- کودک نسبت به نزدیکی تماس یا دستکاری اشیاء مانند اسباب بازیها در محیطهای ناآشنا و به خصوص در حضور افراد ناآشنا تمایل ندارد.
- کودک جداً از تعاملهای اجتماعی با افراد غیر از مظاهر قدرت اجتناب میکند.
- کودک در موقعیتهای اجتماعی حتی در حضور چهره دلبستگی عاطفه محدودی را نشان میدهد که دامنه خلق حاکم بر آن از بررسی هشیارانه تا گوش به زنگ بودن متغیر است.
- در این نوع اختلال دو نوع فرعی وجود دارد:
الف- کودک تا زمان نزدیکی به چهره دلبستگی خاطر آسوده دارد اما در برابر موقعیتها، اشیاء یا افراد ناآشنا به آسانی دچار ترس و وحشت میشود هنوز هم نزدیکی به چهره دلبستگی برای او اضطراب زاست.
در مورد جدایی از چهره دلبستگی به شدت مقاومت نشان میدهد و این جدایی به شدت او را آشفته میکند.
ب- تسلیم اجباری: کودک دستورات چهره دلبستگی را به آسانی یا با مقاومت اندک یا بدون مقاومت اندک یا بدون مقاومت درونی میپذیرد.
کودک تبادلات مثبت محدود شدهای را نشان میدهد. کودک ممکن است بازداری و ترس کم و عدم درگیری را در غیاب چهره دلبستگی نشان دهد.
نوع چهارم: اختلال دلبستگی پرخاشگرانه
- کودک ترجیحی واضح به یک چهره دلبستگی دارد، اما پرخاشگری وی طغیان خشمی که معطوف به خودش یا چهره دلبستگی است، اغلب مانع پذیرش دلداری از جانب کودک میشود.
- خشم (که ممکن است به شکل فیزیکی، کلامی، یا هر دو نشان داده شود) از ویژگی عمده رابطه دلبستگی است که فراتر از نارضامندیهای متناسب با سن و ناکامیهای زودگذر است. نارضامندی کلی به تنهایی برای تشخیص کافی نیست زیرا با پرخاشگری دریافت رابطه دلبستگی (خود فرمانی یا دیگر فرمانی) خود نشانهای از این نوع اختلال است.
- نشانههای اضطراب (اضطراب جدایی، آشفتگیهای خواب و غیره) نیز ممکن است ظاهر شوند اما به دلیل بارزتر بودن پرخاشگری در کانون اصلی توجه قرار نمیگیرند.
نوع پنجم: اختلال نقش وارونه (جابجا شده)
- ارتباط والد- کودک وارونه میشود، به نحوی که کودک نقشها و مسئولیتهایی را که به طور معمول توسط والدین تقبل میشود به عهده میگیرد. این مورد الگوی عمده این ارتباط است.
- کودک نزدیکی بدون اضطراب را در ارتباط با چهره دلبستگی در موقعیتهای ناآشنا نشان میدهد.
- کودک در طی تعاملات خود با مراقب، نگرانی مفرط، حاکمیت پرورش بیش از حد، یا تسلط نشان میدهد.
- کودک در مورد سلامت روان شناختی مراقب، موشکافی غیرعادی و بیش از حد دارد (زینه[۴] و همکاران، ۱۹۹۳؛ به نقل کریمی، ۱۳۸۷).
[۱] . inhibited
[۲] . aggressive
[۳] . role – reversed
[۴] . Ziene