2-2- رفتار شهروندی سازمانی 14
2-2-1- تاریخچه و سیر تکاملی رفتار شهروندی سازمانی 14
2-2-2- مفهوم سازی رفتار شهروندی سازمانی 16
2-2-2- رویکردهای اصلی در تبیین رفتار شهروندی سازمانی 21
2-2-2-1- رفتار شهروندی سازمانی در قالب تمایز بین نقش و فرانقش 21
2-2-2-2- رفتار شهروندی سازمانی به عنوان تمام رفتارهای مثبت در داخل سازمان 22
2-2-3- انواع رفتار شهروندی در سازمان 23
2-2-3-1- طبقه بندی رفتار شهروندی از دید گراهام 23
2-2-3-2- طبقه بندی رفتار شهروندی از دید پادساکف 25
2-2-4- نظریههای مرتبط با رفتارهای شهروندی سازمانی 26
2-2-4-1- نظریه تبادل اجتماعی 26
2-2-4-2- نظریه تبادل رهبر عضو 27
Y 28
2-2-5- نظریه پردازان رفتار شهروندی سازمانی 29
2-2-5-1- چستر بارنارد 29
2-2-5-2- کتنز و کان 29
2-2-5-3- پیتر بلاو 30
2-2-5-4- لیبرگر و ریکسون 30
2-2-6-مدل رفتار شهروندی گراهام 31
2-2-7- سیاستهای تشویقی رفتار شهروندی سازمانی 31
2-2-8- پیشینه پژوهش 32
2-2-8-1- پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی 33
2-2-8-2- عوامل مؤثر بر رفتار شهروندی سازمانی 34
2-3- رفتارهای انحرافی محیط کار 41
2-3-1- تاریخچه و سیر تکاملی رفتارهای انحرافی محیط کار 41
2-3-2- مفهوم سازی رفتارهای انحرافی محیط کار 42
2-3-3- رفتارهای انحرافی مثبت و منفی 46
2-3-4- رفتار سازمانی مثبت و رفتار های انحرافی 46
2-3-4- پیشینه پژوهش 49
2-3-4-1- پیامدهای رفتارهای انحرافی محیط کار 49
2-3-4-2- عوامل مؤثر بر رفتارهای انحرافی محیط کار 50
2-4- تمرکز 54
2-4-1- تاریخچه و سیر تکاملی تمرکز 54
2-4-2- مفهومسازی تمرکز 54
2-4-3- تمرکز زدایی یا عدم تمرکز در مقابل تمرکز 55
2-4-4- انواع تمرکز زدایی 57
2-4-5- مواجهه با تمرکز زدایی در عمل: مواجهه سخت و مواحهه نرم 58
2-4-6- ماهیت تمرکز 60
2-4-7- اهداف تمرکز زدایی 60
2-4-8- ضرورت تفویض اختیار 60
2-4-9- مقتضیات تمرکز و عدم تمرکز 61
2-4-10- محاسن و معایبب تمرکز 62
2-4-11- محاسن و معایب عدم تمرکز 63
2-4-8- پیشینه پژوهش 64
2-4-8-1- عوامل مؤثر بر تمرکز 64
2-4-8-2- پیامدهای تمرکز 64
2-5- عدالت سازمانی 68
2-5-1- تاریخچه عدالت سازمانی 68
2-5-2- منابع اجرای عدالت سازمانی 68
2-5-3- مفهومسازی عدالت سازمانی 69
2-5-4- نظریههای مرتبط با عدالت سازمانی 71
2-5-4-1- نظریه لیند و تایلر 72
2-5-4-2- نظریه برابری آدامز 72
2-5-4-3- نظریه لندی و کونت 73
2-5-5- پیشینه تحقیق 73
2-5-6- عوامل مؤثر بر عدالت سازمانی 73
2-5-7- پیامدهای عدالت سازمانی 75
2-5-7-1- تحقیقات داخلی 75
2-5-7-2- تحقیقات خارجی 78
2-6-2- بررسی رابطه میان تمرکز و رفتار شهروندی سازمانی 80
2-6-3- بررسی رابطه میان تمرکز و رفتارهای منحرفانه در محیط کار 82
2-6-4- بررسی رابطه میان عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی 83
2-6-5- بررسی رابطه میان عدالت سازمانی و رفتارهای انحرافی محیط کار 84
2-6-6- بررسی رابطه عدالت سازمانی و تمرکز 85
2-6-7- خلاصه و جمع بندی 86
فصل سوم: روش شناسی پژوهش 87
3-1- مقدمه 88
3-2- قلمرو پژوهش 88
3-2-1- قلمرو مکانی پژوهش 88
3-2-2- قلمرو زمانی پژوهش 88
3-2-3- قلمرو موضوعی پژوهش 88
3-3- روش تحقیق 88
3-4- جامعه، نمونه و روش نمونهگیری 89
3-4-1- جامعه آماری پژوهش 89
3-4-2- نمونه آماری و روش نمونهگیری 89
3-5- متغیرهای پژوهش 90
3-6- روش و ابزار گردآوری اطلاعات 90
3-6-1- روش گردآوری اطلاعات 90
3-6-2- ابزار گردآوری اطلاعات 91
3-7- روایی و پایایی پرسشنامه 91
الف) روش بارهای عاملی متقابل 93
ب) روش فورنل ولارکر 93
3-7-2- پایایی پرسشنامه 93
3-8- فنون تجزیه و تحلیل اطلاعات 94
3-8-1- آمار توصیفی 94
3-8-2- آمار استنباطی 95
3-8-3- مبانی تحلیل حداقل مربعات جزئی (PLS) 95
3-9- خلاصه و جمعبندی 96
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری 97
4-1- مقدمه 98
4-2- آمار توصیفی 98
4-3- آزمون مدل مفهومی و تجزیهوتحلیل اثرات متغیرها 104
4-4- بار عاملی شاخصها یا سؤالهای پرسشنامه 106
4-5- روایی همگرا 110
4-6- روایی واگرا 110
4-6-1- روایی واگرا با روش فورنل ولارکر 111
4-7- برازش مدل ساختاری 112
4-8- ضرایب معناداری Z (مقادیر T-Value) 112
4-9- نحوه تفسیر ضرایب Z 113
114
114
(Stone-Geisser Criterion) 116
4-13- برازش مدل کلی (معیار GOF) 116
4-14- آزمون فرضیهها 117
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات 122
5-1- مقدمه 123
5-2- خلاصه پژوهش 123
5-3- یافتههای پژوهش 124
5-3-1- یافتههای مبتنی بر فرضیه اول 125
5-3-2- یافتههای مبتنی بر فرضیه دوم 125
5-3-3- یافتههای مبتنی بر فرضیه سوم 126
5-3-4- یافته های مبتنی بر فرضیه چهارم 126
5-4- گفتمان نهایی 126
5-5- مدل نهایی پژوهش 127
5-6- پیشنهادهای مدیریتی و کاربردی 127
5-6-1- پیشنهادهای مبتنی بر فرضیه اول 128
5-6-2- پیشنهادهای مبتنی بر فرضیه دوم 128
5-6-3- پیشنهادهای مبتنی بر فرضیه سوم 129
5-6-4- پیشنهادهای مبتنی بر فرضیه چهارم 129
5-7- پیشنهادهایی به پژوهشگران آینده 129
5-8- محدودیتهای پژوهش 130
منابع و مآخذ 131
پیوستها 148
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی نقش واسطهای عدالت سازمانی در ارتباط میان تمرکز با رفتار شهروندی سازمانی و رفتار منحرفانه محیط کار در بین کارکنان شرکت نفت یزد پرداخته است. نوع تحقیق توصیفی و روش انجام آن پیمایشی است. برای بررسی پرسشهای پژوهش از سه ابزار زیر استفادهشده است: پرسشنامه عدالت سازمانی، پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی، پرسشنامه رفتار منحرفانه در محیط کار و تمرکز که پس از اطمینان از پایایی و روایی ابزار اندازهگیری، در میان نمونهای متشکل از 140 نفر از کارکنان که به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخابشدهاند توزیع شد. نتایج حاصل از آزمون فرضیههای تحقیق نشانداد که تمرکز بر رفتار شهروندی تاثیر مثبت و معنادار دارد، ولی بر رفتار منحرفانه تاثیر ندارد. عدالت سازمانی بر رفتار منحرفانه تاثیر مثبت و معنادار دارد اما بر رفتار شهروندی سازمانی تاثیر ندارد. و با توجه به رد شدن فرضیه اصلی که نقش واسطهای عدالت سازمانی در رابطه تمرکز با رفتار شهروندی سازمانی و رفتار منحرفانه سازمانی بود میتوان نتیجه گرفت که تمرکز بهتنهایی و بدون حضور نقش واسطهای عدالت سازمانی بر این دو متغیر تأثیر میگذارد.
کلمات کلیدی: عدالت سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی، رفتار منحرفانه در محیط کار، کارکنان شرکت نفت یزد.
1-1-مقدمه
در سالهای اخیردو متغیر بسیار مهم، چه از نظر مفهومی و چه از بعد عملی توجه روانشناسان صنعتی و سازمانی را در جهت توسعه سازمانها به خود جلب نمودهاست و این دو متغیر، رفتارهای شهروندی سازمانی و رفتارهای ضد تولید میباشند. رفتارهای شهروندی سازمانی، به عنوان رفتار اداری از روی میل کارکنان تعریف میگردد که داوطلبانه بوده و نوعا به آنها پاداش تعلق نمیگیرد؛ اما میتواند عملکرد سازمان را بهبود بخشد (اورگان،1988). پژوهشگران سازمانی نشان دادهاند که بعضی از کارکنان در سلامت و اثربخشی سازمانشان به وسیله انجام وظایف فراتر از نقش خود، مشازکت مینمایند (موچینسکی، 2006). به این معنی که این قبیل کارکنان مشارکت فوق العاده ای انجام می دهند که نه لازم است و نه از آنها انتظار میرود (پودساکف، مکنزی، بومر، 1996). این رفتارها برای یک سازمان به اندازهای مهم و مطلوب میباشند که سبب دستیابی به نتایجی چون ارتباطات بسیار اثربخش میگردند که چنین رابطه ای سبب همکاری میان گروههای کاری گردیده و همچنین زمینه ساز تقسیم کار دلخواه در میان کارکنان میگردد. این رفتارها به اندازهای برای سازمان مهم و مطلوب میباشند که سبب دستیابی به نتایجی چون ارتباطات بسیار اثربخش میگردند که چنینی رابطهای سبب همکاری میان گروههای کاری گردیده و همچنین زمینه ساز تقسیم کار دلخواه در میان کارکنان میگردد(پودساکف، مکنزی و بومر، 1996). پودساکف و همکاران، 1996، چنین نتیجه گیری نمودهاند که وجود رفتارهای شهروندی سازمانی در یک سازمان میتواند اثربخشی سازمانی را از طریق سازوکارهایی چون: افزایش بهره وری مدیریت و کارکنان، استفاده اثربخش از نتایج، و یا انعطاف پذیری سازمانی فزاینده افزایش دهد.
از طرف دیگر، رفتارهای ضد تولید موضوع مهم پیش روی سازمانهاست. به همین جهت، بعضی از پژوهشهای تجربی بر پیشایندها و پیآمدهای این رفتارها متمرکز گردیدهاست. رفتارهای ضد تولید دامنه گستردهای از رفتارهای کارکنان را شامل میشود که برای سازمانها مضر میباشند. سرقت و غیبت دو مثال بسیار شایع و رایج در این حیطه است (موچینسکی، 2006). همانگونه که این رفتارها توسط کولن و ساکت (2003) به نقل از مهداد (1389)، تشریح شده است، سایر رفتارهای ضد تولید عبارتند از: تخریب اموال سازمان، استفاده نادرست از اطلاعات سازمان، استفاده نادرست از زمان کاری، کارکردن بدون کیفیت، استفاده از الکل و مواد مخدر در محیط کار، رفتارهای نامناسب کلامی (مثل جر و بحث کردن) و جسمانی (مثل تنه زدن).
همچنین باید این نکته را یادآور شد که جهان معاصر با سرعتی شگفت در حال تحول است، تغییرات مستمر و پویاییهای محیطی چنان پرشتاب بوده که رهبری سازمانها را پیچیدهتر از قبل کرده است. در این زمان تداوم و حیات هر سیستم درگرو پیوندی مستحکم میان عناصر سازنده آن است که نقش نیروی انسانی باانگیزه و رضایتمند بهعنوان یکی از مهمترین عناصر سازمان در این تحولات و تداوم سیستم غیرقابلانکار است. ازآنجاییکه عدالت از مهمترین عوامل مؤثر برای بقا و پایداری فرایند توسعه سازمان و حفظ سلامت و پیشرفت در بلندمدت، افزایش تعهد، نوآوری، نگرش مثبت، تعلقخاطر، کاهش تأخیر ورود و خروج، غیبت و جابجایی بهحساب میآید به همین دلیل عدالت سازمانی مانند سایر متغیرهای مهم در رفتار سازمانی در متون مدیریت جایگاه ویژهای پیداکرده است (ناظم و حداد پور، 1391). در این میان عدالت و استقرار آن بهعنوان نیاز اساسی برای گروههای انسانی، همواره در طول تاریخ و در ادیان مختلف مطرح بوده است (هدایتی و دیگران، 2011).
با توجه به مقدمه بیانشده هدف از اجرای تحقیق حاضر بررسی نقش واسطهای عدالت سازمانی در تأثیر تمرکز بر رفتارهای شهروندی سازمانی و رفتارهای منحرفانه اسن.
1-2-بیانیه مسئله
جهان امروز دنیایی سرشار از تحولات، دگرگونیها و پیچیدگیهای بسیار است. نیروی انسانی به عنوان بزرگترین و مهمترین سرمایه و دارایی سازمان میتواند مهمترین مزیت رقابتی را برای سازمان در چنین دنیایی به وجود آورد و از آنجایی که دگرگونی واقعی در جامعه از طریق دگرگونی در اندیشه ها و باورها و رفتارهای همین منابع انسانی رخ خواهد داد و مقر این دگرگونی، در سازمان است، لذا سازمان به عنوان معمار تحول در جامعه زمانی میتواند این مهم را انجام دهد که با درک پیچیدگیها و دگرگونی ها، تهدیدات را به فرصت تبدیل کند (بیک زاد و همکاران، 1390). در سازمان، عملکرد نتیجه فعالیت و تلاش فرد در راستای انجام وظایف محوله به منظور دستیابی به اهداف تعیین شده است. به عبارت دیگر، در سازمان عملکرد عبارت است از: مجموع رفتارهای مرتبط با شغل که افراد از خود نشان میدهند. یکی از مسائل بسیار مهم و حیاتی برای سازمانها، میزان اثربخی، کارایی و بهره وری کارکنان است که آن را با ویژگیهای مرتبط با شغل (میزان همکاری)، رفتار (انجام دادن وظایف روزمره) یا دستاوردها (میزان بازدهی) اندازه میگیرند. بنابراین، بقا و ادامه حیات هر سازمان به میزان دستیابی به این ویژگیها بستگی دارد که هر دو مرهون کارایی و عملکرد افراد از نظر کمی و کیفی است (دعایی، 1374). قدرتمندان برای مشروعیت خود محتاج رای شهرونداناند. بازرگانان، تجار صاحب صنایع و به طور کلی همه تولیدگران و سازمانهای حاضر در صحنه زندگی بشر، نیازمند توجه به دغدغه های ذهنی و مطالبات هروندان هستند. بنابراین، در دنیای امروزی آشکار است که شهروندان از منابع بسیار مهم سازمان تلقی میشوند. رفتار شهروندی عامل مهم و موثری در عملکرد است، بنابراین توجه به آن از اهمیت به سزایی برخوردار است. از طرفی شرایط کاملاً متحول و حاکم بر سازمانها، افزایش رقابت و لزوم اثربخشی بالاتر، نیاز به نسل ارزشمندی از کارکنان را بیشازپیش آشکار نموده است. چنین کارکنانی بیتردید وجه تمایز سازمانهای اثربخش در بلندمدت محسوب میشوند چراکه سازمان را موطن خود میدانند و برای تحقق اهداف آن بیهیچ چشمداشتی عمل نموده و از هیچ تلاشی دریغ نمیکنند. ازآنجاییکه عدالت از مهمترین عوامل مؤثر برای بقا و پایداری فرایند توسعه سازمان و حفظ سلامت و پیشرفت در بلندمدت بهحساب میآید به همین دلیل عدالت سازمانی بهویژه بعد رویهای آن مانند سایر متغیرهای مهم در رفتار سازمانی جایگاه ویژهای پیداکرده است (دی فابیو، 2012). از طرفی بیعدالتی و توزیع غیرمنصفانه دستاوردها و ستاده های سازمان، روحیه کارکنان را تضعیف میکند و روحیه تلاش و فعالیت آنها را نتزل میدهد؛ بنابراین رعایت عدالت رمز بقا و پایداری جریان توسعه و پیشرفت سازمان و کارکنان است (سید جوادین و همکاران، 1378).
اگرچه محاسبه هزینه های سالیانه ناشی از انحرافات رفتاری بسیار دشوار است، اما برآوردهای صورت گرفته نشان می دهد که این قبیل رفتارها برای کارفرمایان بسیار گران تمام میشود(رابینز و جاج، 1389)
این مطالعه با در نظر گرفتن و برشمردن مفاهیمی که در ادبیات تمرکز، رفتار شهروندی، رفتارهای منحرفانه (ضد شهروندی) و عدالت سازمانی وجود دارد، عوامل مؤثر بر رفتار شهروندی سازمانی و رفتارهای منحرفانه را مورد بررسی قرار میدهد و در صدد یافتن عواملی است که بیشترین تأثیر را بر این دو متغیر دارند. همچنین این پژوهش به در صدد بررسی نقش واسطه ای عدالت سازمانی در فرایند تاثیر تمرکز بر رفتارهای شهروندی سازمانی و رفتارهای منحرفانه در شرکت نفت استان یزد است.
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق
در نظام دیوانسالاری تمام تلاشها در راستای کسب کارایی با حفظ سلسله مراتب هرمی سازمان صورت میگیرد. به همین دلیل، مناسبات سطحی و غیر قابل اطمینان وجود دارد؛ اما در نظام ارزشی انسانی و مردم سالاری مناسباتی درست و قابل اطمینان در میان مردم به وجود میآید. در چنین محیطی به سازمان و اعضای آن فرصت داده میشود تا حد توان پیش بروند. بر این اساس در نظام ارزشی مردم سالاری توجه به شهروندان رو به افزایش است. اکنون که اهمیت شهروندان به عنوان یکی از منابع بسیار مهم سازمان درک شده است، رفتار آنها هم میتواند بسیار با اهمیت باشد. علاوه بر آن در دنیای پر رقابت کنونی، سازمانها پیوسته در جستجوی شیوههای جدیدی برای حداکثر کردن تلاش کارکنان خود هستند. اکنون این اعتقاد وجود دارد که عملکرد سازمان تا حدود زیادی به تلاش کارکنان بستگی دارد. شهروند خوب سازمانی یک تفکر و ایده شامل رفتارهای متنوع کارکنان نظیر پذیرش و بهره گرفتن وظایف و مسولیتهای اضافی، پیروی از قوانین و مقررات سازمان، حفظ و توسعه نگرش مثبت، شکیبایی و تحمل نارضایتی و مشکلات میباشد. بر اساس نظریه های سازمانی، مسلما رفتار شهروندی سازمانی به رقابت و عملکرد سازمان کمک میکند. علاوه بر آن، رغبت و تمایل به رفتار شهروندی سازمانی به علت رقابتهای روزافزون جهانی اهمیت ویژهای دارد (زارعی متین، 1385). از این رو رفتار شهروندی سازمانی با اهمیت تلقی میشود. هدف این مطالعه تعریف نوعی رفتار فردی است که به موفقیت سازمان کمک میکند. بررسیهای فراتحلیلی در مورد رفتار شهروندی سازمانی و عوامل اثرگذار بر آن بیانگر این واقعیت است که ویژگی های فردی کارکنان، ویژگیهای شغلی، ویژگیهای سازمانی و رفتار رهبری باعث کاهش غیبت و ترک خدمت، اثربخشی و پذیرش مسؤلیت بیشتر کارکنان میگرددرکه در نتیجه محصولاتی با کیفیت بالاتر، تولید و بر اساس رویکردهای متوع و مختلف به موفقیت سازمان کمک میکند (نیلسون و همکاران، 2009). به این ترتیب مطالعه و بررسی رفتار شهروندی سازمانی بسیار مهم و ضروری تلقی میشود. از طرفی رفتارهای غیر اخلاقی، رویداد نادر و کمیابی نیست و تنها در میان قشر خاصی از جامعه رواج ندارد (گراسمیک و اسکات، 1982). تحقیقات نشان میدهد که حدود 33 درصد کارکنان در محیط کار دست به سرقت میزنند و این در حالی است که این رقم در بخش خرده فروشی بیش از 42 درصد است (ورنر و همکاران، 1989). رعایت اصول اخلاقی یکی از موضوعاتی است که اخیرا مورد توجه قرار گرفته است. روزنامهها و مجلات بازرگانی از نقض اصول اخلاقی در سازمانهای خصوصی و دولتی خبر میدهند. در رابطه با بهداشت محصولات، سلامت کارکنان، حرکتهای غیر اخلاقی، استعمال دخانیات، دفن غلط یا غیر قانونی زبالهها، شیوههای غیرقانونی تجارت خارجی، جاسوسی، تعارض و تضاد منافع، تجاوز به حریم شخصی کارکنان، هدایای نامعقول و … . با توجه به افزایش مسایل مربوط به اصول اخلاقی، نیاز به تدوین استراتژی هایی برای تهیه کدهای اخلاقی شرکتها تشدید شده است. هر چند یافتههای فوق حاکی از آن است که رفتارهای غیراخلاقی و غیرقانونی در حال افزایش است ولی یک توضیح دیگر نیز در این زمینه وجود دارد و آن اینکه امروزه کارگران بیشتر متوجه مسائل اخلاقی بوده و تمایل بیشتری برای مطرح نمودن آنها در نظرسنجیهایی که انجام میشود، دارند. صاحبنظران زیادی بر اهمیت رعایت اصول و معیارهای اخلاقی در جامعه و محیط کار تأکید نمودهاند، ولی اغلب تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده معمولا تک بعدی بوده و تنها بر عامل خاصی از جمله: ساختار سازمانی، شیوه مدیریت، محیط کار، فرد و روابط میان افراد و … متکی بوده است. در این تحقیق تلاش شده عوامل مختلف مؤثر بر بروز رفتارهای غیر اخلاقی با تاکید بر مهمترین عوامل مورد بررسی قرار گیرد (دوبرین، 2004).
از راههای کاهش رفتارهای انحرافی در محیط کار افزایش سطح اخلاق و توجه به جو اخلاقی سازمان می باشد. جو اخلاقی یک باور مشترک در میان کارکنان از وجود رویهها و سیاستهای اخلاقی در سازمان بوده و جنبه روانشناختی دارد. درحالیکه سازمانها دربرگیرنده جوهای زیادی می باشند، جواخلاقی برای سازمانها مهم بوده و بر رفتاراخلاقی کارکنان موثر است. جواخلاقی سازمان دربرگیرنده ادراک از درست و اشتباه در محیط کاری بوده و هنجارهایی را برای پذیرش و عدم پذیرش رفتارهای سازمانی ارائه مینماید(رحیم نیا و نیکخواه فرخانی،36). به نظر می رسد که در یک سازمان با شناسایی رفتارهای مثبت و نقاط قوت کارکنان و تقویت آن ها، می توان رفتارهای انحرافی کارکنان را کاهش داد و در مسیر درست هدایت کرد. در این راستا برانیم این موضوع را بررسی کنیم که آیا با بکارگیری متغیر میانجی عدالت سازمانی در سازمان می توان رفتار های مثبت را افزایش و میزان انحرافات کاری را کاهش داد؟
در سازمانهایی که جواخلاقی درستی بر آنها حاکم است، کارکنان به دنبال رشد و توسعه نیکی ها و خوبیها هستند و دغدغه اصلی کارکنان این است که چه چیزی برای دیگران بهترین است. فشارهای کاری و استرس و… بعضا مشکلاتی برای کارکنان و مجموع سازمان ایجاد میکند که گاهی باعث تشدید رفتارهای انحرافی می شود.
1-4- اهداف پژوهش
هدف اصلی
1- بررسی نقش واسطه ای عدالت سازمانی در تأثیر تمرکز بر رفتار شهروندی سازمانی.
2- بررسی نقش واسطه ای عدالت سازمانی در تأثیر تمرکز بر رفتارهای انحرافی در محیط کار.
اهداف فرعی
- بررسی تأثیر تمرکز بر رفتار شهروندی سازمانی.
- بررسی تأثیر بر رفتار انحرافی محیط کار.
- بررسی تأثیر عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی.
- بررسی تاثیر عدالت سازمانی بر رفتارهای انحرافی محیط کار.
1-5-سؤالات پژوهش
سؤالات اصلی
1- آیا عدالت سازمانی در رابطه تمرکز و رفتار شهروندی سازمانی نقش واسطه ای دارد؟
2- آیا عدالت سازمانی در رابطه تمرکز و رفتارهای انحرافی محیط کار نقش واسطه ای دارد؟
سوالات فرعی
- آیا تمرکز بر رفتار شهروندی سازمانی تأثیر مثبت و معنادار دارد؟.
- آیا تمرکز بر رفتار انحرافی محیط کار تأثیر مثبت و معنادار دارد؟.
- آیا عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی تأثیر مثبت و معنادار دارد؟.
- آیا عدالت سازمانی بر رفتارهای انحرافی محیط کار تأثیر مثبت و معنادار دارد؟.
1-6-فرضیههای پژوهش
فرضیات اصلی
1-