرایند حسابرسی مستقل صورتهای مالی (حسابرسی مالی) بتوانند در صورت لزوم و تمایل، به عملکرد حسابرسان داخلی اتکاء نمایند. اتکاء به عملکرد حسابرسان داخلی در نهایت منجر به محدود کردن دامنه حسابرسی مالی (آزمون محتوا) می گردد. محدود کردن آزمون محتوا منجر به کاهش هزینه حسابرسی مالی و صرفه جویی در زمان ارائه خدمات حسابرسی می گردد.

 

دست یابی به دو هدف کاهش هزینه حسابرسی و صرفه جویی در زمان ارائه خدمات از دیرگاه مورد توجه حرفه حسابرسی مستقل و سازمانهای مورد حسابرسی بوده است. اتکاء به حسابرسان داخلی که بالفعل وبالقوه  می تواند تحقق بخشیدن به این دو هدف را میسر سازد موضوع بیانیه استاندارد حسابرسی شماره 65 آمریکا می باشد. و علاوه بر این سازمانهایی که دارای حسابرسی داخلی هستند در جستجوی شرایطی می باشند که منجر به بهبود کیفیت عملکرد حسابرسی داخلی شود.

 

این تحقیق در صدد پیدا کردن پاسخی به این پرسش است که بین ویژگیهای حسابرسان داخلی و حق الزحمه ی حسابرس مستقل چه رابطه ای وجود دارد؟

 

این سوال مهم است، چرا که، حسابرسان مستقل همواره با فشارهای روزافزون برای هدایت حسابرسی با کارایی بیشتر بدون به مخاطره انداختن کیفیت و اثربخشی مواجه هستند. استفاده­ی مطلوب از کار حسابرسی داخلی می­تواند کارایی و اثربخشی حسابرسی­های مستقل را بهبود بخشد و ارزش حسابرسان داخلی را برای سازمان صاحبکار تقویت کند. و از طرفی، مک چیورنا (1978) معتقد است که بسیاری از شرکت­ها، مراحلی را برای کنترل یا کاهش هزینه­های حسابرسی مستقل تدوین و اجرا می­کنند.  لذا، حسابرسان مستقل با فشارهایی برای کنترل یا کاهش هزینه­های حسابرسی مواجه هستند.  این رویدادها باعث شده است که حسابرسان به دنبال شناسایی راهی برای انجام کارآمدتر حسابرسی باشند در این راستا، ایلیوت و کورپی (1978) و استین و همکاران (1994)، مستقیماً ارتباط بین حق­الزحمه­ی حسابرسی مستقل و استفاده از خدمات حسابرسی داخلی را در تحقیقات خود بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که استفاده از خدمات حسابرسی داخلی یکی از مهم­ترین عوامل در تعیین حق­الزحمه­ی حسابرسی مستقل است. با توجه به موارد یاد شده، حائز اهمیت هست که تأثیر ویژگیهای حسابرسان داخلی بر حق الزحمه ی حسابرسان مستقل در تحقیقی مجزا صورت پذیرد، بدین منظور212 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال  1391به  عنوان نمونه انتخاب شده اند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که بین ویژگیهای حسابرسان داخلی و حق الزحمه ی حسابرس مستقل رابطه ی معکوس معنی داری وجود دارد.  از دیرگاه کاهش هزینه ی حسابرسی مستقل صورتهای مالی و صرفه جویی درزمان ارائه خدمات، مورد توجه سازمانهای مورد حسابرسی و حرفه ی حسابرسی مستقل بوده است. اتکای حسابرسان مستقل به عملکرد حسابرسی داخلی سازمانهای مورد حسابرسی می تواند بالقوه باعث کاهش هزینه و صرفه جویی در زمان ارائه خدمات گردد. هدف اصلی این تحقیق بررسی ویژگیهای حسابرسان داخلی و تأثیر آن برحق الزحمه ی حسابرس مستقل می باشد. نتایج آزمون فرضیات، حاکی بر آن است که در شرایط کنونی بهبود ویژگیهای حسابرسان داخلی موجب اتکاء بیشتر حسابرسان مستقل به عملکرد حسابرسی داخلی و در نتیجه کاهش حق الزحمه ی حسابرسی مستقل را منجر می شود. اگرچه در شرایط کنونی حسابرسان مستقل به عملکرد حسابرس داخلی کمتر اتکاء می کنند، نتایج حاصل از تحقیق منجر به بررسی پاره ای ویژگیهای کیفی حسابرسی داخلی گردید که از دیدگاه حسابرسان مستقل در رابطه با اتکاء به عملکرد حسابرس داخلی حائز اهمیت می باشد.

 

استفاده از حسابرسی داخلی توسط سازمانها این امکان را ایجاب می کند که حسابرسان در فرایند حسابرسی مستقل صورتهای مالی اساسی (حسابرسی مالی) بتوانند درصورت لزوم و تمایل، به عملکرد حسابرسان داخلی اتکاء نمایند. اتکاء به عملکرد حسابرسان داخلی در نهایت منجر به محدود کردن دامنه ی حسابرسی مالی (آزمون محتوا)، زمان مورد نیاز برای حسابرسی، تعداد پرسنل مورد نیاز برای واحد مورد حسابرسی و… می گردد و محدود کردن آزمون محتوا منجر به کاهش هزینه ی حسابرسی مالی و صرفه جویی در زمان ارائه خدمات حسابرسی می گردد. دستیابی به دو هدف کاهش هزینه ی حسابرسی و صرفه جویی در زمان ارائه خدمات از دیرگاه مورد توجه حرفه ی حسابرسی مستقل و سازمانهای مورد حسابرسی بوده است. وسازمانهای مورد حسابرسی در راستای دستیابی به هدف کاهش حق الزحمه ی حسابرس مستقل، در جستجوی شرایطی می باشند که منجر به بهبود کیفیت عملکرد حسابرسی داخلی شود. با درنظر گرفتن چنین شواهدی، این پروژه ی تحقیقاتی می تواند گامی مؤثر در راه شناسایی ویژگیهای مربوط به حسابرسان داخلی که منجر به کاهش حق الزحمه ی حسابرسان مستقل میشود بردارد. بنابر این اطلاعات حاصله از این تحقیق نه تنها در کاهش حق الزحمه ی حسابرس مستقل کمک می کند بلکه همچنین می تواند زمینه ی مناسبی جهت شناسایی ویژگیهای حسابرسان داخلی و میزان تأثیر آنها برحق الزحمه ی حسابرس مستقل را فراهم آورد. بررسی میزان اتکای حسابرسان مستقل به عملکرد حسابرسی داخلی

 

ویژگیهای لازم برای یک حسابرس به طور مستقیم تابع شرایطی است که نیاز به حسابرسی را به وجود آورده است و فرایندی که این نیاز را برآورده می سازد. این ویژگیها را می توان به دو گروه تقسیم کرد: ویژگیهای فردی و ویژگیهای ساختاری .ویژگیهای فردی خصوصیاتی است که منحصر به حسابرس است . استقلال، صلاحیت حرفه ای، صلاحیت اخلاقی، مراقبت حرفه ای و سایر خصوصیات مشابه از جمله ویژگیهای فردی حسابرس است. ویژگیهای ساختاری، برخی از ویژگیهای حسابرس بطور غیرمستقیم از طرف استفاده کنندگان برون سازمانی اطلاعات به او تفویض شده است . این ویژگیها که تحت عنوان ویژگیهای ساختاری شناخته می شود شامل اختیارو پذیرش است. (نیکخواه، 1388)

 

این مطالعه، معیارهای مختلف مرتبط، برای ارزیابی وضعیت حسابرسی داخلی سازمان ، کارانجام شده ، صلاحیت ومراقبت حرفه ای، همچنانکه در استانداردهای حسابرسی حرفه ای تصریح شده است فراهم می نماید. این مطالعه نشان میدهد که بهبود ویژگی حسابرسان داخلی، کمک بسزایی به افزایش میزان اتکاء حسابرسان مستقل به کارهای حسابرسان داخلی  و درنتیجه موجب کاستن تلاشهای حسابرسان مستقل  و کاهش هزینه ی حسابرس مستقل می کند. داده های مربوط به ویژگیهای حسابرسی داخلی با استفاده از نظرسنجی شرکتهای پذیرفته شده دربورس اوراق بهادارتهران  و داده های مربوط به حق الزحمه ی حسابرسی از گزارش حسابرسی شده ی  سالانه شرکتهای نمونه  بدست آمده است. نتایج نشان میدهد که حق الزحمۀ حسابرس مستقل پایین، با حمایت  مدیریت ارشد از حسابرسان داخلی ، عدم تحمیل محدودیتها درکارهای حسابرسان داخلی ، آماده بودن مدیران  برای عملکردن بر اساس توصیه ها و یافته های حسابرسان داخلی ، کفایت دانش حسابرسان داخلی، شیوه های خوب استخدام و آموزش حسابرسان داخلی مرتبط است. همچنین حق الزحمۀ حسابرسی مستقل پایین با کفایت مستندات کاربرگها که نتایج حسابرسی داخلی را پشتیبانی می کنند و کفایت مدارک حسابرسان داخلی مرتبط است.

 

برای سالهای طولانی، حسابرسان مستقل می توانند درانجام حسابرسی خود تکیه به کارهای حسابرسان داخلی را برگزینند. استانداردهای حسابرسی تشخیص می دهند که این اتکاء می تواند بطور مستقیم به عنوان دستیاران تحت نظارت حسابرسان مستقل یا بطور غیر مستقیم با انجام کار مستقل براساسی که حسابرسان مستقل می توانند تکیه کنن