عدم بررسی دقیق طرحهای توجیهی؛………………………………………………………………. 16
- عدم اعتبارسنجی و ظرفیت سنجی صحیح مشتری؛………………………………………………… 17
- فساد اداری؛………………………………………………………………………………………… 17
- نرخهای سود کمتر از نرخ تعادل؛………………………………………………………………….. 17
- عدم مصرف تسهیلات در جای خود؛………………………………………………………………. 18
- عدم وجود وثایق و تضامین کافی؛…………………………………………………………………. 18
- مشکلات وصول؛…………………………………………………………………………………… 19
بند سوم : قلمرو پرونده های معوق……………………………………………………………………. 19
بند چهارم : آثار منفی مطالبات معوق………………………………………………………………….. 20
فصل دوم:اطاله دادرسی وپرونده های معوق بانکی…………………………………………………… 22
گفتار اول: عوامل مشترک اطاله دادرسی در محاکم………………………………………………….. 22
بند اول: عوامل ساختاری موجب اطاله دادرسی…………………………………………………….. 23
1- مشکلات ناشی از قوانین آیین دادرسی مدنی…………………………………………………….. 23
2-مشکلات ناشی از ساختار قضایی………………………………………………………………….. 24
بند دوم: عوامل ناشی از عملکرد قضات و کارمندان دادگستری…………………………………….. 24
1- عوامل ناشی از عملکرد کارمندان دادگستری…………………………………………………….. 24
1-1 کارمندان اداری دادگستری………………………………………………………………………. 24
1-2 کارمندان مرتبط با دادگستری……………………………………………………………………. 25
1-2-1 ظابطان دادگستری…………………………………………………………………………….. 25
1-2-2 کارشناسان دادگستری………………………………………………………………………… 25
2- عوامل ناشی از عملکرد قضات…………………………………………………………………… 26
2-1 عوامل ناشی از عملکرد قضات دادگاهها……………………………………………………….. 26
2-2 عوامل ناشی از عملکرد قضات دادسراها………………………………………………………. 26
گفتار دوم: ریشه یابی علل اطاله دادرسی در پرونده های معوق بانکی……………………………….. 26
مبحث اول: اطاله دادرسی در روند رسیدگی به مطالبات معوق……………………………………… 28
بند اول : اطاله دارسی در مرحله تشکیل پرونده……………………………………………………… 29
بند دوم : اطاله دارسی در مرحله تعقیب و تحقیق…………………………………………………….. 29
بند سوم : اطاله دارسی در مرحله رسیدگی…………………………………………………………… 29
بند چهارم : اطاله دادرسی در مرحله صدور حکم……………………………………………………. 30
مبحث دوم: اطاله دادرسی در مرحله اجرای حکم……………………………………………………. 32
بند اول: اطاله دادرسی در ابلاغ احکام قضایی……………………………………………………….. 32
بند دوم: اطاله در اجرای احکام……………………………………………………………………….. 36
1-لازمالاجرا بودن پیششرط اجرای حکم……………………………………………………………. 36
2-تفاوت اجرای احکام کیفری با احکام مدنی……………………………………………………….. 37
3-لزوم ساماندهی اوراق قضایی……………………………………………………………………… 38
4-مشکلات ابلاغ اجراییه…………………………………………………………………………….. 39
5-مشکلات اقدامات دادورزان……………………………………………………………………….. 40
6-مشکلات عدم دسترسی به محکوم علیه یا اموال وی………………………………………………. 41
7-مشکلات خاص احکام غیابی………………………………………………………………………. 42
مبحث سوم: اطاله ناشی از موازین و مقررات بانکی…………………………………………………. 43
فصل سوم: پروسه وصول مطالبات معوق بانکها……………………………………………………….. 46
گفتار اول : وصول مطالبات معوق به استناد سند رهنی – سند تخصیص تسهیلات………………….. 48
بند اول : تکمیل تقاضانامه صدور اجراییه و ارسال به دفتر اسناد رسمی مربوط……………………… 50
بند دوم : صدور اجراییه………………………………………………………………………………. 52
بند سوم : تشکیل پرونده و ابلاغ اجراییه……………………………………………………………… 53
الف) ابلاغ واقعی……………………………………………………………………………………… 53
ب) ابلاغ قانونی……………………………………………………………………………………….. 54
بند چهارم : فوت متعهد……………………………………………………………………………….. 56
بند پنجم : گواهی صحت ابلاغ……………………………………………………………………….. 57
بند ششم : ارزیابی……………………………………………………………………………………. 58
بند هفتم : مزایده………………………………………………………………………………………. 59
بند هشتم : سند انتقال اجرایی…………………………………………………………………………. 61
بند نهم : تخلیه و تحویل مال مورد مزایده……………………………………………………………. 63
بند دهم : شکایت از عملیات اجرایی…………………………………………………………………. 63
گفتار دوم : وصول مطالبات معوق به استناد قرارداد داخلی (بانکی)………………………………….. 66
بند اول : سابقه تاریخی ماده 15 قانون عملیات بانکی بدون ربا………………………………………. 66
بند دوم : شروع اقدامات قانونی-تقاضای صدور اجراییه…………………………………………….. 72
بند سوم : وظایف بدهکار…………………………………………………………………………….. 73
بند چهارم : اختیار شخص ثالث………………………………………………………………………. 74
بند پنجم : اختیارات بستانکار برای بازداشت اموال………………………………………………….. 74
بند ششم : بازداشت اموال منقول…………………………………………………………………….. 75
بند هفتم : بازداشت اموال نزد شخص ثالث………………………………………………………….. 77
بند هشتم : بازداشت اموال غیر منقول………………………………………………………………… 77
بند نهم :چگونگی بازداشت سرقفلی یا منافع…………………………………………………………. 78
بند دهم : ارزیابی اموال بازداشتی…………………………………………………………………….. 80
بند یازدهم : مزایده اموال بازداشتی…………………………………………………………………… 81
گفتار سوم : وصول مطالبات معوق به استناد سفته عندالمطالبه……………………………………….. 85
بند اول : تعریف سفته………………………………………………………………………………… 85
بند دوم :کاربرد سفته در بانک………………………………………………………………………… 85
بند سوم : مسئولیت امضا کنندگان سفته و اختیارات دارنده (بانک) سفته……………………………. 86
بند چهارم : مواعد قانونی…………………………………………………………………………….. 87
بند پنجم : ویژگی های سفته های توثیقی……………………………………………………………… 89
بند ششم : تعریف سفته عندالمطالبه…………………………………………………………………… 89
بند هفتم : چگونگی تعیین سررسید……………………………………………………………………. 90
بند هشتم : ابلاغ اظهارنامه طبق نظریه اداره حقوقی دادگستری……………………………………….. 91
بند نهم : واخواست سفته……………………………………………………………………………… 92
بند دهم : تقدیم دادخواست و ضمایم آن…………………………………………………………….. 93
بند یازدهم : مراحل رسیدگی در دادگاه………………………………………………………………. 94
بند دوازدهم : تقاضای اجرای حکم…………………………………………………………………… 95
بند سیزدهم : مزایای قرارداد داخلی بر سفته………………………………………………………….. 96
گفتار چهارم : وصول مطالبات معوق به استناد چک………………………………………………….. 97
بند اول : چگونگی اخذ چک تضمینی یا وعده دار در بانک…………………………………………. 97
بند دوم : روش های اقدام بر اساس چک…………………………………………………………….. 99
الف) از طریق محاکم دادگستری……………………………………………………………………… 99
ب) از طریق اجرای ثبت……………………………………………………………………………… 102
بند سوم :چگونگی مطالبه و وصول خسارت تأخیر تأدیه چک………………………………………. 105
الف)اعتراض به دستور اجرا…………………………………………………………………………. 107
ب)اعتراض به عملیات اجرایی………………………………………………………………………. 108
فصل چهارم :راهکارهای تسریع وصول مطالبات…………………………………………………………………….109
گفتار اول : نحوه وصول مطالبات معوق در بانکها……………………………………………………. 110
گفتار دوم: راهکارهای جلوگیری از اطاله دادرسی………………………………………………….. 113
مبحث اول : حل مشکلات مرتبط با قانونگذاری…………………………………………………….. 113
بند اول : اصلاح قوانین موجد اطاله دادرسی و استفاده از تکنولوژی جدید……………………….. 114
الف – اصلاح قوانین موجد اطاله دادرسی………………………………………………………….. 114
ب) استفاده از تکنولوژی جدید………………………………………………………………………. 116
بند دوم : تصویب قوانین جدید برای رفع خلاء های قانونی…………………………………………. 118
الف) وضع قوانین ماهوی……………………………………………………………………………. 118
1- قوانین مدنی………………………………………………………………………………………. 119
2- قوانین کیفری…………………………………………………………………………………….. 120
ب) تصویب قوانین شکلی……………………………………………………………………………. 120
1- آیین دادرسی مدنی……………………………………………………………………………….. 121
1-1 ایجاد مرحله تحقیق در دادرسی………………………………………………………………… 124
1-2 تخصصی کردن دادگاه ها………………………………………………………………………. 125
1-3.رفع یا تامین کمبود قضات…………………………………………………………………………………………126
1-4. راهکار های منطقهای و محلی…………………………………………………………………. 128
1-5 افزایش اختیارات قاضی………………………………………………………………………… 132
1-6 بازنگری مقررات ابلاغ…………………………………………………………………………. 133
گفتار سوم : راهکارهای پیشنهادی در دستورالعمل طرح جامع رفع اطاله دادرسی…………………. 135
مبحث اول : ساماندهی نظام ارجاع………………………………………………………………….. 135
بند اول : توجه به صلاحیت دادگستری در زمان ارجاع…………………………………………….. 135
بند دوم : تشکیل دفتر نهادهای شبه قضائی زیر نظر واحد ارشاد و معاضدت قضایی………………. 136
بند سوم : احاله پروندههای موضوع مواد 92و 93 قانون ثبت به واحد اجراء ثبت اسناد ………….. 137
بند چهارم : شرط داوری مندرج در قرارداد………………………………………………………… 138
بند پنجم : تشکیل مجتمع ثبتی ـ قضایی ویژه دعاوی بانکها در تهران و مراکز استانهای پرجمعیت…. 140
بند ششم : ارجاع تخصصی پرونده ها……………………………………………………………….. 141
مبحث دوم : ساماندهی دفاتر شعب دادگاهها و دادسراها و واحد ابلاغ و استفاده از فرمهای استاندارد 141
بند اول : ضرورت توجه دقیق شاغلین اداری محاکم به انجام وظایف خود……………………….. 142
بند دوم : استفاده از فرمهای جدید و اصلاح فرمهای سابق در جریان دادرسی……………………… 142
نتیجه…………………………………………………………………………………………………. 143
منابع………………………………………………………………………………………………….. 147
الف) کتب……………………………………………………………………………………………. 147
مقدمه :
بیان مساله
منظور از «اطاله» طولانی شدن نامعقول و غیر متعارف جریان رسیدگی به پرونده ها در مراجع قضایی است و آیین دادرسی به معنای اعم آن عبارت است از رشته ای از علم حقوق که هدف آن تعیین قواعد درباره تشکیلات قضایی صلاحیت مراجع قضایی، تعیین مقررات راجع به اقسام دعاوی و اجرای تصمیمات دادگاه ها است که در فقه به آن علم القضاء گویند.
دادرسی به معنای اخص مجموعه عملیات و اقداماتی است که به قصد پیدا کردن یک راه حل قضایی به کار می رود. مانند : مجموعه مقرراتی که برای گرفتن یک تصمیم در یک دعوای معین به کار برده می شود، یا دادرسی به مفهوم احض رسیدگی مرجع قضاوتی به دعوا یا امر مطروحه یعنی ادعاها، ادله، استدلالات و خواسته خواهان با لحاظ پاسخ خوانده در جهت صدور رای قاطع است