1-9-1. تعریف مفهومی.. 11

 

1-9-2. تعریف عملیاتی.. 11

 

 

 

فصل دوم

 

2-1. مقدمه. 14

 

2-2. مبانی نظری.. 14

 

2-2-1. یادگیری.. 14

 

2-2-2. یادگیری حرکتی.. 15

 

2-2-3. بازخورد. 15

 

2-2-4. اهمیت بازخورد. 15

 

2-2-4-1. طبقه­بندی بازخورد. 16

 

2-2-5. نقشهای بازخورد افزوده در یادگیری حرکتی… 18

 

2-2-5-1. نقش انگیزشی.. 18

 

2-2-5-2. نقش تقویتی بازخورد. 19

 

2-2-5-3. نقش اطلاعاتی بازخورد. 19

 

2-2-5-4. نقش وابستگی آور بازخورد. 19

 

2-2-6. انواع بازخورد افزوده 19

 

2-2-6-1. آگاهی ازنتیجه (KR) 19

 

2-2-6-2. آگاهی از اجرا  (KP) 20

 

2-2-7. فراوانی ارائه بازخورد افزوده. 24

 

2-2-8. تواتر مطلق و تواتر نسبی بازخورد. 24

 

2-2-8-1. فرضیه هدایت: 24

 

2-2-9. روش بازخورد حذفی.. 25

 

2-2-10. روش بازخورد دامنه­ای.. 25

 

2-2-11. روش بازخورد خودکنترل. 26

 

2-2-12. روش بازخورد خلاصه. 26

 

2-2-12-1. فواید بازخورد خلاصه برای یادگیری… 27

 

2-2-13. روش بازخورد میانگین.. 27

 

2-2-14. بازخورد تجویزی.. 27

 

2-2-15. بازخورد هنجاری.. 28

 

2-3. تعریف انگیزش… 29

 

 

 

2-4. انگیزش در روان‌شناسی تربیتی.. 30

 

2-5. انواع انگیزش… 31

 

2-5-1. انگیزه‌های درونی و انواع آن.. 31

 

2-6. اهمیت و نقش انگیزه‌های درونی.. 32

 

2-7. تفاوت­های فردی در انگیزه‌های درونی… 32

 

2-8. انگیزش پیشرفت.. 33

 

2-9. کاربرد انگیزه‌های درونی.. 33

 

2-10. آموزش و پرورش و کاربرد انگیزه‌های درونی… 34

 

2-11. معایب و مزایای کاربرد انگیزش درونی… 34

 

2-12. تشویق‌‌های بیرونی.. 35

 

2-13. تشویق­های درونی.. 35

 

2-14. تحلیل رفتن انگیزش درونی.. 36

 

2-15. نیازهای ورزشکاران و انگیزش… 36

 

2-15-1. نیاز به تهییج. 37

 

2-15-2. نیاز تعلق به گروه 37

 

2-15-3. نیاز به احساس با ارزش بودن.. 38

 

2-16. پژوهش‌ها انجام شده در داخل کشور. 39

 

2-17. تحقیقات انجام شده در خارج از کشور. 43

 

2-18. نتیجه­گیری… 57

 

 

 

فصل سوم

 

3-1. مقدمه. 60

 

3-2. جامعه آماری… 60

 

3-3. نمونه آماری… 60

 

3-4. روش پژوهش….. 60

 

3-5. ابزار جمع­آوری داده‌ها 60

 

‌‌3-5-1. آزمون سرویس کوتاه بدمینتون فرانسوی… 60

 

‌‌3-5-2. پرسش‌نامه انگیزش درونی (IMI) 61

 

3-6. روش اجرایی.. 62

 

3-6-1. روش آموزش مهارت… 62

 

3-6-2. روش اجرای پیش‌‌‌آزمون.. 63

 

3-6-3. روش اجرای تمرینات طی دوره اکتساب… 63

 

3-6-4. روش اجرای ‌‌آزمون انتقال.. 63

 

3-7. نحوه ارائه بازخورد. 64

 

3-8. روش تجزیه و تحلیل آماری.. 64

 

 

 

فصل چهارم

 

4-1. مقدمه. 66

 

4-2. بخش اول: توصیف آماری داده‌های پژوهش… 66

 

4-3. بخش دوم: ‌‌آزمون­های آماری استنباطی.. 67

 

‌‌4-4. آزمون فرضیه­ها 70

 

4-4-1. فرضیه اول.. 70

 

4-4-2. فرضیه دوم. 72

 

4-4-3. فرضیه سوم. 73

 

4-4-4. فرضیه چهارم. 74

 

4-4-5. فرضیه پنجم.. 76

 

4-4-6. فرضیه ششم.. 77

 

4-4-7. فرضیه هفتم.. 79

 

4-4-8. فرضیه هشتم.. 81

 

4-4-9. فرضیه نهم.. 82

 

4-4-10. فرضیه دهم.. 84

 

 

 

فصل پنجم

 

5-1. مقدمه. 88

 

5-2. خلاصه پژوهش‌ 88

 

5-3. یافته­های پژوهش… 89

 

5-4. بحث و نتیجه­گیری.. 91

 

5-6. پیشنهادات.. 91

 

5-6-1. پیشنهادات مبتنی بر یافته­های پژوهش‌ 97

 

5-6-2. پیشنهادات پژوهشی برای پژوهش‌ها آینده 97

 

 

 

منابع

 

منابع فارسی.. 99

 

منابع انگلیسی.. 101

 

پیوست

 

پرسش­نامه انگیزه درونی… 107

 

جداول

 

جدول 3-1 طرحی از مناطق امتیازگذاری در ‌‌آزمون سرویس کوتاه بدمینتون. 61

 

جدول 4-1 ویژگی‎های جمعیت شناختی بازیکنان بدمینتون. 66

 

جدول 4-2 آمار توصیفی عملکرد گروه­های تحقبق. 67

 

جدول 4-3 آمار توصیفی ‌‌‌‌پرسش‌نامه انگیزش و خرده مقیاس‌های آن. 67

 

جدول 4-4 ‌‌آزمون کلموگروف اسمیرنوف‌‌ (K-S) مربوط به عملکرد 68

 

جدول 4-5 آزمون لوین مربوط به عملکرد 68

 

جدول 4-6 ‌‌آزمون کلموگروف اسمیرنوف‌‌ (KS) مربوط به انگیزه درونی. 68

 

جدول 4-7 ‌‌آزمون لوین مربوط به انگیزه درونی. 69

 

جدول 4-8 ‌‌آزمون تحلیل واریانس یک­طرفه در مرحله پیش‌آزمون مربوط به عملکرد. 69

 

جدول 4-9 ‌‌آزمون تحلیل واریانس یک­طرفه در مرحله پیش‌آزمون مربوط به انگیزه درونی. 70

 

جدول 4-10 میانگین نمرات گروه خودکنترل در پیش‌آزمون، اکتساب و انتقال. 70

 

جدول 4-11 نتایج ‌‌آزمون تحلیل واریانس با اندازه­گیری­های مکرر برای گروه خودکنترل. 71

 

جدول 4-12 میانگین نمرات گروه جفت­شده در پیش‌آزمون، اکتساب و انتقال. 72

 

جدول 4-13 نتایج ‌‌آزمون تحلیل واریانس با اندازه­گیری­های مکرر برای گروه جفت­شده 72

 

جدول 4-14 میانگین نمرات گروه جفت­شده در پیش‌آزمون، اکتساب و انتقال. 73

 

جدول 4-15 نتایج ‌‌آزمون تحلیل واریانس با اندازه­گیری­های مکرر برای گروه ‌‌آزمونگر کنترل. 74

 

جدول 4-16 میانگین نمرات گروه کنترل در پیش‌آزمون، اکتساب و انتقال. 74

 

جدول 4-17 نتایج ‌‌آزمون تحلیل واریانس با اندازه­گیری­های مکرر برای گروه کنترل. 75

 

جدول 4-18 میانگین نمرات عملکرد گروه­ها در اجرای دوره اکتساب.. 76

 

جدول 4-19 آزمون لوین عملکرد 4 گروه پژوهش‌ در اجرای دوره اکتساب.. 76

 

جدول 4-20 ‌‌آزمون تحلیل واریانس یک­طرف در مرحله اکتساب مربوط به عملکرد. 77

 

جدول 4-21 مقایسه جفتی عملکرد گروه‎ها در اجرای دوره اکتساب.. 77

 

جدول 4-22 میانگین نمرات عملکرد گروه­ها در ‌‌آزمون انتقال. 78

 

جدول 4-23 ‌‌آزمون لوین عملکرد چهار گروه پژوهش‌ در ‌‌آزمون انتقال. 78

 

جدول 4-24 ‌‌آزمون تحلیل واریانس یک­طرف در ‌‌آزمون انتقال مربوط به عملکرد. 78

 

جدول 4-25 مقایسه جفتی عملکرد گروه‎ها در ‌‌آزمون انتقال. 79

 

جدول 4-26 میانگین نمرات علاقه/لذت گروه­ها بعد از اعمال بازخورد. 79

 

جدول 4-27 ‌‌آزمون لوین علاقه/لذت گروه­های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد. 80

 

جدول 4-28 ‌‌آزمون تحلیل واریانس یک­طرف مربوط به نمرات علاقه/لذت بعد از اعمال بازخورد. 80

 

جدول 4-29 میانگین نمرات شایستگی ادراک شده گروه­ها بعد از اعمال بازخورد. 81

 

جدول 4-30. ‌‌آزمون لوین شایستگی ادراک شده گروه­های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد. 81

 

جداول 4-31. ‌‌آزمون تحلیل واریانس یک­طرف مربوط به نمرات شایستگی ادراک شده بعد از اعمال بازخورد. 82

 

جدول 4-32. مقایسه جفتی میانگین نمره شایستگی ادراک شده گروه‎ها بعد از اعمال بازخورد. 82

 

جدول 4-33. میانگین نمرات تلاش/اهمیت گروه­ها بعد از اعمال بازخورد. 83

 

جدول 4-34. ‌‌آزمون لوین تلاش/اهمیت گروه­های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد. 83

 

جداول 4-35. ‌‌آزمون تحلیل واریانس یک­طرفه مربوط به نمرات تلاش/اهمیت بعد از اعمال بازخورد. 83

 

جدول 4-36. مقایسه جفتی گروه­ها مربوط به نمرات تلاش/اهمیت بعد از اعمال بازخورد. 84

 

جدول 4-37. میانگین نمرات انگیزه درونی گروه­ها بعد از اعمال بازخورد. 84

 

جدول 4-38. ‌‌آزمون لوین انگیزه درونی گروه­های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد. 85

 

جداول 4-39. ‌‌آزمون تحلیل واریانس یک­طرف مربوط به نمرات انگیزه درونی بعد از اعمال بازخورد. 85

 

جدول 4-40 مقایسه جفتی مربوط به نمرات انگیزه درونی بعد از اعمال بازخورد. 86

 

 

 

نمودار­ها

 

نمودار 4-1 میانگین نمره عملکرد در گروه خودکنترل در سه مرحله پیش­‌‌آزمون، اکتساب و انتقال. 71

 

نمودار 4-2 میانگین نمره عملکرد در گروه جفت­شده در سه مرحله پیش­‌‌آزمون، اکتساب و انتقال. 72

 

نمودار 4-3 میانگین نمره عملکرد در گروه ‌‌آزمونگر کنترل در سه مرحله پیش­‌‌آزمون، اکتساب و انتقال. 73

 

نمودار 4-4 میانگین نمره عملکرد در گروه کنترل در سه مرحله پیش­‌‌آزمون، اکتساب و انتقال. 75

 

نمودار 4-5 میانگین نمرات عملکرد گروه­ها در دوره اکتساب.. 76

 

نمودار 4-6  میانگین نمرات عملکرد گروه­ها در ‌‌آزمون انتقال. 78

 

نمودار 4-7 میانگین نمرات علاقه/لذت گروه­ها بعد از اعمال بازخورد . 80

 

نمودار 4-8 میانگین نمرات شایستگی ادراک شده گروه­ها بعد از اعمال بازخورد. 81

 

نمودار 4-9 میانگین نمرات تلاش/اهمیت گروه­ها پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد. 83

 

نمودار 4-10 میانگین نمرات انگیزه درونی گروه­ها بعد از اعمال بازخورد. 85

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول     کلیات پژوهش   ·       مقدمه   ·       بیان مسئله   ·       اهمیت و ضرورت   ·       اهداف   ·       فرضیه‌ها   ·       قلمرو پژوهش   ·       محدودیت­های پژوهش   ·       تعریف اصطلاحات و متغیرها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1.      مقدمه

 

در خلال سال‌های گذشته پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه تربیت بدنی و علوم ورزشی موجب افزایش روزافزون علاقه‌مندان به فعالیت‌های ورزشی گشته است. بطوری که نمود این علاقه فزاینده و رو به رشد را هم در یادگیری و اکتساب مهارت‌های حرکتی و هم در علاقه دانشمندان به طراحی پژوهش‌هایی در راستای ارتقاء و درک هر چه بهتر رفتارهای حرکتی می‌توان مشاهده کرد. پژوهش در زمینه نظریه‌ها و مدل‌های یادگیری، سرعت قابل ملاحظه‌ای یافته‌اند، که اطلاعات مفید و کاربردی زیادی فراهم کرده است. توانایی یادگیری برای موجود زنده دارای اهمیت است و در زندگی همین بس است که نیاز به تطبیق‌پذیری و سازگاری با شرایط گوناگون محیط‌زیست، انسان را از بدو تولد در شرایط یادگیری دائم قرار داده است و به طور یقین یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر یادگیری، بازخورد است که نقش بسیار مهمی را در اکتساب و کنترل مهارت حرکتی ایفا می‌کند. مطالعات علمی نشان داده است که پس از تمرین، بازخورد مهم‌ترین عاملی است که نحوه اجرای مهارت‌ها و یادگیری را کنترل می‌کند‌‌ (اشمیت و همکاران، 1989).

 

یادگیری عبارت است از اثراتی که محیط از طریق حواس‌‌ (بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و بساوایی) بر ذهن انسان می‌گذارد. این اثرات که به صورت تغییراتی کم و بیش دائمی در رفتار بالقوه یادگیرنده به وجود می‌آید، نتیجه عوامل موقعیتی و زودگذر مانند خستگی، دارو، عوامل انگیزشی و تغییرات ناشی از رشد یا بلوغ نیست. یادگیری فقط آن چیزی نیست که به صورت تغییرات رفتار تجلی می‌کند، بلکه آن چیزی است که جزئی از یادگیرنده می‌شود. برای اینکه یادگیری اتفاق بیفتد نیاز به استفاده از فرآیندی به نام آموزش است که عبارت است از فعالیت‌های‌‌ (رسمی یا غیررسمی) مربی برای ایجاد تغییراتی کم و بیش دائمی در رفتار بالقوه فرد، که به صورت کنش یا عمل متقابلی بین حداقل دو نفر‌‌ (مربی و یادگیرنده) جریان دارد‌‌ (شهرآرای، 1372). در واقع بازخورد افزوده از مهمترین متغیرهای درگیر در یادگیری حرکتی است‌‌ (اشمیت و لی، 1991). بازخورد آگاهی از نتیجه‌‌ (KR) بازخورد پایانی اجراست که پس از انجام تکلیف یا حرکت در مورد برونداد حرکتی خطا یا زمان در مورد هدف فراهم می­شود‌‌ (مگیل، 2011).

 

برای فردی که در حال یادگیری عملی است، دو نوع اطلاعات وجود دارد؛ اطلاعات ذاتی که به طور طبیعی در دسترس هستند یا نتایجی هستند که از حرکت حاصل می‌شوند و اطلاعات افزوده که به طور طبیعی در دسترس نیستند؛ اما می‌توانند به محیط اجرا اضافه شوند‌‌ (ریچاردسون و لی، 1999). یکی از اطلاعات افزوده که در اختیار یادگیرنده قرار می‌گیرد، بازخورد است‌‌ (بازخورد بیرونی که گاهی به آن بازخورد افزوده نیز می‌گویند) که شامل اطلاعاتی است که در نتیجه اجرا حاصل می‌شود. این نوع بازخورد از طریق فرد یا ابزاری در محیط، ارائه و به بازخورد درونی تکلیف اضافه می‌شود‌‌ (مگیل، 2011). تصور می­شود که یادگیری حرکتی مؤثر در درجه اول بر پارامترهای عمل مانند شرایط بازخورد در طول یادگیری بستگی دارد‌‌ (اشمیت و لی، 2011). به کلیه اطلاعاتی که فرد در مورد انجام مهارت خود در حین یا پس از خاتمه حرکت دریافت می‌کند، بازخورد گفته می‌شود‌‌ (اشمیت و ریسبرگ، 2000). در سال­های اخیر تلاش برای روشن شدن نقش بازخورد افزوده و استفاده از مزایای بالقوه آن با هدف کاهش آثار منفی در مقیاس وسیع مورد مطالعه قرار گرفته است. اما وجود نتایج متفاوت در این زمینه، تعیین شیوه­ای مناسب برای ارائه بازخورد را مشکل ساخته است. در این میان نقش فراوانی نسبی بازخورد افزوده بر یادگیری مهارت­های حرکتی یکی از چالش­هایی بوده که همواره ذهن اندیشمندان حوزه یادگیری حرکتی را به خود مشغول داشته است. به تازگی، محققان تلاش­های خود را در درک نقش خود مختاری فراگیر در کسب مهارت­های حرکتی متمرکز کرده­اند (سانلی، پترسون، برای و لی، 2013)

 

نظریه‌های قدیمی تواتر بازخورد آدامز‌‌ (1971) درباره چگونگی عملکرد بازخورد بدین صورت بود که: ارائه پی درپی، سریع و دقیق بازخورد، یادگیری مهارت حرکتی را افزایش می‌دهد؛ چرا که برای اجرا در مرحله فراگیری مؤثرتر بوده و تصویر ذهنی آزمودنی را با مربوط کردن هر پاسخ به هدف تقویت می‌کند. به منظور توضیح اثرات فراوانی بازخورد بر یادگیری مهارت­های حرکتی سالمونی و همکاران (1984) فرضیه هدایت را مطرح و اظهار داشتند که علاوه بر اثرات قوی و هدایتی که فراوانی بازخورد در طی تمرین دارد، با چندین آثار منفی نیز همراه است که عبارتند از: 1) جلوگیری از فرایندهای مهم پردازش اطلاعات مرتبط با، تشخیص و اصلاح خطا، 2) کاهش ثبات در حرکت و 3) وابستگی اجرا کننده به بازخورد. سالمونی و همکاران با طرح فرضیه هدایت بیان کردند، فراوانی کمتر بازخورد، فراگیرنده را به استفاده از فرایندهای مفید یادگیری تشویق می‌کند، به گونه‌ای که در کوشش‌های بدون بازخورد، به طور فعال در فعالیت‌های حل مسأله مشارکت می‌کند و چون به در دسترس بودن بازخورد افزوده وابسته نیست، حتی در غیاب آن، اجرای خوبی به نمایش می‌گذارد‌‌ (سالمونی، اشمیت و والتر، 1984).

 

ولف و شی‌‌ (2004) در یک جمع‌بندی چنین نتیجه گرفتند که اگرچه فرضیه هدایت در فهم بهتر چگونگی تأثیرگذاری بازخورد بر اجرا و یادگیری مهارت­های حرکتی سهیم است، اما نیاز است که چگونگی تعامل بازخورد با دیگر عوامل از قبیل پیچیدگی تکلیف، سطح مهارت، کانون توجه و ویژگی­های آزمودنی مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین بحث از اینجا شروع می­شود که اگر قبول کنیم ارائه بازخورد با تواتر پایین برای یادگیری مهارت­های حرکتی، سودمندتر می­باشد، آنگاه کدام روش کاهش تواتر بازخورد، کدام شیوه بکارگیری آن‌‌ به صورت ‌‌آزمونگر کنترل ]بازخوردی که براساس نظر ‌‌آزمونگر به یادگیرنده ارائه می‌شود‌‌ (چیویاکفسکی و ولف، 2009)[ یا به صورت خودکنترل ]بازخوردی که بر حسب نیاز و درخواست یادگیرنده به یادگیرنده ارائه می­شود‌‌ چیویاکفسکی و ولف، 2009)[ مؤثرتر می­باشد. محققان از روش‌های تجربی گوناگون مانند بازخورد دامنه‌ای، بازخورد خلاصه، بازخورد به کوشش‌های موفق، بازخورد خودکنترل، بازخورد میانگین، بازخورد حذفی و بازخورد هنجاری برای بررسی پیش‌بینی فرضیه هدایت استفاده کرده‌اند‌‌ (پاشلر، کپدا، ویکستد و روهرار[15] 2005). این پژوهش‌ها با ارائه بازخورد به روش­های گوناگون سعی در یافتن بهترین شیوه ارائه بازخورد داشته‌اند تا در آموزش بتوان از آنها به طور مؤثرتر بهره برد.

 

1-2.     بیان مسئله

 

رشد ادبیات در زمینه بازخورد بیانگر این است که از طریق درگیر شدن فعالانه فراگیر در فرآیند یادگیری، فراخوانی و یادآوری اطلاعات اساسی، به طور معناداری افزایش پیدا می‌کند. در این که بازخورد افزوده نقش مؤثری بر یادگیری دارد، شکی نیست، آنچه چالش برانگیز است، نحوه ارائه آن است. سؤال این جاست، آیا انواع متفاوت بازخورد اثرات متفاوتی بر یادگیری دارند؟ این سؤال، سؤال اختصاصی‌تری را مطرح می‌سازد که بهترین نوع بازخورد در آموزش مهارت‌ها چیست؟ علی‌رغم تلاش زیاد محققان، نتایج ضد و نقیض پژوهش‌ها باعث نامشخص ماندن پاسخ شده است.

 

سالمونی و همکاران‌‌ (1984) برای به دست آوردن نتیجه‌ای منسجم‌تر، تعداد زیادی از پژوهش‌ها را مرور کردند، که تلاش آنها منجر به پیدایش فرضیه هدایت شد. براساس این فرضیه، فراوانی کمتر بازخورد فراگیرنده را به استفاده از فرایندهای مفید یادگیری تشویق می‌کند و نقش بازخورد افزوده، هدایت فرد برای اجرای صحیح مهارت در طول تمرین است. به عبارت دیگر بازخورد به کوشش‌های ناموفق و خطاهای بزرگتر، یعنی زمانی که فراگیر به حرکات صحیح هدایت می‌شود، مؤثرتر از بازخورد به کوشش‌های موفق و خطاهای کوچک‌تر است. شواهد پژوهشی دیگر نشان داده بودند که، بازخورد پس از کوشش‌های ضعیف‌‌ (استفاده از نقش اطلاعاتی بازخورد)، برای پیشرفت اجرا مؤثرتر است و تجربه­ای که فرد در اصلاح خطا به دست می­آورد، اهمیت ویژه­ای برای کسب مهارت دارد‌‌ (مگیل، 2004). یافته­های رایت‌‌ (1997) بر مؤثر بودن بازخورد به کوشش‌های ضعیف نسبت به کوشش‌های خوب دلالت داشت و نتیجه پژوهش بارنی و لی‌‌ (2007) بیانگر برتری بازخورد به کوشش‌های ضعیف نسبت به بازخورد به کوشش‌های قوی بود.

 

اما دیگر پژوهش‌ها، نظری متفاوت را بیان داشته و اظهار می­دارند، ارائه بازخورد پس از کوشش‌های خوب‌‌ (استفاده از نقش انگیزشی بازخورد) تأثیر بیشتری بر یادگیری مهارت­های حرکتی دارد. آلیس و جاج‌‌ (2005) طی پژوهشی اظهار داشتند، آزمودنی­ها به دنبال دریافت بازخورد مثبت اهداف سطح بالاتری را انتخاب می­کنند و بدین ترتیب یادگیری آنان افزایش می­یابد.

 

نتایج پژوهش‌ها چیویاکفسکی و ولف‌‌ (2005) این فرضیه را به چالش کشید. آنها وقتی اثر بازخورد خودکنترل‌‌ (بازخوردی که بر حسب نیاز و درخواست یادگیرنده ارائه می‌شود) و ‌‌آزمونگر کنترل‌‌ (بازخورد براساس تشخیص مربی مبنی بر نیاز شاگرد ارائه می­شود) را بر یادگیری مقایسه کردند، دریافتند گروه خودکنترل که بعد از انجام تکلیف تصمیم به دریافت بازخورد می‌گرفتند نسبت به گروه دیگر در وقت اجرا برتر بودند و بنابراین ایجاد فرصت برای یادگیرنده به منظور اینکه بعد از اجرا تصمیم به دریافت بازخورد بگیرد نسبت به شرایطی که این فرصت داده نشود، منتهی به یادگیری بهتری می‌شود.

 

بازخورد خودکنترل، بازخوردی است که طی آن امکان مشارکت فعالانه آزمودنی در تعیین ویژگی­های تمرین میسر می­گردد‌‌ (مگیل، 2004). معمولاً پژوهش‌ها انجام شده به صورت خودکنترل به این منوال انجام می­شود که گروه خودکنترل را به یک گروه دیگر که به صورت جفت­شده با آنها هستند، مقایسه می­کنند. گروه دریافت­کننده بازخورد خودکنترل دارای مزیت­های یادگیری بیشتری نسبت به گروه بازخورد جفت­شده آنها بودند. به این دلیل که گروه جفت­شده دقیقاً در همان کوشش‌های قرینه­ای بازخورد دریافت می­کردند که گروه خودکنترل درخواست داده بودند، لذا هیچ­گونه اختیاری نسبت به دریافت بازخورد نداشتند. چیویاکفسکی و ولف ‌‌(2005) نیز به صورت غیرمنتظره متوجه شدند که آزمودنی­ها بعد از کوشش‌های موفق درخواست بازخورد می‌کنند. براساس این یافته، آنها مطالعات دیگری برای مقایسه اثر بازخورد به کوشش‌های موفق و ناموفق بر یادگیری حرکتی انجام دادند، به طوری که یک گروه روی بهترین کوشش‌ها و گروه دیگر روی ضعیف‌ترین کوشش‌ها بازخورد دریافت کردند. سپس مشاهده کردند که اجرای هر دو گروه در مرحله اکتساب تفاوت معناداری نداشت، ولی در ‌‌آزمون یادداری گروه بازخورد به کوشش‌های موفق به مراتب بهتر از گروه بازخورد پس از کوشش‌های ضعیف بود و این تفاوت معنادار بود. ضمن اینکه حمایت­طلب (2014) نیز در پژوهشی اثرات بازخورد خودکنترل و بازخورد ‌‌آزمونگر کنترل بر یادگیری حرکتی در افراد مبتلا به فلج مغزی را مورد بررسی قرار داد، مشخص شد که بازخورد خودکنترل مؤثرتر از بازخورد ‌‌آزمونگر کنترل بر یادگیری حرکتی در افراد مبتلا به فلج مغزی می­باشد. چیویاکفسکی و ولف ‌‌(2007) نشان دادند ارائه بازخورد به آزمودنی­ها پس از کوشش‌های خوب در مقابل ارائه بازخورد پس از کوشش‌های ضعیف، یادگیری بیشتری را ایجاد می­کند. این یافته­ها با این دیدگاه که بازخورد پس از خطاهای بزرگ دارای اهمیت است، مغایرت داشت. آنها در توجیه نتایج خود اظهار داشتند، برای یادگیرنده دریافت بازخورد مثبت نسبت به بازخورد منفی انگیزاننده­تر است و موجب یادگیری مؤثرتری می­شود.

 

بدنبال پژوهش‌ها چیویاکفسکی و ولف (2002 و 2007)، نتیجه پژوهش چیویاکفسکی، ولف،  والی و برگز (2009) و پترسون و کارتر، (2010) نشان داد که آزمودنی‌ها اغلب تمایل دارند پس از کوشش‌های خوب خود تقاضای بازخورد نمایند. این بدین معنی است که افراد در تعیین نسبی تلاش­های خوب و بد خود کارآ هستند و می‌توانند کوشش‌های خوب خود را از کوشش‌های ضعیف خود تشخیص دهند و این یافته‏ها پیشنهاد می‏کنند که ممکن است یکی از دلایل اثربخشی بازخورد خودکنترل این باشد که این روش پتانسیل افزایش احساس شایستگی یادگیرنده را دارد. اما در این میان باقرلی و همکاران‌‌ (1385) نیز در پژوهش خود تفاوتی بین دو گروه بازخورد پس از کوشش‌های موفق وکوشش‌های ناموفق مشاهده نکردند. همچنین برخی پژوهش‌ها دیگر نیز به نتایج متفاوتی دست یافتند. به عنوان مثال درنکیده و همکاران (1384) به بررسی تأثیر سه نوع بازخورد حذفی، حذفی معکوس و خودکنترل بر اجرا و یادگیری شنای کرال پرداخت. در گروه­های حذفی و حذفی معکوس به ترتیب فروانی نسبی بازخوردها در طول مرحله اکتساب کاهش و افزایش یافت و گروه باخورد خودکنترل در کوشش­هایی که خودشان درخواست می­کردند، بازخورد دریافت نمودند. نتایج اختلاف معناداری را بین انتقال بلافاصه و تأخیری سه نوع بازخورد نشان نداد.

 

مطالعه­ای توسط موراتیدیس و همکاران در سال‌‌ (2008) انجام گرفت، که به بررسی نقش انگیزشی بازخورد مثبت در ورزش و تربیت­بدنی پرداختند. نتایج نشان می‎دهد که ارتباط مثبتی بین بازخورد مثبت و عملکرد وجود دارد، در حالی که بازخورد بدون انگیزش ارتباط منفی با عملکرد را دارا می­باشد. به نظر می‏رسد مزایای روش خودکنترل پدیده‏ای نسبتاً پایدار باشد، هرچند هنوز دلایل زیربنایی وجود مزایای یادگیری در روش خودکنترل به خوبی روشن نشده است. تاکنون پژوهشی انجام نشده است تا بصورت مستقیم اثر دو وضعیت خودکنترل و ‌‌آزمونگر کنترل را بر نیازهای روان‌شناختی یادگیرنده مورد بررسی قرار دهد. تشریحات ارائه شده تاکنون نسبتاً مبهم بوده و غالباً از مفاهیم مرتبط با حیطه یادگیری شناختی مانند درگیری فعال یادگیرنده و یادگیری عمیق‏تر، برگرفته شده است. از این دیدگاه ‌‌آزمون‏های تجربی مرتبط با مباحث روان‏شناسی ارائه بازخورد با کمبود مواجه است و هنوز این سؤال بدون جواب باقی است که نوع برتر بازخورد در آموزش تکالیف و مهارت­های پیچیده­ای مانند سرویس کوتاه بدمینتون چیست؟ به طور کلی سؤالی که محقق قصد ارائه پاسخی منطقی و علمی به آن دارد این است که آیا بازخورد خودکنترل و ‌‌آزمونگر کنترل بر میزان انگیزش و سپس یادگیری ورزشکاران اثرگذار است یا خیر؟

 

1-3.    ضرورت و اهمیت پژوهش

 

در اکثر پژوهش‌ها قبلی گروه خودکنترل با گروه جفت‌شده مقایسه می­شد، گروهی که بدون توجه به عملکردشان و براساس گروه خودکنترل به آنها بازخورد داده می­شد، برای مثال آزمودنی گروه جفت‏شده در همان کوششی بازخورد دریافت خواهد کرد که همتای او در گروه خودکنترل بازخورد درخواست کرده باشد هدف از رویکرد جفت کردن، کنترل مقدار و زمان‏بندی بازخورد‌‌ (یا عواملی که توسط یادگیرنده کنترل می‏شود) است. به دلیل اینکه تعداد میانگین و زمان دریافت بازخورد در گروه خودکنترل و جفت‏شده یکسان است، بروز هر تفاوتی در ‌‌آزمون یادداری یا انتقال گروه‏ها می‏تواند به این واقعیت نسبت داده شود که یک گروه، کنترل بیش از یک متغیر خاص را بر عهده داشته است، در حالی که گروه دیگر‌‌ (جفت‏شده) نسبت به این متغیرها آزادی عمل نداشت. مزایایی از برنامه بازخورد خودکنترل در تکالیف حرکتی مختلف دیده شده است. برای مثال برخی پژوهش‌ها از تکالیف پرتابی استفاده کرده‏اند که در آن بازخورد درباره شکل حرکت‌‌ (جانل، باربا، فرلیک، تینانت و کاراف، 1995) یا دقت پرتاب‌‌ (چیویاکفسکی، ولف، لاراگ، کفر و تانی، 2008) ارائه شده است. همچنین نشان داده شده است که بازخورد همزمان خودکنترل یادگیری ویژگی‏های ادراکی‌‌ (مانند تنظیم سرعت راه رفتن در حین راه رفتن از بین درهایی که بصورت مجازی باز و بسته می‏شوند: هات، کاماچون، فرناندز، جکوبز و منتاگنه، 2009) و یادگیری فرود هواپیمای مجازی‌‌ (هات، جاکوبس، کاماچون، گالن و منتاگنه، 2009) را افزایش می‏دهد. محققین دیگری مزایایی از بازخورد خودکنترل در یادگیری تکالیف زمان‏بندی گزارش کرده‏اند‌‌ (چن، هندریک و لیدور، 2002؛ چیویاکفسکی و ولف، 2002؛ پیترسون و کارتر، 2010). پس طبیعی به نظر می­رسد که گروه خودکنترل نسبت به گروه جفت‌شده دارای برتری باشد. این یافته‏ها نشان می‏دهند که نیاز یادگیرنده به استقلال نقش مهمی در این موقعیت‏ها ایفا می‏کند. یافته‏های ارائه شده اهمیت اثرات انگیزشی بر یادگیری حرکتی را نشان داده و پیشنهاد می‏کند ممکن است حداقل بخشی از اثرات برخی از متغیرها که نقش اطلاعاتی برای آنها فرض شده است، بصورت بالقوه به ویژگی انگیزشی آنها مربوط شود. نیازهای روان‌شناختی پایه مرتبط با احساس «شایستگی» و «استقلال» ممکن است بسیاری از این اثرات انگیزشی را تحت تأثیر قرار دهد. ویژگی انگیزش و بازخورد از عوامل مهم و تأثیر گذار بر عملکرد ورزشکاران می‌باشد.

 

ما در پژوهش‌ حاضر ضمن کنترل تواتر بازخورد که موضوعی مهم در این زمینه می­باشد، اثرات بازخورد را در شرایط خودکنترل و ‌‌آزمونگر کنترل و همچنین بازخورد جفت‌شده با خودکنترل و بدون بازخورد بر انگیزش و یادگیری مهارت سرویس کوتاه بدمینتون را در جوانان مورد مقایسه قرار داده­ایم. به نظر می‌رسد، مطالعۀ میزان انگیزش که به وسیلۀ بازخورد ایجاد می‌شود، واجد ارزش پژوهشی قابل ملاحظه‌ای باشد. تا از این رهگذر اطلاعاتی را در خصوص اثرگذاری انواع بازخورد به خصوص بازخورد خودکنترل بر انگیزش و یادگیری مهارت­های حرکتی در اختیار مربیان قرار دهیم. بدیهی است کاربرد مناسب بازخورد در امر تسریع یادگیری، موجب صرفه جویی در هزینه و زمان می‌شود.

 

1-4.    اهداف پژوهش

 

 

1-4-1. هدف کلی

 

هدف از اجرای پژوهش‌ حاضر مقایسه اثرات بازخورد خودکنترل و ‌‌آزمونگر کنترل بر انگیزش، اجرا و یادگیری سرویس بدمینتون در دانشجویان پسر دانشگاه سمنان ‎می­باشد.

 

1-4-2. اهداف جزئی

 

 

 

1. تعیین اثر بازخورد خودکنترل بر اکتساب و انتقال مهارت سرویس بدمینتون

 

1. تعیین اثر بازخورد جفت­شده بر اکتساب و انتقال مهارت سرویس بدمینتون

 

1. تعیین اثر بازخورد ‌‌آزمونگر کنترل بر اکتساب و انتقال مهارت سرویس بدمینتون

 

1. تعیین اثرتمرین بدون استفاده از بازخورد بر اکتساب و انتقال مهارت سرویس بدمینتون

 

1. مقایسه اثر انواع بازخورد بر اجرای مرحله اکتساب مهارت سرویس بدمینتون

 

1. مقایسه اثر انواع بازخورد بر ‌‌آزمون انتقال مهارت سرویس بدمینتون

 

1. مقایسه میزان علاقه/لذت گروه‌های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد

 

1. مقایسه میزان شایستگی ادراک شده گروه‌های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد

 

1. مقایسه میزان تلاش/اهمیت گروه‌های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد

 

1. مقایسه میزان انگیزش درونی گروه‌های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد

 

1-5.    فرضیه‏های پژوهش

 

 

 

1. اثر بازخورد خودکنترل بر اکتساب و انتقال مهارت سرویس بدمینتون معنادار است.

 

1. اثر بازخورد جفت­شده بر اکتساب و انتقال مهارت سرویس بدمینتون معنادار است.

 

1. اثر بازخورد ‌‌آزمونگر کنترل بر اکتساب و انتقال مهارت سرویس بدمینتون معنادار است.

 

1. اثر تمرین بدون استفاده از بازخورد بر اکتساب و انتقال مهارت سرویس بدمینتون معنادار است.

 

1. تفاوت بین میانگین اجرای انواع گروه‏های بازخورد در مرحله اکتساب مهارت سرویس بدمینتون معنادار است.

 

1. تفاوت بین میانگین اجرای انواع گروه‏های بازخورد در ‌‌آزمون انتقال مهارت سرویس بدمینتون معنادار است.

 

1. تفاوت بین میزان علاقه/لذت گروه‌های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد معنادار است.

 

1. تفاوت بین میزان شایستگی ادراک شده گروه‌های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد معنادار است.

 

1. تفاوت بین میزان تلاش/اهمیت گروه‌های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد معنادار است.

 

1. تفاوت بین میزان انگیزش درونی گروه‌های پژوهش‌ بعد از اعمال بازخورد معنادار است.

 

1-6.    قلمرو پژوهش‌

 

 

 

1. همه شرکت­کننده­ها راست دست بودند

 

1. همه شرکت­کننده­ها پسر بودند.

 

1. سن شرکت­کننده­ها بین 19 تا 28 سال بود.

 

1. شرکت­کننده­ها از نظر سطح مهارت مبتدی بودند.

 

1. عوامل محیطی‌‌ (مکان، نور، صدا و دما) برای همه یکسان بود.

 

1. برای سنجش اجرای کلیه شرکت­کننده­ها از ‌‌آزمون سرویس کوتاه بدمینتون استفاده شد.

 

1-7.    محدودیت‎های پژوهش‌

 

 

 

1. پژوهش‌ بر نوع و شدت فعالیت شرکت کننده‌ها قبل از انجام ‌‌آزمون­ها کنترل نداشت.

 

1. محقق بر شرایط استراحت و خواب شرکت­کننده‌ها کنترل نداشت.

 

1. محقق از شرایط روانی شرکت­کننده­ها در مرحله اکتساب، یادداری و انتقال آگاهی نداشت.

 

1. محقق از توجه کافی شرکت­کننده­ها بر اجرای حرکات و میزان مشغولیت ذهنی آنها به موارد نامربوط در حین اجرای تکلیف آگاهی نداشت.

 

.Feedback

 

.Schmidt

 

.le

 

.Knowledge of result

 

.Magill

 

.Richardson 

 

 

27

 

27

 

3-3-1. پروتکل تمرینی.. 28

 

31

 

گیری متغیرها 31

 

34

 

ها 34

 

34

 

35

 

فصل چهارم: نتایج تحقیق

 

37

 

37

 

4-2-1 ویژگی­های جسمانی و فیزیولوژیکی آزمودنی­ها در حالت پایه. 37

 

39

 

4-3-1. توان حداکثر. 39

 

4-3-3. توان میانگین.. 40

 

4-3-4. شاخص خستگی.. 40

 

4-3-5. قدرت پا 40

 

4-3-6. سرعت 5 متر. 40

 

4-3-7. سرعت 30 متر. 41

 

4-3-8. چابکی.. 41

 

4-3-9. مهارت… 41

 

4-3-10. توان انفجاری پایین­تنه. 41

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری

 

44

 

44

 

45

 

5-3-1. توان. 45

 

5-3-1-1. پرش عمودی.. 46

 

5-3-1-2. توان بی­هوازی.. 48

 

5-3-2. قدرت پا 51

 

 

 

5-3-3. سرعت… 53

 

5-3-4. چابکی.. 55

 

5-3-5. توان انفجاری بالاتنه. 56

 

5-3-6. وزن. 57

 

5-4. نتیجه­گیری.. 57

 

5-5. پیشنهادات… 57

 

58

 

66

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

28

 

30

 

ها 37

 

38

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست اشکال

 

16

 

16

 

18

 

29

 

29

 

29

 

30

 

32

 

شکل 3-6 پروتکل آزمون اسلالوم 33

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فرم چکیده‌ی پایان‌نامه‌ی دوره‌ی تحصیلات تکمیلی     مدیریت تحصیلات تکمیلی
نام خانوادگی دانشجو: عمیدیان		نام: مصطفی		ش دانشجویی: 9113506041
استاد راهنما: دکتر امیرحسین حقیقی		استاد مشاور: دکتر علیرضا حسینی کاخک
دانشکده: تربیت­بدنی و علوم ورزشی	رشته: تربیت­بدنی و علوم ورزشی		گرایش: فیزیولوژی ورزش
مقطع: کارشناسی ارشد	تاریخ دفاع:		تعداد صفحات:
عنوان پایان‌نامه:   مقایسه اثر تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر برخی شاخص­های آمادگی جسمانی بازیکنان فوتبال
کلیدواژه‌ها: تمرین مقاومتی بالستیک، تمرین مقاومتی، شاخص­های آمادگی جسمانی، بازیکنان فوتبال
چکیده     هدف:  مقایسه اثر تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر برخی شاخص­های آمادگی جسمانی بازیکنان فوتبال بود.   مواد و روش­ها: 30 بازیکن فوتبال شهرستان سبزوار (با ویژگی­های جسمانی سن: 61/1 ± 76/19 سال، وزن: 96/7 ± 12/65 کیلوگرم، قد: 66/6 ± 68/173 سانتی­متر، درصد چربی بدن: 8/3 ± 7/15) به عنوان نمونه در دسترس انتخاب شدند. پس از بررسی نتایج اولیه، آزمودنی­ها به صورت تصادفی به دو گروه تمرین مقاومتی (13 نفر) و گروه تمرین مقاومتی بالستیک (12 نفر) تقسیم شدند. آزمون­های فیزیولوژیکی شامل آزمون توان بی­هوازی RAST برای بررسی توان حداکثر، توان حداقل، توان میانگین و شاخص خستگی، آزمون پرش عمودی سارجنت برای ارزیابی توان انفجاری پایین­تنه، آزمون دوی سرعت 5 و 30 متر برای ارزیابی عملکرد سرعت، آزمون قدرت یک تکرار بیشینه اسکات برای ارزیابی قدرت پا، آزمون اسلالوم برای ارزیابی چابکی، آزمون اسلالوم با توپ برای ارزیابی مهارت و آزمون پرتاب توپ طبی برای ارزیابی توان انفجاری بالاتنه بود. آزمودنی­ها برنامه تمرینی مقاومتی بالستیک و مقاومتی را به مدت 6 هفته (هر هفته سه جلسه) انجام دادند. برای تشخیص همسانی و طبیعی بودن داده‌ها از آزمون شاپیروویلک، تعیین اختلاف بین گروهی از روش تی مستقل و برای تعیین اختلاف درون­گروهی از روش تی وابسته استفاده شد. کلیه عملیات آماری با استفاده از نرم‌افزار SPSS   نسخه 18 تجزیه و تحلیل شدند و سطح معنی‌داری در این تحقیق 05/0 P≤ در نظر گرفته شد.   یافته­ها:  نتایج نشان داد تمرینات مقاومتی بالستیک نسبت به تمرینات مقاومتی موجب افزایش معناداری در شاخص­های حداکثر توان (03/0 = p) حداقل توان (04/0 = p)، میانگین توان (02/0 = p)، شاخص خستگی (03/0 = p)، توان انفجاری پایین­تنه (005/0 = p)، چابکی (05/0 = p) و توان انفجاری بالاتنه (0001/0 = p) شده است. اما در شاخص­های قدرت پا (44/0 = p)، سرعت 5 (34/0 = p)و 30 متر (37/0 = p) و مهارت (28/0 = p) بازیکنان فوتبال تفاوت معنادار بین دو گروه تمرین مشاهده نشده است.   نتیجه­گیری:  با توجه به نتایج، بازیکنان فوتبال بهتر است برای بهبود شاخص­های حداکثر توان، حداقل توان، میانگین توان، شاخص خستگی، توان انفجاری پایین­تنه، چابکی و توان انفجاری بالاتنه، از تمرینات مقاومتی بالستیک استفاده کنند. همچنین، برای بهبود شاخص­های قدرت پا، سرعت (5 و 30 متر) و مهارت، می­توانند از هر دو نوع تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک سود ببرند.   امضای استاد راهنما

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

کلیات طرح تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1. مقدمه و بیان مسئله

 

در ورزش‌­­های سرعتی­– توانی مانند فوتبال، هندبال و بسکتبال که اغلب دارای مسابقات لیگ هستند، ورزشکار مجبور است که در فصل مسابقات خود را برای حضور در چندین مسابقه آماده کند (علیجانی، ۱۳۸۴). برنامه تمرینی مؤثر، نیازمند ترکیبی از شدت و مدت، تعداد جلسه­ها و نوع تمرین برای اعمال اضافه­بار بر دستگاه­های مختلف بدن و ایجاد سازگاری است. سازگار­ی­های تمرینی با برنامه­های تمرینی به کار گرفته شده ارتباط دارد (قهرمانلو، 1385؛ علیزاده و همکاران، 1389). تمرین موازی، تمرین چند دستگاه تولید انرژی و اجرای همزمان انواع مختلف تمرین­هاست. این تمرین، برای سازگاری در آن ورزش­هایی حائز اهمیت است که به بیش از یک دستگاه تولید انرژی متکی هستند. در طراحی و اجرای این نوع برنامه تمرینی، بین مربیان اختلاف نظر وجود دارد؛ ضمن اینکه برخی از کارشناسان این­گونه تمرین­ها را تأیید نکرده­اند و اعتقاد دارند که درباره­ی روش­های تمرینی آن باید بررسی­های دقیق­تری را انجام داد (رحیمی و همکاران، 1388؛ علیزاده و همکاران، 1389).

 

ورزش فوتبال به نیازهای فیزیولوژیکی گوناگونی وابسته است. در فوتبال، تعادل بین این اجزای آمادگی به سطح عملکرد یا اجرای بازیکن فوتبال، پستی که در آن بازی می کند و روش بازی تیم بستگی دارد (کولات و همکاران، 1993؛ فرامرزی و همکاران، 1389). بازیکنان در سطح بالای فوتبال نیازهای متفاوت و متعددی دارند، از جمله نیاز به ظرفیت هوازی در تحمل فعالیت ورزشی به مدت 90 دقیقه و گاه 120 دقیقه، توانایی افزایش شتاب سریع در مسافتی کوتاه و کاهش شتاب یا تغییر جهت ناگهانی. علاوه بر این، باید به طور مکرر توان بی­هوازی بالایی را در پریدن، تکل­زدن و شوت­زدن تولید کنند. بازیکنان فوتبال از این نظر که به ترکیبی از ویژگی­های فیزیولوژیکی متفاوتی نیاز دارند با سایر ورزش­ها متفاوتند ( اکبلوم، 2003؛ فرامرزی و همکاران، 1389).

 

قدرت و توان عوامل مهم آمادگی جسمانی در موفقیت بازیکنان فوتبال هستند، زیرا فوتبال، ورزشی است که شامل سرعت، توان انفجاری و چابکی می­شود (امیری­خراسانی و همکاران، 2011؛ زارع­زاده مهریزی و همکاران، 1392). بنابراین، توسعه قدرت و توان از مهم­ترین اجزای برنامه­های تمرینی برای آمادگی در این نوع ورزش­ها است. زمانی که عملکرد را در بازیکنان فوتبال برآورد می­کنیم، توان اندام تحتانی ابزاری حیاتی است (پریرا و همکاران، 2009؛ زارع زاده مهریزی و همکاران، 1392).

 

هر بازیکن در طی یک مسابقه فوتبال تقریبا چیزی در حدود 10 کیلومتر می­دود، به طور متوسط در هر90 ثانیه یک دویدن حداکثری را تجربه می­کند (11 درصد از فعالیت کلی) و با هر انجام وظیفه که 2 تا 4 ثانیه به طول می­انجامد، 15 متر را می­دود (استالن و همکاران، 2005). ضمنا بیان شده گرچه سرعت جزء مهمی از آمادگی یک بازیکن به حساب می­آید، لیکن توان و شتاب در اولین گام­ها بسیار مهم­تر به نظر میرسد، چون در فوتبال سرعت در مسافت­های کوتاه و با شدت بالاست که اهمیت پیدا می­کند (جوانوویچ و همکاران، 2011). قدرت، توان و مشتقات آن مانند شتاب، سرعت و پرش سهم مهمی در عملکرد بازیکنان فوتبال دارد (هاف و همکاران، 2004). در طول یک بازی و در هر90 ثانیه، یک بار دویدن با حداکثر سرعت 2 تا 4 ثانیه­ای اتفاق می­افتد. در مجموع دویدن با حداکثر سرعت، چیزی در حدود 3 درصد از زمان کلی و 11-1 درصد مسافت یک مسابقه را تشکیل می­دهد (بنگسبو، 1991). حدود 96 درصد سرعت هم در مسافت­های زیر30 متر و 49 درصد این مقدار هم در مسافت­های زیر10متر انجام می­شود (استالن و همکاران، 2005). بنابراین عملکرد در مسافت­های بالای 10 متر و کمتر از آن و سرعت در گام­های اولیه به عنوان شاخص­های کلیدی و بالقوه یک بازیکن فوتبال به حساب می­آیند (چیلی و همکاران، 2010). هر مسابقه، همچنین نیازمند حرکات انفجاری (نظیر 15 تکل،10 ضربه سر، حرکت با توپ و تغییر مسیر) است (بنگسبو، 2006؛ استالن و همکاران، 2005). البته توانایی پریدن و عملکرد بی­هوازی نیز برای یک بازیکن فوتبال حیاتی است (استالن و همکاران، 2005).

 

تمرین مقاومتی بالستیک به عنوان یک روش ویژه سرعت بهینه نسبت به تمرین مقاومتی انفجاری استاندارد در بعضی ورزش­ها بیان شده است (فلیک و کرامر، 2004؛ گرابر و همکاران، 2007؛ مانجین و همکاران، 2008). از جهت دیگر تمرین مقاومتی بالستیک، با پرتاب هندبال قابل مقایسه است چون یک پرتابه در پایان دامنه حرکتی رها می­شود (ساندن، 2009). تمرین بالستیک، روشی است که بین تمرین پلایومتریک و وزن ورزشکار ارتباط برقرار می­کند اما تا حدی شامل وزنه­های سبک و با سرعت­های بالا می­باشد. تمرین بالستیک یکی از روش­های استفاده شده برای غلبه بر کمبود سرعت در تمرین سنتی از طریق دامنه حرکتی کامل می­باشد (امام، 2010).

 

از آن جایی که برای داشتن بهترین عملکرد در فوتبال بایستی به شیوه­های تمرینی و متغیر­های مربوط به آن شیوه­ها توجه خاصی شود، بنابراین بررسی تأثیر تمرین­های مختلف بر توسعه و بهبود توان انفجاری و بی­هوازی و سرانجام شناسایی و معرفی روش برتر و بهتر، می­تواند مناسب­ترین ابزار را در اختیار مربیان و بازیکنان قرار دهد تا بتوان به اهداف فوق دست یافت. لذا این سؤال در ذهن محقق وجود دارد که آیا بین اثر یک دوره تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر برخی شاخص­های آمادگی جسمانی در بازیکنان فوتبال تفاوت وجود دارد؟

 

1-2. ضرورت تحقیق

 

در ورزش فوتبال، قدرت عضله و انعطاف­پذیری مفصل، دو عامل ایمنی به شمار می­روند. چنانچه بین سطوح قدرت اعضای بدن بی­توازنی به وجود آید، احتمال آسیب­پذیری افزایش خواهد یافت. اطلاعات موجود نشان می­دهد که مقایسه قدرت پا­های چپ و راست، در پیش­بینی احتمال آسیب سودمند است. توماس به نقل از دانینگ در تجزیه و تحلیل شماری از آزمون­های قدرت و توان عضلانی بازیکنان حرفه­ای انگلیس دریافت که در سرتاسر فصل مسابقات فوتبال، در ورزشکاران قوی­تر، میزان آسیب­دیدگی کمتر بوده است (دانینگ و همکاران، 1995). در طی بازی فوتبال، بازیکنان حدود 50 چرخش و انقباضات مؤثر را برای حفظ تعادل و کنترل توپ در مقابل فشار مدافع انجام می­دهند (ویسلاف و همکاران، 2004؛ استالن و همکاران، 2005). بنابراین قدرت و توان، اهمیت زیادی در بازیکنان فوتبال دارد. توان، یک چرخش سریع است که به قدرت بیشینه وابسته است. یک ارتباط معنادار بین یک تکرار بیشینه و شتاب و سرعت حرکت مشاهده شده است. رکورد­های دو آزمون پرش و 30 متر دوی نشان داد که بین عملکرد توان و قدرت بیشینه ارتباط وجود دارد (ویسلاف و همکاران، 2004).

 

بهبود­هایی در عملکرد بعد از تمرینات مقاومتی بالستیک در تمام ادبیات تحقیق مشاهده شده است و معمولا شامل افزایش در حداکثر برون­ده توانی (کورمی و همکاران، 2010؛  هریس و همکاران، 2009؛  مک براید و همکاران، 2002؛ وینچستر و همکاران، 2008)، میزان افزایش نیرو (وینچستر و همکاران، 2008)، سرعت حرکت (وینچستر و همکاران، 2008؛ مک براید و همکاران، 2002؛ کورمی و همکاران، 2010)، پرش ارتفاع (مک براید و همکاران 2002؛ کورمی و همکاران، 2010) و عملکرد در دوی سرعت می­باشد (هریس و همکاران، 2009؛ مک براید و همکاران، 2002). تمرینات مقاومتی با وزنه­های سنگین (برای مثال 80 درصد یک تکرار بیشینه) معمولا برای افزایش عملکرد ورزشکار به وسیله بهبود قابلیت عضله برای اعمال حداکثر نیرو در هر سرعتی از حرکت استفاده شده است (کانکو و همکاران، 1983). افزایش قدرت حداکثر از طریق بعضی تمرینات، نشان داده است که اثر معناداری بر عملکرد ورزشکاران دارد (ویلسون و همکاران، 1997). بعد از دوره­هایی از تمرینات قدرتی سنگین در افراد ورزشکار هم بهبود­هایی در برون­ده توان (ویلسون و همکاران، 1993)، سرعت حرکت (کانکو و همکاران، 1983) و پرش ارتفاع (ویلسون و همکاران، 1997)، مشاهده شده است. مطالعات گذشته، تأثیر تمرینات مقاومتی بالستیک و تمرینات مقاومتی سنگین را در بهبود عملکرد ورزشکاران مقایسه کرده­اند (ویلسون و همکاران، 1993؛ کورمی و همکاران، 2010). ویلسون و همکاران (1993) در پژوهشی گزارش کردند که تمرینات مقاومتی بالستیک ]پرش اسکات(SJ) در 30 درصد حداکثر نیروی ایزومتریک[ بهبود­هایی را در پرش عمودی با کمک دست­ها (CMJ)  و ارتفاع پرش ایستا، گشتاور ایزوکنتیک، اوج توان در طی یک آزمون دوچرخه 6 ثانیه­ای نشان می­دهد. تمرینات وزنه سنگین منجر به بهبود در CMJ و SJ  و همچنین اوج توان در طی یک آزمون دوچرخه 6 ثانیه­ای شد. درصد تغییرات در پرش ارتفاع هم در CMJ و هم SJ به طور معناداری برای گروه تمرینات مقاومتی بالستیک بیشتر بود (ویلسون و همکاران، 1993). به طور مشابهی، هریس و همکاران (2000) بهبود­هایی را در ارتفاع CMJ و تست پله مارگاریا کالامن بعد از تمرینی با تمرکز بر نیروی بالا (برای مثال تمرینات مقاومتی) مشاهده کردند، درحالی که تمرین با تأکید بر توان بالا، بهبود­هایی را در ارتفاع CMJ، پرش طول ایستاده و تست توانی پله مارگاریا کالامن در مردهایی که قبلا تمرین قدرتی داشته­اند، نشان داد. با این حال تفاوت معنی­داری در اندازه و بزرگی بهبود­ عملکرد بین دو گروه مشاهده نشد(هریس و همکاران، 2000). نتایج هردو روش تمرینی، عملکرد ورزشی پویا را بعد از مداخله کوتاه مدت (9 تا 10 هفته) در مردان نسبتا تمرین کرده نشان ­داد و اینکه تمرینات مقاومتی بالستیک ممکن است بهبود­ بیشتری در عملکرد ورزشکاران در طی این دوره کوتاه نشان دهد. اگرچه این مطالعات بینش مهمی را نسبت به انتقال اثر تمرین ارائه می­دهند، اما هنوز هیچ مطالعه­ای از تمرینات متنوع در برنامه تمرین مقاومتی بالستیک استفاده نکرده است و مطالعات پیشین بر اجرای یک حرکت (به طور مثال پرش اسکات) تمرکز داشته­اند. تا جایی که ما مطالعه کردیم هیچ تحقیقی به مقایسه تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک در بازیکنان فوتبال نپرداخته است. با توجه به مطالب فوق، هدف از پژوهش حاضر این است تا به مقایسه تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر برخی شاخص­های آمادگی جسمانی بازیکنان فوتبال بپردازد.

 

1-3. اهداف تحقیق

 

 

1-3-1. هدف اصلی

 

مقایسه اثر تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر برخی شاخص­های آمادگی جسمانی بازیکنان فوتبال

 

1-3-2. اهداف اختصاصی

 

1-3-2-1. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان بی­هوازی بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-2. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر قدرت پای بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-3. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر سرعت دویدن بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-4. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر چابکی بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-5. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر مهارت (چابکی با توپ) بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-6. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان عضلانی پایین­تنه بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-7. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان عضلانی بالا­تنه بازیکنان فوتبال

 

1-4. فرضیه­های تحقیق

 

1-4-1. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان بی­هوازی بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-2. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر قدرت پای بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-3. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر سرعت دویدن بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-4. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر چابکی بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-5. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر مهارت (چابکی با توپ) بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-6. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان عضلانی پایین­تنه بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-7. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان عضلانی بالا­تنه بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وج

 

 

1-8-3- تمرینات ترکیبی پلایومتریک- با وزنه. 8

 

 

 

 

 

و

 

1-8-4- توان انفجاری.. 8

 

1-8-5- چابکی.. 8

 

1-8-6- ورزشکار پرورش‌اندام. 8

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

 

2-1- مقدمه. 9

 

2-2-مبانی نظری.. 9

 

2-2-1- قدرت عضلانی و اهمیت آن‌ 9

 

2-2-2- انواع قدرت… 10

 

2-2-2-1- قدرت عمومی.. 10

 

2-2-2-2- قدرت ویژه 11

 

2-2-2-3- قدرت بیشینه. 11

 

2-2-2-4- قدرت انفجاری (توان) 11

 

2-2-2-5- قدرت استقامتی.. 11

 

2-2-2-6- قدرت مطلق.. 11

 

2-2-2-7- قدرت نسیی.. 12

 

2-2-2-8- قدرت ذخیره 12

 

2-2-2-9- قدرت ایستا 12

 

2-2-2-10- قدرت پویا 12

 

2-2-3- عوامل موثر در افزایش قدرت… 12

 

2-2-3-1- اندازه عضله. 12

 

2-2-3-2- اهرم و زاویه مفصل.. 13

 

2-2-3-3- عوامل عصبی.. 13

 

2-2-3-4- نوع تار عضلانی.. 13

 

 

 

 

 

ز

 

2-2-3-5- طول عضله. 13

 

2-2-3-6- جنس… 13

 

2-2-3-7- سن.. 14

 

2-2-3-8- حرارت… 14

 

2-2-4- انواع تمرین مقاومتی با توجه به نوع انقباض…. 14

 

 

 

2-2-4-1- روش تمرین ایزومتریک (هم طول) 14

 

2-2-4-2- تمرن ایزوتونیک (هم تنش) 14

 

2-2-4-3- روش ایزوکنتیک (هم جنبش) 15

 

2-2-4-4- روش تمرینی اکسنتریک (برون گرا) 15

 

2-2-5- تاریخه تمرینات پلایومتریک… 16

 

2-2-6- تعریف تمرینات پلایومتریک… 16

 

2-2-7- مبانی نوروفیزیولوژیکی تمرینات پلایومتریک… 17

 

2-2-7-1- بازتاب کشی در تمرینات پلایومتریک… 18

 

2-2-7-2- واکنش های حسی عمقی.. 18

 

2-2-8- ویژگی‌های مکانیکی عضله و تمرینات پلایومتریک… 19

 

2-2-9- پارامترهای مورد نیاز برای شروع تمرینات پلایومتریک… 19

 

2-2-10- اصول تمرینات پلایومتریک… 19

 

2-2-10-1- گرم کردن و سرد کردن. 19

 

2-2-10-2- شدت بالا. 20

 

2-2-10-3- اضافه با فزاینده 20

 

2-2-10-4- حداکثر نیرو، حداقل زمان. 20

 

2-2-10-5- تواتر. 20

 

2-2-10-6- حجم. 20

 

 

 

 

 

ح

 

2-2-10-7- بازیافت… 20

 

2-2-10-8- آمادگی جسمانی.. 21

 

2-2-10-9- ویژگی تمرین.. 21

 

2-2-10-10- تفاوت‌های فردی.. 21

 

2-2-11- معایب و خطرات تمرینات پلایومتریک… 21

 

2-2-12- ملاحضات کلی حاکم بر تمرینات پلایومتریک… 21

 

2-2-13- توان بی‌هوازی.. 22

 

2-2-14- عوامل مؤثر بر توان بی‌هوازی.. 24

 

2-2-14-1- سن، جنس و توده عضلانی.. 24

 

2-2-14-2- دمای عضله. 24

 

2-2-14-3- تمرین.. 25

 

2-2-14-4- وراثت… 25

 

2-2-14-5- نوع انقباض عضلانی.. 25

 

2-2-14-6- درصد توزیع تارهای عضلانی.. 26

 

2-2-14-7- دامنه حرکت مفصل.. 26

 

2-2-15- روش‌های ارزیابی عملکرد بی‌هوازی.. 26

 

2-2-15-1- سنجش عملکرد بی‌هوازی بر اساس سیستم انرژی درگیر. 26

 

2-2-15-2- استفاده از آزمون‌هایی جهت محاسبه میزان کمبود اکسیژن. 28

 

2-2-15-3- استفاده از آزمون‌های متناوب جهت اندازه‌گیری میزان لاکتات خون. 28

 

2-3- مروری بر تحقیقات داخلی و خارجی.. 28

 

2-3-1- پژوهش‌های انجام شده در خارج کشور. 28

 

2-3-2- پژوهش‌های انجام شده در داخل کشور. 34

 

2-4- جمع بندی.. 42

 

 

 

 

 

ط

 

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

 

3-1- مقدمه. 43

 

3-2- روش و طرح تحقیق.. 43

 

3-3- آزمودنی‌های تحقیق.. 43

 

3-4- جامعه آماری.. 44

 

3-5- نمونه آماری.. 44

 

3-6- ابزار جمع آوری اطلاعات… 44

 

3-7- روش جمع‌آوری داده‌ها و مراحل انجام کار. 45

 

3-7-1- شیوه اندازه‌گیری توان بی‌هوازی.. 45

 

3-7-2-اندازه‌گیری چابکی.. 46

 

3-7-3- تمرین ترکیبی پلایومتریک- مقاومتی با وزنه. 48

 

3-8- تجزیه و تحلیل آماری.. 50

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته‌های تحقیق

 

4-1- مقدمه. 51

 

4-2- نتایج تحقیق.. 51

 

4-2-1- توزیع متغیرهای تعادل. 53

 

4-3- آزمون فرضیه‌های پژوهش… 53

 

4-3-1- فرضیه اول. 53

 

4-3-2- فرض دوم. 54

 

4-3-3- فرض سوم. 54

 

4-3-4- فرضیه چهارم. 55

 

4-3-5- فرضیه پنجم. 56

 

4-3-6- فرضیه ششم. 56

 

 

 

 

 

ی

 

4-3-7- فرضیه هفتم. 57

 

4-3-8- فرضیه هشتم. 57

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

5-1- مقدمه. 59

 

5-2- خلاصه پژوهش… 59

 

5-3- بحث و نتیجه گیری.. 60

 

5-4- جمع بندی.. 66

 

5-5- پیشنهادهای برخواسته از تحقیق.. 66

 

5-5-1- پیشنهادهای کاربردی.. 66

 

5-5-2- پیشنهادهای برای تحقیقات بیشتر. 66

 

فهرست منابع. 67

 

Abstract 72

 

 

 

 

 

 

 

ک

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                                                                        صفحه

 

جدول 3-1. برنامه تمرینی پلایومتریک… 46

 

جدول 3-2. برنامه تمرینی مقاومتی با وزنه. 47

 

جدول 3-3. برنامه تمرینی ترکیبی پلایومتریک و مقاومتی با وزنه. 48

 

جدول 4-1. میانگین و انحراف استاندارد ویژگی‌های فردی آزمودنی‌های دو گروه 52

 

جدول4-2. نتایج به دست آمده در پیش‌آزمون و پس‌آزمون توان بی‌هوازی بر حسب پرش سارجنت… 52

 

جدول4-3. نتایج به دست آمده در پیش‌آزمون و پس‌آزمون چابکی.. 53

 

جدول 4-4. نتایج آزمون کلموگراف اسمیرنوف… 53

 

جدول 4-5. نتایج آزمون t زوجی برای بررسی تاثیر تمرینات پلایومتریک بر توان بی‌هوازی آزمودنی‌ها 53

 

جدول 4-6. نتایج آزمون t زوجی برای بررسی تاثیر تمرینات مقاومتی بر توان بی‌هوازی آزمودنی‌ها 54

 

جدول 4-7. نتایج آزمون t زوجی برای بررسی تاثیر تمرینات ترکیبی بر توان بی‌هوازی آزمودنی‌ها 54

 

جدول4-8. نتایج آزمون ANOVA برای مقایسه توان بی‌هوازی بین گروه‌ها 55

 

جدول 4-9. نتایج آزمون t زوجی برای بررسی تاثیر تمرینات پلایومتریک بر چابکی آزمودنی‌ها 56

 

جدول 4-10. نتایج آزمون t زوجی برای بررسی تاثیر تمرینات مقاومتی بر چابکی آزمودنی‌ها 56

 

جدول 4-11. نتایج آزمون t زوجی برای بررسی تاثیر تمرینات ترکیبی بر چابکی آزمودنی‌ها 57

 

جدول4-12. نتایج آزمون ANOVA برای مقایسه چابکی بین گروه‌ها 57

 

 

 

 

 

ل

 

 

 

فهرست اشکال

 

عنوان                                                                                                        صفحه

 

نمودار 4-1. مقایسه پیش آزمون و پس آزمون توان هوازی سه گروه 55

 

نمودار4-2. مقایسه پیش آزمون و پس آزمون توان هوازی سه گروه 58

 

 

 

 

 

 

 

 

 

م

 

 

 

 

 

چکیده

 

هدف اصلی این پژوهش بررسی و مقایسه اثر یک دوره برنامه تمرینی پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیبی پلایومتریک – با وزنه بر توان بی‌هوازی و چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام شهر گرگان بود. بدین منظور29 نفر از ورزشکاران پرورش‌اندام شهر گرگان (با میانگین سنی 6/2±8/24 سال، قد 1/3±2/177 سانتیمتر و وزن 54/3±5/86 کیلوگرم) بطور داوطلبانه در این تحقیق شرکت کردند. این افراد به صورت تصادفی به سه گروه پلایومتریک (15=n)، مقاومتی با وزنه (15=n) و ترکیبی پلایومتریک- باوزنه (14=n) تقسیم شدند. گروه‌ها به مدت 6 هفته، هفته ای 3 جلسه تمرینات مربوط به خود را انجام دادند. توان بی‌هوازی بوسیله آزمون سارجنت و چابکی بوسیله آزمون 9×4 قبل و بعد از برنامه تمرینی ارزیابی شد. از آزمون آماری t وابسته و تجزیه تحلیل واریانس یکطرفه برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد که دو گروه تمرینی پلایومتریک و ترکیبی بر متغیرهای توان انفجاری و چابکی تاثیر معنی‌داری داشته است. با این وجود بین سه شیوه تمرینی در هیچ یک از متغیرها تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. از نتایج چنین نتیجه گیری می‌شود که تمرینات پلایومتریک و ترکیبی ممکن لست بر توان بی‌هوازی و چابکی تاثیر داشته باشد.

 

 

 

کلمات کلیدی: تمرین پلایومتریک، تمرین مقاومتی، توان بی‌هوازی، چابکی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

 

کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1- مقدمه

 

امروزه پیشرفت و بهبود در رکوردها، مهارت‌ها، تکنیک‌ها و تاکتیک‌های ورزشی در یک صد سال اخیر نشانه‌ی گسترش و بسط زیربنای علمی و دانش محققین و مربیان ورزش بوده است. یافته‌های علمی در این زمینه در تنظیم و اجرای برنامه‌های تمرینی قهرمانان ورزش نقش مهمی را بر عهده داشته‌اند. موفقیت‌های ورزشی مرهون یشرفت‌های علمی هستند که در عمل به کار بسته و رهنمودهای متخصصان و دانشمندان علوم ورزشی را چراغ راه خود قرار داده‌اند. یکی از علوم تاثیرگذار در بهبود نتایج و عملکردهای ورزشی، علم تمرین‌ باشد که امروزه به خوبی گسترش یافته و دست یابی به موفقیت بدون تکیه بر آن تقریبا غیر ممکن است. انجام تمرینات خاص برای رسیدن به آمادگی مطلوب در رشته‌های ورزشی و همچنین تندرستی عمومی اهمیت ویژه ای دارد (کردی، 1383). تلاش برای بهبود اجرا، به سرمایه‌گذاری زیادی برای بیشتر ورزشکاران، تمرین کنندگان و مربیان دارد. از جمله مسائل مربوط به ورزش قهرمانی، موضوع آمادگی جسمانی و فیزیولوژیک در بهره برداری بیشتر از توانایی‌های حرکتی و مهارت‌های ورزشکاران در رشته‌های مختلف باشد. پیشرفتهای علوم ورزشی در سال‌های اخیر بسار چشمگیر بوده و آمادگی جسمانی نیز بعنوان بخشی مهمی از این پیشرفت‌ها، از تغییر و توسعه دور نبوده است. انجام تمرینات خاص برای رسیدن به آمادگی مطلوب در رشته‌های ورزشی اهمیت ویژه ای دارد(طالب پور، 1379).

 

قدرت یکی از عوامل اصلی آمادگی جسمانی است که زیر بنای بسیاری از عوامل دیگر از جمله سرعت و توان می‌باشد. علاوه براین، در بسیاری از ورزش‌ها، قدرت به شکل‌های مختلف اهمیت زیادی دارد که رشته پرورش‌اندام نمونه بارزی از آنهاست. ماهیت رشته پرورش‌اندام قدرت است و ورزشکاران این رشته سعی در کسب هر چه بیشتر آن دارند. تمرینات مقاومتی با وزنه که به روش‌های مختلف اجرا می‌شود راهبرد اصلی ورزشکاران پرورش‌اندام برای کسب قدرت است. تمرین مقاومتی به عنوان انقباض‌های تکراری اختیاری عضله در مقابل مقاومتی تعریف می‌شود که بزرگتر از مقاومت‌هایی است که بطور طبیعی در فعالیت‌های زندگی روزمره با آن مواجه می‌شود. معروف است که این نوع تمرین قدرت را از طریق سازگاری در هر دو سیستم عضلانی عصبی افزایش می‌دهد(گایینی و رجبی، 1383).

 

حرکات مقاومتی سبکتر پلایومتریک، توسعه نیروی برونگرا را افزایش دهند. تمرین پلایومتریک نوعی از تکنیک‌های تمرینی است که بوسیله ورزشکاران رشته‌های مختلف ورزشی به منظور افزایش قدرت و توان انجاری انجام می‌گردد. این نوع تمرینات شامل کشش سریع در یک عضله بلافاصله بعد از انقباض کوتاه شونده یا کانسنتریک همان عضله و بافت پیوندی انجام می‌گردد (دانشمندی، 1382).

 

 

 

1-2- بیان مسئله

 

کسب موفقیت در بسیاری از ورزش‌ها به توان انفجاری و قدرت عضلانی ورزشکاران بستگی دارد. در پرش‌ها، پرتاب‌ها، دومیدانی و دیگر فعالیت‌ها ورزشکاران باید قادر باشند که از قدرت و سرعت به صورت مؤثری استفاده کنند، چرا که افزایش توان در بین ورزشکاران احتمالاً عملکرد ورزشی آنان را بهبود می‌دهد. توان انفجاری پا به صورت کلی و اجرای پرش عمودی به صورت ویژه به عنوان عناصر مهمی در اجرای ورشکاران و همچنین در انجام فعالیت‌های روزانه آنان محسوب گردد (چو، 1993). از طرفی در بسیاری از ورزش‌ها، به ویژه ورزش‌های تیمی و راکتی، توانایی تغییر سریع جهت و پاسخ به محرک‌های مختلف یکی از عوامل موفقیت در اجرا است.

 

پروش اندام رشته‌ای است که در آن ویژگی‌های حرکتی تنوع زیادی ندارد و قدرت بعنوان فاکتور اصلی در نظر گرفته می‌شود. ورزشکاران این رشته برتری بارزی در کاهش آسیب و پایداری عمومی دارند زیرا در بحث قدرت تقریبا سرعت وجود ندارد و اهمیتی ندارد که وزنه با چه سرعتی جابه‌جا می‌شود. ورزشکاران پرورش‌اندام سعی می‌کنند با افزایش حجم عضلانی که ناشی از افزایش سطح مقطع تارچه‌های انقباضی است به قدرت بیشتر نایل شوند. تمرینات مربوط به قدرت با وزنه‌های خیلی سنگین و تکرار کم بهتر اجرا می‌شوند بطوریکه مقدار وزنه باید به اندازه کافی سنگین باشد تا باعث سازگاری شود. تمرینات مقاومتی با وزنه‌ توان برونده نیروی عضلانی را با افزایش سطح مقطع عضلانی و فراخوانی واحدهای حرکتی بالاببرد. بعضی ورزشکاران انواع تمرینات قدرتی را با بعضی روش‌های تمرینی دیگر ترکیب می‌کنند. از جمله این تمرینات، تمرینات پلایومتریک است. تمرینات پلایومتریک، تسهل سیستم عصبی عضلانی است که منجر به انتقال سریع از انقباض برون‌گرا و درون‌نگرا شود. این سازگاری‌های عصبی منجر به فراخوانی واحدهای حرکتی بیشتر، بکارگیری انتخابی واحدهای حرکتی در عضلات موافق و انقباض همزمان عضلات کمکی می‌شود(کاتلین و همکاران، 2004).

 

مقایسه تمرینات پلایومتریک با تمرینات با وزنه نتایج بحث بر انگیزی ایجاد کرده و به نظر می‌رسد محققان توافقی در مورد موثر بودن نسبی تمرین پلایوتمریک در مقایسه با تمرین با وزنه و یا ترکیب این دو در بهبود قالب توان انفجاری و یا دیگر فاکتورهای آمادگی جسمانی ندارد. در تحقیق حاضر، پژوهشگر به دنبال این موضوع است تا تاثیر هر یک از انواع تمرینات پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیب پلایومتریک با وزنه بر متغیرهای توان انفجاری و چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام را بررسی کند. با توجه به این مسئله، پژوهشگر قصد دارد تاثیر شش هفته سه روش تمرینی پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیب پلایومتریک با وزنه بر روی فاکتورهای توان بی‌هوازی و چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام شهرستان گرگان را مقایسه کند.

 

 

 

1-3- ضرورت و اهمیت

 

دامنه ی استفاده از روش‌های مختلف تمرینی در ورزش بسیار گسترده است و استفاده از هر شیوه‌ی تمرینی اطلاعات خاص مربوط به آن را می‌طلبد و هر یک از روش‌های تمرینی برای تقویت فاکتورهای خاصی به کار گرفته می‌‌شود. متاسفانه اغلب مشاهده ‌شود که بعضی از مربیان بدون توجه به میزان کارآمدی و قابلیت اثر بخشی تمرین، نسبت به تجویز آن برنامه اقدام می‌کنند. از جمله این برنامه‌های تمرین ناموفق ‌می‌توان به فعالیت‌هایی که زمان نقش مهمی در آن دارد، اشاره کرد.

 

اجرای هر فعالیتی در حداقل زمان همواره مورد توجه بشر بوده است. توان، از مهمترین عوامل آمادگی جسمانی است که در اغلب رشته‌ها نقش مهمی را ایفا می‌کند. بسیاری از ورزش‌های انفرادی و تیمی که در آنها به پریدن، ضربه زدن و سرعت نیاز است، به میزان زیادی به توان انفجاری پا بستگی دارد (آروین، 1377). در نتیجه در دهه‌های گذشته تلاش مربیان و محققان بر تعیین مکانیزم‌های تمرینی مناسب برای بهبود توان پا و اجرای ورزشکاران تمرکز یافته است. به احتمال زیاد دو شیوه‌ی تمرینی با وزنه و پلایومتریک بر عوامل حرکتی و جسمانی موثر است ولی در مورد این موضوع که کدام روش بر بهبود فاکتورهایی همچون توان و قدرت مفیدتر است ابهاماتی وجود دارد و همچنین این مسئله که آیا تمرین ترکیبی پلایومتریک – با وزنه تواند نسبت به هر کدام به تنهایی مفیدتر باشد جای بحث و بررسی دارد و این موضوعی است که برای ورزشکاران و مربیان قابل بحث است. در صورت روشن شدن این مطلب، ورزشکاران می‌توانند در زمان کمتر و با صرف هزینه و انرژی کمتر به نتیجه دلخواه درست یابند (پارسا، 1377).

 

از طرفی، با توجه به نوع تمریناتی که ورزشکاران پرورش‌اندام انجام می‌دهند و سازگاری‌های بوجود آمده در این ورزشکاران در نتیجه تمرینات طولانی مدت، بررسی اثرات تمرینات پلایومتریک و تمرینات مقاومتی با وزنه و فاکتورهای آمادگی جسمانی موضوع جالبی است. مسأله قابل توجه دیگر آن است که هر یک از برنامه‌های تمرینی نیاز به امکانات ویژه ای دارد. بنابراین به دلیل کمبود امکانات و تجهیزات پیشرفته در سالن‌های ورزشی، استفاده از تمرینات پلایومتریک تواند روشی مناسب و جایگزین برای مربیان و معلمین ورزش باشد. مروری بر پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهد که مطالعات کمی بر ورزشکاران پرورش‌اندام صورت گرفته است و در نتیجه محقق بر آن شد که تاثیر این برنامه‌های منتخب را بر این ورزشکاران بررسی کند.

 

 

 

1-4- اهداف تحقیق

 

 

1-4-1- هدف کلی

 

مقایسه تاثیر سه روش تمرینی منتخب پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیبی پلامتریک با وزنه بر توان انفجاری و چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام

 

 

 

1-4-2- اهداف توصیفی

 

1- توصیف ویژگی‌های فردی ورزشکاران پرورش‌اندام

 

2- توصیف توان بی‌هوازی ورزشکاران پرورش‌اندام

 

3- توصیف چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام

 

 

 

1-4-3- اهداف اختصاصی

 

 

 

• تعیین اثر تمرینات پلایومتریک بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام

 

• تعیین اثر تمرینات منتخب مقاومتی با وزنه بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام

 

• تعیین اثر تمرینات منتخب ترکیبی پلایومتریک – مقاومتی با وزنه بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام

 

• مقایسه تاثیرات تمرینات پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیبی پلایومتریک- با وزنه بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام

 

• تعیین اثر تمرینات پلایومتریک بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام

 

• تعیین اثر تمرینات منتخب مقاومتی با وزنه بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام

 

• تعیین اثر تمرینات ترکیبی پلایومتریک- مقاومتی با وزنه چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام

 

• مقایسه تاثیر تمرینات پلایومتریک – مقاومتی با وزنه بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام

 

 

 

1-5- فرضیه‌های تحقیق

 

فرضیه اول: تمرینات پلایومتریک تاثیر معنی‌داری بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.

 

فرضیه دوم: تمرینات مقاومتی با وزنه تاثیر معنی‌داری بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.

 

فرضیه سوم: تمرینات ترکیبی پلایومتریک- مقاومتی با وزنه تاثیر معنی‌داری بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.

 

فرضیه چهارم: تفاوت معنی‌داری بین سه شیوه‌ی تمرینی پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیبی پلایومتریک-مقاومتی با وزن

 

 

 

2-4-اهمیت قوس های کف پایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..20

 

 

2-4-1-عارضه کف پای صاف……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..20

 

 

2-4-2-عارضه کف پای گود……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….21

 

 

2-4-3- پای نرمال………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………22

 

 

2-5-توزیع فشار کف پایی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..23

 

 

2-6-نقاط تحمل وزن حین ایستادن……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..24

 

 

2-7-نقاط تحمل وزن و حرکات پا طی مراحل مختلف راه رفتن…………………………………………………………………………………………………………………25

 

 

2-8-فشار کف پا و نا هنجاری های پا………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….26

 

 

2-9-روش اندازه گیری فشار کف پا………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………27

 

 

2-10-پیشنه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………28

 

 

2-11-جمع بندی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..33

 

 

 

 

 

فصل سوم: روش شناسی

 

 

3-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………35

 

 

3-2- روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………35

 

 

3-3- جامعه آماری و نمونه تحقیق، روش و نحوه ی گزینش نمونه ها………………………………………………………………………………………………………..35

 

 

3-4- متغیر های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..35

 

 

3-5- ابزار جمع آوری داده ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………..36

 

 

3-6- اعتبار و روایی ابزار………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..37

 

 

3-7- روش اجرایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………37

 

 

3-7-1-نحوه ی انتخاب پای برتر………………………………………………………………………………………………………………………………………………………40

 

 

3-7-2-روش اندازه گیری شاخص قوس پا در سیستم emed……………………………………………………………………………………………………….40

 

 

3-7-3-روش اندازه گیری توزیع فشار کف پایی در سیستم emed………………………………………………………………………………………………41

 

 

3-7-4-روش اندازه گیری COP در سیستم emed………………………………………………………………………………………………………………………41

 

 

3-8-روش تجزیه و تحلیل آماری و نوع آزمون هایی که مورد استفاده………………………………………………………………………………………………………..42

 

 

 

 

 

فصل چهارم: یافته های تحقیق

 

 

4-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….44

 

 

4-2-آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..44

 

 

4-3- آمار استنباطی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………49

 

 

 

 

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

 

5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………62

 

 

5-1- خلاصه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………62

 

 

5-3-بحث و بررسی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..63

 

 

5-4-نتیجه گیری نهایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………68

 

 

5-5-پیشنهادات برخاسته از تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………68

 

 

5-6-پیشنهادات برای تحقیق آینده……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….69

 

 

 

 

 

منابع ومأخذ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….70

 

 

پیوست…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….77

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

صفحه

 

 

جدول 4-1. ویژگی های فردی نوجوانان و جوانان آماتور فوتبال استان البرز………………………………………………………………………………………………44

 

 

جدول4-2.میانگین(انحراف استاندارد) شاخص قوس کف پای نرمال در  نوجوانان و جوانان آماتور فوتبال ………………………………………………45

 

 

جدول 4-3. میانگین(انحراف استاندارد) توزیع فشار کف پایی(زمان تماس، اوج فشار، اوج نیرو و سطح تماس) کف پای نرمال در  نوجوانان و جوانان آماتور فوتبال استان البرز………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 45

 

 

جدول4-4: میانگین(انحراف استاندارد) Cop(سرعت جابجایی، زمان جابجایی و مسافت جابجایی) پای نرمال در  نوجوانان و جوانان آماتور فوتبال استان البرز……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………48

 

 

جدول4-5: آزمون جهت نرمال بودن داده ها ی توزیع فشار کف پایی…………………………………………………………………………………………………………51

 

 

جدول4-6:. tتست مستقل جهت مقایسه شاخص قوس دو گروه جوان و نوجوان……………………………………………………………………………………….51

 

 

جدول4-7. آزمون جهت نرمال بودن داده ها ی توزیع فشار کف پایی……………………………………………………………………………………….52

 

 

جدول 4-8.  tتست مستقل جهت مقایسه توزیع فشار کف پایی دو گروه جوان و نوجوان فوتبالیست………………………………………………….53

 

 

جدول4-9: آزمون ناپارامتر من-ویتنی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..53

 

 

جدول 4-10. آزمون جهت نرمال بودن داده ها ی سرعت جابجایی COP………………………………………………………………………………………………..54.

 

 

جدول4-11: tتست مستقل جهت مقایسه سرعت جابجایی COP دو گروه جوان و نوجوان فوتبالیست…………………………………………………..55

 

 

جدول 4-12. آزمون جهت نرمال بودن داده ها ی زمان جابجایی COP……………………………………………………………………………………………………55

 

 

جدول4-13: tتست مستقل جهت مقایسه سرعت جابجایی COP دو گروه جوان و نوجوان فوتبالیست…………………………………………………..56

 

 

جدول 4-14: آزمون جهت نرمال بودن داده ها ی مسافت جابجایی COP………………………………………………………………………………………………..57

 

 

جدول4-15: tتست مستقل جهت مقایسه زمان جابجایی COP دو گروه جوان و نوجوان فوتبالیست………………………………………………………58

 

 

جدول 4-16:میانگین و انحراف استاندارد داده های مسافت جابجایی COP ……………………………………………………………………………………………..59

 

 

جدول 4-17:نتایج آزمون نرمال بودن داده های مسافت جابجایی COP ……………………………………………………………………………………………………60

 

 

جدول 4-18:نتایج آزمون t مستقل جهت مقایسه مسافت جابجایی COP دو گروه نوجوان و جوان فوتبالیست…………………………………….. 60

 

 

 

 

 

 

 

 

صفحه

 

 

تصویر2-1: استخوان های مچ پا…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….10

 

 

تصویر2-2: لیگامان های مچ پا………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………12

 

 

تصویر2-3: کمپارتمان های ساق پا……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….16

 

 

تصویر 2-4: قوس های کف پایی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………17

 

 

تصویر 2-5: قوس های کف پایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..20.

 

 

تصویر 2-6: مراحل راه رفتن………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….24.

 

 

تصویر 3-1 دستگاه emed…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..33

 

 

تصویر 3-2 نمونه ای از اندازه گیری فشار کف پا، شاخص قوس و Cop…………………………………………………………………………………………………….35

 

 

تصویر 3-3 نمونه ای از تقسیم بندی فشار کف پا به ده ناحیه…………………………………………………………………………………………………………………….36

 

 

تصویر 3-4 نمونه ای از اندازه گیری شاخص قوس توسط دستگاه……………………………………………………………………………………………………………….37

 

 

تصویر 3-5 نمونه ای از اندازه گیری اجزای COP توسط دستگاه……………………………………………………………………………………………………………….38

 

 

 

 

 

 

 

 

صفحه

 

 

نمودار4-1: مقایسه شاخص قوس نوجوانان و جوانان فوتبالیست……………………………………………………………………………………………50

 

 

نمودار4-2: مقایسه توزیع فشار کف پایی نوجوانان و جوانان فوتبالیست………………………………………………………………………………..52

 

 

نمودار4-3: مقایسه سرعت جابجایی COP نوجوانان و جوانان فوتبالیست…………………………………………………………………………….54

 

 

نمودار4-4: مقایسه زمان جابجایی COP نوجوانان و جوانان فوتبالیست……………………………………………………………………………….57

 

 

جدول 4-5: مقایسه مسافت جابجایی COP نوجوانان و جوانان فوتبالیست………………………………………………………………………….59

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

 

طرح تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

• مقدمه:

 

 

فوتبال یک ورزش تیمی و محبوب‌ترین ورزش در بیشتر کشورهای جهان است که توسط دو تیم یازده نفره متشکل از بازیکنان فوتبال با یک توپ فوتبال بر روی چمن طبیعی یا مصنوعی با هدف گل‌زدن انجام می‌گیرد. یازده بازیکن هر تیم شامل چند مهاجم، هافبک، مدافع و یک دروازه‌بان می‌شوند که توسط سرمربی در زمین چیده می‌شوند و مانند یک سیستم عمل می‌کنند که سیستم فوتبال نامیده می‌شود. طول زمین فوتبال ۹۰ تا ۱۲۰ متر و عرض آن ۴۵ تا ۹۰ متر است. فوتبال در دو نیمه ۲۰ تا ۴۵ دقیقه‌ای انجام می‌گیرد و در بازی‌های حذفی و رفت و برگشتی گاهی‌اوقات، وقت‌های اضافه و پنالتی نیز به آن افزوده می‌گردد.

 

 

از آنجایی که کف پای انسان ها در انجام حرکاتی چون تعادل و جابجایی نقش تعیین کننده ای دارد. مسائلی چون راه رفتن و فعالیت های ورزشی وضعیت کف پا از عوامل مهمی است که باید توجه خاصی به آن شود. میزان قوس های کف پا در جذب شوک و فشارهای وارده به بدن نقش مهم و اساسی را دارد(8،9). با توجه به سه حالت (کف پای صاف- نرمال- کف پای گود)سطحی که وزن بدن را تحمل می کند فرق کرده و همچنین باعث جابجایی مرکز فشار (Cop) می‌شود که اثر گذار در تعادل، چابکی، سرعت عمل و عکس و العمل می باشد. طبق آمار گزارش شده توسط سابوت نیک، 60% افراد دارای قوس طبیعی، 20%دارای قوس کم 20% دارای قوس زیاد در پا می باشند(9،10) .cop را به عنوان یک نیروی لحظه ای که توسط عکس العمل وارد می‌شود می توان تعریف کرد. از cop برای ارزیابی بیماریهای اسکلتی عضلانی در مچ پا که شامل ساختارهای عملکردی و شاخص تعادل می باشد می توان استفاده کرد(11،12).

 

 

ساختار آناتومیکی پا و توزیع نیروی عکس العمل زمین متناسب با آن، عملکرد پا را حین تحمل وزن و پیشروی تحت تاثیر قرار می دهد(13). تحقیقات نشان داده است که فشار بیش از حد در کف پا با ایجاد زخم، پینه، ناهنجاری های پا، کاهش ضخامت بافت کف پا و محدود شدن حرکت مفاصل در ارتباط می باشد(14). Cop نمودار توزیع فشار در ناحیه جلو – عقب و داخلی – خارجی برای هر فردی ارائه می دهد. نتایج حاصل از آزمایش های ایستا که می تواند در مراحل اولیه توانبخشی کاربرد داشته باشد همچنین برای انجام تست های پویا در مراحل بعدی نیز کاربرد دارند. اکثر دلایل خستگی و درد های پا در  مردم به علت وجود ناهنجاری می باشد. تشخیص ناهنجاری ها می بایست چیزی بیشتر از یک مشاهده بصری باشد(15). با توجه به مطالب بالا متوجه می شویم که با انجام مشاهده و بررسی، روی کف پا می توان در کاهش ناهنجاری حین انجام فعالیت ورزشکاران شرایطی را ایجاد کرد تا راحت تر و بهتر بتوانند به فعالیت بپردازند.

 

 

در این میان برای کاهش ناهنجاری در  فعالیت ورزشکاران برآنیم تا مقایسه تغییرات پویای الگوی پخش فشار کف پا، شاخص قوس و Cop در پای مسلط فوتبالیست های نوجوان و جوان آماتور استان البرز را حین راه رفتن به انجام رسانیم.

 

 

1-2-بیان مسئله:

 

 

نتایج مطالعات پیشین نشان می دهد که آگاهی از میزان و نحوه توزیع فشار در کف پا فعالیت های روزمره همچون راه رفتن و دویدن می تواند معیار مناسبی برای بررسی وضعیت پا در افراد مختلف باشد. اندام تحتانی علاوه بر آنکه سطح اتکای آدمی است عامل جابجایی او نیز به شمار می رود. بنابراین ناهنجاری های بخش تحتانی علاوه بر تغییرات در وضعیت ایستاده، جابجایی او را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. ممکن است منجر به اختلال در کنترل پاسچر، اختلال در فشار وارده بر کف پا و بروز آسیب های مختلف گردد(14،15،16). سطوتی و همکاران(1391)، در تحقیق خود گزارش کردند که افراد مبتلا به صافی کف پا به دلیل از دست دادن تنطیم راستای ساختار پا و کاهش درک حرکتی لیگامان‌ها و تاندون‌های پا در مقایسه با افراد سالم، تعادل کمتری طی ایستادن دارند. به نظر می‌رسد که کفی طبی سبب بهبود تنظیم راستای ساختار پا و کاهش نیروهای وارد بر لیگامان‌ها و در نتیجه بهبود تعادل می‌شود(36). خدا ویسی(1388)، گزارش کرده است که افرادی با ارتفاع قوس طولی داخلی زیاد در پا، عملکرد تعادلی ضعیف تری نسبت به افرادی با قوس طولی داخلی کم و نرمال در پا و افرادی با ارتفاع قوس طولی داخلی کم، عملکرد ضعیف تری نسبت به افراد با ارتفاع قوس طولی داخلی نرمال دارند(37). هرتل و همکاران(2002)، گزارش کردند که افراد ی با ارتفاع قوس طولی داخلی زیاد در پا، میزان انحراف مرکز فشار بیشتری نسبت به افرادی با ارتفاع قوس طولی داخلی نرمال در پا دارند، در حالی که تفاوتی در سرعت و میزان انحراف مرکز فشار بین افرادی با ارتفاع قوس طولی داخلی کم و نرمال در پا مشاهده نشده است(18). دی کوک و همکاران (2007)، cop را بر روی هر سه نوع قوس پا (کف پای با انحنای زیاد- نرمال- کف پای با انحنای کم) مطالعه کردن و در نتیجه گزارش کردند که جابجایی cop در قوس با انحنای کم ،بیشتر است(20). سندری و همکاران[4] (2008)، هنگام اندازه گیری تعادل، تفاوت معنی داری بین افراد با ارتفاع قوس طولی داخلی کم و نرمال در پا مشاهده نکرده اند (19). کفی سبب انتقال فشار از سایر نواحی مجاور شامل پاشنه و جلوی پا به ناحیه میانی پا می گردد که با نتایج سایر مطالعات سازگار است و کاهش فشار معنادار در ناحیه پاشنه با استفاده از ارتز آن را تایید می نماید که ممکن است نشان دهنده عملکرد کفی در جبران عمل از دست رفته قوس طولی در این دفورمیتی باشد. همانگونه که از تحقیقات حاضر درک می‌شود در صورتی که در اندام تحتانی و بخصوص ناحیه ی مچ پا ناهنجاری رخ دهد ما شاهد کاهش کیفیت راه رفتن و یا انجام هر گونه فعالیت ورزشی خواهیم بود که در این میان شاید بتوان مواردی را مشاهده کرد که با وجود ناهنجاری بتوانند فعالیت خود را به نسبت دیگران به بهترین نحو انجام دهند اما به علت اینکه این اتفاق شاید به ندرت اتفاق افتد ما بیشترین تمرکز خود را بر روی آحاد مردم و بالاخص ورزشکاران متوجه می کنیم. در ورزشکاران داشتن وضعیت بدنی خوب، تمرکز و نیز تعادل باعث بهتر نتیجه گرفتن و موفقیت در تمامی عرصه های پیش رو خواهد شد. در این میان داشتن تعادل مطلوب باعث خواهد شد تا دیگر شرایط نیز برای ورزشکار به صورت ایده آل به وجود آید.(21)

 

 

با توجه به تحقیقات اندکی که در این زمینه انجام شده است این سوال مطرح می‌شود که آیا تفاوتی در الگوی پخش فشار کف پا، شاخص قوس و cop در پای مسلط فوتبالیست های نوجوان و جوان آماتور استان البرز وجود دارد؟

 

 

 

 

 

1-3-اهمیت و ضرورت تحقیق:

 

 

پا انتهایی ترین بخش در اندام تحتانی است و یک سطح نسبتا کوچک حمایتی است که تعادل بدن را حفظ می کند(26). در انجام حرکات ورزشی اندام تحتانی نقش مهمی دارد پس مشکلات پا با کاهش سرعت راه رفتن، خطر سقوط، برهم خوردن تعادل و اجرای نا کارآمد فعالیت ها در زندگی ارتباط تنگاتنگ دارد(27،28). در هنگام ایستادن روی یک پا منطقی به نظر می رسد که حتی کوچکترین تغییرات بیومکانیکی در سطح اتکاء بر روند پاسچر تاثیر بگذارند. با توجه به تحقیقاتی که موجود می باشد ارتفاع بیش از حد کم یا زیاد(کف پای صاف و گود) به عنوان فاکتوری برای کاهش سرعت عملکرد و آسیب به حساب می آیند. افراد دارای قوس پای بیش از حد ممکن است در معرض خطراتی چون درد قدام زانو، شکستگی های ناشی از فشار و آسیب های مچ پا قرار گیرند(29). و البته افراد دارای قوس پای کم هم ممکن است  در معرض خطراتی چون درد زانو و دیگر آسیب های ساختار داخلی درگیر قرار داشته باشند(30). با توجه به تحقیقات که تا به امروز در زمینه بررسی قوس های کف پایی صورت گرفته است منطقی به نظر می رسد که حتی یک تغییر ناچیز بیومکانیکی می تواند در کنترل پاسچر و نیز جابجایی مرکز فشار در کف پا تاثیر داشته باشد که  البته بیشتر بر روی افراد بیمار و یا افراد دارای کف پای

 

 

 

2-2-6 تئوری ناکامی-پرخاشگری:…………………………………………………………………………………………………………………………………..20

 

2-2-7 نظریه یادگیری اجتماعی:…………………………………………………………………………………………………………………………………….22

 

2-2-8 نظریه کنترل اجتماعی:…………………………………………………………………………………………………………………………………………24

 

2-2-9 نظریه برچسپ:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….25

 

2-2-10 نظریه رفتارگرایی:………………………………………………………………………………………………………………………………………………..26

 

2-2-11 نظریه انسان شناختی:…………………………………………………………………………………………………………………………………………..27

 

2-3 پیشینه تحقیقات:…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..28

 

2-3-1 پیشینه تحقیقات ایرانی:…………………………………………………………………………………………………………………………………………..28

 

2-3- 2 پیشینه تحقیقات خارجی:……………………………………………………………………………………………………………………………………..30

 

2-4 جمع بندی:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..31

 

فصل سوم: روش و اجرای تحقیق:……………………………………………………………………………………………………………………………………….32

 

3-1 روش تحقیق:…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..33

 

3-2 جامعه آماری:………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….33

 

3-3 روش، حجم و نحوه گزینش نمونه:…………………………………………………………………………………………………………………………….33

 

3-4 تعاریف عملیاتی متغیرهای تحقیق:……………………………………………………………………………………………………………………………35

 

3-5 ابزار گردآوری داده ها:…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..36

 

3-6 روایی و پایایی پرسشنامه ها:……………………………………………………………………………………………………………………………………….37

 

3-7 روش جمع آوری داده ها:……………………………………………………………………………………………………………………………………………39

 

3-8 روش های تجزیه و تحلیل داده ها و روش های آماری:……………………………………………………………………………………….39                                                                                                                                              ..

 

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها:……………………………………………………………………………………………………………………………….40

 

4-1توصیف ویژگی های جمعیت شناختی آزمودنی:…………………………………………………………………………………………………..41

 

4-2 توصیف نمرات رفتار خشونت آمیز:…………………………………………………………………………………………………………………………46

 

4-3 توصیف نمرات گرایش به خشونت:…………………………………………………………………………………………………………………………47

 

4-4 سوالات تحقیق:…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..47

 

فصل پنجم: خلاصه پژوهش و بحث و نتیجه گیری:…………………………………………………………………………………………………….55

 

5-1 خلاصه تحقیق:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………56

 

5-2 نتایج تحقیق:………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..56

 

5-2-1نتایج توصیفی:………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….56

 

5-2-2یافته های استنباطی:………………………………………………………………………………………………………………………………………………57

 

5-3بحث و نتیجه گیری:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..58

 

5-4جمع بندی:…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….61

 

5-5محدودیت های غیرقابل کنترل:…………………………………………………………………………………………………………………………………62

 

5-6 پیشنهادات:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………62

 

5-6-1پیشنهادات برخاسته از تحقیق:……………………………………………………………………………………………………………………………..62

 

پیشنهادات برای تحقیقات آتی……………………………………………………………………………………………………………………………………….63

 

منابع و مأخذ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….64

 

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………65

 

منابع لاتین……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………67

 

فهرست جداول

 

جدول3-1- نتایج آماری بدست آمده از مطالعه مقدماتی…………………………………………………………………………………………..34

 

جدول3-2- مولفه ها و تعداد سوالات پرسشنامه پرخاشگری…………………………………………………………………………………….37

 

جدول3-4- میزان آلفای بدست آمده برای هر یک از شاخص های تحقیق…………………………………………………………..39

 

جدول4-1- توصیف وضعیت تأهل آزمودنی ها…………………………………………………………………………………………………………….41

 

جدول 4-2- توصیف سن آزمودنی ها…………………………………………………………………………………………………………………………….42

 

جدول 4-3- توصیف سطح تحصیلات آزمودنی ها……………………………………………………………………………………………………..43

 

جدول 4-4- توصیف سطح شغل آزمودنی ها………………………………………………………………………………………………………………44

 

جدول 4-5- توصیف درآمد ماهیانه آزمودنی ها…………………………………………………………………………………………………………..45

 

جدول 4-6- موثرترین رسانه در دامن زدن به خشونت……………………………………………………………………………………………..46

 

جدول 4-7- توصیف نمرات رفتار خشونت آزمودنی ها……………………………………………………………………………………………..46

 

جدول 4-8- توصیف نمرات گرایش به خشونت………………………………………………………………………………………………………….47

 

جدول 4-9- مقایسه ارتباط وضعیت تأهل با رفتار خشونت آمیز…………………………………………………………………………….47

 

جدول 4-10 مقایسه ارتباط وضعیت تأهل با گرایش به خشونت…………………………………………………………………………..48

 

جدول 4-11- مقایسه ارتباط شغل با رفتار خشونت آمیز………………………………………………………………………………………..48

 

جدول 4-12- مقایسه ارتباط شغل با گرایش به خشونت………………………………………………………………………………………..49

 

جدول 4-13- مقایسه ارتباط سن با گرایش به خشونت………………………………………………………………………………………….49

 

جدول 4-14- مقایسه ارتباط سن با رفتار خشونت آمیز………………………………………………………………………………………….50

 

جدول 4-15- مقایسه ارتباط تحصیلات با رفتار خشونت آمیز………………………………………………………………………………50

 

جدول 4-16- مقایسه ارتباط تحصیلات با گرایش به خشونت………………………………………………………………………………51

 

جدول 4-17- مقایسه ارتباط رسانه با گرایش به خشونت……………………………………………………………………………………..51

 

جدول 4-18- مقایسه ارتباط رسانه با گرایش به خشونت……………………………………………………………………………………..52

 

جدول 4-19- مقایسه ارتباط رفتار خشونت آمیز با گرایش به خشونت……………………………………………………………..52

 

جدول 4-20- مقایسه ارتباط رفتار خشونت آمیز با جونامطلوب ورزشگاه………………………………………………………….53

 

جدول 4-21 مقایسه ارتباط گرایش به خشونت با جونامطلوب ورزشگاه…………………………………………………………….53

 

جدول 4-22 مقایسه ارتباط درآمد با رفتار خشونت آمیز……………………………………………………………………………………….54

 

جدول 4-23 مقایسه ارتباط درآمد با گرایش به خشونت……………………………………………………………………………………….54

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چکیده:

 

هدف از انجام تحقیق حاضر، مقایسه علل پرخاشگری تماشاگران فوتبال شهرآورد بزرگ تهران در سال های 86 و92 (از دیدگاه تماشاگران) بود. این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی بود که به شکل میدانی انجام شد. جامعه آماری تحقیق، تماشاگران هفتاد و ششمین دربی پرسپولیس- استقلال بود، که در استادیوم آزادی تهران حضور یافتند، به عنوان نمونه در دسترس در نظر گرفته شدند و جهت تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران برای جامعه نامشخص استفاده شد. به منظور گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه محقق ساخته اکبری خرم(1386) استفاده شد. پرسشنامه مذکور پس از تعیین روایی صوری و محتوایی توسط اساتید و متخصصان و پایایی آن ها با استفاده از روش کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت.. داده های حاصله با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی (شامل آزمون خی دو استقلال و آزمون اسپیرمن) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج آزمون سوالات  نشان داد که بین رفتارخشونت آمیز با گرایش به خشونت، گرایش به خشونت با وضعیت شغل و هم چنین بین گرایش به خشونت و جو نامطلوب ورزشگاه رابطه معناداری وجود دارد و هم چنین انگیزش بین رفتار خشونت آمیز و گرایش به خشونت با وضعیت تأهل، وضعیت درآمد، میزان تحصلیلات، موثًرترین رسانه و هم چنین بین رفتار خشونت آمیز با وضعیت شغل و جو نامطلوب ورزشگاه ارتباط معناداری وجود ندارد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول     کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1مقدمه:

 

امروزه شاهد رشد و تحول عظیمی در جهان هستیم که از آن جمله جابجا شدن رکوردها در رشته های مختلف ورزشی است. با گسترش حرفه ای گری در ورزش، برنامه ریزان و مسئولین دنیای ورزش به دنبال آن هستند تا از آخرین دستاوردهای علمی و عملی بهره جویند. سال های زیادی است که ورزش از حالت سنتی خود خاج شده و اگر ملتی در این مبارزه علمی از قافله عقب بماند در جهان ورزش حرف برای گفتن ندارد.

 

بدیهی است که تمامی اعمال بشری از دو جنبه فیزیولوژیکی و روانی قابل بررسی است و با توجه به نقشی که جنبه های روانی در اعمال و رفتار بشر دارند، اهمیت دادن به مباحث روان شناسی از ارزش و اعتبار ویژه ای برخوردار است رحیمی،(1388).

 

یکی از مسائل مهمی که توجه اندیشمندان را به خود جلب کرده است، بررسی و تبیین پرخاشگری در ورزش است. در این زمینه انجمن بین المللی روانشناسی ورزشی منشا و عواقب اعمال پرخاشگری و خشونت را که در اغلب ورزش ها معمول شده، مورد بررسی قرار داده است. این انجمن اقداماتی را به منظور به حداقل رساندن چنین رفتارهایی در ورزش توصیه نموده و ورزشکاران جوان را به اجرای بازی های جوانمردانه تشویق و ترغیب می نماید (رحمتی، 1381).

 

دست زدن به رفتارهای پرخاشگرانه و تخریبی هواداران باشگاهها در ورزشگاه یا خارج از آن، پس از شکست یا پیروزی تیم مورد علاقه از آن حکایت دارد که در کشور ما شرایطی ایجاد نشده است تا هیجانات دوره جوانی راه طبیعی خود را طی نماید. در خصوص علت شناسی و شناخت علل و عوامل موثر در شکل گیری ناهنجارهای رفتاری ذکر این نکته ضرورت دارد که در جامعه ما به بسیاری از نیازهای نسل جوان پاسخ مثبت داده نشده است، به همین خاطر جوانان خشم حاصله از ناکامی در دسترسی به فرصت های تحصیلی، اشتغال، ازدواج و تشکیل خانواده را برون فکنی کرده و به سوی دیگران و یا محیط پیرامونی پرتاپ می کنند و به ناهنجاری های رفتاری، پرخاشگری و رفتارهای تخریبی در ورزشگاه و یا خارج از آن دست می زنند. بررسی های انجام شده حاکی از آن است که تماشاگران فوتبال رفتارهای خشونت آمیز را از ورزشکاران، مربیان، لیدرهای تماشاگران، طرفدارن و نیز یکدیگر می آموزند و به منظور همرنگی با جماعت و تحت تاثیر انبوه تماشاگران در ورزشگاهها و خارج از آن به رفتارهای پرخاشگرانه دست زده و هنگام خروج از ورزشگاه به تخریب موال و تاسیسات میادین ورزشی دست می زنند (صفابخش، 1382).

 

محققین در یک نگاه کلی پرخاشگرانه را این گونه تعریف می کنند: هر نوع رفتاری که به قصد آسیب رساندن عمدی به شخص دیگر انجام شود که این آسیب ممکن است روانی یا فیزیکی باشد (برکویتز، 1986).

 

تحقیق حاضر سعی دارد که بعضی عوامل اثرگذار در بروز پرخاشگری تماشاگران فوتبال راشناسایی کند.

 

 

 

 

     1-2 بیان مسأله

 

امروزه در آمد ورزش و فعالیتهای مربوط به آن زمان و انرژی فراوانی هر جامعه را به خود اختصاص داده و جایگاه مهمی در فرهنگ جوامع پیدا کرده است. رقابتهای ورزشی، ورزشکاران و تماشاگران را در وضعیت های قرار می دهند که ممکن است قواعد، هنجارها و تقسیم کارهای رایج به آسانی نقص و به رویارویی ها پرخاشجویانه و خشونت آمیز منجر شود (رحمتی و محسنی تبریزی، 1382)

 

به طوری که مسابقات ورزشی می تواند به حوادث جبران ناپذیر و زیان باری از جمله نابینا شدن سرباز نیروی انتظامی در جریان مسابقات در لیگ برتر فوتبال کشور، کشته و زخمی شدن تعدادی از تماشاگران در بازی مقدماتی جام جهانی 2006 ما بین ایران و ژاپن اشاره کرد (سلطان حسینی و همکاران، 1389).

 

پرخاشگری و خشونت به هم مرتبط هستند، اما وضعیت های متفاوتی را به وجود می آورند. پرخاشگری در عرصه فعالیت های ورزشی به شکل ابزاری و بازتابی یا کلامی و فیزیکی تجلی می یابد و از سوی افراد حاضر و شرکت کننده به عنوان تماشاگران در رویداهای ورزشی در قبال سایر تماشاگران، بازیکنان، مربیان، مقامات ورزشی، عام مردم و اموال صورت می گیرد (رحمتی و محسنی تبریزی 1382).

 

هر چه ورزش و بخصوص فوتبال در کشور ما به سمت جلو حرکت می کند بروز خشونت، ناهنجاری و مشکلات در میان تماشاگران افزایش پیدا می کند که این موضوع یک مشکل اساسی در جامعه ورزشی ما تبدیل شده (رمضانی نژاد و همکاران،  1391).

 

هر ساله در سراسر جهان میلیون ها دلار صرف تامین  وجایگزین چیزی می شود که وندال ها یا همان پرخاشگرها کمر به نابودی آن بسته اند. در سال 1989 در انگلستان به علت درگیری تماشاگران انگلیسی در استادیوم هیلزبرو، 96 کشته و صد ها مجروح  نفر مجروح شده اند (وثوقی و خسروی نژاد 1388).

 

خشونت در ورزش خاص فوتبال نیست و خشونت فوتبال نیز به منطقه جغرافیایی خاص یا فرهنگ ویژه ای محدود نمی شود، اما از آنجا که خشونت و پرخاشگری، پدیده هایی روانی _ اجتماعی هستند که در محیط های جمعی هیجان آور، امکان تجلی پیدا کنند و فوتبال بیش از دیگر ورزش ها زمینه ساز چنین محیطی به شمار می رود، خشونت در فوتبال پیش از رشته های ورزشی دیگر تجلی یافته و به آن توجه شده است (محسنی تبریزی، 1383 ).

 

البته این موضوع بارویکرد های مختلف علمی تجزیه و تحلیل شده است. صرفه نظر از بررسی های مبتنی بر نظریه و مدلهای مفروض علمی که بیشتر بر عوامل و فرآیند های درونی پرخاشگری متمرکز شده اند (محسنی تبریزی و رحمتی 1381، رحمتی 1383)، به نظر می رسد عوامل محیطی و بیرونی بسیاری نیز در بروز پرخاشگری در میان تماشاگران نقش دارند. گزارشها و تحقیق های توصیفی فراوانی به این  موضوع پرداخته اند و هر کدام نیز واقعیت های پرخاشگری را از ابعاد مختلف آشکار کرده اند (چستر 2001 ).

 

از جمله تحقیقات صورت گرفته در این زمینه می توان به  کواکلی و دانلی (2006)، دانیالو (2007) نصر اصفهانی (1389)، رمضانی نژاد و همکاران (1391) اشاره کرد.

 

با بررسی ادبیات پیشینه و تحقیقات پرخاشگری ورزشی به نظر می رسد می توان با مشخص کردن عوامل پرخاشگری علاوه برفراهم کردن بستر حضور امن تماشاگران در ورزشگاه ها و کنترل و کاهش عوامل بروز پرخاشگری از پیامدهای بروز پرخاشگری در فوتبال کاست. با توجه به پژوهشی که در سال 1386 انجام شد نتایج نشان داد، از بین متغیر های گوناگون اثر گذار بر خشونت تماشاگران، سن، تحصیلات، و وضعیت اقتصادی_اجتماعی، رابطه معکوس معنی دار و عوامل محیطی رابطه مسقیم معنی دار با بروز خشونت داشت، در مقابل وضعیت تاهل و شغل تماشاگران رابطه معنی داری با بروز خشونت نداشت، و همچنین بهبود عوامل محیطی ورزشگاه مانند سازوکار تهیه بلیط، سرویس های رفت و آمد، امکانات رفاهی و بهداشتی ورزشگاه، نحوه قضاوت داوران و عملکرد بازیکنان، مربیان و نیروی انتظامی بر گرایش و بروزرفتار خشونت آمیز تماشاگران اثر بازدارنده به سزایی داشت، که با توجه به گذشت زمان و تغییر امکانات این مقایسه منطقی به نظر می رسد (محسنی تبریزی، 1383). بنابراین در تحقیق حاضر سعی بر این است که عوامل موثر بر بروز خشونت تماشاگران ورزشی پرداخته شود و به دلیل جایگاه و اهمیت بازی شهرآورد در لیگ فوتبال ایران این پژوهش در این بازی انجام می شود، لذا مطالعه حاضر در مورد تبیین عوامل موثر بر بروز خشونت از دیدگاه تماشاگران می باشد تا به این سوال پاسخ دهد که آیا بین عوامل بروز خشونت تماشاگران فوتبال پس از شهرآورد بزرگ تهران در سالهای 1386 و 1392 تفاوت معنی داری وجود دارد؟

 

 

 

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق

 

جامعه شناسان بر این باورند که حیات اجتماعی بر واقعیتی به نام هنجار استوار است. هنجار قواعد رفتار اجتماعی به شمار می روند که جای اصول وقواعد رفتاری هر جامعه را تضمین می کنند بقا و استمرار هر جامعه در گرو متابعت اعضای جامعه از هنجار و ارزشهای فرهنگی مقررات آن جامعه است .(اگ برون و نمیکف1372)

 

بر این اساس خشونت گرایی تماشاگران فوتبال به عنوان یک انحراف هنجار اجتماعی موجب اختلال در کارکرد نظام اجتماعی می شود، و از آنجا که مباحث مربوط به ناهنجاری ها، اختلالات رفتاری، انحراف اجتماعی به طور عام مسائل و مشکلات اجتماعی در جامعه شناسی تحت عنوان کلیه آسیب های  اجتماعی مطرح می شود از این منظر خشونت گرایی تماشاگران فوتبال می توان به مثابه یک آسیب  یا درد اجتماعی تلقی گردد. با توجه به این که آسیب های اجتماعی دامنه توسعه اجتماعی را محدود می کنند و خشونت در هر جایی که رخ می دهد مشکلات اجتماعی و فردی را به اوج خود می رساند (محسنی تبریزی، 1383) بنابراین مطالعه پدیده خشونت گرایی تماشاگران فوتبال در این چهار چوب ضرورت می یابند.

 

اهمیت و ضرورت این مطالعه زمانی بیشتر مشخص که به ابعاد مختلف این پدیده و آسیب های مختلف آن توجه کنید .گاهی اوقات دیده شده است که تعصبات تیمی تماشاگران و تأثیر جو ورزشگاه و سایر عوامل بر آنان که در زمان برگذاری مسابقه فوتبال به صورت شعار دادن علیه تیم های فوتبال برای تیم مقابل فحاشی به بازیکنان و مربیان تیم های مقابل ، داور و یا پرتاب اشیاء به درون زمین مسابقه نمود می یابد. پس از برگزاری مسابقات به خشونت و درگیری با دیگر تماشاگران و تخریب اموال و اماکن عمومی در خیابان های اطراف ورزشگاه می انجامد.

 

این رفتار از جنبه های مختلف مسئله ساز می شود:

 

زمینه های اقتصادی حاصل از آن که شاید در مقایسه با جنبه های فرهنگی اجتماعی و سیاسی آن قابل اغماض باشد، گاها بسیار زیاد می باشد به عنوان مثال در خاتمه بازی استقلال ـ پرسپولیس در نه دی ماه 1379 تعداد715 دستگاه اتوبوس دچار خصارت کلی شده اند(رحمتی ،ـ1381،ص40). در بعد اجتماعی رفتار خشونت آمیز تماشاگران با اختلال در نظر و اهمیت جامعه موجب از بین رفتن ثبات اجتماعی حاکم بر جامعه می شود.از سوی دیگر این خشونت که عمدتا برنامه ریزی نشده و ناشی از شرایط حاکم و گروهی بر فضای گروهی جماعت است، ممکن است با مدیریت گروهای فرصت طلب و مخالف به عرصه های سیاسی کشانده شود و مورد سوء استفاده قرار گیرد. همچنین سوء استفاده های زیاد و تبلیغاتی از این حوادث باعث ارائه چهره زشت از جامعه در سطح بین المللی خواهد شد.اهمیت این مسئله برای جامعه و کشور ما دو چندان است چرا که مسئولین کشور اهتمام به ارائه مدلی زیبا و کار آمد از نظام فرهنگی و اسلامی ایران در سطح بین المللی دارند(محسنی تبریزی، 1383) و از این رو بروز چنین صحنه هایی همواره موجب این سوال خواهد شد که علل و عوامل این نوع پرخاشگری ها چه می تواند باشد. هر چند که سطح فعلی رفتار خشونت آمیز در بین تماشاگران ایرانی در حدی نیست که این مسئله به عنوان یک معضل برسی شود و در صورتی که این رفتار تعریف وسازماندهی، به شیوه مناسب نظارت و کنترل نشود، در درازمدت پتانسیل تبدیل شدن به یک معضل را دارند با توجه به دلای