کارآفرینی مبتنی بر فناوری اطلاعات

 

 

 

نگارنده

 

 

بهنام ولی‌زاده

 

 

 

 

استاد راهنما

 

 

دکتر محسن رضایی

 

 

 

 

استاد مشاور

 

 

دکتر سید علی علویان

 

 

 

 

بهمن 1390

 

 

تقدیم به:

 

 

 

 

 

همسرم؛

 

 

به خاطر تشویق من برای تحصیل در دوره‌ی کارشناسی ارشد

 

 

 

و

 

 

 

پسرم؛

 

 

به خاطر تحمل کم‌توجهی‌های من در طول تحصیل

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

سپاسگزاری:

 

 

ن و القلم و مایسطرون

 

 

 

 

 

پروردگارا؛

 

 

تو راست، حشمت لایزال و عزت بی زوال؛

 

 

قلم زبان خدا است، قلم امانت آدم است، قلم ودیعه‌ی عشق است، قلم توتم من است.

 

 

قلم، سوگند عشق توست، مهربانا؛ تو را به پاس عطای موهبت گرفتن قلم در دست، حمد بی پایان؛

 

 

 گرچه آب هفت بحر  بر ملک هفت آسمان، اثری از حمد و ثنای تو نتوان نگاشت. تو را سپاس که طریق دانش‌آموزی و نعمت کسب فیض از محضر رهروان طریقت معرفت را بر من ارزانی داشتی.

 

 

 

آنچه در پی می‌آید؛ گزیده‌یی است به رسم ادب، نه آن‌چنان که باید، بلکه چنان که از عهده برآید. گرچه بیش‌تر رسم چنان است که از افرادی که در انجام پژوهش، پژوهشگر را یاری کرده‌اند نامی و یادی به نیکی به میان آید اما حقیقت آن است که این برگ سبزی که تحفه‌ی درویش است، همیشه بر شاخسار زندگی نمی‌روید. پس تا دمی در اختیار است باید از همه‌ی آنانی که به گونه‌یی سپاس این کم‌ترین را برانگیخته‌اند، نامی به میان آید و از زحمات ایشان تشکر شود:

 

 

• استاد راهنمای گرامی، آقای دکتر محسن رضایی، به خاطر راهنمایی در انجام مراحل این پایان‌نامه علی‌رغم همه‌ی گرفتاری‌های کاری که داشتند.

 

• استاد مشاور محترم، آقای دکتر سید علی علویان، به خاطر راهنمایی‌های ارزنده‌یی که در طی مراحل مختلف انجام
• 
•  این پژوهش داشتند.

 

• استاد ارجمند جناب آقای دکتر ابوالقاسم عربیون به خاطر راهنمایی‌ها و مشاوره‌های فراوانی که در طول پژوهش از ایشان گرفتم.

 

• استاد ارجمند، آقای دکتر سیدرضا حجازی به خاطر این که داوری این پژوهش را پذیرفتند.

 

• دوست، همکار و همکلاسی عزیزم، آقای مهندس حسن جند به خاطر همکاری‌های بی‌دریغ‌شان.

 

• کلیه‌ی اعضای هیأت علمی دانشکده‌ی کارآفرینی دانشگاه تهران؛ چه آنانی که افتخار شاگردی‌شان را داشته‌ام و چه آن‌هایی که افتخار شاگردی نداشته‌ام؛ به خاطر کمک به نشر دانش کارآفرینی.

 

 

 

 

 

• استادان و مدیران و خبرگان زیر به خاطر همکاری‌هایی که در انجام مصاحبه کردند:

   

  • آقای مهندس علی حکیم‌جوادی؛ معاون وزیر و رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران و دبیر شورای عالی فناوری اطلاعات کشور

   

  • آقای مهندس عبدالمجید ریاضی؛ معاون سابق فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و دبیر سابق شورای عالی فناوری اطلاعات کشور

   

  • آقای دکتر وحید یزدانیان؛ مدیرکل دفتر نظارت و ارزیابی برنامه‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات؛ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات

   

  • آقای مهندس علی اسفیدانی؛ رییس گروه برنامه‌ریزی فناوری اطلاعات؛ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات

 

• کلیه‌ی استادان، مدیران، کارشناسان و کارآفرینانی که پرسش‌نامه این پژوهش را تکمیل و ارسال نموده‌اند.

 

• کلیه‌ی مدیران و کارشناسان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان فناوری اطلاعات ایران به خاطر همکاری‌های آنان در انجام این پژوهش.

 

• کارکنان محترم دانشکده‌ی کارآفرینی دانشگاه تهران.

 

• همکلاسی‌های محترم در دانشکده‌ی کارآفرینی علی‌الخصوص ورودی‌های 1387.

 

• کلیه‌ی استادان دوره‌ی کارشناسی، دبیران، معلمان و آموزگاران دوران تحصیلم.

 

• همسر گرانقدرم که با شکیبایی مثال زدنی همراه همیشگی بنده در طول تحصیل کارشناسی ارشد و انجام این پژوهش بود.

 

• فرزند یک و نیم ‌ساله‌ام طاهای عزیز چرا که چه وقت‌هایی که به جای همراه و هم‌بازی شدن با او صرف انجام این پژوهش شد.

 

• در نهایت بر خود لازم می‌دانم واپسین سپاس را نسبت به پدر و مادر خود به خاطر زحماتی که برای من در طول زندگی و از تولد تا به امروز کشیده‌اند ابراز کنم کمبود کلماتی برای ابراز سپاس از ایشان را در این‌جا کاملا احساس می‌کنم.

 

 

 

 

چکیده

 

 

فناوری اطلاعات و ارتباطات را می‌‌توان از جمله تمهیدات و ابزارهای بی‌بدیل و غیرقابل چشم‌پوشی در حل و فصل برخی از مسایل و چالش‌های توسعه از جمله اشتغال دانست. فرصت‌های شغلی متنوع و جدید، نتیجه‌ی توسعه‌ی فناوری است. با توسعه‌ی صنعت در اثر توسعه‌ی فناوری، بسیاری مشاغل جدید مرتبط با آن صنعت به وجود می‌آید.

 

 

در پژوهش هدف تدوین سیاست‌های مناسب برای توسعه‌ی کارآفرینی‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات است. لذا سه مولفه‌ی تاثیر سیاست‌های دولت در توسعه‌ی فناوری اطلاعات و تاثیر توسعه‌ی فناوری اطلاعات بر توسعه‌ی کارآفرینی و بازخورد توسعه‌ی کارآفرینی بر تغییر، بهبود و وضع سیاست‌های جدید بررسی شد، که هر سه مولفه به اثبات رسید.

 

 

بر اساس یافته‌ی پژوهش حاضر دولت با تدوین سیاست‌های مناسب حمایتی، آموزشی و فرهنگ‌سازی در حوزه‌ی فناوری اطلاعات بر توسعه‌ی آن در کلیه‌ی ابعاد اعم از توسعه‌‌ی زیرساخت، توسعه‌ی منابع انسانی، توسعه‌ی نهادها و توسعه‌ی محتوا و کاربردهای فناوری اطلاعات تاثیرگذار است و توسعه‌ی فناوری اطلاعات در زمینه‌های زیرساخت، منابع انسانی، نهادها و کاربردهای آن که از مولفه‌ی اول حاصل شد بر نوآوری در کسب‌وکار؛ ایجاد،  رشد و توسعه‌ی کسب‌وکارها و در نتیجه بر توسعه‌ی کارآفرینی موثر است و هم‌چنین نتایج حاصل از توسعه‌ی کارآفرینی در اثر توسعه‌ی فناوری اطلاعات بر تدوین سیاست‌های جدید حمایتی؛ آموزشی و فرهنگ‌سازی توسط دولت موثر است.

 

 

 

کلید واژه­ها: سیاست‌گذاری، کارآفرینی، فناوری اطلاعات

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب:

 

 

مقدمه. 1

 

 

1-        فصل اول:  کلیات تحقیق. 2

 

 

1-1-…. مقدمه.. 2

 

 

1-2-… بیان مسأله.. 3

 

 

1-3-… اهمیت و ضرورت تحقیق… 10

 

 

1-4-… اهداف تحقیق… 11

 

 

1-4-1- هدف اصلی.. 11

 

 

1-4-2- اهداف فرعی.. 11

 

 

1-5-… سوال‌های تحقیق… 11

 

 

1-5-1- سوال اصلی.. 11

 

 

1-5-2- سوال‌های فرعی.. 11

 

 

1-6-… تعریف مفاهیم و اصطلاحات تحقیق… 11

 

 

1-6-1- فناوری اطلاعات… 11

 

 

1-6-2- سیاست‌گذاری یا تدوین سیاست… 14

 

 

1-6-3- سیاست‌گذاری کارآفرینی.. 15

 

 

1-6-4- کارآفرینی‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات… 17

 

 

1-6-5- اسناد تاثیرگذار در تدوین سیاست کارآفرینی مبتنی بر فناوری اطلاعات… 17

 

 

1-6-6- کشورهای هدف در سند چشم‌انداز 17

 

 

1-6-7- نقش برنامه‌ریزی ملی در سیاست‌گذاری توسعه‌ی کارآفرینی.. 18

 

 

1-7-… کلیات روش تحقیق… 19

 

 

1-8-… قلمرو تحقیق… 20

 

 

1-9-… سازماندهی تحقیق… 20

 

 

2-فصل دوم:  مبانی نظری و بررسی پیشینه تحقیق. 22

 

 

2-1-… مقدمه.. 22

 

 

2-2-… مبانی نظری تحقیق (شامل تعاریف، الگوها و مدل‌های مطرح). 22

 

 

2-2-1- مدل توسعه‌ی فناوری اطلاعات… 23

 

 

2-2-2- ویژگی‌های شخصیتی کارآفرین.. 25

 

 

2-2-3- مدل توسعه‌ی کارآفرینی.. 26

 

 

2-2-4- سیاست‌های توسعه‌ی کارآفرینی.. 30

 

 

2-3-… بررسی نقادانه پیشینه تحقیق… 34

 

 

2-3-1- مروری بر پژوهش‌های خارجی.. 34

 

 

2-3-2- مروری بر پژوهش‌های داخلی.. 36

 

 

2-3-3- مروری بر اسناد بالادستی.. 38

 

 

2-3-3-1- مروری بر سند چشم‌انداز بیست‌ساله. 38

 

 

2-3-3-2- مروری بر سیاست‌های کلی نظام در بخش‌های مختلف… 39

 

 

2-3-3-3- مروری بر برنامه‌ی پنجم توسعه. 42

 

 

2-3-3-4- مروری بر نقشه جامع توسعه‌ی کارآفرینی.. 44

 

 

2-3-3-5- سند راهبردی نظام جامع فناوری اطلاعات کشور. 45

 

 

2-3-4- مروری بر سیاست‎‌های مشابه در کشورهای پیشرو منطقه. 50

 

 

2-4-… چارچوب نظری تحقیق… 52

 

 

2-4-1- جمع بندی کلی مرور ادبیات و ارایه‌ی مدل مفهومی.. 53

 

 

2-5-… قلمرو مکانی تحقیق… 54

 

 

3-فصل سوم:  روش‌شناسی تحقیق. 55

 

 

3-1-… مقدمه.. 55

 

 

3-2-… روش تحقیق… 56

 

 

3-2-1- فرایند اجرایی تحقیق (روندنما تحقیق) 57

 

 

3-3-.. جامعه‌ی آماری.. 58

 

 

3-3-1- جامعه‌ی آماری در بخش کیفی.. 58

 

 

3-3-2- جامعه‌ی آماری در بخش کمی.. 58

 

 

3-4-… حجم نمونه‌ی آماری.. 58

 

 

3-4-1- حجم نمونه‌ی در بخش کیفی.. 58

 

 

3-4-2- حجم نمونه‌ی در بخش کمی.. 59

 

 

3-5…. روش نمونه‌گیری.. 61

 

 

3-5-1- روش نمونه گیری در بخش کیفی.. 61

 

 

3-5-2- روش نمونه گیری در بخش کمی.. 61

 

 

3-6-… روش‌های گردآوری داده‌ها. 61

 

 

3-6-1- روش گردآوری داده‌ها در بخش کیفی.. 61

 

 

3-6-2- ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کمی.. 61

 

 

3-7-.. ویژگی‌های فنی (روایی و پایایی) ابزار گردآوری داده‌ها. 62

 

 

3-7-1- ویژگی‌های ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی.. 62

 

 

3-7-2- ویژگی‌های ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کمی.. 62

 

 

3-7-3- روش سنجش پایایی ابزار 62

 

 

3-7-4-روش سنجش روایی ابزار 63

 

 

3-7-5- روش‌های تکمیلی گردآوری داده‌ها 63

 

 

3-8-.. روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها. 63

 

 

3-8-1- روش تجزیه و تحلیل داده‌های کیفی.. 63

 

 

3-8-2- روش تجزیه و تحلیل داده‌های کمی.. 64

 

 

 

4-       فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌های تحقیق. 66

 

 

4-1….. مقدمه.. 66

 

 

4-2-… توصیف دموگرافیک نمونه‌های تحقیق… 66

 

 

4-2-1- توصیف دموگرافیک بخش مصاحبه با خبرگان.. 66

 

 

4-2-2- توصیف دموگرافیک تکمیل‌کنندگان پرسش‌نامه. 68

 

 

4-2-2-1- تحلیل جنسیت پاسخگویان.. 68

 

 

4-2-2-2- تحلیل میزان تحصیلات پاسخگویان.. 69

 

 

4-2-2-3- تحلیل سمت و شغل پاسخگویان.. 70

 

 

4-2-2-4- تحلیل زمینه‌ی کاری پاسخگویان.. 71

 

 

4-2-2-5- تحلیل محل کار پاسخگویان.. 72

 

 

4-2-2-6- تحلیل میزان سن پاسخگویان.. 73

 

 

4-3-… تحلیل داده‌های کیفی تحقیق… 75

 

 

4-3-1- روش کار 75

 

 

4-3-2- کد گذاری جداول.. 75

 

 

4-3-2- خلاصه‌ی کدگذاری‌های محوری و باز 77

 

 

4-3-3- تحلیل کدهای محوری و باز 92

 

 

4-3-3-1- سیاست‌های مناسب… 92

 

 

4-3-4-2- توسعه‌ی فناوری اطلاعات… 96

 

 

4-3-4-3- توسعه‌ی کارآفرینی.. 102

 

 

4-4-… تحلیل داده‌های کمی تحقیق… 105

 

 

4-4-1- شاخص‌های توصیفی متغیرهای تحقیق.. 106

 

 

4-4-1-1- شاخص‌های توصیفی مولفه اول: اثر سیاست‌های دولت در توسعه‌ی فا 106

 

 

4-4-1-2- شاخص‌های توصیفی مولفه دوم: اثر توسعه‌ی فا بر توسعه‌ی کارآفرینی.. 109

 

 

4-4-1-3- شاخص‌های توصیفی مولفه سوم: اثر توسعه‌ی کارآفرینی بر سیاست‌های دولت… 112

 

 

4-4-2- تحلیل داده‌ها متناسب با سوال‌ها و فرضیه‌های تحقیق.. 115

 

 

4-4-2-1- تحلیل داده‌های مربوط به مولفه‌ی اول: اثر سیاست‌های دولت بر توسعه‌ی فا 115

 

 

4-4-2-2- تحلیل داده‌های مربوط به مولفه‌ی دوم: اثر توسعه‌ی فا بر توسعه‌ی کارآفرینی.. 117

 

 

4-4-2-3- تحلیل داده‌های مربوط به مولفه‌ی سوم: بازخورد توسعه‌ی کارآفرینی بر سیاست‌ها 119

 

 

4-4-2-4- تحلیل مربوط به سیاست‌های مناسبت حمایتی و پشتیبانی.. 121

 

 

4-4-2-5- تحلیل‌های مربوط نقش توسعه‌ی منابع انسانی.. 123

 

 

4-4-2-6- تحلیل‌های مربوط نقش فرهنگ‌سازی… 124

 

 

4-4-2-7- تحلیل‌های مربوط به نقش توسعه‌ی زیرساخت… 125

 

 

4-4-2-8- تحلیل‌های مربوط به نقش توسعه‌ی نهادها 126

 

 

4-4-2-9- تحلیل‌های مربوط به نقش توسعه‌ی محتوا و کاربرد. 127

 

 

4-4-3- پاسخ به سوال‌های فرعی پژوهش….. 128

 

 

4-4-3-1- نقش توسعه‌ی زیرساخت‌ها در توسعه‌ی کارآفرینی مبتنی بر فناوری اطلاعات… 128

 

 

4-4-3-2- نقش توسعه‌ی منابع انسانی در توسعه‌ی کارآفرینی مبتنی بر فناوری اطلاعات… 128

 

 

4-4-3-3- نقش توسعه‌ی محتوا و کاربرددر توسعه‌ی کارآفرینی مبتنی بر فناوری اطلاعات… 128

 

 

4-4- نتیجه گیری.. 129

 

 

5-فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادها 131

 

 

5-1-… مقدمه.. 131

 

 

5-2-… تحلیل بر اساس مبانی نظری، سوال‌ها و فرضیه‌های تحقیق… 131

 

 

5-2-1- خلاصه روند تحقیق.. 131

 

 

5-2-2- بحث و نتیجه گیری… 132

 

 

5-3-.. بحث و جمع بندی.. 136

 

 

5-3-1- تبیین مدل نهایی تحقیق.. 136

 

 

5-4-… پیشنهادهای تحقیق بر اساس مبانی نظری، سوال‌ها و فرضیه‌های تحقیق… 137

 

 

5-4-1- پیشنهادهای کاربردی… 137

 

 

5-4-2- پیشنهادهای سیاست‌گذاری… 138

 

 

5-4-3- پیشنهادها جهت پژوهش‌های آینده 138

 

 

منابع. 139

 

 

منابع فارسی… 139

 

 

منابع انگلیسی… 141

 

 

پیوست‌ها 143

 

 

پ-1- نمونه‌یی از ابزارهای گردآوری داده‌ها (بخش کیفی – سوالات مصاحبه). 143

 

 

پ-2- نمونه‌یی از ابزارهای گردآوری داده‌ها (بخش کمی – پرسش‌نامه). 144

 

 

پ-3- شواهد مستند گردآوری داده‌ها (بخش کیفی – مصاحبه). 153

 

 

پ-4- نتایج تحلیل نرم‌افزاری داده‌ها (کمی – پرسش‎نامه). 164

 

 

پ-5- کدگذاری اسناد بالادستی… 171

 

 

واژه‌نامه فارسی به انگلیسی.. 183

 

 

واژه‌نامه‌ی انگلیسی به فارسی.. 186

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

 

 

 

 

جدول ‏1‑1- نام کشورهای منطقه‌ی مد نظر در سند چشم‌انداز (استخراج از رضایی، مبینی، 1385) 18

 

 

جدول ‏2‑1- مقایسه‌ی الگوهای خط مشی دولتی در توسعه کارآفرینی (داوری، رضایی کلیدبری 1385) 31

 

 

جدول ‏2‑2- خلاصه‌یی از برخی از پژوهش‌های خارجی مرتبط با موضوع. 34

 

 

جدول ‏2‑3- خلاصه‌یی از برخی از پژوهش‌های داخلی مرتبط با موضوع. 36

 

 

جدول ‏2‑4- بررسی موارد مرتبط با کارآفرینی و فناوری اطلاعات در سیاست‌های کلی نظام. 39

 

 

جدول ‏2‑5- بررسی موارد مرتبط با کارآفرینی و فناوری اطلاعات در برنامه‌ی پنجم توسعه. 42

 

 

جدول ‏2‑6- بررسی موارد مرتبط با فناوری اطلاعات در نقشه‌ی جامع توسعه‌ی کارآفرینی.. 44

 

 

جدول ‏2‑7- بررسی موارد مرتبط با کارآفرینی در سند راهبردی نظام جامع فناوری اطلاعات… 45

 

 

جدول ‏2‑8- مقایسه‌ی سیاست‌های کارآفرینی در حوزه‌ی فاوا برخی از کشورهای منطقه. 50

 

 

جدول ‏4‑1- فهرست خبرگان.. 67

 

 

جدول ‏4‑2- جنسیت پاسخگویان.. 68

 

 

جدول ‏4‑3- میزان تحصیلات پاسخگویان.. 69

 

 

جدول ‏4‑4- سمت سازمانی پاسخگویان.. 70

 

 

جدول ‏4‑5- زمینه‌ی کاری پاسخگویان.. 71

 

 

جدول ‏4‑6- محل کار پاسخگویان.. 72

 

 

جدول ‏4‑7- تحلیل سن پاسخگویان.. 73

 

 

جدول ‏4‑8- میزان فراوانی سن پاسخگویان.. 74

 

 

جدول ‏4‑9- روش کدگذاری سازه‌های تحقیق.. 75

 

 

جدول ‏4‑10- راهنمای سایر کدها 76

 

 

جدول ‏4‑11- خلاصه‌ی کدگذاری سیاست‌های مناسب (مستخرج از مصاحبه‌ها و اسناد) 77

 

 

جدول ‏4‑12- خلاصه‌ی کدگذاری توسعه‌ی فناوری اطلاعات (مستخرج از مصاحبه‌ها و اسناد) 84

 

 

جدول ‏4‑13- خلاصه‌ی کدگذاری مولفه‌ی سوم: توسعه‌ی کارآفرینی (مستخرج از مصاحبه‌ها و اسناد) 90

 

 

جدول ‏4‑14- ضریب پایایی پرسش‌نامه. 105

 

 

جدول ‏4‑15- فراوانی مربوط به طیف لیکرت مولفه اول: اثر سیاست‌های دولت در توسعه‌ی فا 106

 

 

جدول ‏4‑16- جدول آمار توصیفی مولفه اول: اثر سیاست‌های دولت در توسعه‌ی فا 107

 

 

جدول ‏4‑17- فراوانی و درصد مربوط به مولفه اول: تاثیر سیاست‌های دولت در توسعه‌ی فا 108

 

 

جدول ‏4‑18- فراوانی مربوط به طیف لیکرت مولفه دوم: اثر توسعه‌ی فا بر توسعه‌ی کارآفرینی.. 109

 

 

جدول ‏4‑19- جدول آمار توصیفی مولفه دوم: اثر توسعه‌ی فا بر توسعه‌ی کارآفرینی.. 110

 

 

جدول ‏4‑20- فراوانی و درصد مربوط به مولفه دوم: تاثیر توسعه‌ی فا بر توسعه‌ی کارآفرینی.. 111

 

 

جدول ‏4‑21- فراوانی مربوط به طیف لیکرت مولفه سوم: بازخورد توسعه‌ی کارآفرینی بر سیاست‌های دولت… 112

 

 

جدول ‏4‑22- جدول آمار توصیفی مولفه سوم: اثر توسعه‌ی کارآفرینی بر سیاست‌های دولت… 113

 

 

جدول ‏4‑23- فراوانی و درصد مربوط به مولفه سوم: بازخورد توسعه‌ی کارآفرینی بر سیاست‌های دولت… 114

 

 

جدول ‏4‑24- مجموع پاسخ‌های مربوط به تاثیر سیاست‌های دولت در توسعه‌ی فناوری اطلاعات… 115

 

 

جدول ‏4‑22- آزمون مولفه‌ی اول.. 115

 

 

جدول ‏4‑26- آزمون مربوط به سوالات 1 تا 12 مولفه‌ی اول.. 116

 

 

جدول ‏4‑27- مجموع پاسخ‌های مربوط به تاثیر توسعه‌ی فناوری اطلاعات بر توسعه‌ی کارآفرینی.. 117

 

 

جدول ‏4‑25- آزمون مولفه‌ی دوم. 117

 

 

جدول ‏4‑29- آزمون مربوط به سوالات 13 تا 28 مولفه‌ی دوم. 118

 

 

جدول ‏4‑30- مجموع پاسخ‌های مربوط به بازخورد توسعه‌ی کارآفرینی بر سیاست‌های دولت… 119

 

 

جدول ‏4‑28- آزمون مولفه‌ی سوم. 119

 

 

جدول ‏4‑32- آزمون مربوط به سوالات 29 تا 40 مولفه‌ی سوم. 120

 

 

جدول ‏4‑33- جدول آمار توصیفی مربوط به سیاست‌های مناسب حمایتی و پشتیبانی.. 121

 

 

جدول ‏4‑34- آزمون مربوط به سیاست‌های حمایتی و پشتیبانی.. 122

 

 

جدول ‏4‑35- جدول آمار توصیفی مربوط به نقش توسعه‌ی منابع انسانی.. 123

 

 

جدول ‏4‑36- آزمون مربوط به نقش توسعه‌ی منابع انسانی.. 123

 

 

جدول ‏4‑37- جدول آمار توصیفی مربوط به نقش فرهنگ‌سازی.. 124

 

 

جدول ‏4‑38- آزمون مربوط به به نقش فرهنگ‌سازی.. 124

 

 

جدول ‏4‑39- جدول آمار توصیفی مربوط به نقش توسعه‌ی زیرساخت‌های فناوری اطلاعات… 125

 

 

جدول ‏4‑40- آزمون مربوط به نقش توسعه‌ی زیرساخت‌های فناوری اطلاعات… 125

 

 

جدول ‏4‑41- جدول آمار توصیفی مربوط به نقش توسعه‌ی نهادهای فناوری اطلاعات… 126

 

 

جدول ‏4‑42- آزمون مربوط به نقش توسعه‌ی نهادهای فناوری اطلاعات… 126

 

 

جدول ‏4‑43- جدول آمار توصیفی مربوط به نقش توسعه‌ی محتوا و کاربردهای فناوری اطلاعات… 127

 

 

جدول ‏4‑44- آزمون مربوط به نقش توسعه‌ی محتوا و کاربردهای فناوری اطلاعات… 127

 

 

جدول ‏5‑1- سیاست‌های مناسب توسعه‌ی کارآفرینی مبتنی بر فناوری اطلاعات… 134

 

 

جدول پ-1- پاسخ‌ها و کدگذاری مصاحبه با خبره‌ی اول (مهندس ریاضی) 153

 

 

جدول پ-2- کدگذاری مصاحبه با خبره‌ی دوم (مهندس حکیم جوادی) 156

 

 

جدول پ-3- کدگذاری مصاحبه با خبره‌ی سوم (دکتر یزدانیان) 158

 

 

جدول پ-4- کدگذاری مصاحبه با خبره‌ی ششم (مهندس اسفیدانی) 161

 

 

جدول پ-5- کدگذاری عبارات استخراجی از مصاحبه‌های وزیر ارتباطات با مطبوعات… 162

 

 

جدول پ-6- ضریب پایایی پرسش‌نامه. 164

 

 

جدول پ-7- کدگذاری عبارت استخراجی از سند چشم‌انداز بیست‌ساله. 171

 

 

جدول پ-8- کدگذاری عبارت استخراجی از سیاست‌های کلی نظام. 172

 

 

جدول پ-9- کدگذاری عبارت استخراجی از برنامه‌ی پنج‌ساله‌ی پنجم.. 175

 

 

جدول پ-10- کدگذاری عبارت استخراجی از نقشه‌ی جامع کارآفرینی.. 177

 

 

جدول پ-11- کدگذاری عبارت استخراجی از سند راهبردی نظام جامع فناوری اطلاعات کشور. 178

 

 

جدول پ-12- کدگذاری عبارت استخراجی از اسناد کشورهای منطقه. 182

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها، عکس‌ها و نقشه‌ها

 

 

شکل ‏1‑1- نقشه‌ی جامع توسعه‌ی کارآفرینی در کشور. 16

 

 

شکل ‏1‑2- نحوه‌ی سازمان‌دهی تحقیق.. 20

 

 

شکل ‏2‑1- نحوه‌ی بخش‌بندی مباحث نظری.. 22

 

 

شکل ‏2‑2- مدل توسعه‌ی فناوری اطلاعات UNDP (فتحیان، مهدوی نور؛ 1387 ص 86). 23

 

 

شکل ‏2‑3- مدل فرآیند کارآفرینی از دیدگاه فری (احمدپور، مقیمی 1387) 26

 

 

شکل ‏2‑4- مدل سیستمی فرآیند کارآفرینی از دیدگاه دکتر احمدپور. 27

 

 

شکل ‏2‑5- الگوی پیشنهادی برای سازمان‌های مسؤول توسعه‌ی کارآفرینی(داوری، رضایی کلیدبری 1385) 33

 

 

شکل ‏2‑6- مولفه‌های تاثیرگذار بر تدوین سیاست‌های مناسب توسعه‌ی کارآفرینی مبتنی بر فا 52

 

 

شکل ‏2‑7- مدل مفهومی اولیه‌ی بر مبنای ادبیات موضوع. 54

 

 

شکل ‏3‑1- مراحل پژوهش…. 57

 

 

شکل ‏4‑1- نمودار جنسیت پاسخگویان.. 68

 

 

شکل ‏4‑2- نمودار میزان تحصیلات پاسخگویان.. 69

 

 

شکل ‏4‑3- نمودار سمت پاسخگویان.. 70

 

 

شکل ‏4‑4- نمودار زمینه‌ی کاری پاسخگویان.. 71

 

 

شکل ‏4‑5- نمودار محل کار پاسخگویان.. 73

 

 

شکل ‏4‑6- نمودار ستونی مربوط به فراوانی مولفه‌ی اول: اثر سیاست‌های دولت بر توسعه‌ی فا 107

 

 

شکل ‏4‑7- نمودار تجمعی مربوط به فراوانی مولفه‌ی اول: اثر سیاست‌های دولت بر توسعه‌ی فا 108

 

 

شکل ‏4‑8- نمودار ستونی مربوط به فراوانی مولفه دوم: اثر توسعه‌ی فا بر توسعه‌ی کارآفرینی.. 110

 

 

شکل ‏4‑9- نمودار تجمعی مربوط به فراوانی مولفه‌ی دوم: اثر توسعه‌ی فا بر توسعه‌ی کارآفرینی.. 111

 

 

شکل ‏4‑10- نمودار ستونی مربوط به فراوانی مولفه سوم: بازخورد توسعه‌ی کارآفرینی بر سیاست‌های دولت… 113

 

 

شکل ‏4‑11- نمودار تجمعی مربوط به فراوانی مولفه سوم: بازخورد توسعه‌ی کارآفرینی بر سیاست‌های دولت… 114

 

 

شکل ‏4‑12- نمودار درصد فراوانی مربوط به مولفه اول.. 116

 

 

شکل ‏4‑13- نمودار درصد فراوانی مربوط به مولفه دوم. 118

 

 

شکل ‏4‑14- نمودار درصد فراوانی مربوط به مولفه سوم. 120

 

 

شکل ‏5‑1- مدل مفهومی نهایی پژوهش…. 136

 

 

شکل پ- ‏01- خروجی‌ SPSS در خصوص اثر سیاست‌های دولت در توسعه‌ی فناوری اطلاعات… 165

 

 

شکل پ- ‏02- خروجی‌ SPSS در خصوص اثر توسعه‌ی فناوری اطلاعات بر توسعه‌ی کارآفرینی.. 165

 

 

شکل پ- ‏03- خروجی‌ SPSS در خصوص اثر توسعه‌ی آفرینی بر سیاست‌های دولت… 166

 

 

شکل پ- ‏04- خروجی‌ SPSS در خصوص اثبات مدل مفهومی پژوهش…. 166

 

 

شکل پ- ‏05- خروجی‌ SPSS در خصوص اثر سیاست‌های مناسب حمایتی و پشتیبانی.. 167

 

 

شکل پ- ‏06- خروجی‌ SPSS در خصوص اثر سیاست‌های مناسب توسعه‌ی منابع انسانی.. 167

 

 

شکل پ- ‏07- خروجی‌ SPSS در خصوص اثر سیاست‌های مناسب فرهنگ‌سازی.. 168

 

 

شکل پ- ‏08- خروجی‌ SPSS در خصوص اثر سیاست‌های مناسب توسعه‌ی زیرساخت فا 168

 

 

شکل پ- ‏09- خروجی‌ SPSS در خصوص اثر سیاست‌های مناسب توسعه‌ی نهادهای فا 169

 

 

شکل پ- ‏010- خروجی‌ SPSS درخصوص اثرسیاست‌های مناسب توسعه‌ی محتوا وکاربردهای فا 169

 

 

شکل پ- ‏011- خروجی‌ SPSS در خصوص اثبات سیاست‌های پیشنهادی.. 170

 

 

شکل پ- ‏012- خروجی‌ SPSS در خصوص پایایی کل پرسش‌نامه. 170

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

 

 

اطلاعات و ارتباطات دو ابزار اساسی مورد نیاز هر فعّالیت کارآفرینی و کسب‌وکار جدید است. در خصوص تأثیر سیاست‌های مناسب فناوری اطلاعات بر اشتغال دو نگرش وجود دارد: سیاست اول به ایجاد مشاغل جدید در عرصه فناوری اطلاعات توجه دارد و ایجاد مشاغل در این حوزه را نوید بخش رشد اشتغال می‌داند. سیاست دوم معتقد است که حذف تدریجی جایگاه انسان در مشاغل موجود باعث بروز معضلات اجتماعی خواهد شد.

 

 

در این پژوهش هدف تدوین سیاست‌های مناسب برای توسعه‌ی کارآفرینی‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات بود. که با استفاده از بررسی ادبیات موضوع؛ مرور اسناد بالادستی؛ مروری بر اسناد کشورهای منطقه و هم‌چنین اخذ نظر خبرگان موضوع به یک‌سری مولفه‌ی مورد نیاز برای توسعه‌ی کارآفرینی‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات رسیدیم که با استفاده از توزیع پرسش‌نامه در جامعه‌ی آماری و تحلیل آن موارد مورد نیاز کشور نهایی شد.

 

 

 

 

 

 

1-  فصل اول:
کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

1-1-      مقدمه

 

 

در حال حاضر بسیاری از کشورهای در حال توسعه برای توسعه‌ی همه جانبه‌ی خود در ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با چالش‌هایی مواجه‌اند که اهم آن‌ها عبارت‌اند از:

 

 

• توسعه‌ی کارآفرینی به منظور کاهش بی‌کاری

 

• ایجاد اشتغال مولد به منظور کاهش فقر و بسط عدالت اجتماعی

 

• بهبود استانداردهای بهداشتی و درمانی

 

• افزایش میزان دسترسی افراد به سطوح بالاتری از سواد و تحصیلات

 

• افزایش مشارکت اجتماعی و ایجاد فرصت‌های برابر برای افراد

 

• حفاظت از محیط زیست

 

• و نظایر آن

 

انتظار می‌رود این چالش‌ها و مشکلات مشابه آن‌ها دهه‌ی آتی دغدغه‌ی اصلی سیاست‌گذاران توسعه در کشورهای مختلف باشد و هر تمهیدی که بتواند حل و فصل مسایل مبتلا به مذکور را تسریع و تسهیل کند، بی‌تردید مورد استقبال و استفاده خواهد بود.

 

 

فناوری اطلاعات و ارتباطات را می‌‌توان از جمله تمهیدات و ابزارهای بی‌بدیل و غیرقابل چشم‌پوشی در حل و فصل برخی از مسایل و چالش‌های توسعه از جمله اشتغال دانست.

 

 

نمونه‌های موفقی از کارآفرینی‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در جوامعی دنیا خصوصا آمریکای شمالی، اروپای غربی و آسیای جنوب شرقی نشان می‌دهد که این فناوری می‌توانند در حل و فصل چالش‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به کار گرفته شوند. لذا در این پژوهش به تدوین سیاست‌های مناسب برای توسعه‌ی کارآفرینی‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات پرداخته شده است.

 

1-2-    بیان مسأله

 

 

فرصت‌های شغلی متنوع و جدید، نتیجه‌ی توسعه‌ی فناوری است. با توسعه‌ی صنعت در اثر توسعه‌ی فناوری، بسیاری مشاغل جدید مرتبط با آن صنعت به وجود می‌آید. فناوری از تعدد مشاغل دشوارتر می‌کاهد و بر تکثر مشاغل آسان‌تر می‌افزاید. (Laudon K.C, Teaver C.G, Laudon J.P; 2000) روند تحولات جهانی مانند تغییرات چشمگیر در وضعیت جمعیتی، استقبال از مهاجرت، ظهور فناوری‌های نو، تولد سازمان‌های جدید اجتماعی و طرح دیدگاه‎‌های نوین در مدیریت و سازمان، افق‌های تازه‌یی را فرا روی برنامه‌ریزان و مدیران امور اشتغال قرار می‌دهد. یکی از فناوری‌هایی که طی چند دهه‌ی گذشته، اساس و بستر تحول در زندگی بشر بوده است، فناوری اطلاعات است. فناوری اطلاعات نه تنها خود موجب تولید موقعیت‌های جدید شغلی شده، بلکه زمینه ساز تغییرات بنیادی در بسیاری از مشاغل دیگر هم بوده است. (United Nation, 2000)

 

 

به عقیده‌ی آوگرو و وارشام فناوری ارتباطات و اطلاعات نقش بسیار مهمی را در تمامی ابعاد حیات ملی جوامع امروزی ایفا می‌نماید. استفاده از ابزار فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای در حال توسعه در ابعاد مختلف تا حد زیادی موفق بوده اما چالش چگونگی استفاده بهینه از ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنان پا بر جاست. (Urquhart C., Liyanage SH., MO Kah M, 2008).

 

 

اطلاعات و ارتباطات دو ابزار اساسی مورد نیاز هر فعّالیت کارآفرینی و کسب‌وکار جدید است. کارآفرینی در انزوا و بدون حمایت نهادها، سازمان‌ها و انسان‌ها امکان‌پذیر نیست. کسب‌وکار نوین مستلزم کشف یک نیاز اجتماعی است و کشف نیازهای اجتماعی به شناخت اجتماع، نیازهای آن و بافت فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی آن وابسته است. در شناسایی نیاز هر فعّالیت کارآفرینانه، ایده‌پرداز یا تئوریسین باید نسبت به محیط بینش و بصیرت داشته باشد و بداند چه راه‌حل‌هایی برای رفع آن نیاز، در نقاط دیگری از دنیا ارایه شده است. مطمئناً شناسایی نیازها و ارایه راحل‌ها بدون اطلاعات امکان‌پذیر نخواهد بود؛ بنابراین اطلاعات و دانش مانند ارتباطات از ملزومات هر فعّالیت کارآفرینی و کسب‌وکار جدید است. (Arduini Davide…, 2010)

 

 

کنی معتقد است فرایند دقیق این که چگونه ارتباطات و فناوری اطلاعات می­توانند در کشورهای در حال توسعه به کار روند نیاز به بررسی و بحث بیش‌تر دارد؛ گر چه ارتباط میان رشد اقتصادی و ارتباطات و فناوری اطلاعات کاملاً ثابت شده است اما هنگام معرفی فناوری­های جدید توجه به تمامی جوانب سیاست‌های مرتبط با فناوری مورد نظر بسیار ضروری است. ادم و میرز بر این باورند که سیاست‌های لازم باید ظرفیت‌های مورد نیاز شامل ظرفیت‌های فردی، جمعی و ارتباطی­ فراهم کند. (Urquhart C., Liyanage SH., MO Kah M, 2008).

 

 

طی دهه‌ی گذشته فناوری اطلاعات نقش عمده‌یی را در سیاست ( Nye, 1999; Noris 1999)، نهادهای دولت (Fountain, 2001)، مدیریت عملکرد (Brown, 1999)، کاهش کاغذبازی (Moon and Brestschneider, 2002) و مهندسی مجدد (Anderson, 1999) ایفا کرده است. ظرفیت‌سازی ارتباطات و فناوری اطلاعات در توسعه‌ی کارآفرینی در کشورهای در حال توسعه به دو دلیل نقش اصلی را دارد. اول این‌ که، کمبود مهارت­های ارتباطات و فناوری اطلاعات و تخصص در کشور مورد اعمال می­تواند جلوی توسعه‌ی کارآفرینی را حتی در بخش‌های دیگر بگیرد. دوم این که ظرفیت­سازی فناوری اطلاعات -ظرفیت انسان برای استفاده از ارتباطات و فناوری اطلاعات- را می‌توان به صورت کسب سرمایه‌ی اجتماعی و انسانی از طریق دست‌یابی به مهارت­ها یا دانش­های جدید در نظر گرفت.

 

 

در خصوص تأثیر سیاست‌های مناسب فناوری اطلاعات بر اشتغال دو نگرش وجود دارد: سیاست اول به ایجاد مشاغل جدید در عرصه فناوری اطلاعات توجه دارد و ایجاد مشاغل در این حوزه را نوید بخش رشد اشتغال می‌داند. بر اساس این سیاست فناوری اطلاعات زمینه‌ساز ایجاد فرصت‌های شغلی جدیدی خواهد بود که بر نرخ اشتغال می‌افزاید. سیاست دوم معتقد است که حذف تدریجی جایگاه انسان در مشاغل موجود باعث بروز معضلات اجتماعی خواهد شد از این‌رو بررسی‌های بیش‌تر نشان می‌دهد سال به سال نیاز به نیروی کار مبتنی بر فناوری اطلاعات در کشورهای پیشرفته افزایش می‌یابد و رشد آن تقریباً هر 5 سال دو برابر می‌شود و فناوری اطلاعات بستر اشتغال واقعی و پایدار است. تغییراتی که در عرصه‌ی سیاست کسب‌وکار و اشتغال رخ می‌دهد را می‌توان در موارد ذیل دسته‌بندی نمود:

 

 

الف- حذف برخی از مشاغل فعلی (شبیه مشاغل مرتبط با کتابداری سنتی و…)

 

 

ب- تغییر در برخی دیگر از مشاغل (به عنوان مثال فعالیت‎های مهندسی، تجارت، پزشکی، آموزشی و… متأثر از فناوری اطلاعات با روش‌هایی جدید اجرا می‌شوند).

 

 

ج- ایجاد مشاغل جدید (به عنوان مثال مشاغلی نظیر برنامه‌نویس وب، برنامه‌نویس بانک اطلاعاتی، برنامه‌نویس سایت، کارشناس امنیت اطلاعات، مدیر شبکه و…).

 

 

د- ایجاد پدیده‌ی دورکاری به معنی «استفاده از رایانه‌ها و ارتباطات راه دور برای انجام وظایف شغلی در موقعیت‌های جغرافیایی متفاوت».

 

 

هـ- تخصصی‌تر شدن سطح وظایف واگذار شده به انسان‌ها (کارهای فیزیکی به ماشین‌ها واگذار می‌شود؛ لذا ایجاد و ارتقای مهارت‌های کارکنان از اهمیت خاصی برخوردار است).

 

 

و _ مدل‌های جدید کسب‌وکار مبتنی بر روش‌های اطلاعاتی عرضه شده و فرصت‌های جدید کارآفرینی پدید می‌آید. (فتحیان و خنجری، 1386)

 

 

اهداف یا مزایایی که می‌توان از سیاست مناسب توسعه‌ی ارتباطات و فناوری اطلاعات انتظار داشت، عبارت‌اند از:

 

 

• الف- کاهش تشریفات دست و پاگیر اداری: با استفاده از خدماتی نظیر دولت الکترونیکی.

 

• ب- ارایه خدمات­ الکترونیکی: نظیر دولت الکترونیکی؛ تجارت الکترونیکی، یادگیری الکترونیکی، بانکداری الکترونیکی و نظایر آن که باعث می‌شود خدماتی که به مشتریان عرضه می­شود الکترونیکی شده و دیگر مشتری ناچار نیست بسیاری از امور خود را در زمانی طولانی و با خستگی و سردرگمی انجام دهد. او می‌تواند توسط امکاناتی که فراهم شده است خدمات مورد نیاز خود را به صورت الکترونیکی در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با کیفیت مناسب به صورت شبانه‌روزی دریافت نماید.

 

• پ- اطلاع­رسانی الکترونیکی: یکی از مهم‌ترین انتظارات شهروندان یک جامعه، دریافت به موقع اطلاعات مورد نیاز آنان است.

 

• ت- تأمین رضایت شهروندان: ارایه خدمات به موقع و کیفی به شهروندان و سهیم کردن آنان در ‌تصمیم‌گیری‌های عمومی موجب افزایش رضایت آنان خواهد بود.

 

• ث- افزایش اقتدار ملی: دست‌یابی­ سریع به اطلاعات و بهره‌مندی مناسب از آن، اطلاع‌رسانی صحیح و شفاف و تقویت نقش ملت در تصمیم‌گیری موجبات افزایش اقتدار ملی خواهد شد.

 

• ج- افزایش بهره‌وری: ارایه خدمات­ موثر و کارآمد، کارایی بیش‌تر سازمان‌های اداری و کاهش هزینه‌ها و تلفات زمانی موجب افزایش بهره‌وری ملی خواهد شد. برخی از مصادیقی که موجب افزایش بهره‌وری می‌شوند عبارت‌اند از:

   

  • دولت‌ها می‌توانند با عرضه اطلاعات مورد نیاز به صورت الکترونیکی، در مناقصه‌ها و مزایده‌ها، هزینه‌های خود را کاهش دهند.

   

  • اتوماسیون فعالیت‌ها، موجب کاهش نیروی انسانی و کوچک­سازی دولت می‌­شود.

   

  • هزینه‎هایی نظیر اطلاع‌رسانی و بایگانی کاهش خواهد یافت.

 

• چ- کاهش هزینه‌ها: فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش بسیار مهمی در کاهش هزینه‌ها دارد. سازمان‌ها و شرکت‌ها با به کارگیری و پیاده‌سازی فناوری اطلاعات توانایی انجام بهتر و ساده‌تر وظایف خود را افزایش می‌دهند و از این طریق قادرند روش کار خویش را دگرگون سازند و هزینه‌ها را کاهش دهند. کاهش هزینه‌هایی نظیر هزینه‌های خرید، هزینه‌ی مبادلات، هزینه‌های پرسنلی، هزینه‌های موازی کاری، هزینه‌های بایگانی مستندات و…

 

• ح – توسعه‌ی مشارکت مردمی: تدارک شرایط مشارکت مستقیم همه شهروندان در فرآیندهای تصمیم­گیری و سیاست‌گذاری از جمله اهداف فناوری اطلاعات است.

 

• خ- شفافیت امور و کاهش رشوه­خواری: دسترسی سریع به اطلاعات شفاف و امکان نظارت و ارزیابی دقیق از فساد اداری و رشوه خواری خواهد کاست و این موضوع می‌تواند به عنوان یکی دیگر از مزایای استفاده از ارتباطات و فناوری اطلاعات محسوب شود.

 

• د- تصمیم‌گیری سریع مبتنی بر اطلاعات: در فرآیند حل مسأله، اتخاذ تصمیم صحیح مبتنی بر نود درصد اطلاعات و ده درصد مهارت‌های فردی است که استفاده از ارتباطات و فناوری اطلاعات، جمع‌آوری و پردازش اطلاعات در زمان کوتاه را میسر می‌سازد.

 

• ذ- اثرات مثبت زیست محیطی: با تبدیل نسخه‌ی‌ کاغذی پرونده‌ها، مدارک، کتاب‌ها و غیره به نسخه‌ی الکترونیکی، کاغذ مصرفی کاهش یافته در نتیجه جنگل‌ها و منابع طبیعی کم‌تر آسیب می‌بینند. از طرفی با کاهش حمل و نقل بین شهری برای دست‌یابی به اطلاعات و خدمات دولتی سوخت کم‌تری مصرف ‌شده و خطرات زیست‌محیطی کاهش می‌یابد.

 

• ز- کارآفرینی: برای استفاده از ارتباطات و فناوری اطلاعات نیاز به توسعه‌ زیرساخت‌هایی است که ایجاد، بهره‌برداری و نگهداری از آن‌ها نیازمند نیروی کار فناوری اطلاعات است و خود به صورت مستقیم عامل افزایش کارآفرینی است.

 

از سویی دیگر فناوری اطلاعات و ارتباطات فرصت تازه‌یی را برای کارآفرینان در تجارت جهانی فراهم می‌آورد، چرا که امروزه توسط این فناوری کارآفرینان در حوزه‌های مختلف به صورت الکترونیکی به یک‌دیگر متصل شده و امکان همکاری مشترک در زمینه‌ی کسب‌وکار در دنیا را فراهم می‌آورد و هم‌چنین فرصت‌های جدیدی نظیر ایجاد مشاغل جدید؛ تجارت الکترونیکی، واگذاری کارها به صورت برون‌سپاری و همکاری‌های فرامرزی را افزایش می‌دهد.

 

 

سیاست مناسب کارآفرینی در بخش فناوری ارتباطات و اطلاعات در رشد اقتصادی مشارکت داشته است و در کشورهایی نظیر چین، مالزی و مکزیک به اشتغال‌زایی منجر شده است. کشور هند از کارآفرینی در عرصه‌ی نرم‌افزار و برنامه‌نویسی سود برده و به رشد چشمگیری در این بخش نایل آمده است. سیاست مناسب کارآفرینی مبتنی بر فناوری اطلاعات در کشور هند منجر به توسعه‌ی صادرات برنامه‌های نرم‌افزاری در آن کشور شده است. سیاست مناسب کارآفرینی مبتنی بر فناوری ارتباطات و اطلاعات در هند مولد 7/7میلیون دلار در سال 1999بوده و 180000 شغل را در این کشور در سال 1998 به وجود آورده است. این کشور موفقیت معقولی در صادرات تولیدات و خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات را در جهان دارد. به طوری که صادرات هند در این صنعت از 150 میلیون دلار در سال 1990 به 7/5 میلیارد دلار در سال 1999 رسیده است، که حدود 17 برابر افزایش را نشان می‌دهد. (UNDP 2001)

 

 

متأسفانه علی‌رغم اهمیت و نقش مهم کارآفرینی در ایجاد اشتغال و هم‌چنین توسعه‌ی کشور، در برنامه‌های توسعه‌ی کشور استفاده ار فناوری اطلاعات برای توسعه‌ی‌ کارآفرینی مغفول مانده است و در هیچ کدام از برنامه‌های ملی توسعه و نیز برنامه‌های بخش توسعه‌ی فناوری اطلاعات کشور مانند برنامه توسعه‌ی کاربری فناوری اطلاعات (تکفا)، نظام جامع فناوری اطلاعات کشور، سند بخشی ارتباطات و فناوری اطلاعات برنامه چهارم توسعه و… به توسعه‌ی کارآفرینی‌های مبتنی بر ارتباطات و فناوری اطلاعات توجه لازم نشده است.

 

 

از طرفی یکی از مؤلفه‌های تاثیرگذار برای دست‌یابی به اهداف سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 بررسی سیاست‌های مناسب توسعه‌ی کارآفرینی مبتنی بر فناوری اطلاعات کشورهای منطقه است. چشم‌انداز 20 ساله جمهوری اسلامی جایگاهی از ایران 1404 را به تصویر کشیده است که در آن ایران در رأس کشورهای توسعه‌یافته در منطقه از نظر اقتصادی، علمی و فناوری است. بار اصلی نیل به ایران 1404 در عرصه‌های اقتصادی، علمی و فناوری بر دوش منابع انسانی دانش‌پایه و داشتن حداقل بی‌کاری در بین کشورهای منطقه است. برای رسیدن به اهداف سند مذکور باید در بخش‌های مختلف کشور تغییرات ایجاد شود. سیاست‌های مناسب توسعه‌ی کارآفرینی در کشور نه تنها خود در راستای رسیدن به این چشم‌انداز ضروری است بلکه یکی از مؤلفه‌هایی است که باعث تسریع در دست‌یابی به چشم‌انداز فوق می‌شود؛ لذا با پیشرفت علوم کارآفرینی و فناوری اطلاعات و ظهور مفاهیمی تحت عنوان کارآفرینی مبتنی فناوری اطلاعات دولت‌ها به دنبال سیاست‌های مناسب توسعه‌ی کارآفرینی در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات و باید بتواند به گونه‌یی عمل نماید که اشتغال مورد نیاز جهت تحقق اهداف چشم‌انداز را برآورد نمایند.

 

 

البته رسیدن به این هدف، نیازمند تدوین سیاست‌ها، خط مشی‌ها و قوانین و ارایه‌ی راهکارهای اجرایی برای شناسایی و پرورش استعدادهای افراد است تا از این طریق بتوان به توسعه دست یافت. (یداللهی و همکاران 1388) بنابراین ارایه‌ی سیاست‌های مناسب توسعه‌ی کارآفرینی‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات در افق ایران 1404 به عنوان یک ابزار کارآمد در ایجاد کسب‌وکارهای جدید، با دو هدف ایجاد اشتغال مولد و پایدار در کشور و هم‌چنین نیل به اهداف سند ضروری است. در یک سیاست‌گذاری مناسب توسعه‌ی کارآفرینی به دو روش صورت می­گیرد. اول، با تأمین مهارت­ها و آموزش لازم برای کارجویان دوم با استفاده از خود ارتباطات و فناوری اطلاعات، تکیه بر سرمایه‌ی انسانی و اجتماعی (Urquhart C., Liyanage SH., MO Kah M, 2008). از این‌رو تدوین سیاست‌های مشوق شکل‌گیری کارآفرینی در بستر فناوری اطلاعات بسیار ضروری است لذا بر این مبنا ضرورت دارد که سیاست مناسب توسعه‌ی کارآفرینی مبتنی بر ارتباطات و فناوری اطلاعات در ایجاد کسب‌وکار‌های جدید معین و مؤلفه‌های تأثیرگذار بر آن شناسایی شود تا متولیان و سیاست‌گذاران بتوانند اقدامات بعدی اساسی برای این مهم را انجام دهند.

 

 

بنابراین مطابق بر آنچه گفته شد این سؤال مطرح می‌شود سیاست‌های مناسب توسعه‌ی کارآفرینی‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات در کشور چیست؟

 

1-3-    اهمیت و ضرورت تحقیق

 

 

فناوری اطلاعات و ارتباطات به مثابه‌ی فناوری‌های نوین با قابلیت کاربرد و استفاده در همه‌ی عرصه‌های حیات بشری، در طی سال‌های اخیر مورد توجه سیاست‌گذاران توسعه قرار داشته است و وجود الگوهای موفقی از استفاده از این فناوری‌ها در حوزه‌ی توسعه‌ی اجتماعی- اقتصادی- سیاسی مؤید این ادعاست. استفاده از این فناوری‌ها در عرصه‌های مختلف حیات بشری موکول به تشخیص فرصت‌های کاربرد فناوری‌های مذکور توسط کارآفرینان است.

 

 

همان‌طور که می‌دانیم کارآفرینی و کارآفرینان نقش کلیدی در روند توسعه و پیشرفت اقتصادی جوامع ایفا می‌کنند، دیدگاه‌های تئوریک اقتصاددانانی مانند شومپیتر، اشمیتز و غیره و نیز مدل‌هایی مانند مدل ونیکر و ثرویک، مدل سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه – یورو استات و مدل دیدبان جهانی کارآفرینی همگی بر این نکته توافق دارند که کارآفرینی بر توسعه‌ی اقتصادی تأثیر مثبت دارد (یداللهی و همکاران 1388).

 

 

وجود نمونه‌های موفقی از اجرای استراتژی‌های جامع توسعه‌ی مبتنی بر ارتباطات و فناوری اطلاعات در جوامعی نظیر آمریکای شمالی، اروپای غربی و آسیای جنوب شرقی نشان می‌دهد که فناوری‌های نوین اطلاعات و ارتباطات می‌توانند و باید در حل و فصل چالش‌های توسعه‌ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به کار گرفته شوند. (Sharifi M. Manian, A. 2010)

 

 

دانشکده‌ی کارآفرینی به عنوان اولین دانشکده‌ی تخصصی کارآفرینی در ایران باید در زمینه‌ی تهیه‌ی دانش و تدوین منابع علمی در عرصه‌های مختلف کارآفرینی و توسعه‌ی آن‌ها به ویژه در زمینه‌ی تدوین سیاست‌های راهبردی ملی نقش جدی دا

 

 

 

1-11- نمونه آماری تحقیق و روش نمونه گیری: 8

 

 

1-12- ابزارهای گردآوری(داده ها) اطلاعات: 8

 

 

1-13- روش تحلیل داده ها : 9

 

 

1-14- قلمرو تحقیق : 9

 

 

1-14-1-  قلمرو موضوعی: 9

 

 

1-14-2- قلمرو مکانی: 9

 

 

1-14-3- قلمرو زمانی: 9

 

 

1-15- محدودیت های تحقیق: 9

 

 

1-16- زمان بندی اجرای طرح: 10

 

 

فصل دوم : مبانی نظری.. 11

 

 

2-1-مقدمه : 11

 

 

2-1-1- نگرش سیستمی در مطالعات اصول و مبانی ورزش : 11

 

 

2-1-2- ورزش به عنوان یکی از اجزای سیستم اجتماعی : 12

 

 

2-1-3- ارتباط تربیت بدنی و ورزش با سایر علوم : 14

 

 

2-1-4- عوامل و آمادگی های مهم و اثرگذار جهت تربیت یک ورزشکار  : 17

 

 

2-1-5- انواع مهارت های مورد نیاز در ورزش : 21

 

 

2-1-6-کلیاتی در مورد ورزش فوتبال : 24

 

 

2-2- انواع شاخص ها در انتخاب بازیکنان فوتبال: 25

 

 

2-2-1- شاخص های ورزشی : 25

 

 

2-2-1-1-آمادگی  فیزیولوژیکی : 25

 

 

2-2-1-2-آمادگی آناتومیکی : 28

 

 

2-2-1-3-آمادگی جسمانی عمومی : 30

 

 

2-2-1-4-آمادگی تکنیکی : 36

 

 

2-2-1-5-آمادگی  تاکتیکی : 37

 

 

2-2-1-6-آمادگی روحی – روانی : 42

 

 

2-2-2- شاخص های مالی: 48

 

 

2-2-2-1-  شاخص های مالی از منظر باشگاه : 49

 

 

2-2-2-2-  شاخص های مالی از منظر بازیکن : 50

 

 

2-3- تصمیم گیری های چند معیاره (MCDM) : 54

 

 

2-3-1- مقدمه : 54

 

 

2-3-2-  تصمیم گیری چند شاخصه : 56

 

 

 

 

2-3-3- روش AHP : 59

 

 

2-3-4- مدل TOPSIS : 62

 

 

2-4-نظریه فازی : 64

 

 

2-4-1-مقدمه : 64

 

 

2-4-2- تفکر فازی : 64

 

 

2-4-3-مدل MADM فازی : 66

 

 

2-5-بیشینه تحقیق : 67

 

 

2-5-1-بیشینه داخلی : 67

 

 

2-5-2-پیشینه خارجی : 68

 

 

2-6-جمع بندی و نتیجه گیری : 70

 

 

فصل سوم : روش شناسی.. 72

 

 

3-1- مقدمه : 72

 

 

3-2- آشنایی با باشگاه فوتبال مس کرمان : 73

 

 

3-3-شیوه انجام تحقیق : 74

 

 

3-4- روش  شناسی تحقیق : 75

 

 

3-5- جامعه آماری تحقیق : 75

 

 

3-6- نمونه آماری تحقیق و روش نمونه گیری: 75

 

 

3-7- قلمرو تحقیق : 76

 

 

3-8- ابزارهای گردآوری(داده ها) اطلاعات: 76

 

 

3-9- اعتبار یابی ابزار پژوهش : 76

 

 

3-10- روش تحلیل داده ها : 78

 

 

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها 79

 

 

4-1-  مقدمه : 79

 

 

4-2-  مراحل جمع آوری داده ها : 79

 

 

4-3- حل مدل AHP  : 82

 

 

4-3-1- اولویت بندی شاخص های اصلی با AHP  : 82

 

 

4-3-2- اولویت بندی زیر شاخص های اصلی مالی : 82

 

 

4-3-3- اولویت بندی زیر شاخص های اصلی ورزشی : 83

 

 

4-3-4- وزن نهایی شاخص ها در مدل AHP : 87

 

 

4-3-5- اولویت بندی نهایی شاخص ها در مدل AHP بر اساس وزنهای نهایی : 88

 

 

4-3-6-اولویت بندی نهایی گزینه ها در مدل AHP بر اساس وزنهای نهایی : 89

 

 

4-3-7- تحلیل حساسیت بر روی مدل AHP : 97

 

 

4-4- حل مدل TOPSIS : 99

 

 

4-5- حل مدل FTOPSIS : 108

 

 

4-6- استراتژی های اولویت بندی : 114

 

 

4-6-1- روش میانگین رتبه ها : 114

 

 

4-6-2- روش بردا : 115

 

 

4-6-3- روش کپ لند : 115

 

 

4-6-4- مرحله ادغام : 116

 

 

4-7- آزمون های آماری : 116

 

 

4-7-1- بررسی اختلاف بین نظرات دو جامعه توسط آزمون مقایسه میانگین : 116

 

 

4-7-2- بررسی اختلاف نتایج مدل ها : 118

 

 

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات… 120

 

 

5-1- مقدمه : 120

 

 

5-2- نتایج تحقیق : 121

 

 

5-2-1- پاسخ به سئوال اصلی: 121

 

 

5-2-2- پاسخ به سئوالات فرعی: 122

 

 

5-2-3-اجرای مدل در موقعیت واقعی : 125

 

 

5-2-3-1-اولویت بندی نهایی گزینه ها توسط مدل AHP : 125

 

 

5-2-3-2-اولویت بندی نهایی گزینه ها توسط مدل TOPSIS : 125

 

 

5-2-3-3-اولویت بندی نهایی گزینه ها توسط مدل FTOPSIS : 125

 

 

5-2-3-4-بحث در مورد اولویت بندی نهایی گزینه ها توسط سه روش : 126

 

 

5-2-4-بحث بر سر درست بودن یا نادرست بودن انتخاب بازیکنان در فصل 90-91 : 126

 

 

5-2-5-بحث تحلیل حساسیت بر روی مدل AHP : 126

 

 

5-2-6-بحث در مورد اختلاف نظرات دو جامعه : 127

 

 

5-2-7-بحث در مورد اختلاف نتایج مدل ها : 128

 

 

5-3-پیشنهادات تحقیق : 128

 

 

5-3-1-پیشنهادات کاربردی : 128

 

 

5-3-2-پیشنهادات برای تحقیقات آتی : 129

 

 

منابع و مآخذ : 130

 

 

منابع فارسی : 130

 

 

منابع لاتین : 132

 

 

 

 

 

فهرست جداول :

 

 

جدول 1-1- زمان بندی اجرای طرح.. 10

 

 

جدول2- 1. اندازه بدن و توان هوازی بازیکنان فوتبال در سال های مختلف… 26

 

 

جدول 2-2. ارزش های میانگین ویژه ضربان قلب (تعداد در دقیقه) در جریان فوتبال. 28

 

 

جدول2- 3. میانگین (±انحراف معیار) قد و وزن تیم های فوتبال. 29

 

 

جدول2- 4 .اجزای تشکیل دهنده آمادگی جسمانی، حرکتی و عمومی.. 31

 

 

جدول 2-5. نتایج چند آزمون برای فوتبالیست های زن و مرد در سنین مختلف… 36

 

 

جدول2-6 . شناخت و ارزیابی مهارت های آموزش داده شده به بازیکن.. 46

 

 

جدول 2-7. قیمت بازیکنان فوتبال از نگاه کارشناسان. 53

 

 

جدول2- 8. ماتریس تصمیم گیری چند شاخصه. 57

 

 

جدول2-9. شاخص ناسازگاری تصادفی.. 61

 

 

جدول2-10. مقیاس AHP. 62

 

 

جدول 4-1- اولویت بندی شاخص های اصلی.. 82

 

 

جدول4-2- اولویت بندی زیر شاخص های اصلی مالی.. 82

 

 

جدول4-3- اولویت بندی زیر شاخص های اصلی ورزشی.. 83

 

 

جدول 4-4- اولویت بندی زیر شاخص های آمادگی جسمانی و فیزیولوژیکی.. 83

 

 

جدول 4-5- اولویت بندی زیر شاخص های آمادگی آناتومیکی و خصوصیات فردی.. 84

 

 

جدول 4-6- اولویت بندی زیر شاخص های آمادگی تکنیکی (مهارتی). 84

 

 

جدول4-7- اولویت بندی زیر شاخص های آمادگی تاکتیکی.. 85

 

 

جدول4-8-  اولویت بندی زیر شاخص های آمادگی روحی و روانی.. 85

 

 

جدول 4-9- اولویت بندی زیر شاخص های آمادگی جسمانی وابسته به سلامت و مهارت… 86

 

 

جدول 4-10- اولویت بندی زیر شاخص های آمادگی حرکتی.. 86

 

 

جدول4-11- اولویت بندی زیر شاخص های آمادگی شخصیتی.. 87

 

 

جدول 4-12- وزن نهایی شاخص ها در مدل AHP. 87

 

 

جدول 4-13- اولویت بندی نهایی شاخص ها در مدل AHP بر اساس وزنهای نهایی.. 88

 

 

جداول 4-14- مقایسات زوجی برای 4 بازیکن نسبت به 25 معیار به همراه نرخ ناسازگاری.. 90

 

 

جدول 4-15- وزن های نهایی گزینه ها پس از افزایش وزن شاخص های ورزشی.. 97

 

 

جدول 4-16- وزن های نهایی گزینه ها پس از افزایش وزن شاخص های مالی.. 98

 

 

جدول 4-17- ماتریس تصمیم گیری برای روش تاپسیس… 100

 

 

جدول 4-18- ماتریس تصمیم گیری کمی شده 101

 

 

جدول4-19-  ماتریس تصمیم گیری بی مقیاس شده 104

 

 

جدول 4-20- ماتریس تصمیم گیری بی مقیاس وزین.. 106

 

 

جدول4-21- ماتریس تصمیم گیری برای روش تاپسیس فازی.. 109

 

 

جدول 4-22- تبدیل متغیر های زبانی به عدد فازی ذوزنقه ای.. 110

 

 

جدول4-23- رتبه بندی گزینه ها بر اساس روش میانگین رتبه ها 114

 

 

جدول 4-24- رتبه بندی گزینه ها بر اساس روش بردا و کپ لند. 115

 

 

جدول 4-25- آمار توصیفی مربوط به دو نمونه. 117

 

 

جدول 4-26- نتایج آزمون مقایسه میانگین دو جامعه. 117

 

 

جدول 4-27- آمار توصیفی  و نتایج رتبه بندی گزینه ها بر اساس آزمون فریدمن.. 118

 

 

 

 

 

 

 

فهرست اشکال :

 

 

 

شکل1-1- مدل مفهومی تحقیق.. 7

 

 

شکل 2-1- ارتباط تربیت بدنی و ورزش با سایر پدیده های اجتماعی.. 13

 

 

شکل2-2 – ارتباط تربیت بدنی و ورزش با سایر علوم. 15

 

 

شکل 2-3- عوامل مهم و اثرگذار در یک ورزشکار تربیت شده جسمانی.. 18

 

 

شکل2-4- نقشه صورت فلکی مهارت های ورزشی.. 24

 

 

شکل 2-5- واژه شناسی برای طراحی فعالیت های ورزشی.. 38

 

 

شکل2-6- مثلث تاکتیک… 39

 

 

شکل 2-7-  فرآیند تصمیم گیری.. 56

 

 

شکل 2-8- عدد فازی مثلثی.. 65

 

 

شکل2-9- فازی ذوزنقه ای.. 66

 

 

شکل 4-1- شاخص های نهایی.. 81

 

 

شکل 4-2- وزن های نهایی گزینه ها پس از اجرای AHP. 97

 

 

شکل 4-3- وزن های نهایی گزینه ها پس از افزایش وزن شاخص های ورزشی.. 98

 

 

شکل 4-4- وزن های نهایی گزینه ها پس از افزایش وزن شاخص های مالی.. 99

 

 

شکل 5-1- دسته بندی شاخص های برتر. 123

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول   کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول : کلیات تحقیق

 

 

1-1-مقدمه :

 

 

تربیت بدنی و ورزش به عنوان یک پدیده اجتماعی فراگیر، با بسیاری از مظاهر زندگی اجتماعی افراد جامعه ارتباط بسیار نزدیک دارد. ورزش با پدیده ها و نهادهایی همچون خانواده، مذهب، اقتصاد، آموزش و پرورش، فراغت، سیاست، حقوق، فرهنگ، هنر، رسانه های جمعی و بهداشت و… ارتباط داشته و در تعامل با آنهاست .

 

 

تربیت بدنی و ورزش با علوم مختلف ارتباط دارد که علوم مدیریت و اقتصاد از جمله آنها هستند  . رشته مدیریت مالی رشته ای میان رشته ای و بین رشته های اقتصاد و مدیریت است  و علم ورزش می تواند با این رشته نیز ارتباط تنگاتنگی را برقرار کند .

 

 

فوتبال یک ورزش و در عین حال یک تجارت پر سود است و از آن جهت به تجارت پر سود مبدل شده است که جهان به آن نیاز دارد. البته صاحبان باشگاه های بزرگ فوتبال سود فراوان از تجارت ورزش می برند، اما تجارت فوتبال برای آنها چیز دیگری است. به عبارت دیگر محاسن و معایب این تجارت با همه تجارت های دیگر متفاوت است ولی در نهایت اصل حساب سود و زیان بر آن حکومت می کند. بازرگانان بازار فوتبال از خرید ورزشکاران و حتی از نام آنان سودهای کلان می برند.

 

 

امروزه فوتبال به عنوان یک حرفه شناخته شده است و زمانی که فعالیتی به عنوان یک حرفه شناخته می شود، برای آن در اقتصاد جایگاهی را تعریف می کنند. اتفاقات عصر حاضر باعث شده است که صرفه های اقتصادی فوتبال بسیار چشمگیر شود به طوری که باشگاه های فوتبال در دنیا از زمره بنگاه های سودده هستند. فوتبال با بیشترین علاقمند در میان هزاران رشته ورزشی در دنیا مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته و موفقیت در آن به منزله موفقیت های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است .

 

 

بازیکنان فوتبال مهم ترین دارایی باشگاه ها هستند و اهمیت آن ها از تمام دارایی های باشگاه بیشتر است زیرا که موجودیت یک باشگاه ورزشی را بازیکنان تضمین می نمایند. بازاریابی و سرمایه گذاری در خرید بازیکنان ضمن اینکه ساختار مناسب سازمانی را برای ارتقاء ورزش قهرمانی فراهم می سازد، ارزش فعلی خالص درآمدهای آتی باشگاه های خصوصی را افزایش داده و آثار ثانوی گسترده ای بر ارتقاء رفاه اقتصادی جامعه و ساختارهای ارزشمند فرهنگی ، سیاسی، آموزشی در بر خواهد داشت.

 

 

در این میان برای انتخاب یک بازیکن برای فعالیت در باشگاه ، شاخص های مالی و ورزشی لازم است که هر یک از این شاخص ها سهم مهمی را در انتخاب بازیکن برای باشگاه بر عهده دارند.

 

 

هدف ما در این پژوهش آن است که با استفاده از مدل های تصمیمی گیری چند معیاره ، به ارزیابی و انتخاب بازیکن برتر برای باشگاه بپردازیم .

 

 

 

1-2- بیان مسأله :

 

 

ورزش از هر نوع آن در جوامع مدرن به شدت توسعه یافته است، باشگاه های ورزشی در هر جایی دیده می شوند و لیگ های حرفه ای در رشته های مختلف فعالیت می کنند. در چند سال اخیر در کشور ما باشگاه های ورزشی دولتی که بیش از 70 درصد فعالیت های آن ها را فوتبال تشکیل می دهد به دلیل حکم قانونی در تبصره «7» بودجه سال 1382 مبنی بر اجازه هزینه یک درصد اعتبارات دستگاه ها و شرکت ها در جهت ورزش، رونق فراوانی یافته اند که به تبع آن بسیاری از شرکت های دولتی از قبیل: سایپا، ایران خودرو، مس کرمان ، فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، ذوب آهن اصفهان، برق شیراز و … باشگاه هایی را از محل یک درصد درآمد مذکور که مبلغ آن با توجه به حجم تولیدات و مبادلات اقتصادی بالا و قابل توجه است بنا نهاده اند.

 

 

بازیکنان مهم ترین و گران قیمت‌ترین دارایی و سرمایه معنوی باشگاه های ورزشی هستند و در بازارهای مرتبط، برای آنها مبالغ گزافی پرداخت می شود. از طرفی به جز شاخص های مالی که قیمت مهم ترین رکن آن می باشد ، باید در انتخاب بازیکن جهت عضویت در باشگاه به شاخص های ورزشی نیز توجه ویژه ای گردد.

 

 

برخی از شاخص ها و معیار های کلی جهت ارزیابی و انتخاب بازیکن برتر از منظر ورزشی عبارتند از : آمادگی جسمانی ، آمادگی تکنیکی ، آمادگی تاکتیکی، آمادگی فیزیولوژیکی ، آمادگی اجتماعی  ، آمادگی روحی و روانی  ، آمادگی آناتومیکی  ، انگیزه ، هوش  ،  استعداد و …که هر کدام به زیرمجموعه ها و فاکتورهای دیگر تقسیم بندی می شوند .

 

 

مدل های تصمیم گیری چند معیاره به تصمیم گیرنده کمک می کنند که با توجه به شاخص های موجود و گزینه های در دسترس بهترین گزینه را جهت رسیدن به اهداف خود انتخاب کنند .

 

 

در ادبیات لیگ حرفه ای فوتبال ایران هنوز مدلی جهت انتخاب بازیکن برتر از میان بازیکنان شاغل در لیگ جهت عضویت در تیم ، مورد پژوهش و تدوین قرار نگرفته است تا سرمربی تیم بتواند بر اساس شاخص ها و معیار های مورد نظر خود بازیکن مورد نظر در پست های مختلف را در فرآیند نقل و انتقال به خدمت بگیرد .

 

 

حال سؤال کلی این است که چگونه می توان مدلی چند معیاره به منظور ارزیابی و انتخاب بازیکنان یک تیم فوتبال در لیگ برتر بر اساس شاخصهای مالی و ورزشی طراحی نموده و بکار گرفت؟

 

 

 

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق :

 

 

با توجه به این که اکثر باشگاه‌های ورزشی کشور به نوعی توسط سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی و بعضا توسط بخش خصوصی تأمین مالی می‌شوند و خود درآمد زایی اندکی دارند، انجام هزینه ‌های بالا برای خرید بازیکنان در ایران برای عده ای قابل تأمل است،

 

 

ضمن این که در حیطه قراردادهای بازیکنان حرفه‌ای و نقل و انتقال بازیکنان فوتبال نیز اختلاف چشمگیری بین لیگ فوتبال ایران و سایر کشورها وجود دارد و اساساً در حال حاضر در لیگ حرفه‌ای ایران، بازیکن حرفه‌ای و قرارداد حرفه‌ای به روشنی تعریف نشده است.

 

 

همچنین با توجه به اهمیت ورزش و نقشی که باشگاه های ورزشی در جوامع امروز ایفا می کنند عللی که ارزیابی سرمایه گذاری ها در انتخاب بازیکن برتر را ایجاب می کند عبارتند از :

 

 

1- سرمایه از منابع کمیاب بوده و در تخصیص آن دقت و توجه کافی لازم است.

 

 

2-  آثار مترتب بر سرمایه گذاری های مذکور از مرز یک سال فراتر بوده و چنانچه تصمیمی نسنجیده اتخاذ شود آثار آن طی چند سال گریبان گیر باشگاه خواهد بود.

 

 

3- سرمایه قدرت ایجاد درآمد دارد لذا باید آن را به بازیکنان حرفه ای مورد نیاز باشگاه اختصاص داد تا حداکثر بازده را در قهرمانی و سودآوری حاصل نماید.

 

 

4- سرمایه گذاری در خرید بازیکنان ممکن است از طریق منابع وامی تحصیل شود، بنابراین لازم است قبلاً بازده آن را مطالعه نمود تا علاوه بر تأمین بهره های وام ، درآمدی نیز برای جبران خطر سرمایه گذاری ایجاد نماید.

 

 

5- سرمایه گذاری های فوق ، سبب افزایش هزینه های جاری باشگاه شده لذا باید اثر آن را بر کل درآمد باشگاه مطالعه نمود.

 

 

6- اثرات برونی سرمایه گذاری های فوق در ورزش را باید مطالعه نمود زیرا اگر صرفاً منافع اقتصادی این خریدها و اجاره های سرمایه ای مورد مطالعه قرار گیرد و به ابعاد دیگر آن توجه نشود، ارزیابی مربوطه بر اساس سودآوری منطقی نخواهد بود(سلطانی،1388) .

 

 

از طرفی بودجه باشگاه ها محدود است و سرمربی تیم در انتخاب بازیکنان مورد نظر خود دچار سردرگمی می شود که آیا این بازیکن در این پست با توجه به نوع سیستم بازی مورد نظر من مناسب است یا خیر و کدام بازیکن باید انتخاب شود .

 

 

همچنین نظر مربی تیم ، دستیارها ، آنالیزر ، پزشک تیم ، مربی بدن ساز و … در این باره چگونه باید لحاظ شود .

 

 

 

1-4- هدف های تحقیق :

 

 

1-4-1- هدف کلی:

 

 

دستیابی به مکانیزم و روشی منسجم به منظور ارزیابی و انتخاب بازیکن برتر از میان بازیکنان مورد نظر سر مربی باشگاه بر اساس شاخص های مالی و ورزشی

 

 

 

1-4-2- اهداف جزئی:

 

 

• دستیابی به روش شناسایی و تعیین عوامل موثر در انتخاب بازیکن برتر

 

• دستیابی به مدل تصمیم گیری چند معیاره به منظور ترکیب عوامل مختلف در فرآیند ارزیابی و انتخاب بازیکن برتر

 

 

1-5- فرضیه ها  یا سؤال های تحقیق:

 

 

1-5-1- سئوال اصلی:

 

 

چگ

 

 

 

 

 

1-8. روش پژوهش…. 14

 

 

1-9. روش گردآوری داده ها و اطلاعات… 15

 

 

1-10. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات… 15

 

 

1-11. نوآوری پژوهش…. 16

 

 

1-12. فرآیند انجام پژوهش…. 16

 

 

فصل دوم. 17

 

 

مبانی نظری و پیشینه پژوهش…. 17

 

 

2-1. مقدمه. 18

 

 

۲-۲ . مبانی نظری پژوهش…. 18

 

 

۲-2-1. شفافیت… 18

 

 

۲-2-1-1. انواع شفافیت… 20

 

 

۲-2-1-2. انواع جهت گیری های شفافیت… 21

 

 

۲-2-1-3. شفافیت در بعد جهانی.. 22

 

 

2-2-1-4. تفاوت بین شفافیت و افشای اطلاعات. 24

 

 

2-2-1-5. تاریخچه شفافیت… 25

 

 

2-2-1-6. چشم انداز تاریخی شفافیت نظام اداری.. 26

 

 

2-2-2. نظام اداری.. 28

 

 

2-2-3. شفافیت نظام اداری.. 32

 

 

2-2-3-1. رابطه مدیریت دانش و شفافیت در نظام اداری.. 34

 

 

2-2-3-2. سیستم باز. 36

 

 

2-2-3-3. فساد اداری.. 43

 

 

2-2-4. تصمیم گیری.. 45

 

 

2-2-4-1. فرآیند تصمیم گیری.. 47

 

 

2-2-5. تکنیک های تصمیم گیری گروهی.. 50

 

 

2-2-5-1. تکنیک های تصمیم گیری گروهی فازی.. 52

 

 

2-2-6. سیاست های کلی نظام اداری.. 54

 

 

2-3. پیشینه پژوهش…. 58

 

 

2-3-1. پیشینه در داخل کشور. 59

 

 

2-3-2. پیشینه در خارج از کشور. 62

 

 

 

 

2-4. جمع بندی.. 66

 

 

فصل سوم. 68

 

 

روش پژوهش…. 68

 

 

3-1. مقدمه. 69

 

 

3-2. روش شناسی پژوهش…. 69

 

 

3-3. متغیرهای پژوهش…. 70

 

 

3-3-1. چگونگی تشخیص متغیرهای پژوهش…. 70

 

 

3-3-2. چگونگی دسته بندی متغیرهای پژوهش…. 71

 

 

3-3-3. تعریف متغیرهای پژوهش…. 72

 

 

3-4. تعیین تعداد خبرگان جهت گردآوری نظرات… 80

 

 

3-5. تکنیک های به کار گرفته شده در پژوهش…. 82

 

 

3-5-1. تئوری فازی.. 82

 

 

3-5-2. آراس… 84

 

 

3-5-3. دیماتل فازی.. 89

 

 

فصل چهارم. 95

 

 

یافته های پژوهش…. 95

 

 

4-1. مقدمه. 96

 

 

4-2. دسته بندی عوامل پژوهش…. 96

 

 

4-3. اجرای تکنیک آراس… 101

 

 

4-4. اجرای تکنیک دیماتل فازی.. 104

 

 

4-4-1. عوامل نهادی.. 105

 

 

4-4-2. عوامل سازمانی.. 111

 

 

4-4-3. عوامل فردی.. 115

 

 

4-4-4. عوامل ملی.. 117

 

 

4-4-5. عوامل بین المللی.. 121

 

 

فصل پنجم. 123

 

 

بحث، نتیجه گیری و پیشنهادها 123

 

 

5-1. مقدمه. 124

 

 

5-2. پاسخ به پرسش های پژوهش…. 124

 

 

5-2-1. معیارهای مؤثر بر شفافیت نظام اداری جمهوری اسلامی ایران چیست؟. 124

 

 

5-2-2. اولویت بندی معیارهای موثر برشفافیت نظام اداری جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه خبرگان چگونه می باشد؟………………………………………………………………………………………………125

 

 

5-2-3. درجه اثرگذاری زیر معیارهای نهادی بر شفافیت اطلاعات نظام اداری ایران از دیدگاه خبرگان چیست؟………………………………………………………………………………………………………….127

 

 

5-2-4. درجه اثرگذاری زیر معیارهای سازمانی بر شفافیت اطلاعات نظام اداری ایران از دیدگاه خبرگان چیست؟………………………………………………………………………………………………………….129

 

 

5-2-5. درجه اثرگذاری زیر معیارهای فردی بر شفافیت اطلاعات نظام اداری ایران از دیدگاه خبرگان چیست؟………………………………………………………………………………………………………….131

 

 

5-2-6. درجه اثرگذاری زیر معیارهای ملی بر شفافیت اطلاعات نظام اداری ایران از دیدگاه خبرگان چیست؟………………………………………………………………………………………………………….132

 

 

5-2-7. درجه اثرگذاری زیرمعیارهای بین المللی بر شفافیت اطلاعات نظام اداری ایران از دیدگاه خبرگان چیست؟………………………………………………………………………………………………………….134

 

 

5-3. نتیجه گیری.. 135

 

 

5-4. پیشنهادهای حاصل از پژوهش…. 136

 

 

5-5. پیشنهادها برای پژوهش های آتی.. 138

 

 

5-6. محدودیت های پژوهش…. 140

 

 

منابع………………. 142

 

 

پیوست ها 151

 

 

پیوست الف: پرسشنامه شماره1( دسته بندی زیرمعیارها) 152

 

 

پیوست ب: پرسشنامه شماره2( رتبه بندی معیارهای اصلی) 154

 

 

پیوست ج: پرسشنامه 3 (رتبه بندی زیرمعیارها) 155

 

 

پیوست د: نظرات و مقایسات زوجی خبرگان. 160

 

 

پیوست ه: سیاست های کلی نظام اداری ایران. 172

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جدول‌ها

 

 

     عنوان                                                                                        صفحه

 

 

جدول 2-1 تصویب قانون دسترسی به اطلاعات و شفافیت در اروپا 27

 

 

جدول 3-1 گردآوری نظرات خبرگان جهت دسته بندی نهایی زیرمعیارهای مسئله. 72

 

 

جدول 3-2 تناظر عبارات کلامی با مقادیر کلامی.. 90

 

 

جدول 4-1 نظرات خبرگان جهت دسته بندی عوامل پژوهش…. 96

 

 

جدول 4-2 تشکیل ماتریس تصمیم گیری.. 101

 

 

جدول 4-3 تعیین مقدار بهینه ی هر معیار. 102

 

 

جدول 4-4 محاسبه ی ماتریس تصمیم نرمال. 102

 

 

جدول 4-5 محاسبه ی ماتریس تصمیم نرمال وزن دار. 103

 

 

جدول 4-6 تعیین مقادیر بهینه برای هر گزینه. 103

 

 

جدول 4-7 محاسبه ی درجه مطلوبیت هر گزینه. 104

 

 

جدول 4-8 رتبه بندی گزینه ها 104

 

 

جدول 4-9 اسامی زیرمعیارهای نهادی.. 105

 

 

جدول 4-10 عبارات کلامی به کار رفته در تحقیق و مقادیر معادلشان. 106

 

 

جدول 4-11 میانگین نظر تمام خبرگان. 106

 

 

جدول 4-12 ماتریس نرمالیزه شده 107

 

 

جدول 4-13 ماتریس روابط کل.. 109

 

 

جدول 4-14 اهمیت و تاثیرگذاری معیارها(اعدا فازی) 110

 

 

جدول 4-15 اهمیت و تاثیرگذاری معیارها(اعداد قطعی) 111

 

 

جدول 4-16 اسامی زیرمعیارهای سازمانی.. 111

 

 

جدول 4-17 میانگین نظر تمام خبرگان. 112

 

 

جدول 4-18 ماتریس نرمالیزه شده 113

 

 

جدول 4-19 ماتریس روابط کل.. 113

 

 

جدول 4-20 اهمیت و تاثیرگذاری معیارها(اعدا فازی) 114

 

 

جدول 4-21 اهمیت و تاثیرگذاری معیارها(اعداد قطعی) 114

 

 

جدول 4-22 اسامی زیرمعیارهای فردی.. 115

 

 

جدول 4-23 میانگین نظر تمام خبرگان. 115

 

 

جدول 4-24 ماتریس نرمالیزه شده 115

 

 

جدول 4-25 ماتریس روابط کل.. 116

 

 

جدول 4-26 اهمیت و تاثیرگذاری معیارها(اعداد فازی) 116

 

 

جدول 4-27 اهمیت و تاثیرگذاری معیارها(اعداد قطعی) 117

 

 

جدول 4-28 اسامی زیرمعیارهای ملی.. 117

 

 

جدول 4-29 میانگین نظر تمام خبرگان. 118

 

 

جدول 4-30 ماتریس نرمالیزه شده 118

 

 

جدول 4-31 ماتریس روابط کل.. 119

 

 

جدول 4-32 اهمیت و تاثیرگذاری معیارها(اعداد فازی) 120

 

 

جدول 4-33 اهمیت و تاثیرگذاری معیارها(اعداد قطعی) 120

 

 

جدول 4-34 اسامی زیرمعیارهای بین المللی.. 121

 

 

جدول 4-35 میانگین نظر تمام خبرگان. 121

 

 

جدول 4-36 ماتریس نرمالیزه شده 121

 

 

جدول 4-37 ماتریس روابط کل.. 122

 

 

جدول 4-38 اهمیت و تاثیرگذاری معیارها(اعداد فازی) 122

 

 

جدول 4-39 اهمیت و تاثیرگذاری معیارها(اعداد قطعی) 122

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل ها و نمودارها

 

 

           عنوان                                                                                      صفحه

 

 

نمودار 1-1ساختار کلان تحقیق.. 14

 

 

نمودار 5-1 نمودار رتبه بندی معیارهای اصلی پژوهش…. 126

 

 

نمودار 5-2 نمودار روابط و اهمیت زیرمعیارهای( معیار ) نهادی.. 127

 

 

نمودار 5-3 نمودار روابط و اهمیت زیرمعیارهای( معیار ) سازمانی.. 129

 

 

نمودار 5-4 نمودار روابط و اهمیت زیرمعیارهای( معیار ) فردی.. 131

 

 

نمودار 5-5 نمودار روابط و اهمیت زیرمعیارهای( معیار ) ملی.. 133

 

 

نمودار 5-6 نمودار روابط و اهمیت زیرمعیارهای( معیار ) بین المللی.. 134

 

 

شکل1-1. اهمیت شفاف سازی اطلاعات… 11

 

 

شکل 2-1. ساختار سیستم باز. 38

 

 

شکل 2-2 مراحل کلی و اساسی فرآیند تصمیم گیری.. 49

 

 

شکل 3-1 عملکرد عضویت یک عدد فازی.. 83

 

 

شکل 3-2 اعداد فازی مثلثی برای متغیرهای کلامی.. 90

 

 

شکل 4-1 درخت مسئله عوامل موثر بر شفافیت نظام اداری ایران. 100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

 

کلیات پژوهش

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

• مقدمه

 

 

 

هدف اساسی فصل حاضر ایجاد مفاهیمی مشترک جهت پیگیری فرآیندهای تحقیق در فصول آینده    می باشد. در این فصل محقق تلاش می نماید تا با بیان دغدغه و مسئله اصلی تحقیق ساختارهای علمی و فکری منظمی را برای اجرای تحقیق فراهم آورد. تمرکز اساسی این فصل بر نشان دادن اهمیت نقش شفافیت اطلاعات و لزوم توجه به آن در ارتقاء سلامت نظام اداری ایران می باشد. همچنین باید توجه نمود در سراسر این تحقیق محقق پیگیری سوال اصلی خود را با تاکید بر بند 18سیاست های کلی نظام اداری ایران مورد توجه قرار می دهد. مطالب ارائه شده در این فصل در نه بند قابل بررسی می باشند.

 

 

 

• بیان مسئله

 

 

 

عوامل محیطی و استراتژیک از مهم ترین معیارهایی هستند که در مدیریت دولتی نوین تلاش       می شود به آن توجه شود و مهم ترین عوامل محیطی در بخش دولتی همان مردم می باشند که علت وجودی سازمان ها هستند. باید توجه داشت مردم به عنوان عامل اساسی در وجود سازمان های دولتی بیش از پیش مورد توجه دولت ها و مسئولان اداری می باشند. در اصل، مردم همان صاحبان اصلی هستند که انجام کارهای خود را به سازمان های دولتی و دولت تفویض می کنند(آون هیوز، 293:1391). این یک امرطبیعی است که شهروندان در یک نظام مردم سالار، به دلیل دارا بودن حق حاکمیت و پرداخت مالیات، خواهان شفافیت عملکردی و پاسخگویی دستگاه‌های اداری در قبال تصمیمات و اقدام‌های خود باشند. لذا شفافیت اطلاعات و پاسخگویی دولت در قبال مردم مسئله ای است که می بایست به آن توجه ویژه ای داشت. باید توجه نمود که دستگاه های دولتی و اداری موظفند به لحاظ حقوقی و سیاسی پاسخگوی شهروندان باشند و در هر لحظه بتوان دسترسی مناسب و شفاف به عملکرد آن ها داشت. در ایران، پاسخگویی قضایی از کانال قوه قضاییه و پاسخگویی سیاسی توسط مجلس صورت می‌گیرد. به عبارتی دیگر از آنجا که در یک نظام مردم سالار به حقوق شهروندان اهمیت زیادی داده می‌شود، ضمانت اجراهای دوگانه حقوقی ـ سیاسی برای این منظور در نظر گرفته شده است( موسوی زاده، 1389).‏

 

 

چارلیک، حکمرانی را مدیریت اثربخش در مسائل عمومی، در چارچوب قوانین پذیرفته شده با هدف رشد و تقویت ارزش های جامعه به وسیله افراد و گروه ها معرفی می نماید. در این تعریف با نگاه هنجاری بر مفهوم حکمرانی، به ماهیت روابط بین حاکمان و دیگر افراد جامعه نگریسته شده است. بر اساس این تعریف شاخص هایی نظیر قانون محوری، پاسخگویی، مدیریت اثربخش، دسترسی به اطلاعات(جامعه اطلاعاتی) را می توان برای یک حکمرانی خوب معرفی نمود(قلی پور, 1384: 112). تحقیق حاضر با تمرکز بر یکی از معیارهای حکمرانی خوب یعنی دسترسی اطلاعات و شفافیت آن و پاسخگویی تلاش می نماید، باتاکید بر بند 18 سیاست های کلی نظام اداری این مسئله را مورد بررسی و جستجوی علمی قرار دهد:

 

 

“معیارها و زیر معیارهای موثر بر شفافیت نظام اداری ایران کدامند و این معیارها از دیدگاه خبرگان دارای چه اولویت هایی جهت اجرا می باشند؟”

 

 

 

• اهداف پژوهش

 

 

 

1-3-1. اهداف اصلی:

 

 

 

• شناسایی معیارهای مؤثر بر شفافیت نظام اداری جمهوری اسلامی ایران؛

 

 

• اولویت بندی معیارهای موثر برشفافیت نظام اداری جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه خبرگان.

 

 

 

 

 

1-3-2. اهداف فرعی:

 

 

 

• شناسایی میزان اثرگذاری زیر معیارهای نهادی بر شفافیت اطلاعات نظام اداری ایران از دیدگاه خبرگان؛

 

 

• شناسایی میزان اثرگذاری زیر معیارهای سازمانی بر شفافیت اطلاعات نظام اداری ایران از دیدگاه خبرگان؛

 

 

• شناسایی میزان اثرگذاری زیر معیارهای فردی بر شفافیت اطلاعات نظام اداری ایران از دیدگاه خبرگان؛

 

 

• شنا

 

 

 

تشکر و قدر دانی

 

 

 

حمد و سپاس خدای را که مدح و ثنای جز او را سزا نیست و آدمیان لایق سپاسند آن هنگام که بر سرشت و فطرت پاک و خداوندی خویش هستند.

 

 

در اینجا لازم می­دانم از همه کسانی که در انجام پایان نامه، یاری­ام نمودند، تقدیر و تشکر نمایم. از استاد راهنمای گرامی و دلسوزم جناب آقای دکتر قاضی زاده، که با صبر و تحمل، بنده را همراهی کرده و همواره از راهنمایی­های ایشان بهره­مند شده­ام، تشکر می­کنم. همچنین قدردان زحمات استاد ارجمند آقای دکتر بکایی هستم که نهایت همکاری را با اینجانب مبذول داشتند.

 

 

 

همچنین وظیفه­ی خود می­دانم از جناب آقای مهندس رئوفی معاونت شرکت سرمایه گذاری خارجی ایران(ایفیک) و جناب آقای مهندس باقری، مدیریت صادرات شرکت ایران خودرو بخاطر همکاری­های بی دریغشان و خانم رزم آور، از دانشگاه شهید چمران اهواز، به خاطر همکاری مستمرشان در روند انجام پایان نامه و ویرایش علمی آن کمال تشکر را داشته باشم.

 

 

 

فهرست مطالب

 

 

چکیده أ‌

 

 

فصل1:     کلیات 1

 

 

1-1      بیان مساله 2

 

 

1-2      ضرورت و اهمیت تحقیق 4

 

 

1-2-1  اهمیت و ضرورت تحقیق از لحاظ نظری 4

 

 

1-2-2  اهمیت و ضرورت تحقیق از لحاظ کاربردی 4

 

 

1-3      اهداف تحقیق 4

 

 

1-3-1  هدف اصلی تحقیق 4

 

 

1-3-2  هدف­های فرعی تحقیق 5

 

 

1-4      سوالات تحقیق 5

 

 

1-4-1  سئوال اصلی 5

 

 

1-4-2  سئوالات فرعی 5

 

 

1-5      تعریف عملیاتی واژگان کلیدی تحقیق 5

 

 

1-6      مبانی نظری و پیشینه تحقیق 8

 

 

1-7      مدل مفهومی و متغیر(های) تحقیق 10

 

 

1-8      جامعه آماری 10

 

 

1-9      ابزارهای گردآوری (داده ها) اطلاعات 11

 

 

1-10   روش تحلیل داده ها 11

 

 

1-11   قلمرو تحقیق 11

 

 

1-11-1        قلمرو موضوعی 11

 

 

1-11-2        قلمرو مکانی و سازمانی 11

 

 

1-11-3        قلمرو زمانی 11

 

 

 

 

فصل2:     مبانی نظری و پیشینه پژوهش 13

 

 

2-1      مقدمه 14

 

 

2-2      تجارت بین الملل 15

 

 

2-3      تئوری­های موجود در تجارت بین الملل 16

 

 

2-3-1  مرکانتیلیست ها (سوداگران) 17

 

 

2-3-2  نظریه مزیت مطلق اسمیت 18

 

 

2-3-3  نظریه مزیت نسبی ریکاردو 18

 

 

2-3-4  نظریه منحنی عمر محصول در بازاریابی بین الملل 19

 

 

2-4      بازاریابی بین المللی 19

 

 

2-4-1  تعریف بازاریابی بین المللی 19

 

 

2-4-2  اهمیت بازاریابی بین المللی 20

 

 

2-4-3  سطوح مختلف بازاریابی بین المللی 21

 

 

2-5      تصمیمات عمده در بازاریابی بین المللی 22

 

 

2-5-1  ارزیابی محیط بازاریابی بین المللی 23

 

 

2-5-2  تصمیم گیری در خصوص حضور در بازارهای بین المللی 27

 

 

2-5-3  تصمیم گیری در مورد انتخاب بازار هدف صادراتی 27

 

 

2-6      خودرو سازان وصادر کنندگان برترجهان 43

 

 

2-7      مهمترین شاخصهای خودروسازان برتر جهان برای ساخت و صادرات خودروهایشان 47

 

 

2-8      وضعیت صنعت خودرو در ایران 50

 

 

2-8-1  صادرات خودرو در ایران 52

 

 

2-8-2  واردات خودرو در ایران 56

 

 

2-9      چالش های صنعت خودرو سازی در صادرات 57

 

 

1-9-2  جهانی سازی 58

 

 

2-9-2  تمایز محصول 58

 

 

3-9-2  ساخت محصول 58

 

 

4-9-2  بازسازی زنجیره فروش 58

 

 

5-9-2  بازاریابی وتوزیع 59

 

 

2-10   دورنمای صنعت خودرو درجهان 59

 

 

2-10-1        تغییرات جغرافیایی 59

 

 

2-10-2        تغییرات جمعیت شناختی 60

 

 

2-10-3        محیط زیست 60

 

 

2-10-4        تغییرگرایش مشتریان 61

 

 

2-10-5        رشد تکنولوژی 61

 

 

2-11   تامین مالی 63

 

 

2-11-1        تامین مالی پروژه­های صادراتی 65

 

 

2-11-2        روشهای تامین منابع مالی 65

 

 

2-12   شرکت سرمایه گذاری­های خارجی ایران (ایفیک) 66

 

 

2-13   پیشینه تحقیق 68

 

 

2-13-1        پیشینه داخلی 68

 

 

2-13-2        پیشینه خارجی 70

 

 

2-14   جمع بندی مهمترین متغیرهای استخراج شده از ادبیات تحقیق 72

 

 

2-15   دسته بندی شاخصها در دسته های 6 گانه 78

 

 

فصل3:     روش تحقیق 81

 

 

3-1      مقدمه 82

 

 

3-2      روش شناسی تحقیق 83

 

 

3-2-1  از نظر هدف 83

 

 

3-2-2  از نظر روش 84

 

 

3-3      ابزار گردآوری داده­ها 84

 

 

3-4      ابزار سنجش تحقیق 84

 

 

3-5      جامعه­ی تحقیق 84

 

 

3-6      روش تحلیل داده­ها 85

 

 

3-6-1  تکنیک دلفی 86

 

 

3-7      مدلهای تصمیم­گیری چند شاخصه 89

 

 

3-7-1      تکنیک دیماتل 92

 

 

3-7-2      مدل فرآیند تحلیل شبکه­ای(ANP) 95

 

 

فصل4:     تجزیه و تحلیل داده­ها 102

 

 

4-1      مقدمه 103

 

 

4-2      تعریف کاربردی متغیرها 107

 

 

4-2-1  توانایی بنگاه 107

 

 

4-2-2  شرایط و جایگاه بین المللی بنگاه 107

 

 

4-2-3  محیط اقتصادی کشور هدف 107

 

 

4-2-4  محیط سیاسی –  قانونی کشور هدف 108

 

 

4-2-5  محیط فرهنگی –  اجتماعی در کشور هدف 108

 

 

4-2-6  محیط رقابتی 108

 

 

4-3      تجزیه و تحلیل دیماتل (علی و معلولی) بین شاخصهای موثر بر تصمیم­گیری در مورد تامین مالی پروژه­های صادراتی 109

 

 

4-3-1  مراحل تکنیک دیماتل 110

 

 

4-4      تجزیه و تحلیل شبکه(ANP) به منظور اولویت­بندی شاخص­ها 117

 

 

4-4-1  ابرماتریس در تحلیل شبکه­ای ANP 118

 

 

           4-4-1-1ابرماتریس ناموزون(وزن دهی نشده) 118

 

 

4-4-1-2 ابرماتریس موزون یا وزن دهی شده 119

 

 

            4-4-1-3  ابر ماتریس حدی یا محدود 119

 

 

4-5      نرخ سازگاری در اعتبارسنجی پاسخ­های خبرگان 126

 

 

جمع بندی 127

 

 

فصل5:     نتیجه گیری و پیشنهادات 128

 

 

5-1      مقدمه 129

 

 

5-2      خلاصه تحقیق 129

 

 

5-3      سوال اصلی تحقیق 133

 

 

5-4      نتیجه گیری 136

 

 

5-5 پیشنهاد­های کاربردی…………………………………………………………………………………………………………………………….137

 

 

5-6      محدودیت های تحقیق 138

 

 

5-7      پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی 138

 

 

منابع و مراجع 140

 

 

پیوست 149

 

 

 

شکل ها

 

 

شکل ‏2‑1: مدل ارزیابی جذابیت بازارهای بین المللی(خورشیدی و عادل آذر، 1384) 37

 

 

شکل ‏2‑2: شاخص­های مهم در انتخاب موفق بازار خارجی در صنعت خودرو (فیروزیان و همکاران، 1389) 41

 

 

شکل ‏2‑3: مدل استراتژی ورود به بازارهای جهانی برای صنعت خودرو 42

 

 

شکل ‏2‑4: سه صادرکننده اصلی خودرو در جهان (میلیون دلار آمریکا) 44

 

 

شکل ‏2‑5: سه تولیدکننده بزرگ خودرو در جهان (میلیون دستگاه در سال) 44

 

 

شکل ‏2‑6: روند تولید خودرو بنزینی از سال 1348-1380 51

 

 

شکل ‏2‑7: ارزش صادرات خودرو سواری کشور بین 1387-1390 53

 

 

شکل ‏3‑1: تفاوت ساختاری بین یک «سلسله مراتب» و «شبکه» 97

 

 

شکل ‏3‑2: شکل کلی یک ابرماتریس 99

 

 

شکل ‏4‑1: دیاگراف تاثیر پذیری و تاثیرگذاری معیارها بر یکدیگر 115

 

 

شکل ‏4‑2: نمودار شبکه روابط 116

 

 

شکل ‏4‑3: مدل فرایند تحلیل شبکه ای مسئله 117

 

 

شکل ‏4‑4: قسمت­هایی از ابرماتریس وزن دهی نشده 119

 

 

شکل ‏4‑5: ابرماتریس وزن­دهی شده (موزون) 119

 

 

شکل ‏4‑6: ابرماتریس حدی (محدود) 121

 

 

شکل ‏4‑7: اولویت­های بدست آمده برای زیر معیارهای درون خوشه­ها 122

 

 

 

 

جدول­ها

 

 

جدول ‏2‑1: تصمیمات عمده در بازار یابی بین المللی 23

 

 

جدول ‏2‑2: مراحل فرآیند انتخاب بازار 32

 

 

جدول ‏2‑3: تولید خودر در 5 سال اخیر 52

 

 

جدول ‏2‑4: میزان صادرات خودروی سواری طی دوازده ماهه سال­های 1391 -1390 54

 

 

جدول ‏2‑5: سهم کشور مقصد صادرات خودروی سواری طی دوازده ماهه سال 1391 (به لحاظ تعداد) 54

 

 

جدول ‏2‑6: سه کشور مقصد خودروهای سواری در 2 ماهه نخست سال 92 (به لحاظ تعداد) 55

 

 

جدول ‏2‑7: میزان واردات خودروی سواری طی دوازده ماهه سال­های 1391-1390 57

 

 

جدول ‏2‑8: سه کشور عمده مبدا واردات خودرو طی دوازده ماهه سال 1391 57

 

 

جدول ‏2‑9: متغیرهای استخراج شده  در زمینه انتخاب بازار هدف به صورت عمومی 72

 

 

جدول ‏2‑10: متغیرهای استخراج شده در زمینه انتخاب بازارهدف برای صنعت خودرو 75

 

 

جدول ‏2‑11: متغیرهای استخراج شده در زمینه انتخاب بازار هدف برای صنعت خودرو در سطح بین المللی 76

 

 

جدول ‏2‑12: شاخص­های مورد نظر ایفیک برای حمایت از پروژه های صادراتی 77

 

 

جدول ‏2‑13: جمع­بندی و تعریف متغیرها 78

 

 

جدول ‏3‑1: جدول ماتریس تصمیم 90

 

 

جدول ‏3‑2: طیف­های دو قطبی از طیف ساعتی 91

 

 

جدول ‏3‑3: طیف پنج درجه دیماتل 95

 

 

جدول ‏4‑1: متغیرهای اساسی پژوهش که مورد سنجش قرار گرفته اند 106

 

 

جدول ‏4‑2: ماتریس ارتباط مستقیم (M) 110

 

 

جدول ‏4‑3: جدول محاسبه K 111

 

 

جدول 4-4: ماتریس شدت نسبی حاکم بر روابط کامل

 

 

جدول ‏4‑5: ماتریس حاصل از کسر ماتریس شدت نسبی از ماتریس همانی 112

 

 

جدول ‏4‑6: ماتریس ارتباط کامل 112

 

 

جدول ‏4‑7: شاخص های R و D 113

 

 

جدول ‏4‑8: مقادیر تشکیل روابط شبکه 115

 

 

جدول ‏4‑9: اعداد حاصل از رتبه­های بدست آمده برای زیر معیارهای درون خوشه­های مسئله تصمیم 122

 

 

جدول ‏4‑10: وزن حدی مربوط به زیر معیارهای درون خوشه توانایی بنگاه 123

 

 

جدول ‏4‑11 : وزن حدی مربوط به زیرمعیار های درون خوشه شرایط  و جایگاه بین المللی بنگاه 124

 

 

جدول ‏4‑12 : وزن حدی مربوط به زیر معیارهای درون خوشه محیط اقتصادی 124

 

 

جدول ‏4‑13: وزن حدی مربوط به زیر معیارهای درون خوشه محیط اقتصادی 125

 

 

جدول ‏4‑14: وزن حدی مربوط به زیرمعیارهای درون خوشه محیط سیاسی و قانونی 125

 

 

جدول ‏4‑15: وزن حدی مربوط به زیر معیارهای درون خوشه فرهنگی– اجتماعی 126

 

 

جدول ‏5‑1: نتایج اولویت­بندی عوامل  با استفاده از تحلیل شبکه­ای 131

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

فصل1:        کلیات

 

 

 

 

1-1      بیان مساله

 

 

   یکی از اهداف کشورهای در حال توسعه، دستیابی به رشد اقتصادی پایدار است. در این راستا شناخت عوامل موثر بر رشد اقتصادی اهمیت ویژه­ای دارد. اهمیت کاهش وابستگی اقتصادی کشور به درآمدهای ارزی حاصل از صدور نفت از یک طرف و توجه ویژه به جایگاه صادرات کالاهای غیر نفتی از سوی دیگر کاملا محسوس است (چیذری و همکاران، 1385: 25). لذا جهت توسعه صادرات کالاهای غیرنفتی، شناسایی اقلام صادراتی مزیت دار و شناسایی بازارهای بالقوه صادراتی آن­ها از اهمیت خاصی برخوردار است.

 

 

انتخاب بازار هدف، یکی ازمهمترین تصمیمات در هرنوع تجارتی است. اندازه بازار، نرخ رشد بازار، نیروهای رقیب در بازار، نیازهای مشتریان و سودآوری تنها بخشی از معیارهایی هستند که شرکتها برای تعیین بازار هدف در نظر دارند (رجوعی و شیعه زاده، 1387: 1).

 

 

انتخاب بازار هدف، بخشی از فرایند تقسیم بندی بازار است که در آن، خریداران با نیازها و عادات خرید مشابه را در یک گروه طبقه بندی می­کنند)دیب و سیمکین، 1996: 86 .(گروه­هایی که در نتیجه­ی این تقسیم بندی به دست می­آیند، بخش­های بازارند که تقریبا همگن هستند. به عبارتی فراینداصلی تقسیم بازار از سه مرحله تشکیل می شود: تعیین بخش­ها)بخش­بندی(، انتخاب بازارهدف و موضع­‌یابی (کاتلر، 2003). مرحله­ی دوم که موضوع اصلی این تحقیق است، مشتمل بر شناسایی بخش­هایی است که منابع بازاریابی شرکت، بر آن­ها متمرکز است. برای دستیابی به این هدف، بازاریابان باید با توجه به جاذبه­های نسبی شرکت­ها، تعدادی بازار هدف را انتخاب کنند (رجوعی و شیعه زاده، 1387: 5).

 

 

در فرایند بین المللی شدن و حضور در بازارهای بین المللی، یکی از مهمترین گام­هایی که شرکت ها باید بردارند، انتخاب بازار هدف مناسب است. مطالعات در زمینه بازاریابی نشان می دهد که بازاریابان بین الملل با شکست های فراوانی رو به رو بوده اند، که عمده­ترین دلیل آن انتخاب ضعیف بازارهای خارجی بوده است (جانسون، 2000، کاووسگیل، 1985: 27-33). این اشتباه بیشتر از آن جهت رخ می­دهد که با ارزیابی ناکافی یا نامناسب، به انتخاب بازارهای خارجی اقدام می­شود که هزینه­ی این اشتباه، بسیار سنگین­تر از هزینه ارزیابی نظام­مند بازارهای خارجی و انتخاب بازار مناسب جهت ورود به آن است. هر قدر که شرکت­های بیشتری پا به عرصه­ی بازارهای بین المللی می­گذارند، موضوع حیطه و دامنه مناسب فعالیت در بازارهای بین المللی از اهمیت بیشتری برخوردار می­شود (کریمی، 1385: 20).

 

 

در ادبیات بازاریابی بین­المللی، راهبرد توسعه بازار صادراتی به این صورت تعریف شده: تصمیم راهبردی بلند مدت راجع به میزان توسعه بازار صادراتی در طول زمان و تخصیص تلاش­های بازاریابی میان بازارهای صادراتی مختلف )آیال و زیف، 1979: 84). همچنین کاتلر (2003) درکتاب مدیریت بازاریابی خود می­گوید: یک عنصر کلیدی در بیانیه ماموریت یک شرکت، تعریف دامنه رقابتی است که شرکت قصد دارد در آن دامنه فعالیت کند. دامنه رقابتی، چهار حوزه را در برمی­گیرد: دامنه صنعت، دامنه بخش بازار، دامنه عمودی و دامنه جغرافیایی. از این میان دامنه جغرافیایی به این صورت تعریف می شود: «دامنه مناطق، کشورها یا مجموعه کشورهایی که شرکت قصد دارد درآنها به فعالیت بپردازد. بازاریابان بایستی بادر نظرگرفتن این موارد به سوی انتخاب بازارهدف، گام بردارند».

 

 

برای حضور در بازار جهانی به منظور انتخاب بازار هدف بایستی از پشتوانه مالی برخوردار بوده و بسیاری از اهداف فقط با داشتن توان مالی قابل دسترسی است. از آنجا که همه­ی شرکت­ها از این توان برخوردار نیستند، سازمانها و موسساتی به منظور تامین مالی این گونه شرکت­ها شکل گرفته­اند که شرکت سرمایه گذاری خارجی ایران(ایفیک) یکی از آنان است. این شرکت با استفاده از امکانات و توانمندی­های خود نظیر ارائه تسهیلات به شرکت‌های بخش خصوصی و دولتی زمینه فعالیت آن‌ها را در ابعاد بین­المللی و بازارهای جهانی فراهم می آورد. در راستای توسعه صادرات خودرو در ایران، تحقیق حاضر به اولویت­بندی شاخص­های مهم صادراتی دربازار خودرو برای انتخاب بازار هدف صادراتی می­پردازد؛ سپس الگویی با شاخص­های مهم برای صادرات خودرو به سازمان سرمایه­گذاری خارجی ایران به منظور حمایت از خودرو سازانی که برای صادرات خود، از این الگو پیروی نموده­اند ارائه می­دهد.

 

 

سوال اصلی تحقیق این است که چگونه می­توان با استفاده از تکنیک­های چند ­معیاره و بهینه­سازی، الگویی را ارائه کرد که سازمان سرمایه­گذاری­های خارجی ایران(ایفیک) بتواند بر مبنای آن در مورد تامین مالی پروژه­های  صادراتی تصمیم گیری نماید؟ لذا در این فصل سعی بر آن است تا مساله، اهداف، ضرورت، سوالات و قلمرو مکانی و زمانی این تحقیق تعریف گردند.

 

1-2     ضرورت و اهمیت تحقیق

 

 

1-2-1    اهمیت و ضرورت تحقیق از لحاظ نظری

 

 

 

• شناساندن شاخص های مد نظر تامین مالی کننده به متقاضی تامین مالی و بر عکس.

 

• کمک به ایجاد تعامل بین شرکت ها و موسسات تامین مالی کننده و شرکت­های متقاضی.

 

• تصمیم­گیری بهتر برای ورود به بازارهای بین­المللی برای صنعت خودرو سازی ایران.

 

• یافتن مهمترین عوامل و اثر گذارترین شاخصها برای تامین مالی صنعت خودروسازی ایران.

 

• انتخاب بازارهای بهتر با توجه به معیارهای در نظرگرفته شده برای صنعت خودروسازی ایران.

 

1-2-2   اهمیت و ضرورت تحقیق از لحاظ کاربردی

 

 

انتخاب بازار هدف، یکی از مهمترین تصمیمات درتمام سازمان­هایی است که با مقوله­ی بازاریابی و برنامه­ریزی راهبردی و مدیریت بحران، سر و کار دارند )مکدونالد و دونبار، 1995: 18 .(این تحقیق برآنست تا:

 

 

• با شناسایی و اولویت­بندی عوامل و شاخص­های مناسب برای شرکت سرمایه­گذاری­های خارجی ایران(ایفیک)، این شرکت را در راستای تامین مالی پروژه­های کارشناسی شده کمک کند.

 

• با در اختیار گذاشتن شاخص­های مهم صادراتی در صنعت خودرو برای شرکت سرمایه­گذاری خارجی ایران(ایفیک)، فرصت شناسایی و اولویت­بندی پروژه­های موجه­تر ایجاد گردد.

 

• نتایج این تحقیق برای صنایع و سازمان­های مشابه قابلیت استفاده و بکارگیری دارد.

 

1-3    اهداف تحقیق

 

 

1-3-1   هدف اصلی تحقیق

 

 

شناسایی و اولویت­بندی عوامل و شاخص­های موثر در تصمیم­گیری بهینه شرکت سرمایه­گذاری خارجی ایران(ایفیک) به منظور تامین مالی پروژه­های صادراتی برای انتخاب موفق بازار هدف خارجی.

 

 

 

1-

 

 

1-5) سؤال‌های تحقیق. 21

 

 

1-5-1) سئوال اصلی. 21

 

 

1-5-2) سئوالات فرعی. 21

 

 

1-6) تعریف عملیاتی واژگان کلیدی تحقیق. 21

 

 

1-6-1) اخلاق. 21

 

 

1-6-2) اخلاق حرفه ای.. 22

 

 

1-6-3) اخلاق سازمانی. 22

 

 

1-6-4) اخلاق فردی.. 22

 

 

1-6-5) کد اخلاقی. 23

 

 

1-6-6) کد بومی اخلاقی. 23

 

 

1-6-7) اخلاق مدیریت.. 24

 

 

1-6-8) مدیران بیمارستانی. 24

 

 

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق…………………………………………………………………………….25

 

 

2-1)چیستی اخلاق. 26

 

 

2-2) اخلاق حرفه ای.. 32

 

 

2-3)  اخلاق سازمانی. 32

 

 

2-3-1) مدیریت اخلاق سازمانی. 33

 

 

2-3-2)اصول اخلاقی در سازمان. 34

 

 

2-3-3)جایگاه راهبردی اخلاق در سازمان. 34

 

 

2-4) اخلاق فردی.. 36

 

 

2-5)اخلاق مدیریت.. 36

 

 

2-6) مسایل اخلاقی در مدیریت.. 37

 

 

2-6-1)ویژگی‌های مسایل اخلاقی در مدیریت.. 38

 

 

2-6-2)برگزیده‌ای از مسایل اخلاقی در مدیریت.. 41

 

 

2-6-2-1) آلودگی محیط زیست.. 43

 

 

2-6-2-2) ارتشا 44

 

 

2-7) تجزیه و تحلیل مسایل اخلاقی در مدیریت.. 50

 

 

2-7-1) اقتصاد و اخلاق مدیریت.. 51

 

 

2-7-2) حقوق و اخلاق مدیریت.. 52

 

 

2-7-3) فلسفه و اخلاق مدیریت.. 52

 

 

2-8) تصمیم‌گیری اخلاقی. 53

 

 

 

 

2-9) اهمیت درک مفاهیم اخلاقی. 58

 

 

2-10) اصول چهارگانه اخلاقی. 60

 

 

2-10-1) اصل استقلال. 61

 

 

2-10-2) اصل زیان نرساندن. 61

 

 

2-10-3) اصل خیرخواهی. 62

 

 

2-10-4) اصل عدالت.. 62

 

 

2-11) تعارض قواعد اخلاقی. 63

 

 

2-12) تجزیه و تحلیل ضوابط اخلاقی. 64

 

 

2-12-1) تجزیه و تحلیل ضوابط اخلاقی افراد 64

 

 

2-12-2) تجزیه و تحلیل ضوابط اخلاقی شرکت‌ها 68

 

 

2-12-3) تجزیه و تحلیل ضوابط اخلاقی جامعه. 74

 

 

2-13)نظریه‌های مهم اخلاقی. 79

 

 

2-13-1) نظریه‌های وظیفه‌گرایی. 80

 

 

2-13-2)نظریه پیامدگرایی. 81

 

 

2-13-3) اخلاق جدید فمینیستی. 81

 

 

2-14)ارزش‌ نظریه‌های اخلاقی. 82

 

 

2-15) بیانیه‌های اخلاقی در سازمان. 85

 

 

2-15-1) بیانیه های اخلاقی در ترازوی کارآمدی.. 86

 

 

2-15-2) نقش سند اخلاقی در اخلاق سازمانی. 88

 

 

2-16)انواع سندهای اخلاقی. 91

 

 

2-16-1) اصول اخلاقی. 91

 

 

2-16-2) عهدنامه اخلاقی. 91

 

 

2-16-3)منشور اخلاقی بنگاه 91

 

 

2-17)ساختار سند جامع اخلاقی سازمان. 92

 

 

2-18)وظایف کمیته اخلاقی سازمان. 96

 

 

2-19)شیوه تدوین اصول اخلاقی سازمان. 96

 

 

2-20) پیشینه تحقیق. 97

 

 

2-20-1) پیشینه خارجی. 98

 

 

2-20-2)  پیشینه داخلی. 100

 

 

2-21) ارائه چارچوب نظری.. 101

 

 

فصل سوم: روش تحقیق………………………………………………………………………………………….104

 

 

3-1) مقدمه. 105

 

 

3-2)قلمرو تحقیق. 105

 

 

3-3)مراحل انجام تحقیق. 106

 

 

3-4) جامعه آماری تحقیق. 106

 

 

3-5) نمونه آماری و روش نمونه گیری.. 106

 

 

3-6)روش گرد آوری داده ها 107

 

 

3-7)روایی و پایایی پرسشنامه. 108

 

 

3-8)محدودیت‌های تحقیق. 110

 

 

3-9) روش تحلیل داده ها 110

 

 

3-9-1) پرسش­های پرسشنامه اولیه حاصل از ترجمه کدهای اخلاقی موسسه مشاوران مدیریت… 110

 

 

3-9-2) پرسشنامه ارائه شده جهت ارائه به نخبگان برای اجرای  فن دلفی.. 113

 

 

3-9-3) پرسشنامه نهایی حاصل از فن دلفی. 115

 

 

فصل چهارم: تحلیل داده­ها………………………………………………………………………………………119

 

 

4-1)مقدمه. 120

 

 

4-2) شناسایی کدهای اخلاق حرفه ای مدیران بیمارستانی در سطوح مختلف اداری.. 120

 

 

4-3) کدهای حاصل از تحلیل نظرات صاحب­نظران از طریق فن دلفی.. 121

 

 

4-4) آمار استنباطی. 123

 

 

4-4-1) پایایی (قابلیت اعتماد) پرسشنامه. 123

 

 

4-4-2)بررسی آزمون همبستگی بین مدیران بیمارستان های دولتی با شاخص­های شناسایی شده اخلاق حرفه­ای.. 124

 

 

4-4-3) بررسی آزمون همبستگی بین مدیران بیمارستان های خصوصی با کدهای اخلاقی شناسایی شده 131

 

 

4-4-4)اولویت بندی کدها در بیمارستان­های دولتی با استفاده از آزمون فریدمن.. 140

 

 

4-4-5)اولویت بندی کدها در بیمارستان­های خصوصی با استفاده از آزمون فریدمن.. 141

 

 

4-5)میانگین­گیری نظر مدیران جهت تعیین اخلاقی بودن هر یک از کدها 142

 

 

4-6) ارزیابی کد بودن داده های حاصل از فن دلفی.. 144

 

 

4-7) تمایز کدهای اخلاق فردی و اخلاق مدیریتی در بیمارستان ها 145

 

 

4-8(  کدهای اخلاق مدیریتی حاصل از تحقیق. 147

 

 

فصل پنجم: نتیجه گیری وپیشنهادها 150

 

 

5-1)مقدمه. 151

 

 

5-2)بحث و نتیجه گیری.. 151

 

 

5-2-1)پاسخ به پرسش اصلی. 152

 

 

5-2-2)پاسخ به پرسش فرعی اول. 154

 

 

5-2-3)پاسخ به پرسش فرعی دوم 157

 

 

5-2-4) پاسخ به پرسش فرعی سوم 158

 

 

5-2-5) پاسخ به پرسش فرعی چهارم 160

 

 

5-3)پیشنهادها 161

 

 

5-3-1)-پیشنهادهای  کاربردی.. 161

 

 

5-3-2)پیشنهادها جهت تحقیقات آتی. 162

 

 

منابع و مآخذ 163

 

 

الف)منابع فارسی. 163

 

 

ب)منابع لاتین. 166

 

 

ضمائم 168

 

 

6-1)کدهای موسسه مشاوران مدیریت آمریکا 168

 

 

6-2)پرسشنامه اولیه تهیه شده جهت ارائه به استادان و خبرگان اخلاق حرفه ای جهت فن دلفی.. 169

 

 

6-3)پرسشنامه حاصل از فن دلفی جهت ارائه به مدیران بیمارستانی در سطوح مختلف… 172

 

 

6-4) چکیده انگلیسی. 176

 

 

 

فهرست جداول و نمودارها:

 

 

1. جدول2-1کارکردهای سند اخلاقی………………………………………………………………..90

 

1. جدول2-2: ارکان و ساختار سند اخلاقی………………………………………………………..94

 

1. نمودار2- 1: نسبت بین ارزش‌های حرفه‌ای و اخلاقی……………………………………….97

 

1. نمودار2-2: مدل و  چارچوب نظری تحقیق………………………………………………….103

 

1. جدول3-1آماره پایایی……………………………………………………………………………..109

 

1. جدول 4-1آماره پایایی…………………………………………………………………………….123

 

1. جدول 4-2آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران عالی بیمارستانهای دولتی وتعهد نسبت به ارباب رجوع………………………………………………………………………..124

 

1. جدول 4-3آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران عالی بیمارستانهای دولتی و تعهد در مورد درستی رفتارهای مالی………………………………………………………….125

 

1. جدول 4-4آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران عالی بیمارستانهای دولتی وتعهدات نسبت به عموم مردم وحرفه………………………………………………………….126

 

1. جدول 4-5آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران میانی بیمارستانهای دولتی وتعهد نسبت به ارباب رجوع…………………………………………………………………..127

 

1. جدول 4-6آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران میانی بیمارستانهای دولتی و تعهد در مورد درستی رفتارهای مالی……………………………………………….127

 

1. جدول 4-7آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران میانی بیمارستانهای دولتی وتعهدات نسبت به عموم مردم وحرفه…………………………………………………128

 

1. جدول 4-8آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران عملیاتی بیمارستانهای دولتی وتعهد نسبت به ارباب رجوع………………………………………………………………129

 

1. جدول 4-9آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران عملیاتی بیمارستانهای دولتی و تعهد در مورد درستی رفتارهای مالی…………………………..130

 

1. جدول 4-10آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران عملیاتی بیمارستانهای دولتی وتعهدات نسبت به عموم مردم وحرفه…………………………………………………131

 

1. جدول 4-11آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران عالی بیمارستانهای خصوصی وتعهد نسبت به ارباب رجوع…………………………………………………………..132

 

1. جدول 4-12آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران عالی بیمارستانهای خصوصی و تعهد در مورد درستی رفتارهای مالی………………………133

 

1. جدول 4-13آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران عالی بیمارستانهای خصوصی وتعهدات نسبت به عموم مردم وحرفه………………………..134

 

1. جدول 4-14آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران میانی بیمارستانهای خصوصی وتعهد نسبت به ارباب رجوع………………………………………135

 

1. جدول 4-15آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران میانی بیمارستانهای خصوصی و تعهد در مورد درستی رفتارهای مالی………………………136

 

1. جدول 4-16آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران میانی بیمارستانهای خصوصی وتعهدات نسبت به عموم مردم وحرفه………………………..136

 

1. جدول 4-17آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران عملیاتی بیمارستانهای خصوصی وتعهد نسبت به ارباب رجوع………………………………………137

 

1. جدول 4-18آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران عملیاتی بیمارستانهای خصوصی و تعهد در مورد درستی رفتارهای مالی………………………138

 

1. جدول 4-19آزمون همبستگی پیرسون دو متغیر مدیران عملیاتی بیمارستانهای خصوصی وتعهدات نسبت به عموم مردم وحرفه………………………..139

 

1. جدول 4-20 مقایسه ضریب همبستگی مدیران در سطوح مختلف مدیریتی با مولفه­های اخلاق حرفه­ای در بیمارستان­های دولتی و خصوصی…………………….140

 

1. جدول4-21 آزمون فریدمن………………………………………………………………..140

 

1. جدول4-22 آزمون فریدمن………………………………………………………………..141

 

1. جدول4-23 الویت­بندی شاخص­های اخلاق حرفه­ای در بیمارستان­های بخش دولتی…………………………………………………………………………………………………………141

 

1.  جدول 4-24 آزمون فریدمن……………………………………………………………….141

 

1.     جدول 4-25 آزمون فریدمن……………………………………………………………….142

 

1.    جدول 4-26 الویت­بندی شاخص­های اخلاق حرفه­ای در بیمارستان­های بخش خصوصی……………………………………………………………………………………………………..142

 

1. جدول 4-27 میانگین­گیری نظر مدیران جهت تعیین اخلاقی بودن هر یک از کدها…………………………………………………………………………………………………………..143

 

1.        جدول5-1 تمایز بین کدهای اخلاق فردی و اخلاق مدیریت……………156

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول:     کلیّات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1)مقدمه

 

 

قطار بی توقف سازمان­ها، در دنیای متلاطم حاکم بر آن­ها با سرعتی حیرت­آور جاده­های محیطی که در آن محصور گردیده­اند را در می­نوردد. آنچه بیش از همه با اهمیت می­نماید، سود و کسب منبع و امتیازات محیطی است. اما این سود جویی در فضای بی­نهایت رقابتی، انسان را به یاد مفهوم تنازع بقاء می­اندازد. بعضی از سازمان­ها به هر قیمتی جهت دسترسی به حداکثر منافع و با غیر اخلاقی­ترین شیوه­ها بر پیکر نحیف و رنجور رقبای خود،که نتوانسته­اند در این محیط عرض اندام کنند می­تازانند، و این گستره بی اخلاقی از گستره رقابت بین سازمانی پا را فراتر گذاشته و مشکلاتی همچون ارتشاء، تبانی و تضییع حقوق مشتریان و ارباب رجوع در سازمان­های خدماتی نشو و نما پیدا کرده­اند.(هازمر و لارتون ،1382: 13)

 

 

بارزترین نتیجه تخطی از اصول اخلاقی تضییع حقوق سایرین می­باشد که ممکن است از برداشت­های خودخواهانه در بر خورد با آنچه می­تواند یک مساله اخلاقی باشد ناشی شود. با توصیف آنچه بر سازمان­ها حاکم است، و در دنیایی که اهمیت و نقش مسئولیت اجتماعی هر روز پر رنگ‌تر می­نماید، تدوین و پایه­گذاری قوانین اخلاقی برای سازما­ن ها و حتی در روابط بین انسانی چه در یک جامعه و چه در برخورد با سایر جوامع امری حیاتی می­نماید.(هازمر و لارتون ،1382: 13)

 

 

با اوصافی که گذشت بر آن شدیم تا با کمک گرفتن از استادان مجرب  در زمینه اخلاق حرفه­ای و اخلاق پزشکی در گوشه­ای از دنیای سازمانی امروز حوزه­ای را برای پژوهش انتخاب کنیم که کمتر مورد توجه مباحث اخلاقی قرار گرفته شده است. اخلاق بخش اداری بیمارستان­ها- جایی که تعداد زیادی از ارباب رجوع و کارکنان هر روزه با آن درگیر می­باشند- تحت­الشعاع الویت قائل شدن برای اخلاق بخش پزشکی مورد بی­مهری قرار گرفته است،  گستردگی کار و محیط پر مخاطب بیمارستانی در بخش اداری و اهمیت نقش مدیریت بیمارستانی،حتی در توسعه اخلاق پزشکی ما را بر آن داشت که با پ‍ژوهشی علمی به شناسایی و تبیین کدهای اختصاصی اخلاقی برای مدیران این دسته از سازمان­ها در تهران بزرگ بپردازیم. برای به دست آوردن مبنا و پیشینه جهت انجام تحقیق ضمن ارتباط با موسسه مشاوران مدیریت آمریکا- که در حیطه شناسایی و تبیین کدهای اخلاقی در حوزه کار مدیران اداری کار کرده است-  و نیز مراجعه به گروه صنعتی بهمن در کشور عزیزمان- که به شناسایی و تبیین کدهای اخلاقی فردی بومی برای کارکنان خود پرداخته است- به منابعی قابل اعتماد در کنار سایر کدهای تدوین شده در کشور-  توسط سازمان­های مختلف که در قالب کتب و مقالات در دسترس می­باشند- دست یافتیم.

 

 

کدهای اتخاذ شده از موسسه مشاوران مدیریت آمریکا در سه دسته قرار دارند:

 

 

• تعهد من به ارباب رجوع

 

• تعهدات من در مورد درستی رفتارهای مالی

 

• تعهدات من به عموم و حرفه

 

جهت وزن دهی به نقش کدهای در نظر گرفته شده از اساتید مجرب در این حیطه در کنار پرسشنامه کدها خواسته شده است که به میزان وزن و اهمیت هر کد برای هر دسته از مدیران در سطوح سازمانی امتیازی از یک تا پنج را لحاظ کنند تا در کنار شناسایی کدها به وزن کدها برای هر رده از مدیران بعد از تحلیل آماری پرسشنامه­های حاصل دسترسی پیدا کنیم.

 

 

با توزیع پرسشنامه کدهای استخراج شده از مراحل قبل بین مدیران بیمارستانی-  با بکار بردن شیوه­های بومی تبیین کدهای استخراج شده در سه سطح مدیریت عالی، میانی و عملیاتی بیمارستانی مورد سنجش واقع شد. با تجزیه و تحلیل داده­های حاصل از پژوهش از طریق روش­های میانگین­گیری و نیز تحلیل آماری  داده­ها از طریق نرم­افزار spss   به پاسخگویی به سوالات پژوهش پرداخته شد، و اهمیت تک تک کدها برای مدیران در سطوح مختلف مدیریتی در جدولی مجزا استخراج گردید و در انتها پیشنهاداتی کاربردی و نیز پیشنهاداتی جهت تحقیقات و مطالعات آتی ارائه شده است.

 

 

در فصل اول این تحقیق در ابتدا به بیان مساله خواهیم پرداخت،ودر ادامه به اهمیت و ضرورت تحقیق ، اهراف تحقیق، سوالات تحقیق و تعریف عملیاتی وا ژگان کلیدی تحقیق خواهیم پرداخت.

 

 

 

1-2) بیان مساله

 

 

مسائل اخلاقی به تناوب در مدیریت روی می دهند.این مسائل بسیار فراتر از مشکلات مربوط به ارتشا،تبانی و دزدی بوده و به محدوده های بسیار وسیعی گسترش یافته‌اند.مسائل اخلاقی در واقع عمده ترین معضلات مدیریتی هستند،زیرا آنها بیانگر تقابل بین عملکرد اقتصادی(درآمدها،هزینه ها و سودها) و عملکرد اجتماعی(تعهدات سازمان در داخل و خارج نسبت به دیگران) می باشند.(هازمر و لارتون ،1382: 13)

 

 

جوامع پیشرفته با درک اهمیت اخلاق در بعد مدیریت سازمانی به طراحی کد های اخلاقی متناسب با سازمان هایشان پرداخته اند که از آن دسته می توان کدهای اخلاقی آمریکا، استرالیا و اروپا را نام برد.

 

 

هنگامی که ما دربارهً اصول اخلاقی حرف می زنیم ممکن است منظور خود را ندانیم؛ اینکه مشکلات اخلاقی،اصول اخلاقی، قضاوت های اخلاقی چیست،موضوعی چندان روشن نیست که به عنوان یک موضوع ساده بتوان آن را نادیده گرفت.ما باید کشف کنیم که چه زمانی می گوئیم یک مساله اخلاقی است تا اگر با موارد اخلاقی زیادی برخورد داشتیم بتوانیم آن را از یکدیگر تفکیک کرده و بررسی نماییم که کدامیک عاقلانه و قابل دفاع هستند.(عباسی، و دیگران،1389: 132)

 

 

وجود مسائل اخلاقی بی‌شمار که مدیران و مراجعین (مشتریان و دیگر ذینفعان سازمانی) در سازمان‌های ایران با آن روبرو هستند و نیز عدم وجود کدهای مدون اخلاقی بومی، ما را بر آن داشت تا با یک پژوهشی بنیادین و کمک گرفتن از متخصصان اخلاق حرفه ای و نیز ذینفعان به شناسایی، طراحی و تبیین کدهای بومی اخلاقی در بعد مدیران سازمانی ( بیمارستان­ها) به عنوان یک سازمان که در کانون توجه تمام اقشار جامعه است بپردازیم.باشد تا دریچه ای برای پژوهش‌های بعدی در دیگر سازمان ها گشوده شود.

 

 

بحث از ابعاد و زمینه های سازمان اخلاقی و مناسبات آن با محیط در گرو تحلیل مفهوم اخلاقی بودن یک سازمان است، غالبا در جامعه مفهوم سازی افراد از اخلاق حرفه ای، اخلاقی بودن صاحبان حرف: پزشکان،  پرستاران،  مدیران، مهندسان، مشاوران، حسابداران و وکلا است. (قراملکی، 1388: 60)

 

 

و از آنجا که در مبحث حرف و مشاغل، مدیریت از اثر گذارترین بخش ها در حیطه اخلاق فردی در سازمان می باشد، بالطبع طراحی کدهای اخلاقی متناسب با مدیران هر سازمان می تواند کمک شایانی در اخلاقی شدن عملکرد مجموعه سازمانی تابع مدیران اخلاقی و در نهایت کمک به اخلاقی­تر شدن سازمان نماید. (قراملکی،1388: 65)

 

 

با طراحی، شناسایی و بومی سازی کدهای اخلاقی در مدیریت وانجام پژوهش‌های با روایی و پایایی زمینه برای کسب استانداردهای اخلاقی توسط سازمان ها فراهم خواهد گردید و کمک شایانی به رفع مشکلات و مسائل بی‌شمار اخلاقی که با آن ها دست به گریبانند فراهم خواهد شد.(جان آر،ماریو،2002: 106)

 

 

 

توجه به مسائل بی‌شمار و متناوب اخلاقی در دنیای سازمان‌های کنونی ونیز ایجاد سازمان ها و تشکل ها و تحقیقات گسترده جهت اخلاقی ساختن دنیای کنونی و درک اهمیت اخلاق در زیباتر زیستن و درک منافع اخلاقی شدن سازمان ها،محرکی گردید تا گامی جهت  ایجاد زمینه برای اخلاقی تر ساختن سازمان ها برداشته و در پی آن باشیم تا با کمک گرفتن از خبرگان و ذینفعان به این پرسش اساسی پاسخ گوییم.

 

 

کدهای بومی اخلاقی و اهمیت هر یک از آن­ها برای مدیران بیمارستانی تهران بزرگ در سطوح مختلف مدیریتی کدامند ؟

 

 

 

1-3)  اهمیت و ضرورت تحقیق

 

 

1-3-1) از دیدگاه نظری: از آنجا که مسائل اخلاقی در بیمارستان ها در حیطه اخلاق پزشکی در سه بعد آموزش ،پژوهش و درمان مورد بررسی و مد نظر قرار می گیرد توجه به بعد اداری این دسته از سازمان­ها کم رنگ بوده و کمتر مورد توجه قرار گرفته است شاید بتوان گفت که پرداختن به این بعد در زمینه اخلاق در بیمارستان ها، تا بحال در ایران کمتر مورد توجه بوده است.

 

 

از آنجا که ذینفعان(بیماران، همراهان بیمار و کارکنان بیمارستانی و …) در بیمارستان ها علاوه بر مواجه با مسائل اخلاق پزشکی با مسائل گسترده اخلاق اداری در بیمارستان‌ها نیز مواجه اند و با وجود بی توجهی به این بعد در بیمارستان ها،پزداختن به این بعد از اهمیت ویژه­ای بر خوردار است.

 

 

1-3-2) از دیدگاه عملی: از آنجا که ابعاد اخلاق اداری و اخلاق پزشکی در سازمان ها مورد توجه قرار گرفته و کدهایی نیز در سطح دنیا و ایران برای آن شناسایی و طراحی گردیده است در این میان بعد اخلاق اداری در بیمارستان ها با وجود گستردگی بسیار زیاد، تحت الشعاع اخلاق پزشکی قرار گرفته است و از دیگر سو بحث مدیریت چه در نظام اخلاق پزشکی (در شاخه های آموزش و پژوهش ونیز بخش های اداری) و چه در دیگر نهاد ها وسازمان ها با مبحث اخلاق فردی در یک راستا قرار گرفته است و از نگاه تخصصی به این بعد حیاتی و تاثیر گذار در اخلاقی شدن سازمان ها در حد زیادی دریغ گردیده است.

 

 

ما برآنیم که با کمک گرفتن از خبرگان اخلاق حرفه ای به طراحی و تبیین کدهای بومی اخلاقی برای مدیران بیمارستانی بپردازیم تا از این طریق با دست یافتن به شاخص های بومی اخلاقی برای مدیران و تشویق آنها در بکارگیری این کدهای اخلاقی،زمینه را برای اخلاقی­تر شدن رفتار مدیران،(متناسب با شاخص های بومی) فراهم آوریم.

 

 

با موفقیت در این امر ،زمینه را برای تحقیقات گسترده آتی برای بومی ساختن کدهای اخلاقی برای مدیران در دیگر سازمان ها و نهادها را فراهم آوریم. و مبنا و منبعی قابل قبول را در اختیار محققین آتی ونیز سازمان ها قرار دهیم. تا با پرداختن به مبحث اخلاق مدیریت در سطح شناسایی، طراحی و تبیین کدهای اخلاقی دستورالعملی الزام آور را جهت رویکرد متحدالشکل اخلاقی و بدون ورود دیدگاه ها و سلایق شخصی که مورد پذیرش همه افراد در سازمان ها و نیز مرتبط با سازمان هاست در اختیار آنها قرار دهیم و سازمان ها را به سمت اخلاقی شدن،اخلاقی اندیشیدن،و داشتن دیدگاه اخلاقی در بعد مدیران سازمانی سوق دهیم.