فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: طرح تحقیق
مقدمه 2
بیان مساله 3
ضرورت و اهمیت تحقیق 5
اهداف تحقیق 6
هدف کلی 6
اهداف اختصاصی 6
فرضیه های تحقیق 7
فرض کلی تحقیق 7
فرضیه های اختصاصی 7
پیش فرض ها 7
محدوده تحقیق 8
محدودیت های تحقیق 8
تعریف اصطلاحات و واژه ها 8
تمرین رکاب زدن 9
تمرین انسدادی 9
عملکرد هوازی 10
عملکرد بی هوازی 10
دانشجویان مرد فعال 12
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق
مقدمه 12
مبانی نظری 12
عوامل فیزیولوژیک تاثیرگذار بر عملکرد هوازی 12
حداکثر اکسیژن مصرفی 12
درصد حداکثر اکسیژن مصرفی 13
عوامل تعیین کننده حداکثر اکسیژن مصرفی 13
ظرفیت انتشار ریوی 13
حداکثر برون ده قلبی 14
ظرفیت حمل اکسیژن در خون 16
شیب انتشار محیطی 17
سطوح آنزیم های میتوکندریایی 17
چگالی مویرگی 17
کارایی حرکتی 18
آستانه بی هوازی 19
عوامل فیزیولوژیکی تاثیر گذار بر عملکرد بی هوازی 24
انقباض عضلانی 23
فعالیت آنزیم ها 24
نوع فیبر عضلانی 25
فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک 25
اکسیژن ناکافی 25
دفع لاکتات 24
تمرینات تداومی 26
تمرینات تداومی هوازی 29
تمرینات تداومی هوازی کوتاه مدت 31
تمرینات تداومی هوازی بلند مدت 34
تمرین انسداد عروقی(کاآتسو) 35
ابزار انسداد عروقی 37
میزان فشار محدود کننده 38
سازو کار تمرینات انسدادی 39
پیشینه تحقیق 41
فصل سوم: روش و طرح تحقیق
مقدمه 45
روش و طرح تحقیق 45
آزمودنی های تحقیق 46
متغیرهای تحقیق 47
متغیر مستقل 47
متغیرهای وابسته 47
ابزار جمع آوری داده ها 47
روش اجرایی 48
پروتکل تمرین 48
نحوهی تعیین Wmax و 49
روش تجزیه و تحلیل آماری 50
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری
مقدمه 52
آمار توصیفی 52
آمار استنباطی 56
آزمون فرصیه ها 56
فرضیه اول 56
فرضیه دوم 57
فرضیه سوم 58
فرضیه چهارم 59
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
مقدمه 63
خلاصه تحقیق 63
بحث و بررسی 65
نتیجه گیری 72
پیشنهادات برای تحقیقات آینده 72
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول1-3 طرح تحقیق 45
جدول 2-3 مشخصات آزمودنیها 46
جدول 1-4 میانگین ضربان قلب دو گروه حین تمرین رکاب زدن(ضربه در دقیقه) 53
جدول 2-4 میانگین میزان درک سختی دو گروه حین تمرین رکاب زدن 53
جدول 3-4 میانگین وزن سه گروه(کیلوگرم) 54
جدول 4-4 میانگین حداکثر اکسیژن مصرفی(میلی لیتر بر کیلوگرم بر دقیقه) 54
جدول 5-4 میانگین توان حداکثر 54
جدول 6-4 میانگین اوج توان بی هوازی 55
جدول 7-4 میانگین توان بی هوازی 55
جدول 8-4 میانگین حداقل توان بی هوازی 55
جدول 9-4 آزمون تحلیل واریانس یک طرفه مربوط به حداکثر اکسیژن مصرفی 56
جدول 10-4 آزمون تحلیل واریانس یک سویه مربوط به زمان رسیدن به خستگی 57
جدول 11-4 آزمون تحلیل واریانس یک سویه مربوط به Wmax 58
جدول 12-4 نتایج تحلیل واریانس یک طرفه اوج توان بی هوازی 59
جدول 13- 4 نتایج تحلیل واریانس یک طرفه مربوط به میانگین توان بی هوازی 60
جدول 14-6 نتایج تحلیل واریانس یک طرفه مربوط به حداقل توان بی هوازی 61
فهرست اشکال و نمودارها
عنوان صفحه
تصویر 1-2 – برخی پاسخهای فیزیولوژیک بدن انسان و رت به تمرینات انسدادی 39
نمودار 1-4- میانگین میزان درک سختی دو گروه حین تمرین رکاب زدن در 12 جلسه 53
نمودار2-4- میانگین vo2max سه گروه قبل و 24 ساعت بعد از دوره تمرین 56
نمودار3-4- میانگین زمان رسیدن به خستگی سه گروه قبل و 24 ساعت بعد از دوره تمرین 57
نمودار4-4- میانگین Wmax سه گروه قبل و 24 ساعت بعد از دوره تمرین 58
نمودار 5-4- میانگین اوج توان بی هوازی سه گروه قبل و 24 ساعت بعد از دوره تمرین 59
نمودار6-4- میانگین توان بی هوازی سه گروه قبل و 24 ساعت بعد از دوره تمرین 60
نمودار7-4-میانگین حداقل توان بی هوازی سه گروه قبل و 24 ساعت بعد از دوره تمرین 61
فصل اول
طرح تحقیق
مقدمه
یکی ازمهمترین عوامل موفقیت در ورزش های استقامتی، استقامت قلبی تنفسی است و شاخصی است که میزان این نوع استقامت را نشان می دهد(1). آمادگی قلبی تنفسی صرف نظر از سن، جنس، نژاد و سطح آمادگی اولیه با تمرین های ورزشی افزایش می یابد. بر همین اساس مطابق با توصیه های انجمن قلب آمریکا هر فرد بزرگسال باید برای حفظ یا بهبود استقامت قلبی تنفسی، حداقل30 دقیقه فعالیت جسمانی با شدت متوسط، در اکثر روزهای هفته داشته باشد(2). به هر حال پیشرفت در استقامت قلبی تنفسی نیز وابسته به اصل افزایش باردرتمرین است. به منظور ایجاد افزایش بار، می توان مولفه های افزایش بار”شدت وحجم تمرین” را افزایش داد(2). اما برای افزایش مولفه های بارتمرین در افراد سالمند، بیماران(آرتروز،قلبی وتنفسی…) و حتی ورزشکاران در دوره نقاهت بعد ازعمل جراحی محدودیت هایی وجود دارد. با توجه به تحقیقات موجود به نظر می رسد ایجاد محدودیت(انسداد جزئی) درجریان خون عضله در حال تمرین فعالیت های کم شدت(تمرین انسدادی) سازگاری هایی با کیفیت وکمیت تمرین شدیدتر ایجاد می کند(3). در همین راستا درسال های اخیر تحقیقاتی به منظور تعیین نوع و مقدار اثرات تمرینات انسدادی صورت گرفته است. تمرینات انسدادی دارای قدمتی در حدود 40 سال می باشد و اصالت آن به کشور ژاپن بر می گردد، جایی که آن را با نام کاآتسو می شناسند، در این نوع تمرین عضو مورد تمرین را از قسمت فوقانی بااستفاده از دستگاه کاآتسو و یا یک باند ارتجاعی می بندند وآن را تحت تمرینات ورزشی قرار می_ دهند این عمل سبب ایجاد یک حوضچه خونی موقت درعضو مورد تمرین شده و به سبب آن تجمع مواد متابولیکی بویژه اسید لاکتیک به طور موضعی در عضو افزایش می یابد. شرایط ایسکمی ایجاد شده بر اثر این وضعیت، پاسخ های هورمونی و سازگاریهای عضلانی را سبب می شود(4). به همین دلیل امروزه کلینیک هایی با استفاده از این روش تمرینی به منظور درمان و پیشگیری بیماری های ناشی ازکهولت سن در کشور ژاپن به فعالیت می پردازند. به هر حال تحقیقات صورت گرفته تا کنون بیشتر بر روی ترکیب تمرین مقاومتی همراه با انسداد تمرکز داشته و سازگاری های عضلانی مورد توجه قرار گرفته اند. لذا در این تحقیق سازگاری های قلبی عروقی و همچنین سازگاریهای بیهوازی در تمرین رکاب زدن همراه با انسداد عروق مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
بیان مساله
مطالعات نشان داده اند که تمرینات مقاومتی با بار تمرینی پایین تا متوسط همراه با انسداد عروقی، هایپرتروفی وقدرت عضله رابه مقدار قابل ملاحظه ای درمقایسه با تمرینات مقاومتی پرشدت افزایش می دهد(5). اگرچه مکانیزم های احتمالی را افزایش ترشح هورمون رشد به واسطه تجمع مواد متابولیکی از قبیل لاکتات و یون هیدروژن درعضله درحال فعالیت، عوامل رشد محیطی ومسیرهای سیگنالی درون سلولی و فراخوانی تارهای تندانقباض درشرایط هایپوکسی پیشنهاد کرده اند(6) اما سازوکار دقیق اینگونه تمرینات تاکنون به روشنی مشخص نشده است. از طرفی سازگاری های متابولیک ایجاد شده همچون افزایش درغلظت گلیکوژن عضله، که به نظر می رسد در نتیجه سازگاری با انتقال اکسیژن یا ایسکمی زودگذر میباشد، از دیگر ویژگی های تمرینات مقاومتی سبک همراه با انسداد عروق است. از اینرو افزایش غلظت گلیکوژن دراثر جریان خون مسدود شده ممکن است ظرفیت وتوان بی هوازی را افزایش دهد(7).
تمرین هوازی ظرفیت استقامتی را ازطریق افزایش آنزیم های اکسیداتیو، دانسیته مویرگی و افزایش ظرفیت گلیکوژن عضلات و افزایش حجم ضربه ای بهبود می بخشد(6). اگرچه تعداد تحقیقات صورت گرفته در زمینه همزمانی تمرینات هوازی به همراه انسداد عروقی اندک است، به نظر می رسد سازگاری های صورت گرفته در تمرینات استقامتی ممکن است، در تمرین استقامتی همراه با انسداد عروقی بواسطه ایجاد ایسکمی درعضله افزایش پیدا کند(6). ساندبرگ نشان داد، چهار هفته تمرین استقامتی همراه با ایسکمی، که با فشار 50 میلی متر جیوه روی پا ایجاد شده بود، اوج اکسیژن مصرفی ومحتوای گلیکوژن عضلات را افزایش می دهد(5).تاکاشی و همکاران نیز نشان دادند که تمرین رکاب زدن با شدت پایین همراه با انسداد باعث افزایش در هایپرتروفی و افزایش توان بی هوازی در آزمودنی ها گردید(8). همچنین پارک و همکاران نشان دادند راه رفتن همراه با انسداد عروقی، بر روی نوارگردان باعث افزایش حجم ضربه ای و استقامت بی هوازی می گردد(9). از آنجاییکه میزان کار، جریان خون به عضله فعال و نوع ایسکمی بوجود آمده در حالت نشسته بر روی چرخ کار سنج با نوارگردان متفاوت است، در نتیجه احتمال دارد سازگاریهای بوجود آمده در مقایسه با تمرین روی نوارگردان نیز متفاوت باشد.
از آنجایی که تمرینات انسدادی باعث افزایش ظرفیت گلیکوژنی عضلات و دانسیته مویرگی می شود و با توجه به اینکه این عوامل بر عملکرد هوازی و بی هوازی تاثیرگذار هستند، تحقیق حاضر در نظر دارد به بررسی تاثیر فعالیت رکاب زدن همراه با انسداد عروق بر عملکرد هوازی وبی هوازی مردان سالم بپردازد .
ضرورت و اهمیت تحقیق
حفظ آمادگی جسمانی چه از بعد سلامت و چه از لحاظ حفظ و بهبود عملکرد ورزشی از اساسی ترین موضوعات علم تمرین به شمار می رود. تحقیقات گوناگونی پیرامون شدت و حجم تمرین به منظور افزایش عوامل آمادگی جسمانی انجام گرفته است. اما تحقیقات انجام شده بر روی چرخ کارسنج که همزمان به ارزیابی عوامل عملکردی هوازی و بی هوازی پرداخته باشد محدود میباشد و تحقیقات صورت گرفته درزمینه تمرینات همراه با انسداد بسیار اندک است. ازاینرو سوالی که مطرح می شود این است که درافرادی که تمایل و شرایط قرار گرفتن تحت فشارهای سنگین تمرین را ندارند مانند: سالمندان، افراد دارای بیماری های مفصلی، مبتلایان به بیماری های قلبی_ تنفسی و همینطور ورزشکارانی که تحت عمل جراحی بوده اند، چگونه می توان در حداقل شدت و حجم تمرین اصل افزایش بار را ایجاد نمود و در کوتاهترین زمان و با یک فشار تمرینی کم عملکرد هوازی و بی هوازی را افزایش داد؟
اخیرا تمریناتی طراحی شده است که از طریق ایجاد انسداد موضعی در عضلات فعال و با یک شدت کم برخی عملکردهای فیزیولوژیک را بهبود بخشیده اند و نشان دادند که این تمرینات در مدت زمان کوتاه 2 هفته و در شدت پائین 40 درصد ، استقامت قلبی-تنفسی را افزایش می دهد(9) در ضمن رشد عضلانی هم در شدت پایین20 درصد ازحداکثرقدرت همراه با انسداد جزئی عروق ایجاد میشود(3). از طرف دیگر بیماران در دوره بازتوانی بعد از عمل جراحی، بویژه آسیب های لیگامنت صلیبی قدامی، بیماران بازتوانی قلبی و افراد سالمند نیز می توانند از فواید این تمرینات انسدادی استفاده کنند(10). بنابراین تمرین انسدادی فواید منحصر به فردی در زمینه بالینی دارد، زیرا در شدتی متناسب با فعالیت های روزانه سازگاری های تمرینی مثبت ایجاد می کند(3). حتی بعضی از تحقیقات مشخص کرده اند که این نوع تمرین برای فضا نوردان در فضا نیز می تواند سودمند باشد(11). در مجموع، تمرین انسدادی با شدت پایین می تواند فواید بسیاری در داخل و خارج از محیط های بالینی داشته باشد. همینطور نشان داده شده است که تمرین انسدادی با شدت پایین برای ورزشکاران هم مفید است. در حقیقت ورزشکاران می توانند از تمرین انسدادی به عنوان یک دوره استراحت فعال درطول چرخه ی تمرینی استفاده کنند(11). از آنجایی که تا کنون بیشتر تحقیقات گذشته به اثرات تمرین انسدادی بر پاسخهای هورمونی و سازگاریهای عضلانی پرداختهاند و تاثیر این نوع تمرین بر روی اجرای هوازی و بیهوازی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، لذا پژوهش حاضر بر آنست که اثرات تمرین تداومی رکاب زدن همراه با انسداد عروق را بر عملکرد هوازی و بیهوازی مورد بررسی قرار دهد.
اهداف تحقیق
هدف کلی
بررسی مقایسه تاثیر دوازده جلسه تمرین تداومی رکاب زدن همراه با دو فشار متفاوت انسداد موضعی عروق بر عملکرد هوازی و بی هوازی دانشجویان مرد فعال.
اهداف اختصاصی
1.مقایسه اثر دوازده جلسه تمرین تداومی رکاب زدن همراه با دو فشار متفاوت انسداد موضعی عروق بر حداکثر اکسیژن مصرفی.
2.مقایسه اثر دوازده جلسه تمرین تداومی رکاب زدن همراه با دو فشار متفاوت انسداد موضعی عروق بر مدت زمان رسیدن به خستگی.
- مقایسه اثر دوازده جلسه تمرین تداومی رکاب زدن همراه با دو فشار متفاوت انسداد موضعی عروق بر وات حداکثر.
- مقایسه اثر دوازده جلسه تمرین تداومی رکاب زدن همراه با دو فشار متفاوت انسداد موضعی عروق بر میانگین، حداقل و اوج توان بی هوازی.
فرضیه های تحقیق
فرض کلی تحقیق
تمرین تداومی رکاب زدن همراه با انسداد عروقی برعملکرد هوازی و بیهوازی دانشجویان مرد فعال تاثیر مستقیم معناداری دارد.
فرضیه های اختصاصی
- دوازده جلسه تمرین تداومی رکاب زدن همراه با دو فشار متفاوت انسداد موضعی عروقی، تفاوت معناداری بر حداکثر اکسیژن مصرفی دارد.
- دوازده جلسه تمرین تداومی رکاب زدن همراه با دو فشار متفاوت انسداد موضعی عروقی، تفاوت معناداری بر زمان رسیدن به خستگی دارد.
- دوا
