مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………….18
بخش اول………………………………………………………………………………………………………………………………19
عنوان صفحه
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………….19
2-1- 1- مفهوم فرش و فرش دستباف……………………………………………………………………………………..19
2-1-2- تاریخچه فرش…………………………………………………………………………………………………………..20
2-1- 3- بررسی فرش ایران از لحاظ زمانی………………………………………………………………………………22
2-1-3-1- قالیبافی در عهد هخامنشی………………………………………………………………………………………22
2-1-3-2- قالیبافی در عهد اشکانی………………………………………………………………………………………….23
2-1-3-3- قالیبافی در عهد ساسانی…………………………………………………………………………………………24
2-1-3-4- قالیبافی در دوران امویه…………………………………………………………………………………………..25
2-1-3-5- قالیبافی در دوران عباسیان……………………………………………………………………………………….26
2-1-3-6- قالیبافی در دوران صفویان………………………………………………………………………………………26
2-1-3-7- قالیبافی بعد از صفویه تا به امروز…………………………………………………………………………….27
2-1-4- مفهوم توسعه و توسعه بازار………………………………………………………………………………………..28
2-1-4-1- توسعه جغرافیایی…………………………………………………………………………………………………..29
2-1-4-2- توسعه قسمت های جدید بازار……………………………………………………………………………….29
2-1-5- توسعه بازار فرش………………………………………………………………………………………………………30
2-1-6- دلایل توسعه بازار فرش……………………………………………………………………………………………..32
2-1-6-1- گسترش بازار و ایجاد اشتغال………………………………………………………………………………….32
2-1-6-2- توسعه بازار فرش موجب رونق اقتصاد ملی کشور می شود…………………………………………33
عنوان صفحه
2-1-6-3- اشباع بازار……………………………………………………………………………………………………………34
2-1-6-4- آسیب پذیری اقتصاد فرش بدلیل وابستگی به بازارهای سنتی و ثابت……………………………34
2-1-6-5- پیشگیری از کاهش قیمت فرش و حفظ ارزش واقعی آن در نتیجه توسعه بازار فرش است…………………………………………………………………………………………………………………………………….35
2-1-6-6- رهبری بازار و کنترل رقبا……………………………………………………………………………………….36
2-1-7- روش توسعه بازارفرش……………………………………………………………………………………………..37
2-1-7-1- حفظ بازار فعلی…………………………………………………………………………………………………….38
2-1-7-2- بررسی و مطالعه ظرفیت بازار جدید…………………………………………………………………………38
2-1-8- تبلیغات در بازار فرش………………………………………………………………………………………………..39
2-1-9- تبلیغات حلقه مفقوده صنایع دستی ایران………………………………………………………………………41
2-1-10- تبلیغات و القای احساس نیاز مخاطب به کالا………………………………………………………………42
2-1-11- شیوه های تبلیغات موثر……………………………………………………………………………………………44
2-1-12- نقش تبلیغات در توسعه بازار……………………………………………………………………………………49
2-1-13- مفهوم تجارت الکترونیک………………………………………………………………………………………….50
2-1-14- تاریخچه تجارت الکترونیک……………………………………………………………………………………..51
2-1-15- مدلهای تجارت الکترونیک………………………………………………………………………………………..52
2-1-16- اهمیت تجارت الکترونیک در عرصه تجارت خارجی…………………………………………………..53
2-1-17- مزایای بهره گیری از تجارت الکترونیکی در توسعه صادرات…………………………………………55
عنوان صفحه
2-1-18- مزایای کاربرد تجارت الکترونیک برای جامعه……………………………………………………………..56
2-1-19- مزایای استفاده از تجارت الکترونیک برای مصرف کنندگان…………………………………………..56
2-1-20- مزایای استفاده از تجارت الکترونیک برای سازمانها………………………………………………………57
2-1-21- تنگناهای گسترش و توسعه تجارت الکترونیکی در زمینه صنعت فرش دستباف……………….59
2-1-22- نقش تجارت الکترونیک در توسعه بازار……………………………………………………………………..60
2-1-23- نیاز و خواسته های مصرف کنندگان…………………………………………………………………………..62
2-1-24- اهمیت درک خواسته های مصرف کنندگان…………………………………………………………………65
2-1-25- بررسی سلایق مشتریان فرش دستباف ایران………………………………………………………………..67
2-1-25-1- کشور انگلستان……………………………………………………………………………………………………67
2-1-25-1-1- سلیقه یابی بازار انگلستان………………………………………………………………………………….68
2-1-25-2- کشور ایرند…………………………………………………………………………………………………………72
2-1-25-2-1- سلیقه یابی بازار ایرلند………………………………………………………………………………………73
2-1-26- مفهوم برند……………………………………………………………………………………………………………..78
2-1-27-علت علاقه مصرف کنندگان به نامهای تجاری………………………………………………………………79
2-1-27-1- ایجاد انتخاب………………………………………………………………………………………………………79
2-1-27-2- تصمیم گیری آسان………………………………………………………………………………………………80
2-1-27-3- ارائه دهنده ضمانت کیفی و کاهش خطر…………………………………………………………………80
2-1-27-4- ارائه دهنده دوستی و رضایت……………………………………………………………………………….80
عنوان صفحه
2-1-28- دلایل اهمیت برند…………………………………………………………………………………………………..81.
2-1-28-1- مصرف کننده……………………………………………………………………………………………………..81.
2-1-28-2- تولیدکنندگان……………………………………………………………………………………………………..83.
2-1-29- پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..84
بخش دوم………………………………………………………………………………………………………………………………88
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………….88
2-2-1- اصالت و پیشینه فرش دستباف ایران…………………………………………………………………………….88
2-2-2- جایگاه فرش در اقتصاد ملی و اشتغا ل زایی………………………………………………………………….89
2-2-3- مشکلات، موانع و تنگناهای صنعت فرش دستباف در کشور……………………………………………90
2-2-3-1- از لحاظ اقتصاد……………………………………………………………………………………………………..91
2-2-3-2- از لحاظ تولید……………………………………………………………………………………………………….91
2-2-3-3- از لحاظ صادرات…………………………………………………………………………………………………..92
2-2-3-4- از لحاظ بازاریابی و فروش……………………………………………………………………………………..94
2-2-3-5- از لحاظ حقوق مالکیت………………………………………………………………………………………….95
2-2-3-6- سایر موارد……………………………………………………………………………………………………………96
2-2-4- مرور بر تحولات صنعت فرش دستباف در بازار های جهان…………………………………………….96
2-2-5- بررسی روند صادرات فرش ایران طی سال های 1391-1380…………………………………………98
2-2-6- جایگاه فرش دستباف در صادرات غیر نفتی ایران………………………………………………………..105
عنوان صفحه
2-2-7- بررسی وضعیت صادرات رقبای اصلی فرش دستباف در مقایسه با ایران…………………………108
2-2-8- وضعیت جهانی بازار فرش……………………………………………………………………………………….111
2-2-8-1- وضعیت بازار جهانی فرش دستباف در بعد عرضه بازار…………………………………………….111
2-2-8-2- وضعیت بازار جهانی فرش دستباف در بعد تقاضای بازار………………………………………….112
فصل سوم: روش تحقیق
مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….123
3-1- روش اجرای تحقیق……………………………………………………………………………………………………..125
3-2- مدل تحقیق………………………………………………………………………………………………………………..125
3-3- فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………………………………………….126
3-4- متغییرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………127
3- 5- جامعه و نمونه آماری…………………………………………………………………………………………………131.
3-6- تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری…………………………………………………………………………..131
3-7- روش گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………………………………..132
3-7-1- روش کتابخانه ای……………………………………………………………………………………………………132
3-7-2- روش میدانی…………………………………………………………………………………………………………..133
3-8- ابزار گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………………………………….133
3-9- روایی پرسشنامه………………………………………………………………………………………………………….135
عنوان صفحه
3-10- پایایی پرسشنامه………………………………………………………………………………………………………..135
3-11- روش تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………………………137
3-11-1- آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………………………137
3-11-1-1- تهیه و تنظیم جدول توزیع فراوانی و ترسیم نمودار………………………………………………..137
3-11-2- آمار استنباطی……………………………………………………………………………………………………….138
3-11-2-1- آزمون کولمو گروف-اسمیرنف(KS)…………………………………………………………………..138
3-11-2-2- آزمون T………………………………………………………………………………………………………….139
3-11-2-3- آزمون فریدمن…………………………………………………………………………………………………..139
3-11-2-4- آزمون کروسکال-والیس(آزمونH)………………………………………………………………………140
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….142
4-1- تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………………………………..143
4-1-1- آمار توصیفی …………………………………………………………………………………………………………144
4-1-1-1- تحلیل جداول فراوانی سوال های هر متغییر……………………………………………………………144
4-1-1-1-1- تحلیل جدول فراوانی سوال های متغیر شناسنامه دار کردن فرش……………………………144
4-1-1-1-2- تحلیل جدول فراوانی سوال های متغیر تبلیغات…………………………………………………..149
4-1-1-1-3- تحلیل جدول فراوانی سوال های متغیر شناسایی خواسته های مصرف کنندگان……….153
عنوان صفحه
4-1-1-1-4- تحلیل جدول فراوانی سوال های متغیر آشنایی صادرکنندگان با تجارت…………………158
4-1-1-1- 5- تحلیل جدول فراوانی سوال های متغیر برند …………………………………………………….163
4-1-1-2- تحلیل جداول شاخص های عددی سوال های هر متغییر…………………………………………168
4-1-1-2-1- تحلیل جدول شاخص های عددی سوال های متغییر شناسنامه دار کردن………………. 168
4-1-1-2-2- تحلیل جدول شاخص های عددی سوال های متغییر تبلیغات ………………………………169
4-1-1-2-3- تحلیل جدول شاخص های عددی سوال های متغییر شناسایی خواسته های مصرف کنندگان …………………………………………………………………………………………………………………………….170.
4-1-1-2-4- تحلیل جدول شاخص های عددی سوال های متغییر آشنایی صادرکنندگان باتجارت الکترونیک ………………………………………………………………………………………………………………………….171
4-1-1-2-5- تحلیل جدول شاخص های عددی سوال های متغییر برند …………………………………..171
4-1-1-2-6- تحلیل جدول شاخص های عددی برای کل سوالات ………………………………………….172
4-1-2- آمار استنباطی…………………………………………………………………………………………………………173
4-1-2-1- آزمون فرضیات تحقیق…………………………………………………………………………………………173
4-1-2-1-1- فرضیه اول……………………………………………………………………………………………………..173
4-1-2-1-2- فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………………..174
4-1-2-1-3- فرضیه سوم…………………………………………………………………………………………………….176
4-1-2-1-4- فرضیه چهارم…………………………………………………………………………………………………178
4-1-2-1-5- فرضیه پنجم……………………………………………………………………………………………………180
عنوان صفحه
4-1-2-1-6- مقدار آماره T برای کل پرسشنامه……………………………………………………………………..181
4-1-2- 2- رتبه بندی زیرعاملهای موثر بر عوامل توسعه بازار فرش………………………………………….182
4-1-2-2-1- عامل اول: شناسنامه دار کردن……………………………………………………………………………182
4-1-2-2-2- عامل دوم: تبلیغات…………………………………………………………………………………………..183
4-1-2-2-3- عامل سوم: شناسایی خواسته های مصرف کنندگان………………………………………………184
4-1-2-2-4- عامل چهارم: آشنایی صادرکنندگان با تجارت الکترونیک………………………………………185
4-1-2-2-5- عامل پنجم: وجود یک برند………………………………………………………………………………186
4-1-2-2-6- آزمون فریدمن کل متغیر ها………………………………………………………………………………187
4-1-3- بررسی عوامل دموگرافی…………………………………………………………………………………………..188
4-1-3-1- آمار توصیفی………………………………………………………………………………………………………188
4-1-3-1-1- تحصیلات………………………………………………………………………………………………………188
4-1-3-1-2- جنس……………………………………………………………………………………………………………189
4-1-3-1-3- شغل…………………………………………………………………………………………………………….190
4-1-3-1-4- رشته تحصیلی………………………………………………………………………………………………190
4-1-3-1-5- سن……………………………………………………………………………………………………………..191
4-1-3-1-6- سابقه…………………………………………………………………………………………………………….192
4-1-3-2- آمار استنباطی……………………………………………………………………………………………………..193
4-1-3-2-1- تاثیر عامل تحصیلات روی متغیرها……………………………………………………………………193
عنوان صفحه
4-1-3-2-2- تاثیر عامل سابقه روی متغیرها…………………………………………………………………………195
4-1-5-3- تاثیر عامل جنس روی متغیرها……………………………………………………………………………….197
4-1-3-2-4- تاثیر عامل شغل روی متغیرها…………………………………………………………………………..198
4-1-3-2- 5- تاثیر عامل رشته تحصیلی روی متغیرها……………………………………………………………..199
4-1-3-2-6- تاثیر عامل سن روی متغیرها……………………………………………………………………………..200
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………204
5-1- فرایند تحقیق………………………………………………………………………………………………………………205
5-2- نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………205
5-2-1- نتایج فرضیات……………………………………………………………………………………………………….205
5-2-1-1- فرضیه اول…………………………………………………………………………………………………………205
5-2-1-2- فرضیه دوم…………………………………………………………………………………………………………206
5-2-1-3- فرضیه سوم…………………………………………………………………………………………………………207
5-2-1-4- فرضیه چهارم……………………………………………………………………………………………………..207
5-2-1- 5- فرضیه پنجم………………………………………………………………………………………………………208
5-2-2- نتایج آزمون فریدمن کل متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………..209
5-3- نتایج یافته های جانبی تحقیق………………………………………………………………………………………..210
عنوان صفحه
5-4- پیشنهادات برای این تحقیق…………………………………………………………………………………………..211
5-5- پیشنهاد برای تحقیقات آتی……………………………………………………………………………………………212
5-6- محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………………..213
پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………………………214
منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………249
منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………….258
چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………….259
چکیده :
هدف از این تحقیق بررسی جایگاه فرش دستبافت ایران در بازارهای جهانی و شناسایی عوامل توسعه بازار و رتبه بندی این عوامل می باشد. کلا” 120 نفر از خبرگان فرش، و اعضاء اتحادیه صادرکنندگان فرش در برآورد شرکت داشتند. که روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش علی از شاخه پیمایشی می باشد که ابزار گرد آوری پرسشنامه و نمونه گیری از نوع تصادفی ساده و برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است. این تحقیق با استفاده از آمار توصیفی(جدول توزیع فراوانی، نمودار، شاخص های آماری) و آمار استنباطی(آزمون کولموگروف- اسمیرنف، آزمون T، آزمون فریدمن، آزمون کروسکال والیس) به بررسی ارتباط میان متغیرها پرداخته و ضمناً برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و انجام آزمون های فوق از نرم افزار spss استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که: شناسنامه دار کردن فرش دستباف سبب توسعه بازار فرش دستباف می گردد. افزایش تبلیغات رابطه مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد. شناسایی خواسته های مصرف کنندگان فرش دستباف سبب توسعه بازار فرش دستباف می گردد. آشنایی صادر کنندگان با تجارت الکترونیک رابطه ی معنی داری با توسعه بازار فرش دستباف دارد. وجود یک برند برای فرش دستباف سبب توسعه بازار فرش دستباف می گردد. و همچنین مشخص شد که اهمیت متغیرهای پژوهش به ترتیب عبارتند از: تبلیغات، شناسایی خواسته های مصرف کنندگان، وجود یک برند، آشنایی صادرکنندگان با تجارت الکترونیک، شناسنامه دار کردن.
واژگان کلیدی: فرش دستبافت ، بازار، توسعه بازار،توسعه، جایگاه محصول
مقدمه
فرش در دنیای امروز به عنوان یک کالای تجاری دارای ارزش و اعتبار خاصی می باشد. در ایران نیز فرش مهم ترین کالای صادراتی غیر نفتی بشمار می آید که درصد بالایی از سهم صادرات را در برگرفته است. امروزه عرصه رقابت در بازارهای جهانی فرش بسیار فشرده و نزدیک بهم می باشد. کشورهای عمده تولیدکننده فرش مانند چین، ترکیه، پاکستان، هند و….. سهم بسیار زیادی از بازارهای جهانی فرش را در اختیار گرفته اند. بی گمان علت اصلی موفقیت این کشورها در عرصه ی فرش، شناخت دقیق نیازهای جامعه بشری امروز می باشد. همانگونه که نیاز انسان نخستین موجب پیدایش فرش شد، آگاهی و شناخت دقیق از نیازهای جامعه بشری امروز می تواند، موجب شکوفایی و رونق این کالا گردد و فرش ایران از این قاعده کلی مستثنی نیست. بدین ترتیب اگر خواسته باشیم که همچون گذشته در عرصه جهانی فرش از قافله عقب نمانیم، نیازمند آنیم که اولا” با استفاده از شیوه های علمی و تخصصی، پروسه تولید فرش در کشورمان را مورد ارزیابی قرارداده و نواقص، کمبودها، تنگناها و مشکلات آنرا شناسایی و برطرف نماییم. ثانیا” با بررسی موشکافانه و کارشناسانه، نسبت به نیازهای جامعه بشری امروز شناخت و آگاهی کامل پیدا کنیم. تا نه تنها از این قافله جهانی عقب نمانیم، بلکه با هوشیاری بازارهای جهانی فرش را در اختیار گرفته و هدایت کنیم و این امر میسر نخواهد شد، مگر اینکه مسئولان، صاحب نظران، کارشناسان و کلیه ی دست اندرکاران فرش گردهم آیند، تا با بررسی و تحقیق دقیق، راه حل مناسبی را برای این مهم جستجو کنند(چیت سازیان، 1379، ص141).
فصل اول
کلیات
مقدمه
فرش دستباف به عنوان یک کالای هنری – صنعتی از دیر باز توسط ایرانیان تولید می شده و به شکل زیرانداز و یا برخی مصارف دیگر مورد استفاده قرار می گرفته است. فرش دستباف که آمیخته با هنر و فرهنگ ایرانی و اسلامی است به دلیل کیفیت و جذابیت خود جایگاه ویژه ای را در اذهان ایرانیان و حتی جهانیان داشته و دارد(چیت سازیان، 1379، ص 130). فرش دستباف هنری اصیل و صنعتی فراگیر است که به مدد دستان هنرمند و پرتوان طراحان، رنگرزان و بافندگان ایرانی ضمن به ارمغان آوردن اعتباری سترگ برای این مرزو بوم، سهمی بسزا در ارتزاق و اشتغال انبوهی از مردم کشورمان دارد(چیت سازیان، 1379، ص 11).
1-1- بیان مساله
فرش دستباف ایران متأثر از ویژگی های برجسته فرهنگی و هنری آن در سده ها و دهه های گذشته، همواره به عنوان یکی ازکالاهای برجسته در سبد صادرات غیرنفتی ایران مطرح بوده و می باشد. و برای صادرات در سطح بین المللی، تولید و عرضه می شود. به طوری که طی سال های متمادی اولین و بالاترین ردیف ارز آوری در صادرات ایران و حدود 7 درصد اشتغال کل کشور و معیشت چند میلیون نفر را به خود اختصاص داده است. متاسفانه به دلیل فقدان اساسی در ابعاد سازمانی، ساختاری، مدیریتی، تولیدی و به ویژه تجاری و بازرگانی، فرش ایران دوران افول و رکود شکننده ای را در عرصه رقابتهای جهانی پیموده و اکنون در شرایط بحرانی خاصی به سرمی برد. از طرفی، بی توجهی به اصول و مبانی بازاریابی و تجارت که دربرگیرنده فرآیند تولید آن نیز می شود، مزیتهای رقابتی فرش دستباف را در داخل و به ویژه در سطح جهانی با مخاطرات جدی مواجه نموده است. تجربه موفق دیگر کشورها حاکی از توجه آنها به واقعیتهای محیط تجارت و دیگر عوامل تاثیرگذار است(شم آبادی و همکاران،1386، ص3). جایگاه و نقش تعیین کننده و همچنین هدایتگر بازاریابی صادراتی و بین الملل برای ارتقای کیفیت و انطباق آن برخواست، نیاز و ترجیحات مشتریان و خریداران امری است که از آن غفلت شده است(صبوری، 1382). متأسفانه چنین به نظر می رسد که در تولید حجم عمده ای از فرش دستباف ایران (جز در مواردی معدود و انگشت شمار) معیارها، نگاه کلان و فرایندی برای تولید با مزیت رقابتی مبتنی بر اصول بازاریابی بین الملل در نظر گرفته شده است و مورد توجه کافی تولیدکنندگان نمی باشد و عموماً پس از تولید، در گرداب مشکلات عدیده ای از عوامل داخلی قرار می گیرند و در سطح رقابت بین المللی نیز اقدام به صادرات و رقابت با رقبایی می شوند که در نقطه مقابل تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی با تکیه بر آخرین دستاوردهای علمی و فناوری قرار دارند و ضمن بهره گیری از برجستگی های هنری فرش ایران، تولیدات خود را با موفقیت بیشتر به فروش می رسانند(شم آبادی و همکاران،1384، ص83).
با توجه به توضیحات بالا این سوال مطرح می شود که فرش دستباف ایران در سطح جهانی چه جایگاهی دارد و چه عواملی باعث توسعه بازار این صنعت می شود.
-2- سوالات تحقیق
سوالات تحقیق به شرح ذیل می باشد.
الف) سوال اصلی تحقیق
فرش دستباف ایران در سطح جهانی چه جایگاهی دارد و چه عواملی باعث توسعه بازار این صنعت می شود.
ب) سوالات فرعی تحقیق
1- آیا شناسه دار کردن فرش باعث توسعه بازار فرش دستباف می شود؟
2- آیا افزایش تبلیغات باعث توسعه بازار فرش دستباف می شود؟
3- آیا شناسایی خواسته های مصرف کنندگان یا خریداران باعث توسعه بازار فرش دستباف می شود؟
4- آیا آشنایی صادر کنندگان با تجارت الکترونیک باعث توسعه بازار فرش دستباف می شود؟
5- آیا وجود یک برند مشخص برای فرش باعث توسعه بازار فرش دستباف می شود؟
1-3- فرضیه های تحقیق
فرضیه اول: شناسنامه دار کردن فرش ارتباط مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد.
فرضیه دوم: افزایش تبلیغات رابطه مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد.
فرضیه سوم: شناسایی خواسته های مصرف کنندگان یا خریداران رابطه مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد.
فرضیه چهارم: آشنایی صادر کنندگان با تجارت الکترونیک رابطه مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد.
فرضیه پنجم: وجود یک برند مشخص برای فرش رابطه مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد.
1-4- چارچوب نظری تحقیق
در ادبیات صنایع دستی، منظور از فرش دستباف عبارتند از: آنچه بوسیله دست از تار و پود به هم بافته و پرزدار باشد(پاسبان، 1378، ص 58). فرش دستباف ایران با داشتن بالاترین ارزش افزوده، بیشترین سهم را در صادرات غیر نفتی دارد. فرش دستباف ایران، نام آشناترین محصول نزد اهل هنر و مصرف کنندگان کشورهای جهان بوده و در زمره یکی از مزیتهای صادراتی کشور در بسیاری از سالها، در صدر اقلام صادراتی کشور، موجب ورود مقادیر معتنابهی ارز به کشور شده و از سوی دیگر اشتغال و معیشت قشر گسترده ای از خانوارهای ایرانی را تامین کرده است. متاسفانه در سالهای اخیر شاهد تنزل جایگاه این صنعت در عرصه جهانی بوده ایم که بالتبع آثار ضد اشتغال آن نیز حائز توجه می باشد(غلامی نتاج امیری و همکاران،1382، ص 376). یکی از مهمترین پارامترهایی که سبب موفقیت رقبای فرش ایران در بازارهای جهانی شده است دسترسی بافندگان آنها به نقشه ها و طرح های فرش ایران است. به علاوه رقیبان ایران فرشهای خود را به نام فرش ایران عرضه می کنند(شجری و همکاران، 1382، ص 222).
شناسنامه ی فرش، هویت آن است. فرش شناسنامه دار سبب می شود تا فرش کشورهای رقیب به نام فرش ایران به فروش نرسد. در ضمن آنکه شناسنامه یک نوع تبلیغ است که ظرافت ها، ویژه گی های منحصربه فرد آن را بیان می کند و تفاوت و برتری فرش ایران را نسبت به فرش های کشورهای رقیب مشخص می سازد(عبدالشاه،1382، ص412). هدف از شناسنامه دار کردن فرش، حفظ هویت فرش دستباف ایرانی و زمینه سازی لازم برای جلوگیری از جعل این کالا توسط کشورهای رقیب و اطمینان خاطر دادن به مشتری در هنگام خرید است. شناسنامه دار کردن فرش گامی موثر در حفظ اعتبار صنعت فرش دستباف است(فرهیختگان ایران زمین، 1390، ص2). هویت بخشیدن به فرش دستباف با شناسنامه دار کردن آن میتواند فرصتهای بسیار مهم برای حضور و معرفی این محصول به کشورهای خارجی، به دست آوردن بازارهای جدید و افزایش سهم صادرات فرش به شمار آیند(قزاآنی قمصری و همکاران، 1389، ص61). بنابراین فرضیه اول این پژوهش شکل می گیرد:
1- شناسنامه دار کردن فرش ارتباط مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد.
تبلیغات منحصرا به کنترل عقیده با نمادهای مهم، گزارش ها، شایعه ها، تصاویر و دیگر اشکال ارتباط اجتماعی اشاره دارد و هدف از آن معروف سازی موضوع مطرح شده و اقناع افراد به تبعیت از آن است(معموری و همکاران، 1388، ص4). تبلیغات یک شرکت تاثیر بسزایی در بالا بردن آگاهی مشتری دارد و بر روی افکار، احساسات، گرایشات و تصمیم گیری مشتری تاثیر می گذارد(Tellis,2004). تبلیغات از مهمترین شیوه های موثر در فروش و تجارت است. ادامه حیات و توان رقابت با انواع محصولات نیازمند بازاریابی و تبلیغات گسترده و علمی است. نتایج نشان می دهد تبلیغات مداوم، اثرگذار و علمی برای رشد و توسعه صنعت فرش ضروری است(معموری و همکاران، 1388، ص5). یکی از راهکارهای لازم و مناسب برای افزایش صادرات فرش دستباف ایران تبلیغات است(معموری و همکاران، 1388، ص1). نبود بازاریابی و تبلیغات منسجم، بازار فرش ایران را در سطح بین المللی با مخاطراتی مواجه کرده است(معموری و همکاران، 1388، ص2). تبلیغات تاثیر ناملموسی بر روی فروش، در بازار مورد نظر ایجاد می کند. یکی از راهکارهای بهبود صادرات فرش ایران تبلیغات بیشتر نام تجاری فرش ایرانی می باشد. در واقع با افزایش تبلیغات و یافتن مشتریان جدید یا افزودن بر مشتریان سابق در سطح جهانی می تواند صنعت فرش ایران را به جایگاه حقیقی خود در جهان رساند(حق شناس و همکاران، 1389، ص65). بنابراین فرضیه دوم این پژوهش شکل می گیرد:
2- افزایش تبلیغات رابطه مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد.
نکته مهمی که درصادرات فرش دستباف ایران وجود دارد و با دقت بیشتری باید به آن توجه کرد نقش خریداران (مشتریان) و سلیقه های آنها می باشد که نسبت به گذشته تغییر یافته است. مردم کشورهای مختلف دارای نیازها، خواسته ها و قدرت های مالی متفاوت اند، از نظر مصرف، دارای سلیقه های متفاوت و الگوهای خرید گوناگون اند(کاتلر، 1388، ص248). صادر کنندگان و تولید کنندگان فرش دستباف با تامین خواسته های مشتری به حیات اقتصادی خود تداوم می بخشند(سازمان توسعه تجارت ایران، ص10). برای افزایش میزان صادرات فرش ایران و ایجاد درآمد مضاعف باید متناسب با نیاز بازار جهانی و سلایق آنها فرش تولید کرد. اگر ایران بخواهد در بازار رقابتی کنونی فرش موفق باشد راهی جز شناسایی بازارهدف و تولید فرش متناسب با نیاز این بازار ندارد(معموری و همکاران، 1388، ص2). شناخت بهتر بازارهای وارداتی فرش دستباف و آشنایی با سلایق و نیازهای خریداران و حرکت در جهت برآورده کردن آﻧﻬا می تواند در افزایش سهم بازار و رشد و توسعه صنعت فرش دستباف کشور اثرگذار باشد(اکبر چهارمحالی بیغش، 1383،ص1). از طریق شناخت بهتر بازارهای وارداتی فرش دستباف، تولید کنندگان ایرانی خواهند توانست با شناخت نیاز خریداران و برآورده کردن آن، سودآوری و سهم خود را از بازار افزایش داده و خود را از دیگر رقبا متما یز سازند(اکبر چهارمحالی بیغش، 1383، ص10). بنابراین فرضیه سوم این پژوهش شکل می گیرد:
3- شناسایی خواسته های مصرف کنندگان یا خریداران رابطه مثبتی با توسعه بازار فرش دستباف دارد.
تجارت الکترونیک شامل تمام فرآیند توسعه، بازاریابی، فروش، تحویل، خدمات و پرداخت الکترونیکی برای محصولات و خدمات مبادله شده در بازارهای شبکه ای و جهانی مشتریان را دربر میگیرد و از پشتیبانی شبکه جهانی شرکای تجاری برخوردار می باشد(ابرایان،1387). یکی از اهداف شرکتها از به کارگیری تجارت الکترونیک دسترسی به بازارهای جهانی به عنوان بخشی از فرصتهایی است که اینترنت ارائه می کند. ازطریق تجارت الکترونیک مدیریت زنجیره عرضه به هنگام و کارا می شود و شرکت قادر خواهد بود دروندادهای لازم را برای تولید محصولات با قیمت کمتر و کیفیت بهتر تهیه کند. تجارت الکترونیک محدودیت های ورود به صنعت را پایین می آورد و امکان کسب بازارهای جدید و دستیابی به مشتریان جدید و حتی مشتریان رقبا را نیز فراهم می کند. با استفاده از تجارت الکترونیک امکان بازاریابی صادراتی و صادرکردن محصولات برای شرکتها ساده‌تر می شود(عزیزی و همکاران، 1385، ص5).
با استفاده از شیوه تجارت الکترونیک، صادرکنندگان این فرصت را می توانند پیدا کنند که از طریق استفاده از این روش، میزان حضور و فروش خود را در بازارهای جهانی افزایش دهند(میرلوحی و همکاران، 1382، ص286). با تجارت الکترونیک فروشنده قادر به تجزیه و تحلیل بهتر از نیازهای مشتری خواهد بود. یکی از مهمترین فواید تجارت الکترونیک افزایش شعبه های تجاری، جذب مخاطبان بیشتر و توسعه در بازارهای فرامنطقه ای است. در تجارت الکترونیک مشتریان منحصر به یک منطقه یا کشور خاص نبوده و محیط فروشگاه با مرزهای جغرافیایی محدود نخواهد بود. و تعداد مشتریان و خریداران به سرعت قابل افزایش است(نوروزی، مصطفی،1391، ص8).
بناب
