پایان نامه بررسی وضعیت کتابخوانی بین مددجویان ندامتگاههای شهر خرمآباد

2ـ6 مدلهای خواندن …………………………………………………………………………………………………………………..18

2ـ6ـ1 مدل بالابه پایین …………………………………………………………………………………………………………………19

2ـ6ـ2 مدل پایین به بالا ……………………………………………………………………………………………………………….20

2ـ6ـ3 مدل تعاملی………………………………………………………………………………………………………………………..20

2ـ6ـ4 مدل جبرانی تعاملی……………………………………………………………………………………………………………..20

2ـ6ـ5 مدل پیوندگرا …………………………………………………………………………………………………………………….21

2ـ6ـ6 مدل متوازن ……………………………………………………………………………………………………………………….21

2ـ6ـ7 مدل کارایی کلامی ……………………………………………………………………………………………………………..22

2ـ7 تعریف مطالعه ……………………………………………………………………………………………………………………..22

2ـ8 راهبردهای مطالعه ………………………………………………………………………………………………………………….23

2-9 تفاوت بین خواندن و مطالعه……………………………………………………………………………………………………25

2-10عادت مطالعه………………………………………………………………………………………………………………………..26

2ـ11 مولفههای عادت مطالعه…………………………………………………………………………………………………………28

2-12 روشهای جدید مطالعه ………………………………………………………………………………………………………38

2ـ12ـ1 روش SQ3R……………………………………………………………………………………………………………………39

2ـ12ـ2 روش SQ6R……………………………………………………………………………………………………………………40

2ـ12ـ3روشSQ4R……………………………………………………………………………………………………………………..42

2ـ10ـ4 روش SQ5R……………………………………………………………………………………………………………………42

2ـ12ـ5 روش مردر ……………………………………………………………………………………………………………………..43

2ـ12ـ6 روش آموزش دو جانبه …………………………………………………………………………………………………….44

2ـ12ـ7 روش مطالعه مشارکتی ……………………………………………………………………………………………………..45

2ـ12ـ8 روش پرسیدن دو جانبه ……………………………………………………………………………………………………46

2ـ12ـ9 روش خواندن انتقادی ……………………………………………………………………………………………………..47

2ـ13 پیشینههای پژوهش …………………………………………………………………………………………………………….47

2ـ13ـ1 پیشینههای داخل ایران……………………………………………………………………………………………………..47

2ـ13ـ2 پیشینههای خارج از ایران ………………………………………………………………………………………………..56

2-14 استنتاج از پیشینههای پژ.وهش…………………………………………………………………………………………….61

فصل سوم: روش پژوهش

3ـ1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………..63 2جمعیت آماری……………………………………………………………………………………………………………………………63

3-3 نمونهی آماری و شیوه نمونهگیری و تعیین حجم نمونه……………………………………………………………….63

3-4روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………….64

3ـ5 ابزار جمعآوری اطلاعات ………………………………………………………………………………………………………..65

3-6 شیوهی جمعآوری اطلاعات……………………………………………………………………………………………………66

3-7 شیوه تجزیه و تحلیل دادهها…………………………………………………………………………………………………….66

3-8 اعتبار و پایایی…………………………………………………………………………………………..…………………………..67

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل دادهها

4ـ1مقدمه……………………………………………………………………………………………..…………………………………….70

4ـ2 یافتههای توصیفی …………………………………………………………………………………………………………………70

4ـ3 پاسخ به پرسشهای پژوهش…………………………………………………………………………………………………..75.

4-4 آزمون فرضیهها……………………………………………………………………………………………………………………..85

فصل پنجم:بحث، نتیجهگیری و پیشنهادها

5ـ1مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………....…..91

5ـ2 نتیجهگیری……………………………………………………………………………………………………………………………92

5-3پیشنهادها………………………………………………………………………………………………………………………………96

5-4 محدودیتهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………….96

منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………………………………………..97

پیوستها و ضمائم………………………………………………………………………………………………………………………104

چکیدهی انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………110

چکیده:

هدف: این پژوهش با هدف تعیین وضعیت نگرش خواندن و عادت مطالعه مددجویان ندامتگاههای شهر خرمآباد انجام گرفته است .

روش: این پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی با رویکرد تحلیلی است. جامعه مورد مطالعه، مددجویان ندامتگاههای شهر خرمآباد در سال 1393 که تعداد آنها 2890 نفر بوده و تعداد 120 نفر به روش نمونهگیری تصادفی طبقهای انتخاب شده است. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه نگرش خواندن ASRA و عادت مطالعه PSSHIاستفاده شده است و برای تحلیل دادهها و مقیاسهای نگرش خواندن و عادتمطالعه از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است.

یافتهها: یافتهها نشان میدهد بین نگرش به خواندن و عادت به مطالعه مددجویان ندامتگاههای شهر خرمآباد تفاوت معناداری وجود دارد.با توجه به نوع متغیرها(هردو کمی) برای مقایسه آنها از آزمونOne-Sample Test استفاده شد با توجه به سطح معناداری متغیرهای موردنظر چون سطح معناداری آن از05/0 کمتر میباشد و برابر000/0 میباشد نتیجه میگیریم بین نگرش به خواندن و عادت به مطالعه تفاوت معناداری وجود دارد و فرضیه ما مورد تایید قرار میگیرد.همچنین با توجه به یافتههای پژوهش نگرانی، سختی و دشواری با میانگین 30/1 درصد در هنگام خواندن مهمترین عامل شکلدهی نگرش نسبت به خواندن دارد و وضعیت فیزیکی و تندرستی با میانگین03/1 درصد بیشترین تأثیر در عادت به مطالعه داشته است. درنتیجه، مددجویان ندامت گاههای شهر خرمآباد نیاز به برنامهریزی برای لذت و سرگرمی ورفع نگرانی، سختی، دشواری، ترغیب و تشویق از سوی دیگران و چگونگی رویارویی با فعالیت خواندن در نگرش خواندن را دارند و نیز مددجویان ندامتگاه شهر خرمآباد برای عادت به مطالعه نیاز به برنامهریزی و راههایی برای تقویت حافظه، توانایی خواندن، تقسیم بندی زمان، وضعیت فیزیکی و تندرستی، یادداشت کردن، انگیزش و یادگیری دارند .

کلید واژهها: خواندن ، عادتمطالعه، مددجویان، ندامتگاههای شهر خرمآباد، مطالعه، نگرش خواندن

1-1مقدمه

از زمانی که خط اختراع شد و بشر توانست اندیشه‌هایش را به شکل ثبت شده نگهداری نماید و به سایر انسان‌ها انتقال دهد یکی از اهدافش خوانده شدن این دانش مکتوب بوده است. بشریت می‏خوانده و می‏خواند تا امکان پرورش احساساتش فراهم شود و از این رهگذر آگاهی‏های او رشد کند. علاوه بر این شناخت مردمان و فرهنگ‏های مختلف، یادگیری موضوعات جدید، شروع سبک‌های جدیدی از زندگی همه ارمغان‏های خواندن هستند. خواندن عملی است که در آن دیدن، شناسایی علائم نوشتاری، تبدیل این علائم به صوت، درک مجموعه علائم و آواها و درنتیجه درک معنا از آن حاصل می‏شود؛ اما این درک بیهدف صورت نمی‏گیرد و خواننده گاه به قصد آموختن، زمانی با هدف آگاه شدن و درجایی هم به قصد لذت بردن و پرکردن اوقات فراغت به این عمل روی می‏آورد که البته هر سه هم میتوانند با هم همراه باشند.(قزل ایاغ 21،1386)

کتاب، یکی از ابزارهای کمال، تفکر، رشد و تعالی انسانی است. از دیرزمان اهمیت مطالعه نزد اهل علم وادب شناخته شده است و درباره آن سخن‏ها گفته‏اند. کتاب، حتی در روزگار پیشرفت‌های چشم‌گیر بشر در عرصه‏های دانش، تمدن و فرهنگ، نه تنها اهمیت خود را از دست نداده، بلکه جنبه‌های گسترده‏تر، تازه‏تر و جلوه‏هایی پایدارتر یافته است. بی‏گمان، کسانی که در وادی پیشرفت‌های گوناگون، گام‏های بلندی برداشته‏اند، هرگز با کتاب و کتابخوانی بیگانه نبوده‏اند، بلکه مطالعه را عنصری اصلی و ضروری دانسته‏اند. کتابخوانی و مطالعه، سیر در‌اندیشه‌های دیگران و گشودن پنجره‏ای به دنیای ناشناخته‏هاست. مطالعه، پنجره‏ای به سوی‌اندیشه‏ها، تجربه‏ها، آموخته‏ها و‌اندوخته‏ها است. مطالعه روشمند، مطالعه کتاب‌های مناسب و شناخت آفات و بازدارنده‏های‏ مطالعه می‏تواند دغدغه ذهنی خانواده، اولیای مدرسه‏ و صاحب‏نظران باشد. بر این اساس، امروزه انتخاب و به‌کارگیری روش‌های مناسب مطالعه، بحثی جدی است( اشرفیریزی 1387 ، 58 ) . مطالعه، از روزنامه گرفته تا کتب بسیار سخت، یکی از کارهایی است که ما را قبل از هر چیز از تنهایی درونی خارج میکند و رابطهای بین ما و دیگران برقرار میسازد.
( جانسن 1380 ،1 )

براساس گزارش کمیسیون خواندن در ایالات متحده آمریکا عمل خواندن اساس و پایه موفقیت نه تنها در دوران مدرسه و دانشگاه بلکه در سرتاسر زندگی یک شخص است (اندرسون، هایبرت، اسکات و ویلکینسن 1985).

خواندن به مثابه یک فرآیند، روشی برای تفکر و نوعی از تجربه حقیقی در نظر گرفته می‏شود و مهارت‏های پیچیدهی متعددی را شامل می‏شود (عبدالکریم و حسن 2007، 285-298.) گاهی اوقات به غلط، خواندن را عملی منفصل و بیتحرک می‏نامند زیرا پیام‏ها را بدانمعنی که یک گوینده یا نویسنده خلق کرده است نمی‏رساند. اما با این وجود نمی‏توان به سادگی پردازش فعال ذهن که همان عمل خواندن است را ناچیز شمرد( خاوری 1383، 110)

اگر خواندن در انسان به صورت عادت دربیاید، دیگر ارتباط او با جهان دانش و آگاهی سخت نخواهد بود و بدون هیچ زحمتی خواهد توانست از راه خواندن و مطالعه، درک و اندیشه خود را نسبت به جهان هستی رشد و تعالی بخشد( میرحسینی و بهرامی 1391،115). بدون وجود عادت صحیح به خواندن، فرصت‏های ارتقای شخصی و موفقیت‏های شغلی احتمالا محکوم به فنا شدن هستند. پس نباید خواندن را در داخل و حتی در خارج از محیط‏های آموزشی یک امر بیاهمیت تلقی کرد. اما امری که پیشتر از ایجاد عادت به خواندن باید انجام بگیرد و برای پیشبرد آن ضروری است، شناخت مؤلفه‏های مختلف آن است. انواع خواندن، انواع مواد خواندنی، مقدار زمان اختصاص داده شده به خواندن، خواندن در زمان‏های متفاوت، مجراهای دسترسی به مواد خواندنی و مکان خواندن همگی جنبه‏های مختلفی در فرآیند خواندن هستند که در ترکیب با نگرش‏های یک فرد نسبت به خواندن مسیر خوانداری او را شکل می‏دهند
( گائونا و گونزالس 2011،73-55).

مطالعه به منزله یک مهارت اجتماعی، نردبان ترقی و تکامل هر ملت است. برخی والدین و مربیان تصور می‏کنند عادت به مطالعه، ذاتی و وراثتی است‏ که فقط برخی به آن‏ رو می‏آورند و دیگران نمی‏توانند اهل مطالعه باشند. شاید به همین دلیل، برای ایجاد عادت به مطالعه در فرزندان خود هیچ‌گونه تلاشی نمی‏کنند. پژوهش‌های‏ اخیر در زمینه تعلیم و تربیت ثابت کرده عادت‏ به مطالعه، اکتسابی است؛ یعنی همانطور که کودکی، خواندن و نوشتن را یاد می‏گیرد، می‏تواند مطالعه‏ را هم بیاموزد. پس باید روش مطالعه را به او آموخت و او را به خواندن عادت داد. امروزه توجه به کتاب و کتابخوانی، نشان‌دهنده رشد فرهنگی و ملی هر کشور است و شمار کتاب‌ها و نشریه‌های منتشر شده هر کشور در یک سال، تعداد کتابخانه‌ها، کتاب‌خوان‌ها، نویسندگان، مترجمان و ناشران، معیار اساسی توسعهیافتگی به‌شمار می‌آید. بنابراین، گسترش فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، توسعه کتابخانه‌ها، چاپ و انتشار کتاب و شیوه بهره‌گیری از این ابزار بی‌رقیب فرهنگی، ضرورت رشد و تعالی جامعه است. در این میان، ایجاد رغبت و عادت به مطالعه و کتابخوانی در کودکان و نوجوانان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است(بابالحوائجی و یزدیانمهر 1389، 53-31)

مطالعه، خواه مفید و خواه مضر، یکی از موضوعهای بسیار برای فعالیت است . درسی که از آن میتوان آموخت هیچگاه پایان نمیپذیرد . همیشه میتوان چیزی راجع به آن گفت. بههمین جهت است که خواندن از کارهای بسیار مهیج است(جانسن 1380، 6) .

از آن جا که نگرش‏ها نسبت به خواندن به طور مستقیم از باورها و ارزش‏گذاری‌های شخصی، احساسات و عواطف فرد و کنشپذیری و نیات رفتاری وی اثر می‏پذیرد و نیز اهداف خوانش را ترسیم نموده و در شناسایی و درک محیط پیرامون کمک نموده و از طرفی مطالعه، نگریستن و دقت نظر در چیزی برای فهمیدن و آگاهی یافتن از آن است. از این‌رو، همواره مطالعه با نگرش، دقت، فهم و آگاهی همراه خواهد بود و عادت مطالعه موجب یادگیری مادامالعمر می شود. پژوهش حاضر، درصددبررسی نگرش‏خواندن و عادت مطالعه مددجویان ندامتگاههای شهر خرمآباد است تا براساس آن تصمیم مناسبی از طرف مدیریت ندامتگاه برای گسترش فرهنگ کتابخوانی اتخاذ شود.

1-2 بیان مسئله

تأثیر خواندن در زندگی مردم به طور گسترده‏ای شیوع دارد. یک خواننده می‏تواند مهارت‏های جدید را فرا بگیرد، با حقایق علمی نوین آشنا شود. او می‏تواند نسبت به جهان دانایی‏های بیشتری را کسب کند. بنابراین خواندن این توانایی را دارد تا خواننده را از حالت منفعل به حالت فعال دگرگون کند(تانوسکدی 2011،83). نتایج پژوهش‏های متعددی نشان داده‏اند که مشکلات مربوط به مهارت‏های یادگیری و عدم آشنایی دانشجویان با روشهای مؤثر و کارآمد خواندن و در ابعادی گسترده‏تر مطالعه، در شکست تحصیلی آنها دخیل بوده است. نتایج این بررسی‏ها بیانگر این است که تأثیر خواندن در بهبود فرآیندهای شناختی-ادراکی-واکنشی و در نهایت سرنوشت شغلی دانشجویان امری قطعی و مسلم است (کوشان و حیدری 1385 ،189-185). البته در این بین برخی دانشجویان زمان زیادی را صرف خواندن میکنند ولی خیلی کم در مورد بهبود مهارت‏های خواندن فکر می‏کنند و با همان شیوهای که در دبیرستان می‏خوانند در دانشگاه نیز می‏خوانند. آنها به این نکته توجه ندارند که خواندن یک فعالیت پیچیده و یکی از اجزای اساسی زندگی علمی یک دانشجوی باسواد اطلاعاتی است.

کتابخانه‏ها نیز در شکل‌دهی نگرش‏های خواندن و عادت مطالعه نقش دارند. کتابخانه‏ها مکان‏هایی هستند که در آنها عادت به خواندن کسب می‏شود. کتابخانه‏ها موفقیت دانشجویان در دانشگاه را افزایش می‏دهند و به آنها کمک می‏کنند تا دانش ضروری در مقابله با چالشهای متغیر علمی را به دست بیاورند(اردمار و دمیرل2009، 2240-2233). بررسی تاریخی فرهنگ انسان در همه زمان‏ها گویای این حقیقت است که بین کتابخانه و اجتماع پیوندی استوار وجود دارد بنابراین کتابداران باید بتوانند مواد خواندنی را در
شکل‏های مختلف آن در زندگی اجتماعی انسان جدید بهعنوان یک وسیله ارتباطی، اطلاع‌رسانی و تعلیماتی مطرح کنند تا از این رهگذر در شکل‌دهی عادات و نگرش‏های خواندن اثرگذار باشند.
( صمدی 1380).

اما فعالیت پیچیده خواندن همان طور که پیشتر ذکر شد دارای مؤلفه‑‏هایی است که از آنها تأثیر می‏پذیرد و شناخت این مؤلفه‏ها در بهبود یا تضعیف خواندن اثر می‏گذارند. براساس همین مؤلفه‌ها دسته‌بندی‏های مختلفی از اهداف خواندن توسط بسیاری از پژوهشگران انجام گرفته است. یکی از این تقسیم‌بندی‏ها از آن‏وبیکو است. وی اهداف خواندن را در 4 بخش طبقه‌بندی کرده است. او اولین هدف خواندن را برای لذت، سرگرمی و آرامش می‏داند. دومین هدف از خواندن در جهت افزایش اطلاعات عمومی انجام می‏گیرد. وبیکو سومین هدف برای خواندن را کسب دانش ذکر می‏کند. او خواندن برای کسب دانش را همان مطالعه کردن می‏داند. در نهایت این پژوهشگر چهارمین هدف از خواندن را ترکیبی از سه هدف بالا عنوان می‏کند( اوگانرومبی و جیبویگا، 1995).

گروهی که«خواندن آزاد» نامیده می‏شود و در آن لذت بردن و سرگرم شدن هدف اصلی تلقی می‏شود و هرچه از آن حاصل می‏شود برنامه ریزی نشده است و گروه دیگر «خواندن مقید» است که در آن خواننده خود را از ابتدا پایبند اصول خاصی قرار می‏دهد و درپایان نیز نتیجه کار خود را می‏سنجد مثل آموختن کاری یا یافتن پاسخ برای سئوال‏هایی و یا در معرض ارزشیابی قرار دادن خود.(. قزل ایاغ به نقل از توران میرهادی 1386 ،22)

در برخی از متون از این دو نوع کلی خواندن تحت عنوان واحد نگرش‏ها نسبت به خواندن بحث شده است. البته نگرش‏ها نسبت به خواندن و علاقه‌مندی‏ها نسبت به خواندن خود دو بازوی مفهوم بزرگتری به نام انگیزش نسبت به خواندن می‏باشند. اگرچه این اصطلاحات در متون مختلف بهجای همدیگر به کار رفته‏اند اما دارای تفاوت‏های ساختاری هستند. نگرش‏ها نسبت به خواندن را همانطور که پیشتر ذکر شد می‌توان احساسات و باورهای یک شخص درباره عمل خواندن تعبیر کرد اما علاقه‌مندی‏ها نسبت به خواندن به ترجیحات خواندنی افراد از قبیل گونه‏ها، موضوعات و زمینه‏هایی مربوط می‏شود که یک فرد عمل خواندن خویش را در قالب آنها شکل می‏دهد و در نهایت انگیزش نسبت به خواندن بیشتر به حالات درونی افراد مربوط می‏شود که آنها را نسبت به خواندن ترغیب می‏نماید بنابراین اگر بپذیریم لازمه زیستن در سده 21 میلادی خواندن و نوشتن بیشتر از هر زمان دیگری در تاریخ بشریت است و مصادیق آن در همه امور زندگانی از جمله داشتن شغل مناسب، رعایت حقوق شهروندی و مدیریت زندگی شخصی قابل مشاهده است و دربرابر هجوم اطلاعاتی که به سمت انسان می‏آید خواندن و نوشتن ابزارهایی برای مقابله هستند پس باید در این دو زمینه پژوهش‏هایی را انجام داد( کلارک و رامبلد 2006). جامعه، متشکل از افرادی هستند که در کنار یگدیگر زندگی می کنند و بر روی باورها و ارزش های یکدیگر تاثیر می گذارند و اگر یک جامعه از سلامت روحی و روانی برخوردار باشد امنیت اجتماعی برقرار بوده و موجب بالندگی و توسعه فرهنگی، اقتصادی و سیاسی می شود. ناهنجاری های موجود در جامعه یکی از تصاویر نادرست فرهنگی است. وجود ندامت گاه ها حکایت از وجود ناهنجاری است و انجام انواع بزه کاری، پژوهشگر را به این سوال معطوف کرد که خواندن و مطالعه چه تاثیری در کاهش بزه کاری خواهد داشت. بنابراین، پژوهشگر، در صدد پاسخ به این پرسش که وضعیت نگرش خواندن و عادت مطالعه بین مددجویان ندامتگاه شهر خرم آباد چکونه است؟ ونیز، میزان نگرش خواندن و عادت مطالعه و نیز رابطه معناداری با جنسیت، میزان تحصیلات، سن، مدت حبس و نوع بزه آنها مورد بررسی قرار گرفته است .1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش

خواندن به طور فزاینده‏ای موضوع بسیاری از پژوهشهای عملی و نظری بوده است. این پژوهش‏ها حاصل فعالیت پژوهشگران رشته‏های متفاوتی از قبیل علوم اطلاعات و دانش‏شناسی، تعلیم و تربیت، علوم اجتماعی و نظام‏های اطلاعاتی است. اما علی‏رغم پژوهش‏های بسیاری که در این حوزه انجام گرفته مخصوصاً در ایران نتایج و یافته‏های اکثر آنها در حد نظری باقی مانده و عمدتاً منجر به بهبود امر خواندن نشده است. از همین رو پژوهشگران سعی دارند تا از طریق انجام یک بررسی نظام‏مند به یافتههای دقیقی درباره نگرش خواندن و عادت مطالعه مددجویان ندامتگاههای شهر خرمآباد دست پیدا کنند و آنها را بهصورت کاربردی به سازمان مسئول یعنی امور فرهنگی و کتابخانه ندامتگاه ارائه دهند تا از این طریق هم در اجرای برنامه‏های ترویج کتابخوانی و هم در برنامه‏های مجموعه‏سازی کتابخانه‏های ندامتگاهها بازنگری‏های لازم صورت بگیرد.

1-4 اهداف پژوهش

الف. اهداف اصلی

هدف اصلی این پژوهش نگرش‏ خواندن و عادت مطالعه مددجویان ندامتگاههای شهر خرمآباد است.

ب. اهداف فرعی