2-3-انواع و طبقه بندی اختلال ADHD……………………………………………………………………………………………13

 

2-3-1-نوع غلبه با نارسایی توجه……………………………………………………………………………………………………14

 

2-3-2-نوع غلبه با فزون کنشی- تکانشگری…………………………………………………………………………………….15

 

2-3-3-نوع ترکیبی………………………………………………………………………………………………………………………..15

 

2-4-علت شناسی اختلال نقص توجه و بیش فعالی……………………………………………………………………………15

 

2-4-1-عوامل زیست شناختی اختلال نقص توجه و بیش فعالی………………………………………………………….16

 

2-4-1-1- عوامل ژنتیکی………………………………………………………………………………………………………………16

 

2-4-1-2-ساختار و فعالیت مغز……………………………………………………………………………………………………..17

 

2-4-1-3-شواهد مبتنی بر ساختار مغزی-عصبی نوروفیدبک………………………………………………………………18

 

2-4-1-4-الکتروآنسفالوگرافی کمی و امواج مغزی……………………………………………………………………………19

 

2-4-1-5-عوامل عصبی شیمیایی مغز………………………………………………………………………………………………21

 

2-4-1-6-آسیب دیدگی ها و بیماری های جسمانی دوران کودکی……………………………………………………..21

 

2-4-2-دیدگاه های شناختی مربوط به اختلال نقص توجه و بیش فعالی………………………………………………21

 

2-4-2-1-تئوری بارکلی در مورد عملکرد های اجرایی……………………………………………………………………..23

 

2-4-3-عوامل روانی-اجتماعی اختلال نقص توجه و بیش فعالی…………………………………………………………25

 

2-5- اختلالات همبود و ویژگی های همراه با اختلال فزون کنشی و نارسایی توجه……………………………….26

 

2-6-روش های درمانی…………………………………………………………………………………………………………………..27

 

2-6-1- دارو درمانی………………………………………………………………………………………………………………………27

 

2-6-2-درمانهای روانشناختی (روانی، اجتماعی)……………………………………………………………………………….28

 

2-6-2-1-رفتار درمانگری……………………………………………………………………………………………………………..29

 

2-6-2-2-شناخت رفتار درمانی………………………………………………………………………………………………………31

 

2-6-2-3-آموزش مهارت های اجتماعی………………………………………………………………………………………….32

 

2-6-2-4-درمان های مبتنی بر آموزش کنش اجرایی…………………………………………………………………………33

 

2-6-3-درمان نوروفیدبک……………………………………………………………………………………………………………….36

 

2-6-3-1-مکانیسم عمل در نوروفیدبک…………………………………………………………………………………………..39

 

2-6-3-2-تاریخچه استفاده از نوروفیدبک………………………………………………………………………………………..40

 

2-6-3-3-انواع فیدبک در نوروفیدبک……………………………………………………………………………………………..41

 

2-6-3-4-تعداد جلسات نوروفیدبک……………………………………………………………………………………………….42

 

2-7-ادبیات پژوهشی………………………………………………………………………………………………………………………43

 

2-7-1-پژوهش های خارج از کشور………………………………………………………………………………………………..43

 

2-7-1-1-تحقیقات مرتبط با انجام نوروفیدبک در کاهش نشانه های نقص توجه/بیش فعالی………………….43

 

 

2-7-1-2-تحقیقات مرتبط با انجام نوروفیدبک با نمارین رایانه ای در کاهش نشانه های ADHD………..43

 

2-7-1-3-تحقیقات مرتبط با نوروفیدبک و تمارین رایانه ای و اثربخشی آن در حافظه فعال و امواج بتا…..44

 

2-7-2-پژوهش های انجام شده در ایران……………………………………………………………………………………………45

 

2-7-2-1- تحقیقات مرتبط با انجام نوروفیدبک در کاهش نشانه های نقص توجه/بیش فعالی…………………45

 

2-7-2-2-تحقیقات مرتبط با نوروفیدبک با و بدون تمرین رایانه ای در افزایش موج بتا و نیز بهبود حافظه فعال……………………………………………………………………………………………………………………………………………….46

 

2-8-نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………46

 

فصل سوم: فرایند روش شناختی پژوهش

 

3-1-مروری کلی بر مطالب فصل………………………………………………………………………………………………………49

 

3-2-نوع پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………49

 

3-3-آزمودنی ها…………………………………………………………………………………………………………………………….49

 

3-3-1-جامعه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..49

 

3-3-2-نمونه و روش نمونه گیری…………………………………………………………………………………………………..50

 

3-4-ابزارهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………51

 

3-4-1-مقیاس درجه بندی ADHD بزرگسالان بارکلی……………………………………………………………………….51

 

3-4-2-آزمون عملکرد پیوسته دیداری شنیداری………………………………………………………………………………..52

 

3-4-2-1-اعتبار و پایایی……………………………………………………………………………………………………………….52

 

3-4-2-2-شیوه اجرا……………………………………………………………………………………………………………………..53

 

3-4-2-3-شیوه نمره گذاری…………………………………………………………………………………………………………..53

 

3-4-3-آزمون علائم حیاتی سیستم عصبی مرکزی……………………………………………………………………………..54

 

3-4-3-1-اعتبار و پایایی……………………………………………………………………………………………………………….54

 

3-4-3-2-شیوه اجرا……………………………………………………………………………………………………………………..55

 

3-4-3-3-شیوه نمره گذاری…………………………………………………………………………………………………………..55

 

3-4-4-مصاحبه نیمه ساختار یافته برای اختلال محور یک در DSM-IV……………………………………………..55

 

3-4-4-1-اعتبار و پایایی………………………………………………………………………………………………………………….55

 

3-4-5-پرسشنامه افسردگی بک…………………………………………………………………………………………………………56

 

3-4-6-پرسشنامه اضطراب بک…………………………………………………………………………………………………………56

 

3-4-7-نوروفیدبک………………………………………………………………………………………………………………………….57

 

3-4-7-1-شیوه اجرا………………………………………………………………………………………………………………………..58

 

3-4-8-نرم افزار تمرین رایانه ای………………………………………………………………………………………………………58

 

3-5-شیوه انجام مداخله……………………………………………………………………………………………………………………58

 

3-6-شیوه اجرای پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………58

 

3-7-شیوه تحلیل داده ها…………………………………………………………………………………………………………………..59

 

فصل چهارم: نتایج پژوهش

 

4-مرور کلی بر فصل………………………………………………………………………………………………………………………..61

 

4-1-نتایج مربوط به داده های توصیفی……………………………………………………………………………………………….61

 

4-1-1-یافته های توصیفی مربوط به ویژگی های جمعیت شناختی………………………………………………………..61

 

4-1-2-یافته های توصیفی مربوط به متغیر های پژوهش………………………………………………………………………65

 

4-1-3-مقایسه متغیرهای پیش آزمون در گروه آزمایش 1 و کنترل…………………………………………………………69

 

4-1-4-مقایسه متغیرهای پیش آزمون در گروه آزمایش 2 و کنترل……………………………………………………….72

 

4-1-5-مقایسه متغیرهای پیش آزمون در گروه آزمایش 1 و آزمایش 2…………………………………………………74

 

4-2-نتایج مربوط به داده های استنباطی…………………………………………………………………………………………….75

 

4-2-1-بررسی فرضیه های پژوهش…………………………………………………………………………………………………75

 

4-2-1-1-بررسی فرضیه اول پژوهش……………………………………………………………………………………………..75

 

4-2-1-2- بررسی فرضیه دوم پژوهش…………………………………………………………………………………………….77

 

4-2-1-3- بررسی فرضیه سوم پژوهش………………………………………………………………………………………….81

 

4-2-1-4 بررسی فرضیه چهارم پژوهش…………………………………………………………………………………………83

 

4-3-نتایج تکمیلی…………………………………………………………………………………………………………………………84

 

4-3-1- مقایسه متغیرهای تحقیق در گروه آزمایش1 و کنترل بر اساس تفاضل نمرات پیش- پس آزمون بر اساس آزمون تی مستقل…………………………………………………………………………………………………………………..85

 

4-3-2 مقایسه متغیرهای تحقیق در گروه آزمایش2 و کنترل بر اساس تفاضل نمرات پیش- پس آزمون بر اساس آزمون تی مستقل……………………………………………………………………………………………………………………86

 

4-3-3 مقایسه متغیرهای تحقیق در دو گروه آزمایش1 و آزمایش2، بر اساس تفاضل نمرات پیش- پس آزمون بر اساس آزمون تی مستقل………………………………………………………………………………………………………………..87

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

5-1-مروری کلی بر پژوهش……………………………………………………………………………………………………………90

 

5-2-خلاصه یافته ها………………………………………………………………………………………………………………………91

 

5-3-بحث و تبیین نتایج………………………………………………………………………………………………………………….92

 

5-4-محدودیت های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………..98

 

5-5-پیشنهاد های پژوهش………………………………………………………………………………………………………………..99

 

ضمائم…………………………………………………………………………………………………………………………………………..100

 

فهرست منابع………………………………………………………………………………………………………………………………..101

 

فهرست جداول

 

جدول2-1- معرفی امواج مغزی همراه با باندهای فرکانسی و کارکردها…………………………………………………20

 

جدول2-2- کنشهای اجرایی، فرایندهای همراه در هریک، فرایندهای اجتماعی و روانشناختی مربوط و منطقه مغزی احتمالی درگیر بر اساس نظریه بارکلی……………………………………………………………………………………….24

 

جدول4-1- جدول شاخص های توصیفی سن آزمودنی ها در هر گروه…………………………………………………63

 

جدول4 -2- شاخص های توصیفی جنس آزمودنی ها در هر گروه……………………………………………………….64

 

جدول4-3- جدول مقایسه سن آزمودنی های گروه آزمایش 1 و کنترل بر اساس آزمون یومان ویتنی………..64

 

جدول4-4- جدول مقایسه سن آزمودنی های گروه آزمایش 2 و کنترل بر اساس آزمون یومان ویتنی………..65

 

جدول4-5- جدول مقایسه سن آزمودنی های گروه آزمایش 1 و آزمایش2 بر اساس آزمون یومان ویتنی…..66

 

جدول4-6- جدول مقایسه جنس آزمودنی ها در 2 گروه آزمایش و یک گروه کنترل با استفاده از آزمون خی دو………………………………………………………………………………………………………………………………………………….66

 

جدول4-7- شاخص‌های توصیفی مربوط به متغیرهای پژوهش ، در آزمودنی‌های گروه آزمایش 1 در دو مرحله پیش و پس آزمون………………………………………………………………………………………………………………….67

 

4-8 شاخص‌های توصیفی مربوط به متغیرهای پژوهش ، در آزمودنی‌های گروه آزمایش 1 در دو مرحله پیش و پس آزمون………………………………………………………………………………………………………………………………….68

 

جدول4-9- شاخص‌های توصیفی مربوط به متغیرهای پژوهش ، در آزمودنی‌های گروه آزمایشی 2 در دو مرحله پیش و پس آزمون…………………………………………………………………………………………………………………69

 

جدول4-10- شاخص‌های توصیفی مربوط به متغیرهای پژوهش ، در آزمودنی‌های گروه کنترل در دو مرحله پیش و پس آزمون……………………………………………………………………………………………………………………………70

 

جدول4-11- جدول مقایسه سن آزمودنی های گروه آزمایش 1 و کنترل بر اساس آزمون یومان ویتنی……..71

 

جدول4-12-جدول مقایسه جنس آزمودنی ها در 2 گروه آزمایش و یک گروه کنترل با استفاده از آزمون خی دو………………………………………………………………………………………………………………………………………………….72

 

جدول4-13- مقایسه متغیر های پیش آزمون درگروه آزمایش1 و کنترل با استفاده از آزمون یومن ویتنی……72

 

جدول 4-14- مقایسه متغیر های پیش آزمون درگروه آزمایش1 و کنترل با استفاده از آزمون یومن ویتنی…..73

 

جدول 4-15-مقایسه متغیر های پیش آزمون درگروه آزمایش2 و کنترل با استفاده از آزمون یومن ویتنی……74

 

جدول 4-16-مقایسه متغیر های پیش آزمون درگروه آزمایش2 و کنترل با استفاده از آزمون یومن ویتنی…..75

 

جدول 4-17- مقایسه متغیر های پیش آزمون درگروه آزمایش1 و آزمایش2 با استفاده از آزمون یومن ویتنی………………………………………………………………………………………………………………………………………………76

 

جدول4-18- نتایج مربوط به تغییر موج بتا از پیش آزمون به پس آزمون در آزمودنی های گروه آزمایشی 1 و 2 با استفاده از آزمون تی وابسته…………………………………………………………………………………………………………….78

 

جدول 4-19- نتایج مربوط به تغییر موج بتا از پیش آزمون به پس آزمون در آزمودنی های گروه آزمایشی 1 و 2 با استفاده از آزمون ویلکاکسون……………………………………………………………………………………………………….78

 

جدول4-20- نتایج مربوط به اثربخشی نوروفیدبک در کاهش نشانه های نقص توجه و تمرکز در 3 گروه در آزمون بارکلی، با توجه به آزمون کروسکال والیس………………………………………………………………………………..79

 

جدول4-21- نتایج مربوط به اثربخشی نوروفیدبک در کاهش نشانه های نقص توجه و تمرکز در 3گروه ،در آزمون IVA، با توجه به آزمون کروسکال والیس………………………………………………………………………………….80

 

جدول4-22- نتایج مربوط به اثربخشی نوروفیدبک در کاهش نشانه های نقص توجه و تمرکز در گروه آزمایشی 2 در مقایسه با گروه کنترل در آزمون بارکلی ، با توجه به آزمون یومن ویتنی………………………………81

 

جدول4-23- نتایج مربوط به اثربخشی نوروفیدبک در کاهش نشانه های نقص توجه و تمرکز در گروه آزمایشی 2 در مقایسه با گروه کنترل در آزمون IVA، با توجه به آزمون یومن ویتنی………………………………….82

 

جدول 4-24- نتایج مربوط به مداخله درمانی، در بهبود جافظه فعال، در 3 گروه مطالعه در آزمون حافظه فعال، با توجه به آزمون کروسکال والیس……………………………………………………………………………………………………..83

 

جدول 4-25- نتایج مربوط به اثربخشی نوروفیدبک همراه با تمرین رایانه ای، در بهبود جافظه فعال، در گروه آزمایشی 1 در مقایسه با گروه کنترل در آزمون حافظه فعال، با توجه به آزمون یومن ویتنی………………………..84

 

جدول4-26- نتایج مربوط به اثربخشی نوروفیدبک، در بهبود جافظه فعال، در گروه آزمایشی 2 در مقایسه با گروه کنترل در آزمون حافظه فعال، با توجه به آزمون یومن ویتنی………………………………………………………….84

 

جدول4-27- نتایج مربوط به مقایسه گروه آزمایشی1 و گروه آزمایشی2 ، در آزمون بارکلی ، بر اساس آزمون یومن ویتنی……………………………………………………………………………………………………………………………………..86

 

جدول4-28- نتایج مربوط به مقایسه گروه آزمایشی1 و گروه آزمایشی2 ، در آزمون بارکلی ، بر اساس آزمون یومن ویتنی……………………………………………………………………………………………………………………………………..87

 

جدول4-29- یافته های مربوط به مقایسه گروه آزمایشی 1 و کنترل در متغیر های پژوهش، با استفاده از آزمون تی مستقل………………………………………………………………………………………………………………………………………..89

 

جدول4-30- یافته های مربوط به مقایسه گروه آزمایشی 2 و کنترل در متغیر های پژوهش، با استفاده از آزمون تی مستقل………………………………………………………………………………………………………………………………………..90

 

جدول4-31- یافته های مربوط به مقایسه گروه آزمایشی 1 و آزمایشی2 در متغیر های پژوهش، با استفاده از آزمون تی مستقل………………………………………………………………………………………………………………………………91

 

 

 

فهرست شکل ها

 

شکل 2-1 مناطق مغزی 19 گانه بر اساس نظام بین المللی 10-20………………………………………………………20

 

 

 

 

 

فصل اول:

 

کلیات پژوهش

 

 

 

 

 

اهمیت و ضرورت تحقیق

 

اختلال نقص توجه/ بیش فعالی در بزرگسالی با بسیاری از اختلالات اضطرابی، خلقی، اختلالات شخصیت، با (بیدرمن، 2005)، اختلال دو قطبی (بیدرمن،1996)، شخصیت ضد اجتماعی، سوء مصرف مواد و نابهنجاری های روانی (مورفی و بارکلی، 1996)،  اختلالات خواب، اختلالات یادگیری، اختلالات تفکر و اختلالات اضطرابی (کاپلان و سادوک، 1933) همراه است. همانطور که قبلا تصریح گردید، با توجه به ناخشنودی های درمانی در این گستره و اهمیت توجه به این اختلال در جهت کنترل و درمان اختلالات همبود (اسمیت، بارکلی و شاپیرو[1]، 2006؛ براون و همکاران، 2012؛ میلتون، 2010؛ کلینگبرگ و فرنل، 2005؛ راسل و همکاران، 2006؛ انگلهارت و همکاران، 2008) ضرورت این تحقیق را می توان در گستره نظری و عملی بر شمرد:

 

 

1. با توجه به فقدان تحقیقات در گستره تاثیر نوروفیدبک همراه با تمرینات رایانه ای موثر بر تقویت حافظه فعال انجام این تحقیق می تواند منجر به غنای تحقیقات مرتبط در این گستره گردد و اهمیت اثربخشی نوروفیدبک همراه با تمرین رایانه ای موثر بر حافظه فعال را به عنوان یک روش درمانی در این حوزه تدقیق نماید.

 

1. در گستره عملی، نیاز بالینی کشور به روش های نوین درمانی با اثرات پایدارتر و اثرات جانبی کمتر و اثربخشی موثر در حو