فصل دوم : مروری بر ادبیات موضوع و پیشینه پژوهش
2-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………15
2-2- بخش اول : پذیرش فناوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………16
2-2-1- مفهوم پذیرش فناوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………………..17
2-2-2- ضرورت و اهمیت پذیرش فناوری اطلاعات………………………………………………………………………………….17
2-2-3- سیر تحول مفهوم پذیرش فناوری اطلاعات……………………………………………………………………………………18
2-2-4- منافع حاصل از پذیرش فناوری اطلاعات…………………………………………………………………………………….19
2-2-5- تئوری های مرتبط با پذیرش فناوری اطلاعات………………………………………………………………………………20
2-2-5-1- تئوری کنش موجه…………………………………………………………………………………………………………………20
2-2-5-2- تئوری رفتار برنامه ریزی شده………………………………………………………………………………………………….22
2-2-5-3- مدل تئوری رفتاری برنامه ریزی شده تجزیه شده……………………………………………………………………….23
2-2-5-4- مدل پذیرش فناوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………..24
2-2-6- زمینه های کاربرد پذیرش فناوری اطلاعات……………………………………………………………………………………27
2-3- بخش دوم : چابکی سازمانی……………………………………………………………………………………………………………27
عنوان صفحه
2-3-1- مفهوم چابکی سازمانی………………………………………………………………………………………………………………..28
2-3-2- ضرورت و اهمیت چابکی سازمانی………………………………………………………………………………………………29
2-3-3- سیر تحول چابکی سازمانی……………………………………………………………………………………………………….. 30
2-3-4- قابلیت‌های کلیدی چابکی در سازمان……………………………………………………………………………………………31
2-3-5- ابزارهای مورد نیاز برای تحقق چابکی سازمانی……………………………………………………………………………..32
2-3-6- اصول طراحی چابکی سازمانی……………………………………………………………………………………………………33
2-3-7- مدل های چابکی سازمانی…………………………………………………………………………………………………………..34
2-3-7-1- مدل چابکی سازمانی یوسف و همکاران……………………………………………………………………………………35
2-3-7-2- مدل مفهومی چابکی شریفی و ژانگ………………………………………………………………………………………..38
2-4- بخش سوم : مدل مفهومی پژوهش……………………………………………………………………………………………………39
2-5- بخش چهارم : پیشینه پژوهش………………………………………………………………………………………………………….54
2-5-1- مطالعات داخلی…………………………………………………………………………………………………………………………54
2-5-2- مطالعات خارجی……………………………………………………………………………………………………………………….58
2-6- خلاصه فصل دوم…………………………………………………………………………………………………………………………..61
فصل سوم : روش شناسی تحقیق
3-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………62
3-2- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………….63
3-3- فرایند تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………63
3-4- جامعه آماری پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………..65
3-5- روش نمونه گیری و حجم نمونه……………………………………………………………………………………………………..65
3-6- قلمرو پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………….65
3-6-1- قلمرو مکانی پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….65
3-6-2- قلمرو زمانی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………..66
3-6-3- قلمرو موضوعی پژوهش……………………………………………………………………………………………………………..66
3-7- روش جمع آوری داده ها………………………………………………………………………………………………………………..66
3-8- ابزار گردآوری داده ها………………………………………………………………………………………………………………….66
3-9- روایی و پایایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………………74
3-9-1- روایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………………………74
3-9-1-1- روایی محتوا………………………………………………………………………………………………………………………….74
3-9-1-2- روایی سازه……………………………………………………………………………………………………………………………75
عنوان صفحه
3-9-1-2-الف- تحلیل عاملی اکتشافی برای پرسشنامه «پذیرش فناوری اطلاعات»…………………………………………76
3-9-1-2-ب- تحلیل عاملی اکتشافی برای پرسشنامه «چابکی سازمانی»……………………………………………………….81
3-9-2- پایایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………………………85
3-10- روش های آماری…………………………………………………………………………………………………………………………85
3-10-1- ضریب همبستگی…………………………………………………………………………………………………………………….86
3-10-2- مدلسازی معادلات ساختاری……………………………………………………………………………………………………..86
3-10-2-1- دلایل استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری………………………………………………………………………..87
3-10-2-2- شاخص های برازش در مدل سازی معادلات ساختاری…………………………………………………………….88
3-11- خلاصه فصل سوم………………………………………………………………………………………………………………………..90
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………91
4-2- توصیف نمونه آماری مورد مطالعه براساس ویژگیهای جمعیت شناختی……………………………………………….92
4-2-1- توصیف نمونه آماری مورد مطالعه براساس تحصیلات…………………………………………………………………….92
4-2-2- توصیف نمونه آماری مورد مطالعه براساس جایگاه سازمانی…………………………………………………………….93
4-2-3- توصیف نمونه آماری مورد مطالعه براساس سابقه کاری…………………………………………………………………..94
4-3- بررسی نرمال بودن توزیع نمونه آماری مورد مطالعه……………………………………………………………………………95
4-4- بررسی همبستگی عوامل استخراج شده مدل « پذیرش فناوری اطلاعات» و « چابکی سازمانی»………………..96
4-4-1- بررسی همبستگی عوامل استخراج شده مدل «پذیرش فناوری اطلاعات»…………………………………………..96
4-4-2- بررسی همبستگی عوامل استخراج شده مدل «چابکی سازمانی»………………………………………………………..97
4-4-3- بررسی همبستگی عوامل استخراج شده مدل «چابکی سازمانی» با عوامل استخراج شده مدل «پذیرش فناوری اطلاعات»……………………………………………………………………………………………………………………………………99
4-5- همبستگی پیرسون………………………………………………………………………………………………………………………..104
4-6- آزمون فرضیات پژوهش با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری………………………………………….. 108
4-6-1- تحلیل عاملی تاییدی مدل پذیرش فناوری اطلاعات……………………………………………………………………..108
4-6-2- تحلیل عاملی تاییدی مدل چابکی سازمانی…………………………………………………………………………………..114
4-6-3- تحلیل مسیر: مدل ساختاری کلی تحقیق……………………………………………………………………………………..119
4-7- تحلیل بر اساس اطلاعات جمعیت شناختی(آزمون مقایسه میانگین چند جامعه)………………………………………………………………………………………………………………………………………………..120
4-8- خلاصه فصل چهارم……………………………………………………………………………………………………………………130
عنوان صفحه
فصل پنجم : خلاصه ، نتیجه گیری و پیشنهادها
5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………131
5-2- خلاصه……………………………………………………………………………………………………………………………………….132
5-3- نتایج بررسی فرضیات با استفاده از آزمون های آماری……………………………………………………………………….133
5-3-1- نتایج بررسی فرضیه اصلی…………………………………………………………………………………………………………133
5-3-2- نتایج بررسی فرضیه های فرعی………………………………………………………………………………………………….133
5-4- سازگاری یافته ها با پژوهش های پیشین…………………………………………………………………………………………135
5-5- پیشنهادهای پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………..138
5-5-1- پیشنهادات اصلی پژوهش………………………………………………………………………………………………………….138
5-5-2- پیشنهادات فرعی پژوهش………………………………………………………………………………………………………….144
5-5-3- پیشنهادهایی برای محققین آتی…………………………………………………………………………………………………..145
5-6- محدودیت های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….146
5-7- خلاصه فصل پنجم………………………………………………………………………………………………………………………147
فهرست منابع………………………………………………………………………………………………………………………………………..148
پیوست ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………….158
چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………………….193
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 1-1- مطالعات و تحقیقات انجام شده پیرامون مدل پذیرش فناوری اطلاعات…………………………………………6
جدول 1-2- مطالعات و تحقیقات انجام شده پیرامون چابکی سازمانی…………………………………………………………….7
جدول 2-1- مطالعات و تحقیقات انجام شده پیرامون مدل پذیرش فناوری اطلاعات……………………………………….39
جدول 2-2- مطالعات و تحقیقات انجام شده پیرامون چابکی سازمانی…………………………………………………………..48
جدول2-3- ابعاد پذیرش فناوری اطلاعات بدست آمده از مطالعات پیرامون مدل پذیرش فناوری اطلاعات……….49
جدول 2-4- ابعاد چابکی سازمانی بدست آمده از مطالعات پیرامون چابکی سازمانی……………………………………….51
جدول 3-1- مقیاس لیکرت پرسشنامه……………………………………………………………………………………………………….67
جدول 3-2- جزئیات سؤالات جمعیت شناختی………………………………………………………………………………………….67
جدول 3-3- گویه های اصلی پرسشنامه ابعاد پذیرش فناوری اطلاعات………………………………………………………..68
جدول 3- 4- گویه های اصلی پرسشنامه برای چابکی سازمانی…………………………………………………………………….71
جدول 3-5- آزمون شاخص KMO و بارتلت «پذیرش فناوری اطلاعات»…………………………………………………….76
جدول 3- 6- اشتراکات « پذیرش فناوری اطلاعات»………………………………………………………………………………….77
جدول 3- 7- کل واریانس تبیین شده «پذیرش فناوری اطلاعات»……………………………………………………………..78
جدول 3- 8- ماتریس چرخش یافته اجزا «پذیرش فناوری اطلاعات»…………………………………………………………79
جدول 3-9- آزمون شاخص KMO و بارتلت «چابکی سازمانی»………………………………………………………………..81
جدول 3-10- اشتراکات «چابکی سازمانی»……………………………………………………………………………………………..81
جدول 3- 11- کل واریانس تبیین شده «چابکی سازمانی»…………………………………………………………………….83
جدول 3- 12- ماتریس چرخش یافته اجزا «چابکی سازمانی»…………………………………………………………………….83
جدول 3-13- نتایج آزمون پایایی پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ…………………………………………………………….85
جدول 4-1- توزیع پاسخ گویان بر اساس «میزان تحصیلات»……………………………………………………………………….92
جدول 4-2- توزیع پاسخ گویان بر اساس «جایگاه سازمانی»………………………………………………………………………..93
جدول4-3- توزیع پاسخ گویان بر اساس «سابقه کاری»……………………………………………………………………………….94 جدول 4-4- نتایج آزمون کولموگروف-اسمرینوف برای بررسی ادعای نرمال بودن توزیع پرسشنامه ها……………96
جدول4-5- همبستگی عوامل استخراج شده مدل «پذیرش فناوری اطلاعات»………………………………………………..97
جدول 4-6- همبستگی عوامل استخراج شده مدل «چابکی سازمانی»……………………………………………………………98
جدول 4-7- بررسی همبستگی بین سهولت استفاده درک شده و ابعاد مدل «چابکی سازمانی»…………………………99
جدول 4-8- بررسی همبستگی بین کارایی درک شده و ابعاد مدل «چابکی سازمانی»……………………………………100
جدول 4-9- بررسی همبستگی بین تأثیر اجتماعی و ابعاد مدل «چابکی سازمانی»………………………………………..101
جدول 4-10- بررسی همبستگی بین انتظار از عملکرد و ابعاد مدل «چابکی سازمانی»…………………………………101
عنوان صفحه
جدول 4-11- بررسی همبستگی بین نگرش در مورد استفاده و ابعاد مدل «چابکی سازمانی»………………………..102
جدول 4-12- بررسی همبستگی بین استفاده از سیستم واقعی و ابعاد مدل «چابکی سازمانی»……………………….103
جدول4-13- فرضیه آماری همبستگی فرضیه فرعی 1………………………………………………………………………………104
جدول 4-14- آزمون فرضیات و فرضیه آماری همبستگی…………………………………………………………………………104
جدول4-15- فرضیه آماری همبستگی فرضیه فرعی 2………………………………………………………………………………105
جدول 4-16- آزمون فرضیات و فرضیه آماری همبستگی…………………………………………………………………………105
جدول4-17- فرضیه آماری همبستگی فرضیه فرعی3……………………………………………………………………………….105
جدول 4-18- آزمون فرضیات و فرضیه آماری همبستگی…………………………………………………………………………105
جدول4-19- فرضیه آماری همبستگی فرضیه فرعی4……………………………………………………………………………….106
جدول 4-20- آزمون فرضیات و فرضیه آماری همبستگی…………………………………………………………………………106
جدول4-21- فرضیه آماری همبستگی فرضیه فرعی5……………………………………………………………………………….106
جدول 4-22- آزمون فرضیات و فرضیه آماری همبستگی…………………………………………………………………………106
جدول4-23- فرضیه آماری همبستگی فرضیه فرعی6……………………………………………………………………………….107
جدول4-24- آزمون فرضیات و فرضیه آماری همبستگی………………………………………………………………………….107
جدول 4-25- آزمون فرضیات و فرضیه آماری همبستگی کلی…………………………………………………………………..107
جدول4-26- آزمون مقایسه میانگین چند جامعه برای «پذیرش فناوری اطلاعات» بر حسب سطح تحصیلی کارکنان …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..121
جدول 4-27- آزمون مقایسه میانگین چند جامعه برای «پذیرش فناوری اطلاعات» بر حسب جایگاه سازمانی…..123
جدول 4-28- آزمون مقایسه میانگین چند جامعه برای «پذیرش فناوری اطلاعات» بر حسب سابقه کاری……….124
جدول 4-29- آزمون مقایسه میانگین چند جامعه برای «چابکی سازمانی» بر حسب سطح تحصیلی کارکنان……125
جدول 4-30- آزمون مقایسه میانگین چند جامعه برای «چابکی سازمانی» بر حسب جایگاه سازمانی……………127
جدول 4-31- آزمون مقایسه میانگین چند جامعه برای «چابکی سازمانی» بر حسب سابقه کاری……………………128
فهرست شکل ها
عنوان صفحه
شکل 1-1- مدل پذیرش فناوری………………………………………………………………………………………………………………..5
شکل 1-2- ساختار کلی پایان نامه…………………………………………………………………………………………………………….13
شکل 2-1- عوامل زیر بنایی در مدل پذیرش فناوری اطلاعات…………………………………………………………………….18
شکل 2-2- تئوری کنش موجه…………………………………………………………………………………………………………………21
شکل 2-3- تئوری رفتار برنامه ریزی شده…………………………………………………………………………………………………23
شکل 2-4- مدل تئوری رفتاری برنامه ریزی شده تجزیه شده………………………………………………………………………24
شکل 2-5- مدل پذیرش فناوری………………………………………………………………………………………………………………25
شکل 2-6- نمودار مدل بهبود قابلیت های چابکی………………………………………………………………………………………32
شکل 2-7- مدل چابکی سازمانی یوسف و همکاران…………………………………………………………………………………..37
شکل 2-8- مدل مفهومی چابکی شریفی و ژانگ………………………………………………………………………………………..39
شکل 2-9- مدل پیشنهادی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………..54
شکل 3-1- مراحل اصلی فرآیند پژوهش…………………………………………………………………………………………………..64
شکل 4-1- توزیع پاسخگویان بر اساس میزان تحصیلات…………………………………………………………………………….93
شکل 4-2- توزیع پاسخگویان بر اساس جایگاه سازمانی……………………………………………………………………………..94
شکل 4-3- توزیع پاسخگویان بر اساس سابقه کاری…………………………………………………………………………………..95 شکل 4-4- مدل تخمین استاندارد «پذیرش فناوری اطلاعات»……………………………………………………………………109
شکل 4-5- مدل اعداد معناداری «پذیرش فناوری اطلاعات»………………………………………………………………………111
شکل 4-6- مدل تخمین استاندارد تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم مدل«پذیرش فناوری اطلاعات»………………..113 شکل 4-7- مدل تخمین استاندارد «چابکی سازمانی»…………………………………………………………………………………114
شکل 4-8- مدل اعداد معناداری «چابکی سازمانی»……………………………………………………………………………………116
شکل 4-9- مدل تخمین استاندارد تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم مدل «چابکی سازمانی»……………………………118 شکل 4-10- مدل تخمین استاندارد کل مدل…………………………………………………………………………………………….119
شکل 4-11- مدل اعداد معناداری کل مدل………………………………………………………………………………………………120
شکل 4-12- تحلیل اکتشافی «پذیرش فناوری اطلاعات» به تفکیک گروه های متغیر « تحصیلات»………………….122
شکل 4-13- تحلیل اکتشافی «پذیرش فناوری اطلاعات» به تفکیک گروه های متغیر «جایگاه سازمانی»………….123
شکل 4-14- تحلیل اکتشافی «پذیرش فناوری اطلاعات» به تفکیک گروه های متغیر « سابقه کاری»……………….124
شکل 4-15- تحلیل اکتشافی «چابکی سازمانی» به تفکیک گروه های متغیر «تحصیلات»………………………………126
شکل 4-16- تحلیل اکتشافی «چابکی سازمانی» به تفکیک گروه های متغیر « جایگاه سازمانی»…………………….127
شکل 4-17- تحلیل اکتشافی «چابکی سازمانی» به تفکیک گروه های متغیر «سابقه کاری»……………………………128
چکیده
عرصه رقابت در قرن حاضر با تغییرات بسیاری همراه شده است، اولویت های رقابتی تغییر کرده و عصر جدید اقتصاد جهانی با سرعت بالا سبب شده استراتژی عملیاتی کمپانی ها تغییر کند. یکی از راهکار های اساسی برای مواجهه با تغییرات محیطی و نظر مشتریان، چابکی سازمانی می باشد. در واقع چابکی پارادایم جدیدی است که به بنگاه ها توانایی بقا و پیشرفت در محیطی پیش بینی نشده را می دهد. به منظور اینکه سازمان ها با سرعت و انعطاف پذیری بیشتری عمل کنند نیازمند به کارگیری فناوری و سیستم های اطلاعاتی به روز، انسجام در فرایند های کسب و کار، همسو شدن با اشکال مجازی سازمان، همکاران داخلی و خارجی هستند. پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه بین پذیرش فناوری اطلاعات و چابکی سازمانی در شرکت نیر پارس انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارشناسان و مدیران سطوح مختلف شرکت نیر پارس به تعداد 400 نفر تشکیل می دهند که از بین آنها 240 نفر به عنوان نمونه و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند، سپس پرسشنامه بین مدیران و کارشناسان شرکت نیر پارس توزیع شد و 230 پرسشنامه تکمیل شده برگشت داده شد. برای بررسی روایی پرسشنامه از روایی محتوا و روایی سازه استفاده شد. همچنین برای بررسی پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده گردید و نتایج آزمون پایایی بر روی 30 نمونه دارای ضریب 973/0 بود که نشان دهنده این بود که پرسشنامه پایایی لازم را داراست.این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت توصیفی- پیمایشی و ارتباط بین متغیر ها از نوع همبستگی می باشد که در آن برای جمع آوری اطلاعات مربوط به ادبیات موضوع از روش کتابخانهای نظیر کتب و مجلات علمی و برای جمع آوری داده های لازم جهت تایید یا رد فرضیه های پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید و برای آزمون فرضیات از آزمون های «ضریب همبستگی» ، «مدلسازی معادلات ساختاری» استفاده شد. نتایج این پژوهش بیانگر آن بود که رابطه ی علّی مثبت و معنادار میان «پذیرش فناوری اطلاعات» و «چابکی سازمانی» وجود دارد و با توجه به مدل تخمین استاندارد کل مدل می توان گفت که متغیر «پذیرش فناوری اطلاعات» در حدود 25/72% از تغییرات «چابکی سازمانی» را پیش بینی می کند. بنابراین فرضیه اصلی تأیید می شود و می توان بیان کرد که ارتقای «پذیرش فناوری اطلاعات» در جامعه ی مورد نظر در سطح اطمینان 95% موجب ارتقای «چابکی سازمانی» می شود.
واژگان کلیدی : کارایی درک شده، سهولت استفاده درک شده، پذیرش فناوری اطلاعات، چابکی سازمانی، پیش فعالی
فصل اول
کلیات پژوهش
1-1- مقدمه
تغییر، یکی از ویژگی های اصلی سازمان ها در عصر رقابتی جدید می باشد. تردیدی نیست که تغییر ، رمز بقا و ماندگاریست و بسیاری از انسان ها و به تبع آن جوامع، موسسات و شرکت ها، همواره در جهت دگرگونی خود و تطبیق اوضاع و احوال خود با شرایط محیطی اطرافشان برآمده اند. به نظر می رسد شرط ماندگاری در این است که با اعمال تغییرات تدریجی و اختیاری، خود را با تغییرات اجباری وفق دهند. به هر حال با توجه به تغییرات سریع تکنولوژیک و کاری در دنیای رقابتی امروز و عواملی دیگری نظیر کوتاه مدت بودن فرصت های بازار، وجود نداشتن تمامی قابلیت های مورد نیاز یک سازمان مستقل جهت ارائه سریع یک محصول جدید به بازار و غیر قابل پیش‌بینی بودن تغییرات مداوم در سطح بازارها، نیاز به شکل گیری سازمان های چابک و در سطح بالاتر، سازمان های مجازی به خوبی احساس می شود . در این راستا
فناوری اطلاعات بسیار ارزنده است و سیستم های اطلاعاتی پیشرفته، نهایتا برای ایجاد موسسه چابک مورد نیاز خواهند بود.
