2-6
2-6-1
2-6-2
2-6-3
2-6-4
2-6-5
2-7
2-8
2-8-1
2-8-2
2-8-3 تئوری بهداشت – انگیزش…………………………………………………………………………….…………33
2-8-4 نظریه تعیین هدف ………………………………………………………………………………………………..33
2-8-5 نظریه تعادل یا موازنه ……………………………………………………………………………………………33
2-8-6 نظریه روابط انسانی …………………………………………………………………………………….. ……..34
2-8-7 نظریه مک گرگور ……………………………………………………………………………….…..………….34
2-8-8
2-9 …………………………….……………………………………………35
2-10 ارزیابی عملکرد……………………………………………………………………………………………………..………..37
2-11 سیستم پاداش …………………………………………………………………………………………………….…………..37
2-12
2-13
2-13-1 معلمان باانگیزه ،اطلاعات کیفی درباره یادگیرندگان دارند……………….……………….……………39
2-13-2
2-13-3
2-13-4
2-13-5
2-13-6
2-13-7
2-13-8
2-13-9
2-14 نقش ارتباطات درایجادانگیزش ……………………………………………………………………………..……….….42
2-15 ویژگی های نه گانه معلم درارتباط بانمرات پیشرفت تحصیلی دانش آموزان: ………………………………42
2-16 برنامه های آموزش ضمن خدمت برای کمک به معلمان :………………………………………………………..43
2-17 انواع فعالیت ها آموزشی:…………………………………………………………………………………………………43
2-18
2-19 مدیریت تنوع درکلاس درس ………………………………………………………………………………..…………46
2-20 روش های نوین آموزش:………………………………………………………………………………………………….46
2-20-1
2-20-2
2-21 تعریف تدریس ازدید گاه مکاتب مختلف……………………………………………………………………………..48
2-22 اجرای فعالیت های آموزشی:………………………………………………………………………………….....……..49
2-23
2-23-1 روش های تدریس مبتنی برتعامل…………………………………………………………………………………49
2-23-1-1 آموزش به کمک یادگیری مشارکتی:…………………………………………………………….………49
2-23-1-2 آموزش به کمک بحث گروهی:…………………………………………………………………………….50
2-23-1-3 روش پرسش وپاسخ: ……………………………………………………………………………………………51
2-23-1-4 الگوی ایفای نقش :…………………………………………………………………………………....………..53
2-23-1-5 روش بدیعه پردازی :……………………………………………………………………………………………53
2-23-1-6 روش پرژه ای:……………………………………………………………………………………………………54
2-23-2 روشهای تدریس مسئله محور :……………………………………………………………………………………….54
2-23-2-1 روش واحدمحور:…………………………………………………………………………………………………..54
2-23-2-2 روش حل مسئله :……………………………………………………………………………………………………55
2-23-2-3 یادگیری اکتشافی :………………………………………………………………………………………………..55
2-23-2-4 الگوی آموزش کاوش گری :…………………………………………………………………………………..56
2-23-2-5 شیوه گردش علمی : ………………………………………………………………………………………………57
2-23-2-6 الگوی آموزش آزمایشگاهی: …………………………………………………………………………………..58
2-23-2-7 الگوی تدریس غیرمستقیم : ……………………………………………………………………………………..58
2-23-2-8 روش کارگاهی : ………………………………………………………………………………………………….59
2-23-2-9 الگوی رشدعقلی : ……………………………………………………………………………………………….61
2-23-2-10 الگوی آگاهی یابی : ……………………………………………………………………………………………61
2-23-2-11 الگوی دیداردرکلاس درس: …………………………………………………………………………………61
2- 23-2-12 الگوی آموزش برای رشدمفهوم ومهارت : ……………………………………………………………….62
2-23-3 روشهای تدریس مبتنی برانتقال مستقیم : ………………………………………………………………………..62
2-23-3-1 الگوی یادسپاری : …………………………………………………………………………………………………62
2-23-3-2 روش آموزش برای یادگیری درحدتسلط : …………………………………………………………………63
2-23-3-3 روش کنفرانس (گردهم آیی) : ……………………………………………………………………………….63
2-23-3-4 روش شاگرد – استادی : ………………………………………………………………………………………..63
2-23-3-5 روش چندحسی : ………………………………………………………………………………………………….64
2-23-3-6 شیوه بازگویی : ……………………………………………………………………………………………………64
2-23-3-7 شیوه تمرینی : ……………………………………………………………………………………………………..65
2-23-3-8 استفاده ازمنابع دیداری وشنیداری : ………………………………………………………………………..65
2-23-3-9 شیوه نمایشی : ……………………………………………………………………………………………………..65
2-23-3-10 الگوی دریافت مفهوم : …………………………………………………………………………………………65
2-23-3-11 الگوی تفکراسقرایی : ……………………………………………………………………………………………66
2- 23-3-12 الگوی پیش سازمان دهنده : ………………………………………………………………………………….66
2-23-4 روش آموزش مستقیم مستقل ازمعلم : ………………………………………………………………………………67
2-23-4-1 شیوه آموزش برنامه ای : ………………………………………………………………………………………..67
2-23-4-2 آموزش براساس کامپیوتر : ……………………………………………………………………………………..67
2-23-4-3 آموزش مجازی : …………………………………………………………………………………………………..67
2-23-5 روش های آموزش انفرادی :…………………………………………………………………………………………67
2-23-5-1 الگوی یادگیری منبع – مداری : ………………………………………………………………………………68
2-23-5-2 آموزش انفرادی تجویزشده : ……………………………………………………………………………………68
2-23-5-3 آموزش انفرادی هدایت شده : …………………………………………………..…….…………………….68
2-24
2-24-1
2-24-2 تکنولوژی تعلیم وتربیت و آموزش
2-24-3
2-24-4
2-24-5
2-24-6
2-24-7
2-24-8
2-25 پیشینه پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………74
2-25-1 پیشینه داخلی…………………………………………………………………………………………………………74
2-25-2 پیشینه خارجی……………………………………………………………………………………….………………81
2-26
2-27 مدل نهایی…………………………………………………………………………………………………………………….85
فصل سوم فرایند پژوهش: ………………………………………………………………………………………………………..86
3-1مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….………..87
3-2
3-3 ……………………………….………………………………………………87
3-4
3-5
3-6 ابزاراندازه گیری ……………………………………………………………………………………………………………90
3-7
3-8
3-9
3-10
فصل جهارم یافته های پژوهش :……………………………………………………………………………..……………..…..93
4-1مقدمه:……………………………………………………………………………………………………………………………..94
4-2 توصیف ویژگی های نمونه آماری ……………………………………………………………………………………….94
4-2-1 توزیع نمونه بر حسب جنسیت و منطقه آموزشی ……………………………………………………………94
4-2-2 توزیع نمونه برحسب تحصیلات ………………………………………………………………………………….95
4-2-3 توزیع نمونه برحسب سن …………………………………………………………………………………………96
4-2-4 توزیع نمونه برحسب سابقه کار …………………………………………………………………………………97
4-3 تجزیه وتحلیل داده های سوال های پژوهش …………………………………………………………………………98 4-3-1 سوال اصلی ………………………………………………………………………………………………………….98 4-3-2 سوال های فرعی ……………………………………………………………………………………………………99
فصل پنجم نتیجه گیری : ………………………………………………………………………………………………………..111
5-1مقدمه:……………………………………………………………………………………………………………………………112
5-2 خلاصه پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………112
5-3 بحث ونتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………..113
5-4 محدویت ها ………………………………………………………………………………………………………………… 118
5-5 پیشنهادهای کاربردی …………………………………………………………………………………………………….. 119
5-6 پیشنهادهای پژوهشی ……………………………………………………………………………………………………. 120
فهرست ومنابع:……………………………………………………………………………………………………………………. 121
پیوست ها ………………………………………………………………………………………………………………………….. 127
پرسشنامه:……………………………………………………………………………………………………………………………..128
جدول مورگان:…………………………………………………………………………………………………………………….130
چکیده انگلیسی:…………………………………………………………………………………………………………………….131
فهرست جداول
جدول 3-1- جامعه آماری مناطق19گانه معلمان دوره راهنمایی شهرتهران بر حسب منطقه و جنسیت……..87
جدول 3-2- جامعه آماری خوشه ای مناطق 19گانه شهرتهران …………………………………………………….. 89
جدول 3-3- جامعه آماری پژوهشی معلمان رسمی و پیمانی دوره راهنمایی بر حسب منطقه و جنسیت……..89
جدول 3-4- نمونه آماری معلمان رسمی و پیمانی دوره راهنمایی بر حسب منطقه و جنسیت………………….90
جدول شماره 3-5. مقدار آلفای کرونباخ برای ابعاد پرسشنامه ………………………………………………………….92
جدول 4-1- نمونه آماری معلمان رسمی و پیمانی دوره راهنمایی بر حسب منطقه و جنسیت ……………….. 94
جدول 4-2 توزیع فراوانی نمونه آماری برحسب جنسیت ……………………………………………………………….94
جدول 4-3 توزیع فراوانی ودرصد فراوانی نمونه برحسب تحصیلات …………………………………………………95
جدول 4-4 توزیع فراوانی نمونه برحسب سن ………………………………………………………………………………96
جدول 4-5توزیع فراوانی نمونه برحسب سابقه کار ………………………………………………………………………..97
جدول 4-6 نتیجه آزمون تحلیل واریانس فریدمن برای رتبه بندی عوامل افزایش انگیزه معلمان ……………98
جدول 4-7 معنی داری آزمون فریدمن برای رتبه بندی عوامل افزایش انگیزه معلمان ………………………..98
جدول 4-8 نتیجه آزمون تعقیبی تحلیل واریانس فریدمن برای رتبه بندی عوامل افزایش …………………….99
جدول شماره 4-9- فراوانی و درصد فراوانی عوامل سازمانی ………………………………………………………….99
جدول شماره 4-10 آزمون t تک نمونه ای برای مقایسه میانگین نمونه و جامعه در بعد عوامل سازمانی…..101
جدول شماره 4-11 فراوانی و درصد فراوانی عوامل آموزشی ……………………………………………………….101
جدول شماره 4-12 آزمون t تک نمونه ای برای مقایسه میانگین نمونه و جامعه در بعد عوامل آموزشی….103
جدول شماره 4-13- فراوانی و درصد فراوانی عوامل فرهنگی ……………………………………………………..103
جدول شماره 4-14 آزمون t تک نمونه ای برای مقایسه میانگین نمونه و جامعه در بعد عوامل فرهنگی ….104
جدول شماره 4-15- فراوانی و درصد فراوانی عوامل مادی …………………………………………………………105
جدول شماره 4-16 آزمون t تک نمونه ای برای مقایسه میانگین نمونه و جامعه در بعد عوامل مادی …….106
جدول شماره 4-17- فراوانی و درصد فراوانی عوامل ارتباطی……………………………………………………. 106
جدول شماره 4-18 آزمون t تک نمونه ای برای مقایسه میانگین نمونه و جامعه در بعد عوامل ارتباطی …107
جدول شماره 4-19: تحلیل واریانس یک راهه برای مقایسه سطوح تحصیلات ……………………………………108
جدول شماره 4-20: تحلیل واریانس یک راهه برای مقایسه سطوح سنی آزمودنی ها …………………………108
جدول شماره 4-21: نتایج آزمون توکی برای مقایسه رده های مختلف سنی در انگیزش معلمان …………..108
جدول4-22: آزمون t مستقل برای تفاوت دو گروه مردان و زنان از لحاظ ابعاد پرسشنامه …………………..110
فهرست نمودارها
نمودار شماره 4-1 تفکیک نمونه ماری برحسب تحصیلات ……………………………………………………………….95
نمودار 4-2 توزیع فراوانی نمونه برحسب سن ………………………………………………………………………………96
نمودار 4-3توزیع فراوانی نمونه برحسب سابقه کار ………………………………………………………………………..97
چکیده
پژوهش حاضر، باهدف بررسی راهکارهای افزایش انگیزه معلمان برای استفاده از روش های نوین آموزشی در مقطع راهنمایی شهرتهران انجام شده است.این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی و براساس هدف تحقیقی کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل 8434 نفر از تمامی معلمان مدارس راهنمایی شهر تهران می باشد که با توجه به جدول مورگان و نمونه گیری خوشه ای از بین معلمان مدارس راهنمایی شهر تهران تعداد 367 نفر ( 122 مرد 245 زن ) انتخاب و مورد آزمون قرار گرفتند و با تکمیل پرسشنامه محقق ساخته راهکارهای افزایش انگیزه معلمان در این پژوهش شرکت نمودند روایی پرسشنامه مذکوربااستفاده ازروایی صوری( استفاده ازنظرات اساتید مجرب ) بدست آمده و آلفای کرنباخ جهت پایایی پژوهش 81/0 محاسبه شده است . داده های حاصل از ابزار پژوهش از طریق شاخص های آماری مانند فراوانی ، میانگین ، میانه و انحراف از معیار و…. مورد ارزیابی قرار گرفته وبه منظور تایید تحلیل داده ها و تعمیم نتایج، از آزمون فریدمن، آزمون تی تک نمونه ای ، t مستقل ، تحلیل واریانس یک راهه وآزمون توکی استفاد شده است . نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که از نظر معلمان دوره راهنمایی شهر تهران به ترتیب اهمیت بعد سازمانی، بعد آموزشی، بعد فرهنگی، بعد ارتباطی و بعد مادی را عاملی موثر برافزایش انگیزه معلمان برای استفاده از روشهای نوین آموزشی می داند. علاوه بر این، نتایج بیانگرآن است که از نظر معلمان دوره راهنمایی شهر تهران تمام عوامل سازمانی، آموزشی، فرهنگی، ارتباطی و مادی را عواملی موثر بر افزایش انگیزه معلمان برای استفاده از روش های نوین آموزشی می باشد. همچنین نتایج نشان داد که درهمه ابعاد سازمانی، آموزشی، فرهنگی، ارتباطی به جز بعد مادی تفاوت معناداری بین زنان و مردان وجود دارد. براین اساس برای افزایش انگیزه معلمان به استفاده از روش های نوین آموزشی، ابعاد سازمانی، آموزشی، فرهنگی، ارتباطی و مادی موردتوجه قرارگیرد.
واژگان کلیدی
روش های نوین آموزشی، انگیزه معلمان ، مقطع راهنمایی ، عوامل سازمانی ، عوامل آموزشی ، عوامل فرهنگی ، عوامل مادی ، عوامل ارتباطی
فصل اول
کلیات پژوهش
1-1مقدمه :
نظام آموزشی هر کشوری دارای سیر تکاملی ویژهای است که تحت تأثیر عوامل تاریخی، جغرافیایی، اقتصادی – اجتماعی و مسائل خاص فرهنگی آن کشور قرار دارد. اگر چه برخی از رهبران آموزشی کشورها ممکن است تصور کنند دارای بهترین نظام آموزشی جهان هستند ،مقایسه نظام های آموزشی با یکدیگر بیانگر آن است که هر نظام آموزشی معایب ومحاسنی دارد که نظام های آموزشی دیگر فاقد آنند . با توجه به اینکه آموزش وپرورش از دو جنبه آموزش وپرورش تشکیل یافته است که از یکدیگر قابل تفکیک نیستند و در ارزیابی نظام های آموزشی باید هر دو جنبه را در نظر گرفت،می توان دریافت که کشورهای مختلف در این دو زمینه با مسائل ومشکلات متعدد و بسیارمتفاوتی مواجهند که مستلزم برخوردها وراه حل های گوناگونی است . بعضی از کشورها در زمینه های آموزشی با کمبود ها ومعضلات فراوانی روبرو هستند ، در حالی که برخی دیگر در مسائل پرورشی با مشکلات اخلاقی و اجتماعی بسیاری مواجهند.هم مسائل ومشکلات آموزشی وهم مسائل ومشکلات پرورشی ، بالقوه ممکن است در نظام های آموزشی تاثیرات منفی ومخربی داشته باشد؛از این رو ،به جرات می توان ادعا کرد که تاکنون نظامی ((ایدئال)) برای آموزش وپرورش جوانان وحل مسائل ومشکلات آنان کشف یا ابداع نشده است ، اما رهبران آموزشی درصدد یافتن بهترین ،موثرترین وکارآمدترین روش ها وطرح ها به منظور پاسخگویی به مسائل ومشکلات روز افزون جوانان وجامعه خود ورفع نیاز های آنان هستند (نیکنامی 1391؛4).درجهان امروزتربیت نیروی انسانی یکی ازبرجسته ترین شاخص های تحول وپیشرفت جوامع محسوب می شود.تحول به بستر و فضایی اثربخش نیازمنداست که بتوانددردانش ،روش، منش ونگرش افرادتغییرایجادکند.ایجادچنین بستری به عوامل متعددی چون بافت فرهنگی ،وضعیت اقتصادی،شرایط اجتماعی-سیاسی،محیط های آموزشی متناسب بانیازها واهداف ،مجریان آگاه وبرنامه ریز ومعلمان توانمند وابسته است.درفرایندفعالیت های آموزشی ، معلمان ومدیران مدارس عناصراصلی وکلیدی تحول نیروی انسانی محسوب می شوند.بنابراین بایدازکارایی واثربخشی لازم برخودارباشند.معلمانی کارآمدواثربخش اندکه بانظریه ها،مبانی،اصول وروشهای تعلیم وترییت آشناباشند،وبابینشی هنرمندانه واقتضایی محیطی رافراهم سازندکه به جای انتقال اطلاعات وتحمیل اندیشه ،احساس امنیت ،شایستگی ،خودکنترلی ،وخودتحولی رادردانش آموزان تقویت کنندتاآنهابتوانند شخصاً معمارتعلیم وتربیت خودباشند (شعبانی،1390؛1).جامعه ی امروز، جامعه ی سازمانی است . کودکان در سازمانهایی به نام زایشگاه به دنیا می آیند ،بیشتر سالهای رشد و پرورش خود را در سازمانهایی به نام مدرسه می گذرانند(علاقه بند ،1390 ؛3).تحولات سریع آموزشی به طورچشمگیری نیاز به ظرفیت سازی گسترده ذهن معلمان و شناخت بیشتر پیچیدگی های تعلیم وتربیت را آشکارمی سازد و میل آنان را برای افزایش دانش حرفه ای خود برمی انگیزد ( بهرنگی ، 1384 ؛22 ) . معلمان آن گونه عمل می کنندکه فکرمی کنند. اگرآنهابرداشت صحیح وعلمی ازآنچه درمحیطهای آموزشی انجام می دهند نداشته باشندنمی توانندرخدادهای آموزشی رابه نحومطلوب هدایت کنندنظریه هاوروشهای یادگیری وتدریس دوعامل انفکاک ناپذیرازیکدیگرندکه بدون شناخت وکسب تجربه ازهریک،نمی توان بستری مناسب برای یادگیری وتحول موثردرشاگردان فراهم ساخت.معلمان بایدبانظریه های یادگیری ،الگوهاوروشهای آموزشی آشناباشندتادرموقعیتهای مختلف آموزشی بتوانند به درستی ازدانش و دانسته های خود درعمل استفاده کنند (شعبانی،1390؛6). اکثرصاحبنظران،شناخت عوامل ایجادکننده انگیزه درمعلمان راازعوامل مهم سازگاری معلم باشغل خودمی دانند و همچنین تأکید دارندکه چنانچه معلم باانگیزه کافی درشغل خودحاضرشود،میزان عملکردوکارایی اوافزایش می یابد و برطبق نظرمحقق دراین صورت ازروش های نوین آموزشی با انگیزه بیشتری استفاده می کند . نظام آموزش وپرورش ،گرچه دارای معلمان دلسوز زیادی است مع هذا تعلیم و تربیت مطلوبی ندارد . به عبارت دیگر شرایط و وضعیت حاضر، مؤید ومحرک فعالیت حرفه ای معلمان نیست ، درنتیجه نظام آموزش وپرورش به طورکلی دستخوش نابسامانی است که پیامدآن کاستی های متعدد ازجمله افت تحصیلی به عنوان نمونه بارزآن می باشد .تلاش برای اصلاح چنین وضعی بدون توجه به رشد حرفه ای معلمان وایجاد انگیزه جهت دستیابی و اجرای روشهای نوین تدریس کاری عبث و بیهوده است زیرا معلمان بیش ازهر عامل دیگری درپیشرفت فعالیت های تربیتی تأثیردارد . درگذشته که هدف های تعلیم وتربیت منحصرا معطوف بود به انتقال تجارب و معلومات پیشینیان به نسل های نو ، فرآیند تدریس به شیوه معلم محوری اجرامی گردید . اما با تحولاتی که به تدریج درقرون وسطی به بعد ونگرش نسبت به کودکان صورت گرفت دیدگاههای مربیان نسبت به فرآیند آموزش دگرگون شد واندیشه های معلم محوری جای خود را درتعلیم و تربیت به کودک محوری داد . ابدای روش های نوین تدریس و به کارگیری آنها درکنار روش های سنتی ، استفاده ناگزیر وگسترده از ابزارهای آموزشی و علمی شدن شیوه های ارزشیابی مهمترین پی آمدهای این تحولات ، تغییراتی است که در نظام های تعلیم و تربیت درسطح جهانی ایجادگردیده است . ارضا
