<a href="https://www.asriran.com/fa/news/378424/%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C” title=”سبکهای یادگیری“>سبکهای یادگیری –سبکهای محیطی، هیجانی، جامعهشناختی، فیزیولوژیکی و روانشناختی
دستهبندی معروف دیگری از سبکهای یادگیری به وسیلهی دان،[۱] دان و پرایس[۲] (۱۹۹۷) انجام گرفته است. در این الگو، سبکهای یادگیری به عنوان راهی که در آن شخص موضوعهای تازه و دشوار تحصیلی را مورد توجه قرار میدهد و آنها را پردازش می کند، درونی میسازد و به یاد میسپارد، تعریف شده است. این الگو شامل ۲۱ عنصر است که در ۵ متغیر یا محرک دستهبندی شده اند. البته هیچ کس از همهی ۲۱ عنصر تأثیر نمیپذیرد، اما نتایج پژوهشها نشان دادهاند که غالب دانش آموزان تحت تأثیر ۶ تا ۱۴ عنصر قرار میگیرند (دنیگ، ۲۰۰۴).
- متغیر محیطی: این متغیر از چهار عنصر تشکیل یافته است:
صدا: بعضی یادگیرندگان هنگام یادگیری به سکوت کامل نیاز دارند، در حالی که بعضی دیگر همراه با موسیقی یا قدری سر و صدا را ترجیح می دهند.
نور: بعضی یادگیرندگان برای تمرکز به نور شدید نیازمندند، اما بعضی دیگر نور ملایم را ترجیح می دهند.
دما: بعضی یادگیرندگان هنگام یادگیری محیطهای گرم را دوست دارند اما بعضی دیگر محیطهای سرد را میپسندند.
طرح: بعضی دانش آموزان محیطهای رسمی مانند نشستن روی صندلی کلاس یا کتابخانه را میپسندند اما بعضی دیگر محیطهای غیر رسمی مثل دراز کشیدن روی مبل یا نشستن روی فرش و تکیه دادن را انتخاب می کنند (سیف، ۱۳۸۹).
- ۲. متغیر هیجانی: این متغیر نیز از چهار عنصر تشکیل یافته است:
انگیزش: بعضی از یادگیرندگان با اشتیاق، به یادگیری موضوعهای تازه میپردازند اما بعضی دیگر به توصیه و تشویق دیگران نیازمندند.
پشتکار: بعضی یادگیرندگان دیگر تا انجام تکالیف یادگیری به طور کامل به فعالیت خود ادامه می دهند، در حالی که به بعضی یادگیرندگان دیگر باید به طور مرتب انجام تکالیف را یادآور شد.
مسؤلیت: مسؤلیت یا سازگاری به این نکته اشاره می کند که بعضی یادگیرندگان آنچه را که لازم است و از آنان خواسته می شود انجام می دهند، در حالی که بعضی دیگر خلاف آنچه را که از آنان خواسته می شود انجام می دهند (سازگار و در مقابل ناسازگار).
ساختار: بعضی یادگیرندگان به دستورات و راهنماییهای معلم و دوستان تکیه می کنند تا به یک موضوع یا تکلیف ساختار بدهند، اما بعضی دیگر برای یک تکلیف، ساختار خودشان را ایجاد می کنند (سیف، ۱۳۸۹).
- ۳. متغیر جامعهشناختی: متغیر جامعهشناختی یا اجتماعی دربرگیرندهی نقش شش عنصر است: فرد: حدود ۱۳ درصد دانش آموزان (غالباً سرآمدها) به تنهایی کار می کنند.
زوج: بعضی از دانش آموزان دوست دارند که با یک دوست کار کنند.
دوستان: بعضیها (کمتر از ثلث دانش آموزان) دوست دارند که در جمع دوستان کار کنند.
گروه: بعضی دوست دارند که در گروه بزرگ دوستان مطالعه کنند.
بزرگسال: بعضی دانش آموزان (حدود ۲۸ درصد) ترجیح می دهند که با یک بزرگسال کار کنند.
تنوع: بعضی افراد به راههای مختلف عمل می کنند، اما بعضی دیگر در یک الگوی واحد عملکرد بهتری دارند (سیف، ۱۳۸۹).
- ۴. متغیر فیزیولوژیکی: این متغیر از چهار عنصر تشکیل می شود:
ادراکی: بعضی از دانش آموزان مطالب پیچیده را از راه شنیدن بهتر یاد میگیرند (شنیداری)، بعضی از راه دیدن (دیداری)، بعضی دیگر وقتی که اشیاء را لمس می کنند مثل زمانی که از گفتههای معلم یادداشت برمیدارند یا زیر مطالب خط میکشند بهتر میآموزند و باز هم بعضی دیگر وقتی که حرکت می کنند (مثلاً راه میروند یا پایشان را تکان می دهند) بهتر یاد میگیرند (جنبشی). تحرک: بعضی یادگیرندگان میتوانند بنشینند و برای ساعتهای متوالی بدون تحرک زیاد به مطالعه و یادگیری بپردازند، در عوض بعضی یادگیرندگان نیاز به تحرک و رفتن به اینسو و آن سو دارند.
زمان: بعضی افراد در اوقات صبح خوب یاد میگیرند، بعضی افراد دیگر در ساعتهای بعد از ظهر یا شب بهتر میآموزند.
- ۵. متغیر روانشناختی: این متغیر شامل سه عنصر است:
پردازش کلی- تحلیلی: پردازشگران کلی در صورتی خوب یاد میگیرند که ابتدا به طور اجمالی مطالب را مرور کنند و رابطه اجزای آن را با یکدیگر درک نمایند، آنگاه به مطالعه قسمت های مختلف آن بپردازند. در مقابل، پردازشگران تحلیلی ابتدا اجزای مطلب مورد یادگیری را گام به گام پشت سر هم میآموزند و از راه یادگیری و درک قسمت های مختلف مطلب به یادگیری کل آن اقدام می کنند.
تکانشی- تأملی: بعضی یادگیرندگان به سرعت به نتیجه گیری میرسند، بعضی دیگر با تفکر و تأمل و به کندی نتیجه گیری می کنند.
استفاده از یکی از دو نیمکرهی مغز: بعضی افراد در حین تمرکز روی مطالب از نیمکرهی راست خود استفاده می کنند، در حالی که بعضی افراد دیگر نیمکرهی چپ را مورد استفاده قرار می دهند.
و- سبکهای حسی- شهودی، دیداری- کلامی، فعال- تأملی و کلی- متوالی
فلدر[۳] و سیلورمن[۴] (۱۹۸۸) سبکهای یادگیری را با توجه به چهار سؤال زیر در چهار دسته قرار دادهاند:
- ۱. یادگیرنده چه نوع اطلاعاتی را دریافت می کند؟ حسی[۵] (شکلها، صداها و احساسهای جسمی) یا شهودی[۶] (خاطرهها، اندیشهها و بینشها)؟ یادگیرندگان حسی، عینی، عملی و روشی، افرادی هستند که واقعیتها و اقدامات مملوس را ترجیح می دهند. یادگیرندگان شهودی با انتزاعیات (نظریهها و الگوها) بیشتر سروکار دارند، دوست دارند تا احتمالات و روابط را کشف کنند و نسبت به یادگیرندگان حسی مبتکرتر و خلاقتر هستند (گراف[۷]، لین[۸] و کینشاک[۹]، ۲۰۰۸). یادگیرنده چه نوع اطلاعات حسی را دریافت می کند؟ دیداری[۱۰] (تصویرها، نمودارها و چارتها) یا کلامی[۱۱] (توضیحات شفاهی و کتبی)؟
- یادگیرنده اطلاعات را چگونه پردازش می کند؟ به طور فعال[۱۲] (از راه فعالیت بدنی یا بحث) یا با اندیشه[۱۳] (از راه تأمل و دروننگری)
- ۴. یادگیرنده چگونه به سوی درک مطلب پیش میرود؟ به صورت متوالی (در گامهای کوچک افزایشی) یا به صورت کلی[۱۴] (در پرشهای بزرگ)؟ یادگیرندگان متوالی، به صورت خطی میاندیشند و میتوانند از آموختههای خود هر چند هم ناکامل باشد سود برند. آنها گرایش دارند تا مسیرها را گام به گام و با راهحلهای اکتشافی طی کنند. در مقابل، یادگیرندگان کلی به صورت نظام‌مند میاندیشند و تا زمانی که مطلبی را به طور کامل یاد نگیرند و آن را به مطالب از قبل آموخته شدهی خود ربط ندهند؛ نمیتوانند از آموختههای تازهی خود استفاده کنند. اما پس از آن که تصور کلی را دریافت کردند، دیدگاه کلی آنان را قادر میسازد تا راه حلهای ابتکاری برای مسایل پیدا کنند؛ که معمولاً این کار به سادگی از عهده یادگیرندگان متوالی بر نمیآید (گراف و همکاران، ۲۰۰۸).
[۱]. Dunn
[۲]. Price
[۳]. Felder
[۴]. Silverman
[۵]. sensory
[۶]. intuitive
[۷]. Graf
[۸]. Lin
[۹]. Kinshuk
[۱۰]. visual
[۱۱]. active
[۱۲]. reflectively
[۱۳]. sequentially
[۱۴]. globally
