پرخاشگری

 

بوشمن و آندرسون (۲۰۰۲) اصطلاح پرخاشگری را به عنوان یک رفتار هدفمند که به قصد آسیب زدن به دیگران صورت می گیرد تعریف کرده اند (به نقل از رجب پور و همکاران، ۱۳۹۱). در حالی که پرخاشگری به طور تاریخی به دو بخش تقسیم شده است؛ یا تکانشی و واکنشی بوده و با خشم (خصومت) راه اندازی می شود و یا عمدی و فعال بوده و به وسیله ی یک هدف (نوعاً محسوس) برای آسیب رساندن به دیگران (وسیله ای) فراخوانده می شود. اخیراً مطرح شده که این دو بخشی در نظر گرفتن پرخاشگری دیگر سودمند نیست و ممکن است پیشرفت بازداری، در تحقیقات مرتبط با پرخاشگری، اطلاعاتی به دست دهند مبنی بر اینکه این فرضیه برای توجه به اعمال پرخاشگرانه با چندین انگیزه با مشکل مواجه شده و این فرضیه به وسیله ی دو بخشی کردن فرایند اطلاعات به صورت کنترل خودکار مورد تردید واقع شود (بوشمن و اندرسون، ۲۰۰۱).

 

 

سالها پژوهش های مربوط به پرخاشگری بر پرخاشگری آشکار متمرکز بود که عبارت است از رفتارهای خصمانه همراه با زدن، هل دادن، پرتاب کردن اشیا و یا به شکل کلامی و خصمانه نظیر ناسزاگویی، تهدید کلامی و داد و فریاد، که به طور مستقیم موجب آزار دیگران می شود (زی[۱] ، فارمر[۲] و کرنز[۳]، ۲۰۰۳) و ممکن است نسبت به حیوانات نیز بروز کند (هلپرین[۴]، مک کی[۵]، نیوکورن[۶]، ۲۰۰۲). تحقیقات در زمینه پرخاشگری غیر مستقیم با مطالعه ی فشباخ[۷] (۱۹۶۹، به نقل از آرچر[۸]، ۲۰۰۱) آغاز شد که محدودیت تحقیقات در مورد پرخاشگری کودکان را مورد انتقاد قرار داد، زیرا اطلاعات کافی در مورد تفاوت دخترها و پسرها در زمینه ی پرخاشگری غیر مستقیم وجود نداشت. پس از آن لاجرسپیتز[۹]، بژور، کویست[۱۰] و پلتونن[۱۱] (۱۹۹۸) واژه ی پرخاشگری غیر مستقیم را جهت تعریف رفتار کودکانی به کار بردند که به طور عمد سایر کودکان را از گروه طرد و منزوی می کردند. پژوهشگران دیگری نظیر کرنز[۱۲]، نیکرمت[۱۳]، فرگوسن[۱۴] و جریپی[۱۵] (۱۹۸۸) نیز این رفتارها را با عنوان پرخاشگری اجتماعی و کریک[۱۶] و گروتپیتر[۱۷] (۱۹۹۵) با عنوان پرخاشگری رابطه ای و مستقل از پرخاشگری آشکار و به صورت دستکاری روابط اجتماعی، رقابت بین افراد، طرد و منزوی کردن دیگری تعریف کردند، که نهایتاً موجب آزاد و صدمه به دیگران می شود. پژوهش ها حاکی از آن است که نشخوار ذهنی یا مرور وقایع، خشم و پرخاشگری را به شدت افزایش می دهد. این افزایش گاهی نه در رفتارهای فیزیکی بلکه در رفتارهی کلامی بروز می کند (بوردرز[۱۸]، ارلیواین[۱۹] و جاجوادی[۲۰]، ۲۰۰۹).

 

 

انواع پرخاشگری

 

پرخاشگری را به شکل های متفاوتی تقسیم بندی کرده اند. یکی از این دسته بندی ها عبارت است از پرخاشگری خالص یا عاطفی و پرخاشگری ناخالص یا ابزاری. پرخاشگری عاطفی به دلیل نوعی برانگیختگی عاطفی صورت می گیرد، مانند وقتی که کسی مورد اهانت قرار می گیرد و به اهانت کننده حمله می کند و قصد آسیب رساندن به او را دارد. پرخاشگری ابزاری نوعی از پرخاشگری است که به مثابه نوعی ابزار برای رسیدن به هدفی خاص به کار گرفته می شود. به طور مثال کسی که می خواهد شغل دیگری را تصاحب کند و دروغی را در مورد او شایع می کند. این فرد به پرخاشگری ابزاری متوسل شده است (کاویانی و همکاران ، ۱۳۹۰). همچنین در منابع دیگر، دسته بندی های متفاوتی از پرخاشگری ارائه شده است. کانر[۲۱] (۲۰۰۴) انواع پرخاشگری را بدین صورت بیان می کند: پرخاشگری پیدا[۲۲]، پنهان[۲۳]، پیش کنشی[۲۴] و واکنشی[۲۵]،ابزاری[۲۶]و خصمانه[۲۷]، عاطفی[۲۸]، تجاورزگرانه[۲۹]، دفاعی[۳۰] و مجرمانه[۳۱].

 

پرخاشگری پیدا و پنهان

 

پرخاشگری پیدا با یک عمل مقابله جویی پرخاشگرانه ی فیزیکی مشخص می شود مانند جنگ فیزیکی، تهدید دیگران، به کار بردن اسلحه در اعمال خصمانه و سرپیچی آشکار از قوانین و صاحبان قدرت. پرخاشگری پنهان به اعمال پرخاشگرانه ی نهانی و مخفی گفته می شود مانند دزدی، آتش افروزی و … .

 

[۱]- Xie

 

[۲]- Farmer

 

[۳] -Cairns

 

[۴]- Halperin

 

[۵]- Mckay

 

[۶]- Newcorn

 

[۷]- Feshbach

 

[۸]- Archer

 

[۹]- Lagerspetz

 

[۱۰]- Bjorkquist

 

[۱۱]- Peltonon

 

[۱۲]- Cernez

 

[۱۳]- Nickerman

 

[۱۴]- Ferguoson

 

[۱۵]- Gariepy

 

[۱۶]- Crick

 

[۱۷]- Grotpeter

 

[۱۸]- Borders

 

[۱۹] -Earleywine

 

[۲۰]- Jajodai

 

[۲۱]- Conner

 

[۲۲]- over

 

[۲۳] ـcovert

 

[۲۴]- proactive

 

[۲۵]- reactive

 

[۲۶]- instrumental

 

[۲۷]- hostile

 

[۲۸]- affective

 

[۲۹]- predatory

 

[۳۰]- defensive

 

[۳۱]- criminal