2-1- تعریف واژه ها و اصطلاحات فنی و تخصصی …………… 15

 

2-2- مبانی نظری سرمایه گذاری مستقیم خارجی و اهمیت آن در صنعت خودرو 20

 

2-2-1- افق 1404 صنعت خودرو و سرمایه گذاری خارجی …….. 20

 

2-2-2- اهمیت فزاینده سرمایه گذاری مستقیم خارجی ……… 23

 

2-2-3- اشکال سرمایه گذاری مستقیم خارجی …………….. 24

 

2-2-4- انواع سرمایه گذاری مستقیم خارجی …………….. 25

 

2-2-5- سرمایه گذاری مشترک خارجی (شرکت های مختلط) ……. 25

 

2-2-6- سرمایه گذاری مستقیم خارجی از بعد اجرایی ……… 26

 

2-2-7- عوامل موثر بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی ….. 29

 

2-2-8- عوامل تشویقی و حمایتی موثر بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی      32

 

2-2-9- عوامل موثر بر جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی … 40

 

2-3- محیط کسب و کار ……………………………… 45

 

2-3-1- مولفه اول: سیاست ها، قوانین و مقررات ………… 45

 

2-3-2- مولفه دوم: ثبات سیاسی و دولت ……………….. 46

 

2-3-3- مولفه سوم: امنیت حقوق مالکیت ……………….. 46

 

2-3-4- مولفه چهارم: خدمات عمومی و زیرساخت ها ……….. 47

 

2-4- چگونگی سنجش محیط کسب و کار …………………… 48

 

2-4-1- اندازه گیری عینی ………………………….. 48

 

2-4-2- اندازه گیری ذهنی ………………………….. 49

 

2-4-3- اندازه گیری تلفیقی ………………………… 49

 

2-4-4- ارزیابی سه شیوه پیش گفته …………………… 49

 

2-5- پیشینه تحقیق ……………………………….. 51

 

2-5-1- تحقیقات داخلی …………………………….. 51

 

2-5-2- تحقیقات خارجی …………………………….. 55

 

2-6- خلاصه فصل دوم ……………………………….. 63

 

فصل سوم: روش شناسی

 

3-1- مقدمه………………………………………. 65

 

3-2- فرضیه های تحقیق …………………………….. 65

 

3-3- روش تحقیق…………………………………… 66

 

3-3-1- قلمرو تحقیق ………………………………. 67

 

3-3-1-1- قلمرو زمانی تحقیق ……………………….. 67

 

 

3-4- گرد آوری داده ها ……………………………. 67

 

3-5- جامعه آماری…………………………………. 67

 

3-6- نحوه انتخاب نمونه آماری ……………………… 68

 

3-7- روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها ….. 68

 

3-8- متغیرهای پژوهش و شیوه محاسبه آنها …………….. 69

 

3-9- تابع آماره …………………………………. 70

 

3-9-1- آزمون کولموگوروف – اسمیرنوف (KS) …………….. 70

 

3-9-2- تحلیل رگرسیون …………………………….. 71

 

3-9-3- ضریب همبستگی پیرسون ……………………….. 71

 

3-10- ابزار پژوهش ……………………………….. 73

 

3-10-1- پرسشنامه محقق ساخته ………………………. 73

 

3-10-1-1- روایی پرسشنامه …………………………. 73

 

3-10-1-2- پایایی پرسشنامه ………………………… 73

 

3-11- خلاصه فصل سوم ………………………………. 74

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق

 

4-1- مقدمه ……………………………………… 76

 

4-2- جداول مربوط به آمار توصیفی …………………… 77

 

4-3- تجزیه و تحلیل یافته های مربوط به فرضیه های پژوهش .. 80

 

4-3-1- آزمون فرضیه ها ……………………………. 80

 

4-3-1-1- آزمون فرضیه اول …………………………. 80

 

4-3-1-2- آزمون فرضیه دوم………………………….. 81

 

4-3-1-3- آزمون فرضیه سوم………………………….. 83

 

4-3-1-4- آزمون فرضیه چهارم………………………… 84

 

4-3-1-5- آزمون فرضیه پنجم…………………………. 85

 

4-4- تجزیه و تحلیل رگرسیون متغیرهای پژوهش ………….. 86

 

4-4-1- یافته های مربوط به رگرسیون متغیرهای موثر بر موانع عمده سرمایه گذاری خارجی ………………………………………….. 86

 

4-5- خلاصه فصل چهارم ……………………………… 88

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

5-1- مقدمه………………………………………. 90

 

5-2- بررسی و تبیین نتایج فرضیه های پژوهش……………….. 90

 

5-3- استنتاج بررسی فرضیه ها و ارائه راهکارها و پیشنهادها 92

 

5-4- محدودیت ها وموانع پژوهش………………………… 95

 

5-5- نتیجه گیری و جمع بندی………………………… 95

 

5-6- پیشنهادهای آتی ……………………………… 96

 

5-6-1- پیشنهادهای پژوهشی آتی ……………………… 96

 

5-6-2- پیشنهادهای کاربردی ………………………… 97

 

منابع و مآخذ ……………………………………. 98

 

چکیده

 

هدف کلی این پژوهش بررسی موانع موجود در جذب سرمایه گذاری خارجی در صنعت خودروسازی در ایران می باشد که پس از تبیین کلیات و مبانی نظری مربوط به این موضوع در دو فصل اول، در فصل سوم به ارائه ی روش پژوهش و روش جمع آوری اطلاعات و ابزارهای مورد استفاده پرداخته شد و در فصل چهارم با توجه به داده های به دست آمده از پرسشنامه ها به تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار آماری SPSS- 22 پرداخته شده است. پرسشنامه ی مورد استفاده محقق ساخته می باشد که روایی آن به صورت صوری و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 89 درصد به دست آمده است.

 

نتایج نشان می دهد که ترتیب متغیرهای پیش بینی کننده ی موانع سرمایه گذاری خارجی در صنعت خودروی ایران عبارتند از: وجود ذهنیت منفی، عدم وجود امنیت مالی کافی برای سرمایه گذار، توسعه ی نامناسب بازار مالی و ریسک بالای سرمایه گذاری می باشد و نیز دیده می شود که روند پیچیده ی اداری امروزه جزو موانع پیش روی سرمایه گذاری محسوب نمی گردد و با بهبود و تسهیلات صورت گرفته تا کنون این نگرش که انجام مراحل اداری و رسمی برای انجام این کار مشکل و طاقت فرساست از بین رفته است و نمره ی پیش بینی کنندگی این متغیر نیز کمترین نمره بوده است.

 

واژه های کلیدی:  سرمایه گذاری، سرمایه گذاری خارجی، موانع، ریسک، بازار

 

1-1- مقدمه

 

امروزه هیچ‌ کشوری‌ بدون مشارکت‌ فعال‌ در بازرگانی‌ بین‌المللی‌ و اقتصاد جهانی‌ نمی‌تواند به‌ رشد و توسعه‌ مناسبی‌ دست‌ پیدا کند. عملا همه دولت ها علاقه مند به جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) می باشند که این می تواند به ایجاد مشاغل جدید، فن آوری های جدید و به طور کلی، رشد و اشتغال منجر شود. خنثی بودن مالیات بین سرمایه گذاری های داخلی و خارجی یک هدف سیاستی اساسی برای کشورهای خاص است. این خنثی بودن تصمیم گیری سرمایه گذاری بر اساس ملاحظات کسب و کار را با هدف به حداکثر رساندن بازدهی(قبل از مالیات) تحت تأثیر قرار می دهد. در واقع، روش مالیات بر سرمایه گذاری های داخلی و خارجی با نرخ معادل و یکسان، اغلب به عنوان یک اصل اساسی شناخته شده است. بینش اصلی این عقیده آن است که یک استخر ثابت سرمایه در سراسر کشور اختصاص داده شود، به طوری که نرخ بازدهی در سراسر کشور یکسان گردد. در این بحث فرض بر این است که سرمایه گذاران تنها با رقبای محلی و در یک مکان مواجه هستند. علاوه بر این، استراتژی های مختلف مالیاتی مورد استفاده توسط شرکت های مختلف با نرخ های مالیاتی موثر، برای سرمایه گذارن متفاوت می باشد. دولت ها به این فشارهای رقابتی مالیاتی به روش های مختلف پاسخ می دهند. چارچوب قانونی و نظارتی قابل پیش بینی و غیر تبعیض آمیز، ثبات اقتصاد کلان، بازار کار ماهر و پاسخگو و توسعه زیرساخت های دسترسی به بازارها و فرصت های سود، عوامل مهم در جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی می باشند که همه این عوامل سودآوری طولانی مدت یک پروژه را تحت تاثیر قرار می دهند.

 

انباشت سرمایه به‌عنوان یکی از پیش‌نیازهای اساسی فرآیند رشد اقتصادی از منابع داخلی یا خارجی قابل تأمین است. منابع مالی خارجی به‌عنوان مکملی برای پس‌انداز داخلی افزون بر پر کردن شکاف پس‌انداز- سرمایه‌گذاری، راه‌حلی برای مقابله با شکاف منابع ارزی نیز می‌باشد. در کشورهای درحال توسعه، منابع مالی خارجی شاملِ کمکهای بلاعوض کشورهای توسعه‌یافته، جریان مالی ناشی از منابع متعدد نظیر بانک جهانی، بانکهای منطقه‌ای، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و مستقیم خارجی است. سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم خارجی بیشتر به‌وسیله بخش خصوصی و در قالب شرکتهای چندملیتی صورت می‌گیرد و از آن به‌عنوان جریان خصوصی سرمایه‌ یاد می‌شود.

 

فواید سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی شاملِ جذب سرمایه، تکنولوژی، دانش روز، بالابردن توانایی مدیریت، افزایش اشتغال، بهبود تراز پرداختها و افزایش قدرت رقابت است. البته باید خاطرنشان کرد که ضعف مدیریت و سیاستهای ناصحیح در زمینه جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می‌تواند پیامدهای منفی از قبیل ایجاد ساختار بازار انحصاری در بلندمدت، انهدام صنایع با مقیاس تولید کوچک و نیز تشدید بیکاری را به‌همراه داشته باشد.

 

با توجه به نقش مهم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، کشورها برای جذب این نوع سرمایه تلاش می‌کنند. در واقع بازار جهانی جذب این سرمایه‌ها، بسیار رقابتی است. این رقابت به‌ویژه میان کشورهای درحال توسعه با توجه به لزوم دستیابی سریع‌ به توسعه و کمبود منابع مالی بیشتر است. این‌گونه کشورها دنبال جذب انواع سرمایه هستند و بدین منظور تمهیدات گوناگونی برای جذب این نوع سرمایه‌ها به‌کار می‌برند.

 

کشور ایران نیز در دو قرن اخیر با کمبود سرمایه‌گذاری و تولید مواجه بوده است؛ بنابراین دستیابی به نرخ رشد اقتصادی قابل قبول همواره درصدر اهداف برنامه‌های توسعه کشور قرار داشته است. لازمه رشد اقتصادی و تولید بیشتر، سرمایه‌گذاری افزون‌تر است. مقایسه روند تاریخی نسبت سرمایه‌گذاری به تولید ناخالص داخلی در ایران با کشورهای مختلف نشان می‌دهد این نسبت در ایران هیچ‌گاه به اندازه قابل قبول نرسیده است.

 

1-2- تشریح و بیان مساله

 

واقعیت­های دنیای امروز حاکی از آن است که قریب به اتفاق کشورهای جهان، درگیر نوعی چالش با جهانی شدن هستند. ترس از جهانی شدن از یکسو و امکانات برآمده از فرایند جهانی شدن از سوی دیگر، تصمیم گیری را با تردید و دقت بیشتری همراه کرده است (ترابی و محمد زاده اصل، 1386). از طرفی سرمایه، موتور محرکه رشد و توسعه اقتصادی در تمام نظریات و الگوهای رشد اقتصادی محسوب می گردد. از این رو، جذب سرمایه کافی به منظور تأمین منابع مالی طرح های اقتصادی از جمله مهم ترین دغدغه های تصمیم گیرندگان اقتصادی در هر جامعه است(فرزین و همکاران، 1391). از این رو امروزه با گسترش بازارهای مالی در دنیا و جهانی شدن اقتصاد، کشورها ناگریز به به جذب سرمایه های خارجی و رقابت جهت جذب آن هستند.

 

توسعه اقتصادی نیازمند سرمایه گذاری در بخش­ها و فعالیت­های مختلف است. بدون سرمایه گذاری در طرح­های زیربنایی و روبنایی نمی­توان انتظار گسترش اشتغال، تولید و رفاه اقتصادی را داشت. امروزه بسیاری از کشورهای جهان، تمایل شدیدی به جذب سرمایه های خارجی پیدا کرده اند(شاکری و سلیمی، 1385). تأثیر شگرف سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کشورهای در حال توسعه، بیانگر نقش آفرینی این شکل از سرمایه گذاری در رونق اقتصادی آنان دارد(جلایی و صباغ پورفرد، 1388). امروزه نیز سرمایه گذاری خارجی به عنوان یکی از مهم ترین منابع تامین مالی و روش های انتقال تکنولوژی در کشورهای در حال توسعه مطرح می باشد. زیرا سرمایه گذار خارجی نسبت به سرمایه گذار داخلی از مزیت های رقابتی نظیر دسترسی به اطلاعات کافی، مهارت های مدیریتی، تکنولوژی پیشرفته و منابع مالی معتبر برخوردار است(سلامی و همکاران، 1390). با در نظر گرفتن موارد فوق بهره مندی از ظرفیت های سرمایه گذاری خارجی به عنوان یکی از روش های نوین تأمین منابع مالی طرح ها و پروژه ها در جهت دستیابی به توسعه اقتصادی پایدار می تواند بسیار برای تصمیم گیران و سیاستگذاران اقتصادی در کشورهای در حال توسعه و همچنین در شرکت های تولید خودرو که جامعه آماری این پژوهش می باشد حائز اهمیت باشد. با توجه به این مطالب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در شرکت های خودرو می توانند نقش تعیین کننده ای در شاخص های کسب و کار داشته باشند از طرفی هم رفع موانع سرمایه گذاری و بهبود فضای کسب و کار در تحقق این امر به منظور جلب نظر سرمایه گذاران خارجی و بین المللی، نقش بسزایی داشته و همواره ارتقای رتبه کشورها در این زمینه و ارزیابی از تلاشهای صورت گرفته مورد توجه کلیه دولتمردان از کشورهای مختلف بوده است(فتحی، 1392). این رو این تحقیق به شناسایی و اولویت بندی موانع عمده سرمایه گذاری خارجی در صنعت خودرو ایران با توجه به شاخص های کسب و کار می پردازد.

 

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

 

«سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی» عامل مهمی در رشد و توسعه اقتصادی، رفع شکاف پس‌اندازـ سرمایه‌گذاری، انتقال تکنولوژی، دانش فنی و شیوه‌های نوین مدیریتی محسوب می‌‌شود. اغلب کشور های در حال توسعه برای رونق دهی به اوضاع اقتصادی، ایجاد اشتغال و دستیابی به رشدو توسعه اقتصادی پایدار با مشکل کمبود منابع سرمایه گذاری روبرو هستند. کمبود در آمد های ارزی ناشی از صادرات و نرخ ناعادلانه مبادله که اغلب به زیان صادر کنندگان کالاها و مواد اولیه خام در حال تغییر است و انبوه جمعیت و مصرف به نسبت بالااز عواملی است که منابع پس انداز قابل تبدیل به سرمایه گذاریهای مولد در این گونه کشور ها را بشدت محدود می سازد (نجارزاده و همکاران، 1383).

 

جبران عقب ماندگی و دستیابی به توسعه پایدار، نیازمند سرمایه گذاری برای بهره جویی از مزیتهای نسبی و توانایی­­های بالقوه اقتصادی است. در فرآیند جهانی شدن، سرمایه نیز با سهولت قابل نقل و انتقال است.اما سرمایه گذاران به دنبال کسب سود بیشتر و مکانی امن برای سرمایه گذاری هستند . با اشباع سرمایه گذاری در کشور های پیشرفته صنعتی، نرخ بازده سرمایه گذاری در این کشورها رو به نزول می‌رود و سرمایه گذاران همواره در صدد بهره جویی از فرصتهای با بازده بیشتر هستند (بهروزی معزوزلو، 1391).  
چنانچه امنیت سرمایه گذاری در کشور های در حال توسعه و اقتصادهای در حال گذار تضمین شده و بستر قانونی لازم فراهم شود، سرمایه گذاران بین المللی میل و رغبت بیشتری برای حضوردراین گونه بازارها خواهند داشت. این امر به کشور های میزبان نیز فرصت بهره گیری از مزیتهای نسبی، رشد اقتصادی، اشتغال زایی و دستیابی به دانش و فناوری روز برای تولید کالاهای رقابتی در عرصه بین‌المللی را می دهد.بنابراین، تسریع در ورود سرمایه گذاری های خارجی، منافع متقابلی را برای کشور های میزبان و سرمایه‌گذاران بین‌المللی بدنبال خواهد داشت (صلاحی، 1387).  

 

رشد اقتصادی و صنعتی هر کشور مستلزم سرمایه­گذاری است. اگر در جامعه­ای سرمایه­گذاری در حد و اندازه لازم صورت نگیرد، رشد اقتصادی کند یا متوقف خواهد شد. نتیجه این امر کاهش سطح رفاه عمومی جامعه است. جذب سرمایه گذاری خارجی از روش هایی است که به رشد اقتصادی به خصوص در صنعت کمک خواهد کرد اما سرمایه­گذاری در صورتی محقق خواهد شد که محیط مناسب و امنیت لازم برای آن فراهم باشد. باید دید که آیا در حال حاضر این پیش­شرط در کشور ما وجود دارد؟ و اگر چنین نیست، عناصر ایجاد ناامنی کجا و در کدام یک از حوزه­های اجتماعی فعال هستند؟ آیا دولت –به عنوان نهادی که وظیفه آن ایجاد و گسترش امنیت در کشور است- نقش کلیدی خود را در این زمینه ایفا کرده یا برعکس، به نهادی «امنیت‌زُدا» تبدیل شده ­است؟ لزوم کشف پاسخ این سؤالات به منظور ترغیب دست­‌اندر‌کاران به برنامه‌ریزی بهتر برای مدیریت عوامل ناامن‌کننده محیط کسب و کار در کشور، ضرورت انجام این تحقیق را آشکار می­سازد (رضایی، 1388).

 

1-4- تاریخچه مطالعاتی

 

1-4-1- تحقیقات صورت گرفته در داخل کشور:

 

سعیدی و میعادی(1388) در تحقیقی با عنوان بررسی موانع عمده سرمایه گذاری خارجی در ایران از دیدگاه سرمایه گذاران خارجی به این نتیجه دست یافته اند که بین شاخص های شروع کسب و کار، اخذ مجوزهای لازم، اشتغال، ثبت اموال، حمایت از سهامداران جزء، پرداخت مالیات، تجارت فرامرزی، لازم الاجرا شدن قراردادها و پایان کسب و کار و جذب سرمایه گذاری خارجی ارتباط معنی داری وجود دارد.

 

فتحی(1392) نیز در تحقیق خود با عنوان جایگاه بهبود فضای کسب و کار در جذب سرمایه گذاری خارجی به این نتیجه دست یافت که آگاهی از جایگاه سرمایه گذاری خارجی در توسعه اقتصادی و عوامل تأثیرگذار بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی، می تواند بر تصمیم گیری و اتخاذ سیاست های کارامد اقتصادی در راستای بهبود فضای کسب و کار و در نهایت توسعه و جلب سرمایه گذاری خارجی د ر کشور مفید واقع گردد .

 

شاکری و سلیمی(1385) نیز در تحقیق خود با عنوان عوامل موثر بر جذب سرمایه گذاری در منطقه آزاد چابهار و اولویت بندی آنها با استفاده از تکنیک ریاضی AHP به این نتیجه دسا یافتند که فقدان سازمانهای اجرایی مناسب و عدم برخورداری از سطح مدیریت اجرایی قوی و کارا در منطقه آزاد چابهار با ضریب اولویت 0.32 مهمترین مشکل منطقه در جذب سرمایه های خارجی محسوب می شود. عدم شفافیت و کارایی پار های از قوانین و مقررات مربوط به مناطق آزاد با ضریب اولویت 0.25، اثر سوء سیاستگذاریهای دولت در سطح کلان جامعه در منطقه آزاد چابهار با ضریب اولویت 0.23 و فقدان کمبود امکانات زیربنایی و خدمات عمومی در منطقه آزاد چابهار با ضریب اولویت 0.20 در رده های بعدی قرار دارند.

 

 1-4-2-پیشینه در خارج از کشور

 

Borensztein و همکاران(1998) در مقاله خود به بررسی و آزمون تجربی نقش سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کشورهای در حال توسعه پرداختند که به عقیده آنان شرکت های چندملیتی از فناوری برتری برخوردارند که به آنها امکان معرفی سرمایه(محصول) جدید با هزینه کمتر را می دهد.و همچنین نشان داد بکارگیری این سرمایه نیاز به حظور سطوح کافی سرمایه انسانی در کشور میزبان دارد.

 

Imad moosa و Buly Cardak در سال 2002 به بررسی تاثیر 8 متغیر بر روی جریان ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی در 138 کشور پرداختند که مشخص گردید سه متغیر نسبت صادرات به تولید ناخالص داخلی، خطوط تلفن به ازای هر 1000 تفر و ریسک کشور مورد نظر دارای ارتباط معنی داری با جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در این کشورها می باشد.

 

1-5- جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق

 

در ایران مطالعات در این حوزه انگشت شمارند و در اکثر موارد تقلیدی صرف از مقالات خارجی می‌باشد ضمن اینکه هیچ پایان نامه­ای مرتبط با این موضوع در ایران کار نشده است.

 

 1-6- اهداف تحقیق

 

اهداف این تحقیق عبارتند از:

 

 

• شناسایی موانع عمده سرمایه گذاری خارجی در صنعت خودرو ایران با توجه به شاخص های کسب و کار

 

• رتبه بندی موانع عمده سرمایه گذاری خارجی در صنعت خودرو ایران با توجه به شاخص های کسب و کار

 

1-7- فرضیه های تحقیق

 

 

• بین ذهنیت منفی نسبت به سرمایه گذاری خارجی و موانع سرمایه گذاری خارجی در صنعت خودرو رابطه وجود دارد.

 

• بین ریسک بالای سرمایه گذاری و موانع سرمایه گذاری خارجی در صنعت خودرو رابطه وجود دارد.

 

• بین توسعه نامناسب بازار مالی و موانع سرمایه گذاری خارجی در صنعت خودرو رابطه وجود دارد.

 

• بین امنیت مالی سرمایه گذار و موانع سرمایه گذاری خارجی در صنعت خودرو رابطه وجود دارد.

 

• بین مقررات اداری پیچیده و موانع سرمایه گذاری خارجی در صنعت خودرو رابطه وجود دارد.

 

  1-8- روش تحقیق

 

روش‌شناسی تحقیق برحسب هدف: نوعی پژوهش کاربردی است.

 

روش تحقیق برحسب نوع داده‏ها: توصیفی است که در آن به تشریح ارتباط بین متغیرهای موجود با استفاده از آزمون ضریب همبستگی و رگرسیون می‏پردازد.

 

 تحقیق ها براساس هدف به سه دسته تقسیم می شوند: تحقیق بنیادی، تحقیق کاربردی و تحقیق و توسعه. تحقیق کاربردی، تحقیقی است که با استفاده از نتایج تحقیقات بنیادی به منظور بهبود و به کمال رساندن رفتارها، روش‌ها، ابزارها، وسایل، تولیدات، ساختارها و الگوهای مورد استفاده جوامع انسانی انجام می‌شود. هدف تحقیق کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. در اینجا سطح گفتمان انتزاعی و کلی اما در یک زمینه خاص است. از این رو تحقیق حاضر یک تحقیق کاربردی است. (سرمد و همکاران 1382).

 

تحقیق توصیفی در معنای لغوی آن برای توصیف موقعیت‌ها یا رویدادها به کار برده می‌شود. این روش غالباً با داده‌های نسبتاً زیادی سر و کار دارد و ضرورتاً در صدد تشریح همبستگی‌ها، آزمون فرضیه‌ها و ارائه‌ی پیش‌بینی‌ها و دست‌یابی به معانی و نکات صنفی نیست. اگر چه در تحقیق‌هایی که این اهداف دنبال می‌شود غالباً روش‌های توصیفی به کار می‌روند. با وجود این، محققان و پژوهشگران در مورد محتوای «تحقیق‌های توصیفی» توافق نظر ندارند و اغلب فرض می‌کنند تحقیق توصیفی، همه انواع تحقیق‌ها به استثناء تحقیق تاریخی و آزمایشی را در بر می‌گیرد. بنابراین محققان در عمل از اصطلاح مطالعه‌های زمینه‌یابی استفاده می‌کنند.

 

برای انجام پیمایش دو شیوه اصلی وجود دارد: ارائه پرسشنامه و انجام مصاحبه. هر دو شیوه مبتنی بر یک رشته سوالات هستند. در پرسشنامه این سوالات به طور مکتوب ارائه می شود و پاسخ هم به طور مکتوب ارائه می شود و پاسخگوهم به طور مکتوب بدانها پاسخ می دهد. در مصاحبه، مصاحبه گر سوالاتی را که در فهرست مصاحبه نوشته شده از مصاحبه شونده می پرسد و پاسخ ها را یادداشت یا ضبط می کند. مصاحبه ها یا حضوری اند یا تلفنی.

 

پرسشنامه ها را می توان در میان گروه توزیع کرد یا برای افراد ارسال کرد تا خود آن را پرکنند. مصاحبه را می توان حضوری با گفتگوی رودررو مصاحبه گر و مصاحبه شونده پیشبرد یا با تلفن انجام داد. استفاده از پرسشنامه یا مصاحبه و نحوه انجام آن تا حد زیادی به وضعیت طرح تحقیق بستگی دارد.

 

پژوهش ها براساس نحوه گردآوری داده ها به دو دسته تقسیم می شوند: تحقیق توصیفی و تحقیق آزمایشی

 

– تحقیق توصیفی یا غیر آزمایشی شامل 5 دسته است: پیمایشی، همبستگی، پس رویدادی، اقدام پژوهی، بررسی موردی

 

– تحقیق آزمایشی به دو دسته تقسیم می شود: تحقیق تمام آزمایشی و تحقیق نیمه آزمایشی

 

از این رو روش این تحقیق بر اساس نحوه گردآوری داده ها توصیفی پیمایشی است.

 

در این نوع تحقیق هدف بررسی توزیع ویژگیهای یک جامعه است و بیشتر تحقیق های مدیریت از این نوع می باشد. در پژوهش پیمایشی پارامترهای جامعه بررسی می شوند. در اینجا پژوهشگر با انتخاب نمونه ای که معرف جامعه است به بررسی متغیرهای پژوهش می پردازد. پژوهش پیمایشی به سه دسته تقسیم می شود.

 

روش مقطعی: گرد آوری داده ها درباره یک یا چند صفت در یک مقطع زمانی خاص.

 

روش طولی: در بررسی پیمایش طولی، داده ها در طول زمان گردآوری شده تا رابطه بین متغیرها در طول زمان سنجیده شود

 

روش دلفی: جهت بررسی دیدگاه های یک جمع صاحب نظر در مورد یک موضوع ویژه می توان از این تکنیک استفاده کرد.

 

پس تحقیق حاضر از لحاظ پیمایشی هم در دسته تحقیقات مقطعی قرار می گیرد.

 

این تحقیق از آنجا که در آن متغیرها دستکاری نشده و شرایط آزمایشگاهی وجود ندارد، از نوع تحقیقات توصیفی( غیرتجربی) می باشد. تحقیق توصیفی شامل مجموعه ای از روش هایی است که هدف آن ها توصیف شرایط پدیده های مورد بررسی است. هدف از اجرای تحقیق توصیفی عمدتا شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرآیند تصمیم گیری می باشد (سرمد و دیگران، 1389، ص81) .

 

بر اساس ماهیت، تحقیق حاضر را همچنین می توان نمونه ای از تحقیقات ارزیابی به شمار آورد. این نوع تحقیقات، فرآیندی جهت جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات به منظور تصمیم گیری هستند (خاکی،1382، ص205) .

 

برا